PER TELEGRAAF.
F
NOODLOTTIG ONGELUK.
Stadsnieuws.
I
r
G.
haar geliefde
den afloop dezer
actie ge-
ver-
I
OOSTERZEE, 17 Febr. 1912.
Door duisternis misleid is gisteravond
de predikantsvrouw Mevr. E. alhier, te
water geraakt en verdronken.
de gewone
en de
in de laatste^maanden met den
papier voor onze papierfabrieken
over de hooge
nummers
gramma boden heel wat afwisseling,
een vioolkwartet werd de rij geopend,
muziek klonk fraai en
der piano sloot zich waardig
vaardige strijkkwartet.
Zang m^t pianobegeleiding kwam drie
malen aan de orde en mej. V. van Zaandam
gaf de aanwezigen iets goeds te genieten.
Zij zingt goed geschoold, echter haar fraaie
stem lijkt ons meer geschikt voor de salon
zijn grond in ontevredenheid
oorlogslasten.
Dat Rotterdams handel heel wat be-
teekent, dat stem ik den debater graag toe,
maar dat is nog niet geheel Nederland. De
industrie en nijverheid moeten overal bloeien.
Dat de buitenlandsche fabrikanten de in
voerrechten zullen betalen heb ik, zegt Spr.
niet beweerd, maar zij zullen er stellig een
goed deel van betalen. Dat geld komt toch
ons land ten goede, en als hier meer nijver
heid ontstaat, komt er meer werk. Dat een
deel onzer werklieden in Duitschland in de
is, stem ik toe, maar dat komt
ze daar meer loon krijgen. De
de ontwikkeling der Duitsche
is gegeven door Bismarcks ge
na de zegepraal in
Er is daar nationali-
vooruitgang, ’k wenschte het
zich daar in de melkerijen vestigen, en dat
is toch niet, wat men onder de industrie
verstaat.
Dat de klompenmakers uit Brabant arm
zijn, kan ik niet ontkennen, maar ook in
Duitschland zijn wel armoedige streken. Er
zijn enkele van die vakken, of eigenlijk werk
zaamheden, die niet veel kennis vorderen en
ook gewoonlijk minder goed beloond worden.
De ontwikkeling van Duitschlands industrie,
zoo gaat de heer S. voort, heeft zich ’t sterkst
ontwikkeld na den oorlog van 1870. Toen
heerschte er een enorme veerkracht bij het
Duitsche volk, maar toen door Bismarcks
streven in 1879 de tarieven sterk verhoogd
werden, heeft dat den verderen vooruitgang be
lemmerd en in 1907 zijn de handelspassaten
weer versterkt, toen zag men dat alleen
in Berlijn 33000 werkloozen waren en de
jongste verkiezingen hebben geleerd dat de
arbeiders er niet tevreden zijn. Met statistie
ken dient men voorzichtig te zijn, daar kan
men meestal zoowel het pro als het contra
uit bewijzen.
De vijf gronden waarop de Spr. de tarief-
wet wenscht aangenomen te zien, vinden bij
mij ook geen instemming. Ik ben er van
overtuigd dat de arbeiders wel getroffen
zullen worden door den hoogeren prijs. De
Spr. wees o.a. op de geëmailleerde waren.
Als die niet meer uit Hamburg ingevoerd
worden, moeten wij ze van Regout uit Maas
tricht betrekken. Als er van uit het buiten
land 15 pCt. belasting van wordt geheven,
heeft die Nederlandsche fabriek geen con
currentie meer, en zal ongetwijfeld de prijs
omhoog gaan en wat voordeel daaruit voor
de arbeiders zal komen, staat te beduchten.
Dat de fabrikanten goede winst maken sluit
dan nog niet in dat ze hun werkvolk beter
zullen loonen, maar gesteld dat dit wel ge
schiedt, de arbeider zal voor zijn behoeften
ook iets hooger prijzen moeten betalen. En
dan, er zijn ook takken van industrie die er
bepaald onder zullen lijden als de tariefwet
aangenomen wordt. Een moreel bezwaar is
nog dat de klassenstrijd er door verscherpt
zal worden, daar mag wel op gewezen worden.
