1912.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 13.
51ste Jaargang.
Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
DERDE W1NTERLEZ1NG.
’Van Houten’s
Zondag 11 Februari.
Stadsnieuws.
Honderd tegen eer’
dat men na een proef
met
GOED en GOEDKOOP
De beste voor den prijs
1 Kg. /1.50 ^Kg./0.42
VOOR
Afzonderlijke
RECLAME.
Achter de stille
f3431,255
- 243.50
- 0.18
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
i en goedge-
van penning-
den deskundige der
- o.8o yw
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
dank bede van den redenaar, werd
een woord van dank en
een „tot weerziens" aan den Spreker door
den heer de Boer gesloten.
voor had.
en nadat een
s van Savonarola be
zon het den 6 April
Zoodat er een batig saldo is van f 3187.755
De finantiën zijn dit jaar dus weer f 383,
vooruit gegaan.
Er zijn in den loop van dit boekjaar
weer verscheidene nieuwe spiegelruiten in
de verzekering opgenomen, het laatste polis
nummer is reeds geklommen tot 308. Na
tuurlijk zijn er door latere overschrijvingen
ook verscheidene der eerste polisnummers
vervallen, maar thans zijn toch nog 215
polissen van kracht, en daaronder zijn er,
die een belangrijk bedrag aan verzekerde
ruiten omvatten.
onderwerp hunner ontboezemingen gemaakt,
eenigen hem verheerlijkt, anderen hem
guisd, en een f
Voor ons, zoo
held, die zich opofferde
redden.
Na een
de vergadering met
„tot weerziens”
geroepen vond voor den geestelijken
en tegen den zin zijner ouders in een
klooster ging. Achter de stille muren van
’t klooster vond hij echter niet de rust voor
zijne ziel, en hij werd door de leefwijze van de
kloosterlingen geërgerd in zijn vroom gemoed.
Zijne geschriften getuigen van zijne liefde
voor de deugd en afschuw van het kwaad,
en dat gevoel wekte in hem den lust om
de kerk te hervormen, en tegelijk het volk
te bevrijden van de macht der aanzienlijken.
Als jong monnik was hij niet welbespraakt,
maar bezield door zijne overtuiging werd hij
een redenaar die bewondering wekte en de
aandacht trok. Eerst in Brescia en in 1497
te Florence trad hij als redenaar op en zelfs
de groote domkerk was onder zijn gehoor
geheel gevuld. De vrijmoedigheid waarmede
hij de gebreken van rijken en armen, en
ook van de geestelijkheid, in ’t licht stelde
wekte bewondering. Hij was een boetprediker,
die het volk tot deugdzaamheid wilde bren
gen. Zijn invloed werd zeer groot en spr.
noemt als reden van dezen invloed, voor
eerst dat hij predikte uit Gods woord, inplaats
van gelijk destijds gebruikelijk was wijsbe
geerte te verkondigen, vervolgens doordat hij
sprak uit innige overtuiging en verder dat
in zijn betoog een profetisch element bestond.
Hij waarschuwde altoos voor de toekomst
en voor het oordeel Gods, maar voorspelde
ook vaak met verrassende nauwkeurigheid
oorlog en verwoesting. Hij werd nu als
een profeet beschouwd en dat was zijn kracht,
maar dat werd later ook zijn val.
Hoewel hij met hekelende scherpte de ge
breken zijns tijds gispte, liet bij den Paus
en diens macht en invloed ongemoeid, later
veranderde ook dit.
Verschillende zijner meeningen en betoogen
worden door den spreker aangestipt, en uit
alles blijkt dat Savonarola met onwankelbaar
geloof er naar streefde om de kerk in vollen
luister te doen pralen. Hij is een der voor-
loopers van de Hervorming op kerkelijk ge
bied, doch ook voor sociale hervorming deed
hij veel. Het volk leed onder de macht
De president kon in zijn sluitingswoord
dan ook met recht een woord van hulde
brengen aan de uitstekende leiding van den
Directeur. Trouwens dat is genoegzaam be
kend, ook buiten Bolsward, buiten de provincie
zelfs.
Ook werd in ’t slotwoord nog eens de
wensch herhaald dat meerderen zich zouden
aansluiten bij de vereenigingen, men had
dezen avond kunnen zien wat door samen
werking en oefening kan worden verkregen.