Van deze regeering is het dan ook vreemd,
dat zij de tariefwetten wil invoeren. Uit het
eigen kamp dezer regeering zijn tal van
stemmen opgegaan, die het ontwerp uit den
booze noemen, en de middenstands-vergade-
ring te Utrecht heeft zich unaniem tegen
de tariefwet verklaard. De Kamers van koop
handel te Amsterdam en Rotterdam hebben
zich tegen de invoerrechten verklaard en uit
de Twentsche Kamer van Koophandel is een
adres ingezonden, waarin duidelijk wordt
uiteengezet hoe nadeelig voor de Twentsche
industrie de tariefwet zal werken. Ook de
landbouw is er tegen, en als men de welvaart
in Groningen ziet naast den toestand in
Oost-Friesland, dan is ’t te zien, hoe de
protectie den Duitschen landbouw drukt.
Het paardje waarop men de tariefwet wil
binnenhalen is het pensioen voor ouden van
dagen, dat dan, zoo heet het, door het buiten
land wordt betaald. Ik gun gaarne zegt
Spr., elk ouden man een pensioen, maar Mr.
van Houten zei het reeds dezer dagen Troel-
stra gaat niet ver genoeg. Niet alleen de
oude arbeider, ook vele kleine lieden uit den
middenstand hebben ’t even hard noodig. Om
dat pensioen te betalen, daar zijn wel andere
middelen voor, de bronnen vloeien hier te
lande rijk genoeg, doch daar zal ik nu niet
op ingaan, wijl ik daarmee op ander terrein
zou belanden.
Bij deze enkele opmerkingen wil ik het
dan laten. (Applaus).
Dr. BEEKHUIS wenscht den Spr. nog wel
een vraag te stellen. Deze zeide, dat onze
fijne visch, heerlijke vruchten en lekkere
boter naar ’t buitenland gaan, en dat is zoo,
maar worden die in ’t buitenland ook door
de arbeiders geconsumeerd
Den heer ZUUR is ’t aangenaam dat er
discussie is gevolgd op zijne rede, en ook
dat hij in den debater een tegenstander heeft
ontdekt. Door wrijving van gedachten toch,
krijgt men een beter inzicht in de zaak.
Hij wil het aangevoerde nader toelichten,
en meent dat zij in vele dingen tot elkander
zullen komen, behalve natuurlijk het princi-
pieele verschil.
Dat in Engeland geen welvaart heerscht
heb ik zoo gaat Spr. voort niet be
weerd, maar dat heeft zijn welvaart te danken
aan de afzonderlijke ligging en doordat de
grondstoffen voor de industrie (ijzer en kool)
daar in den bodem aanwezig zijn en boven
dien door den handel met de koloniën. En
toch begint Engeland in te zien dat het
voorzichtig moet zijn met zijn vrijhandels
politiek om niet door Duitschland overvleu
geld te worden. En dan, Engeland is ook
veel grooter, dat kan geen maatstaf zijn voor
ons landje. Wij zitten hier tusscheu pro-
tectische Staten in. Hunne waren komen
hier vrij of nagenoeg onbelast binnen, en
de onze moeten bij uit voer een hoog recht
betalen. De Engelsche artikelen, ijzerwerken
en machinerieën worden, op Java werd er op
gewezen, vervangen door Duitsche.
De debater heeft de groote voordeelen van
’t vrijhandelstelsel geroemd in tegenstelling
met Duitschlands protectie. Ik ben zegt
spreker heel dikwijls in Duitschland ge
weest, en heb van de duurte niets gemerkt
en er in de hotels tegen denzelfden prijs als
hier gedineerd. Dat in Grouau de Nederl.
werklieden telken dage weer over de grenzen
komen, is niet om ’t duurder leven, maar
omdat hun gezinnen in Nederland zijn. Als
’t in Duitschland werkelijk duurder leven is,
waarom komen de Duitsche grensbewoners
dan ook niet hier, op Nederlandschen bodem?
Het socialisme in Duitschland heeft meer
dan voor een concertzaal. De nuances van
haar melodieus geluid zullen dan meer uit
komen en ook het verstaan der interessante
woorden zou in een kleiner omgeving beter
zijn geweest. Evenwel wij brengen volgaarne
en met instemming hulde aan ’t talent van
de zangeres en de accompagnatrice, voor hun
bereidwilligheid om hun medewerking voor
deze avonden te verleenen.
Het ’’komisch intermezzo,, was een blijspel
van gewoon gehalte. De rollen werden, in
aanmerking genomen den korten tijd van
voorbereiding, goed gespeeld en ’t wekte dan
ook wel den lachlust en bijval, wat den
tweeden avond vermoedelijk nog meer het
geval zal zijn.
Na de pauze gaven de leden v. //Wilhelmina”
een proefje van hun geoefendheid in de vrije
oefeningen der gymnastiek, ’t Was een lieve
verschijning, die jonge dames in hun witte
robes met groen bekranst.
Op dit aardige nummer volgde de voor
dracht van mevr. B. die ons Tolstoï’s meester
werk wDe Opstanding” vertolkte. In ver
korten vorm gaf zij toch een goed geheel
en kreeg men de geschiedenis van de hoofd
figuur uit genoemd werk. De jeugd en hare
treurige ervaring van een Russisch meisje,
daarna hoe zij onschuldig wegens moord en
diefstal werd veroordeeld tot 4 jaren dwang
arbeid in Siberie. De treffende passages
kwamen heel goed tot hun recht, met tact
werd dit nogal omvangrijke fragment voor
gedragen en duidelijk kwam ten slotte uit,
hoe dit ongelukkige meisje, wier gemoed diep
geschokt was en met afkeer werd vervuld
voor de menschheid, door de opofferende
liefde van den speelgenoot harer jeugd weer
tot //Opstanding” kwam, zoo zelfs dat zij in
ware zelfopoffering zich voor
onmogelijk wist te maken.
De voordracht werd toegelicht door licht
beelden, doch verrassend was ook dat het
spreken af en toe werd afgewisseld door
zang of door orgelspel, dat achter het doek,
dus uit de verte kwam. Lieflijk klonk bijv,
het lied der jeugd, toen dit in de voor
dracht genoemd werd, en zoo ook op andere
oogenblikken.
schildering
morgen, in
spel als uit
vonden wij
plaat het veroordeelde meisje vertoonde,
grillige orgeltonen als het
garnizoen aldaar aan sergeant Ferwerda een
huldeblijk aangeboden voor de kranige wijze,
waarop hij den goeden naam van het onder-
officierskorps heeft weten hoog te houden
door als no. 2 aan te komen in den elf
stedenwedstrijd.
Al de onderofficieren hadden voor dit hul
deblijk bijgedragen, dat bestond uit een ver
guld zilveren medaille, een enveloppe met
inhoud en een album waarin de namen der
schenkers. In hun tegenwoordigheid en die
van eenige officieren en voorts den vader en
den broeder van Ferwerda is deze op spontane
wijze gehuldigd.
De papier-industrie.
Men meldt uit Eerbeek
Het is
afzet
niet
van
gesproken. De orders in pakpapieren
zeer
was
jaar.
01
Voetbalwedstrijd.
Na eenige maanden gedwongen rust, zal
morgen het bruine monster op het sport
terrein weer rollen. Achilles speelt dan een
wedstrijd tegen V. A. C. van Heerenveen.
Daar deze vereenigingen in Heerenveen een
gelijk spel speelden, zal van beide kanten
alles erop gezet worden om als overwinnaar
uit den strijd te treden, zoodat een mooien
wedstrijd te verwachten is. Liefhebbers van
het voetbalspel moeten dus niet verzuimen
dezen wedstrijd te bezoeken.