Verder werd nog een woord van dank
gebracht aan Mej. F. voor haar verdienste
lijk pianospel, en aan 't bestuurslid, den
heer H. de Vries, die heden niet meewerk
te, maar toch zeer veel heeft gedaan voor
de vereeniging.
Dan nog had men tot slot een gedirigeerd
bal. Dat daar op een avond als deze veel
animo voor bestaat, spreekt wel van zelf.
De flinke ruimte voor dansvloer bestemd,
was in den beginne nog maar even voldoende.
Onderlinge Spiegelglasverzekering.
Woensdagavond werd op de bovenzaal van
„de Doele” de jaarvergadering gehouden van
bovengenoemde Vereeniging. De opkomst
was, in aanmerking genomen den drukken
tijd van vergaderingen, uitvoeringen en bijeen
komsten, nog al goed te noemen, wijl ruim
20 deelhebbers aanwezig waren.
Bij opening door den heer K. Falkena Bz.,
die heden als Voorzitter fungeerde, werd
mededeeling gedaan van een schrijven van
den heer C. Th. Bölger, die wegens vertrek
naar den Haag moest bedanken als bestuurs
lid, en dan ook als president en als lid
afscheid van de vereeniging nam. Een woord
van waardeering werd hem door den fun-
geerenden Voorzitter gewijd, waarmede alle
aanwezigen instemden.
De notulen werden gelezen
keurd, evenzoo de verslagen
meester, secretaris en
vereeniging.
Hieraan ontleenen wij, dat de ontvangsten
met het batig saldo van het vorig jaar ad
f 2804.65, hebben bedragen
de uitgaven
Woensdagavond is in „de Doele” de derde
winterlezing gehouden vanwege de Christe
lijke commissie. De zaal was ditmaal be
hoorlijk gevuld. De heer J. de Boer opende
de vergadering en heette den spreker en het
publiek hartelijk welkom.
Na het gebruikelijke gebed, begon Ds.
Vunderink van Haarlem zijne omvangrijke
rede over De Profeet van Florence. In sier
lijke en toch onopgesmukte taal behandelde
hij op duidelijke wijze zijn onderwerp, waar
van terwille der beperkte plaatsruimte, slechts
een zeer bekopt verslag kan worden opge
nomen.
Na een schildering van het schoone en
bloeiende Florence aan de Arno in het
noorden van Italië, wijst hij er op hoe grooten
invloed deze stad en het daar heerschende
geslacht de Medici gehad heeft op kunst en
wetenschap en hoe in de 15e eeuw de
renaissance de opbloei der oude kunsten be-
teekende.
Door den rijkdom van de familie de Medici,
die zich aan het hoofd van de republiek
wisten te plaatsen, werden, ook met staats
geld en de inkomsten der vrome stichtingen,
tal van kunstenaars gesteund en werd Flo
rence de stapelplaats van kunstproducten op
velerlei gebied. Het vorstelijk paleis was
de zetel van pracht en weelde, en bij het
sterfbed van Lorenfo de Medici werd de* prediker
prior van het Dominicaner klooster geroe
pen. Deze prior was eigenlijk de eenige
geestelijke der stad, die voorheen niet gebogen
had voor de macht van dezen vorst. De
prior beval den stervende om, indien hij
in vrede uit dit leven wilde scheiden, drie
zaken te volbrengen, le een volkomen ver
trouwen stellen in de barmhartigheid Gods,
2e het oneerlijk verkregen goed terug geven
en 3e het volk van Florence de vrijheid
hergeven. Op het hooren van dezen laatsten
eisch, die beteekende dat de Medici’s van hunne
oppermacht afstand moesten doen, was de ster
vende verontwaardigd en er niet toe genegen.
Op dezen prior, die zoo kordaat eischen
durfde te stellen aan het hoofd van den
Staat, wil spreker heden de aandacht vesti
gen. Het was Hieronimo Savonarola, in
1452 geboren, die door zijn ernstigen aard
zich
stand
Gymnastiekuitvoering.
De Doelezaal was Donderdagavond flink
bezet, toen „Wilhelmina” en „Lycurgus”
een gemeenschappelijke uitvoering gaven,
waarbij ook nog een klas der Gymnastiek-
school (jongens en meisjes) meewerkte. Van
de zusterverenigingen Snëek en Wommels
waren deputatiën overgekomen, welke vriende
lijke attentie door de Gymnasten hier zeer
gewaardeerd werd.