Bal.
Blijkens achterstaande advertentie zal de
heer Hoogen Stoevenbeld a.s. Maandagavond
weer een bal organiseeien.
De liefhebbers van dansen, en die zijn
er hier legio, kunnen dus weer genieten van
een specialen balavond.
Een reclame.
Bij de stads-editie van dit blad wordt
heden verzonden een nummer van de Solist,
tijdschrift voor de jeugd.
Witmarsum, 17 Februari. In de heden
gehouden raadsvergadering is tot secretaris
der gemeente Wonseradeel met 8 stemmen
benoemd de heer K. Salverda te Dordrecht.
Op den heer J. Krol te Koudum waren 4
stemmen uitgebracht, de heer Zuidema
kreeg 3 stemmen.
Huldiging J. Ferwerda.
In de Klanderij te Leeuwarden is gister
avond namens de onderofficieren van het
melkerijen
toch, wijl
stoot aan
industrie
kweekte vaderlandsliefde,
den oorlog behaald,
teitsgevoel en
ook voor ons land, roept Spr. uit.
Dat Berlijn soms zooveel werkloozen heeft,
is waar, Berlijn steekt Londen en Parijs in
dat opzicht naar de kroon. In die centra’s
van verkeer heerscht steeds de grootste rijk
dom, maar ook de grootste armoede. New-
York, de deur van Amerika, voert in dat
opzicht nog altoos den boventoon.
De werkman zal in ons land door de
tariefwet slechts een weinig meer behoeven
te betalen, het meest zal het opkomen voor
de meergegoeden. Uit de bijlagen-toelichting
van het wetsontwerp kan men dat zien.
Dat bij het verhoogde recht op emaille-
waren (12 pCt. en niet 15 pCt. zooals de
heer S. zei) de heeren Regout in den eersten
opslag iets zullen profiteeren is heel wel
mogelijk, maar als er op het artikel wat
verdiend kan worden, zullen wel meerderen
er zich op toeleggen. Meer loon, dit
weet ieder hangt niet af van de goed
hartigheid des patroons, maar veel meer
regelt ’t zich naar vraag en aanbod. En als
er meer fabrieken komen, zal het loon zeker
omhoog gaan.
De debater heeft enkele genoemde artikelen
slechts kleinigheden genoemd, maar een in
voer aan bijv, muziekinstrumenten van
f 5.200.000, dat noem ik geen kleinigheid.
De pensioenbijdrage zal niet betaald worden
door de buitenlandsche fabrikanten, dat is
zoo, dat heb ik ook niet gezegd, maar zij
zullen er een deel toe bijdragen, ook de con
sumenten zullen het mee betalen, maar dit
zal meest ten laste komen van de meerge
goeden, wijl het hoofdzakelijk de luxe-arti-
kelen zijn die men wil verhoogen.
Op de door tden heer Beekhuis gestelde
vraag, of de arbeiders in het buitenland onze
beste producten consumeeren antwoord ik,
dat dat een goed gekozen argument is. Onze
producten, die elders beter betaald worden
dan hier, en ook door de verzendingskosten
nog duurder worden, zullen ook daar door
de meergegoeden verbruikt worden, maar toch
acht ik het wel treurig, dat wij hier te
lande er niet zoo veel voor kunnen geven
als de buitenlanders.
Spreker gaf daarna nog een overzicht van
de verschillende artikelen der tariefwet om
nader aan te duiden dat er bij dit wetsvoor
stel met zorg getracht is om
consumtie-artikelen laag te belasten
fijnere wat hooger aan te slaan.
Er werd met dit relaas nog al wat gevergd
van ’t geduld der toehoorders, want het waren
voor het meerendeel citaten uit de bij het
wetsartikel gevoegde memorie van toelichting.
Wij meenen dan ook hiervan geen verdere
melding te moeten maken, wijl de belang
stellenden dan verwezen worden naar de
rijksbijlage bij dit wetsvoorstel.