Na de flinke opmarsch, waarbij de vaandels
van beide vereenigingen de rij der turnsters
en turners vooraf gingen, werd door den
president van „Lycurgus” den heer Jan
Adema, een openingswoord gesproken, in
hoofdzaak hierop neerkomende dat hij hoopte
dat deze uitvoering er toe zou meewerken
dat meerdere jongelieden zich willen aan
sluiten bij de Gymnastiekvereenigingen alhier.
Vooral van „Lycurgus” was ’t ledental te
klein voor een stad als hier en met het oog
op ’t nut van alzijdige lichaamsoefening,
diende men gymnastiek hooger te stellen dan
’t voetbalspel, te meer daar de gymnastiek
hier onder de uitstekende leiding van den
heer Sutherland Royaards staat.
Door de 2e afd. van „Lycurgus” werd
nu een oefening aan de ringen gegeven,
waarbij net werken blijkbaar op den voor
grond staat. De vrije- en ordeoefeningen
van „Wilhelmina” werden daarna zeer correct
uitgevoerd, de jongens der Gymnastiekschool
toonden in hun vrije oefeningen en evenzoo in
hun hoogspringen, dat zij zich met ambitie toe
leggen op orde bij de oefeningen, en tevens
dat zij hun spieren goed weten te oefenen.
„Wilhelmina” gaf ons vervolgens ’t bewijs,
dat ook door dames zeer wel oefeningen
gehouden kunnen worden waarbij lenigheid
en spierkracht beoefend worden.
Bij combinatie van paard en brug liet de
1ste afdeeling van „Lycurgus” zien dat be
hendigheid en flinke oefening leidt tot krachts
ontwikkeling.
De stokoefeningen der meisjes en eigen
lijk nog meer de springrietoefeningen lever
den een alleraardigst gezicht op. De laatste
oefening werd op verzoek na de pauze her
haald.
Veel variatie bracht ons heden het pro
gramma. Na de pauze opende „Lycurgus”
weer de rij, en van die 1ste afdeeling kan
gezegd worden „klein maar rein”. Dat zestal
gymnasten doet krasse toeren, en daarbij
steeds in het oog houdende kalmte en net
heid bij elke oefening.
„Wilhelmina” liet zich hierin niet minder
onbetuigd. De vrije oefeningen, die zij nu
gaf en waarmee te Heerenveen de 2de prijs
behaald is op ’t nationaal concours, ze werden
in ons oog onberispelijk uitgevoerd. Daar
was eenheid in iedere beweging van dit
twaalftal jonge dames.
De vrije oefeningen van „Lycurgus”, die
nu kwamen, waren ook goed, en niet minder
’t knodsenzwaaien van „Wilhelmina”.
Nadat „Lycurgus” met de staafoefeningen
nog een knap nummer had gegeven, besloot
„Wilhelmina” met de zoo aardige „reien”.
In die lange witte japonnetjes omhangen
met een rank groen, voerden ze verschillende
oefeningen uit, o.a. een aardig kwartet-
dansje. e
Bij deze oefening en ook bij de vrije
oefeningeu werden de bewegingen geleid door
de maat der muziek. Mej. F, heeft zich
daarbij als pianiste verdienstelijk gemaakt.
Wij willen aan ’t slot van ’t programma
nog even getuigen, dat er heden zeer veel
variatie werd geboden, en dat de nummers
op zichzelf niet lang waren, doch er vlug
afgewerkt is. Dit is ook een verdienste van
zoo’n gymnastiekavond. Bij «oo’n openbare
uitvoering moet voor afwisseling gezorgd
worden, en aan dien eisch was hier in
ruime mate voldaan.
der Medici’s, en toch toen Karel VIII van
Frankrijk tegen Florence optrad was het
Savonarola die aan het hoofd van het ge
zantschap was, om den koning te vragen,
de stad te sparen, maar tevens verzocht hij
den vorst om te Rome een concilie voor te
bereiden.
Toen de koning aan dit verzoek gehoor
gaf was Savonarola nog meer de held des
volks. Echter ook op practisch gebied was
hij werkzaam. Zoo gaf hij o.a. wenken om
credietbanken voor den middenstand op te
richten ter bevordering van den handel, de
regeling der belastingen, de samenstelling der
stedelijke raden enz.'in alle opzichten wist
deze geniale geest het practisch leven en be
drijf in nieuwe banen te leiden, en zoo kwam
hij op het toppunt zijner glorie.
PAUZE.
’t Spreekt vanzelf, zoo vervolgde Spr.,
dat een man die zoo een ieder, ook de hoogst
geplaatsten, de waarheid durfde zeggen, tegen
kanting moest krijgen, en er ontstonden dan
ook allengs partijgroepeeringen, die zich met
het streven van Savonarola niet konden ver-
eenigen, ja zelfs werd deze door sluipmoor
denaars bedreigd.
Ook van den kant der geestelijkheid vond
hij bestrijding. Uit het klooster der Francis-
kanen, waar men naijverig was op den invloed
dien Savonarola had gekregen, schreef men
naar paus Alexander VI. Deze verzocht den
om naar Rome te komen, en toen
hieraan geen gevolg werd gegeven, werd het
hem geboden. De priester gaf eenige redenen
aan, dat hij niet uit Florence kon gaan, en
spoedig daarop kwam een deputatie van den
paus, en werd hem den kardinaalshoed aan
geboden. Savonarola zag daarin een poging
tot omkooping om bem het zwijgen op te
leggen en met fierheid wees hij het aanbod
af. De breuk was nu volkomen, en de paus
sprak het banvonnis over hem uit, ja weldra
werd besloten dat hij zou en moest vallen.
Er werd een welsprekend monnik naar Flo
rence gezonden om er te prediken, opdat
deze ook invloed op ’t volk zou krijgen,
dit ging niet naar wensch. Toen werd Savo
narola door den anderen prediker tot de
vuurproef uitgedaagd, hetwelk hierin bestond
dat de twee tegenstanders tusschen twee
brandstapels, dus door ’t vuur moesten gaan,
dan kon ’t volk dat daarin een Gods oordeel
zag, weten wie de waarheid
Na heel wat onderhandeling
ander zich in de plaats
schikbaar had gesteld, 1
T498 plaats hebben. De dag verliep echter
met kleinzielige uitvluchten en onderhande-
lingen, en toen de nacht kwam gelastte de
overheid het af, en nu werd het gerucht
verspreid, dat Savonarola niet had gedurfd.
Daardoor was in de oogen des volks zijn
zaak als verloren te beschouwen en ’t volk
dreigde zelfs het klooster, waar hij zich
bevond, te verwoesten. Toen gaf hij zich
vrijwillig in gevangenschap, en werd opge
sloten in den kerker. Een rechtsgeding werd
nu over hem gevoerd, maar voor de ver-
hooren werd hij gefolterd door de koord.
Die pijnigingen en de eenzaamheid des kerkers
maakten hem wankelmoedig, waarbij Spreker
uitvoerig stilstaat om dan te concludeeren
dat hij door op Gods woord alleen te gaan
steunen, gelouterd werd, de twijfel overwon
en eindelijk op 23 Mei 1498 met twee andere
monniken werd terecht gesteld. Hij stierf door
de koord om daarna verbrand te worden.
Gevallen is hij ook doordat hij te ver ingreep
in de practische zaken van het beheer en
bewind van Florence, maar toch was en
bleef hij steeds een krijgsman Gods die in
allerlei opzicht opkwam voor het volk. Dat
dit volk hem af viel ligt voor een deel ook
in de lichtzinnigheid van Florence’s inwoners,
en toch Savonarola’s tragedie is die van zoo
velen. Het Hosianna van heden wordt vaak
een kruist hem voor morgen
Zeer verschillend wordt natuurlijk gedacht
en gesproken over dezen profeet van Florence.
Men heeft hem zelfs geestelijk ontoereken
baar willen verklaren, doch dit is ten onrechte,
beweert Spr. Wij kindéren der 20e eeuw
kunnen ons haast niet goed indenken in een
leven met een ideaal. Thans vraagt men zoo
lichtoch, waartoe dient het? - maar liefde,
ware liefde voor een ideaal offert zich zelven
gaarne op voor dat ideaal.
Vele dichters hebben Savonarola tot het
i ver-
fanatiek dweeper genoemd,
besluit Spr. is hij een vrijheids
ein zijn volk te
Bolswardsche Courant,
2
Rona
Cacao
daarvan voor taan een
geregelde gebruiker
wordt.