Spreker eindigde met nogmaals den wensch
uit te spreken, dat de Tweede Kamer dit
voorstel zal goedkeuren, en de gegoede burgerij
wel zooveel liefde voor de oudjes zal ge
voelen om zich een kleine bijdrage te ge
troosten, terwijl hij verder hoopt dat het
zal strekken tot opbloei onzer nijverheid, en
de opbrengst de raming zal overtreffen.
(Applaus).
De Voorzitter brengt den Spr. die met
kennis van zaken zijn onderwerp heeft be
handeld zonder op politiek terrein te komen,
zijn dank. Hij heeft de hoorders heel aardig
op de hoogte gebracht met zijne zienswijze.
Ook de heeren, die de discussie hebben ge
voerd, brengt hij dank, waarop de vergade
ring gesloten wordt.
van
zoo goed gegaan als in 1910, hoewel
een bepaalde malaise niet kan worden
waren
moeilijk te bekomen; ook voor export
minder vraag dan in het voorgaande
De prijzen der meeste papiersoorten
mdergingen dientengevolge eenige daling.
De prijzen der grondstoffen bleven vrij wel
stationair. Wel was het oude papier goed-,
kooper dan in 1910, doch het houtslijp was,
tengevolge van den drogen zomer, duurder
en moeilijk te bekomen. Ook hars, dat ge
bruikt wordt voor de lijming, was slechts
tegen een hoogen prijs te bekomen.
De 67-jarige echtgenoote van
Visser te Bovenkarspel, bij Enkhuizen, is
door haar man bij zijn thuiskomst verkoold
in de kamer gevonden. Het vermoeden be
staat, dat zij door het vuur van de stoof in
brand is geraakt. Tel.
Onlangs werden te Zutphen 2 onder
wijzeressen en een onderwijzer benoemd onder
voorwaarden, dat zij een bewijs van goede
gezondheid moesten] overleggen, geteekend
door een geneesheer, aangewezen door B. en W.
Aangezien reeds vroeger in een in Noord-
Holland voorkomend geval door den Minister
van Binnenlandsche Zaken eene zoodanige
benoeming als in strijd met de wet werd
beschouwd, heeft het Hoofdbestuur van het
N. O. G. zich tot de Koningin gewend met
het verzoek om vernietiging van zoodanig
besluit.
Men meldt uit Frieslands N.-O. hoek
Pas is de winter voorbij of de aardappel-
handel en vervoer"7 per spoor begint weer.
Waren de prijzen in den laten herfst voor
Borgers 80 a 90 cent, thans werd voor deze
soort door Duitsche handelaars f 1 af 1.10
geboden. Naar het zich laat aanzien zal
het overhouden der aardappels dus een aardig
voordeeltje opleveren. Vooral in Duitschland
moet, naar men zegt, veel behoefte aan eet-
aardappelen zijn en wanneer er veel vraag is
zal de handel levendig blijven. We hoorden
de vrees opperen, dat de felle vorst misschien
in sommige hoopen een deel der knollen
bedorven mocht hebben, daar de bedekking
niet zwaar genoeg was.
In een Dinsdagavond te Franeker ge
houden vergadering, waarin 26 belangstel
lenden waren opgekomen, is met algemeene
stemmen tot de oprichting eener vereeniging
zich ten doe) stelt eene open
in het leven te roepen. De
vastgesteld en een bestuur is
11
een paar met talent ge
ilederen van Mej. V. en eindelijk
weer een vioolkwartet, van dezelfde
als in ’t begin van den avond. Wij
echter dat het eerst gegeven nummer
de voorkeur verdiende. Of dit aan de muziek
of aan de spelers lag, durven wij niet be
slissen.
De heer Beekhuis bracht tot sluiting een
woord van oprechten dank aan allen die zoo
bereidwillig hadden meegewerkt tot het
welslagen van dezen avond, en ook aan den
heer Timmer, die voor deze avonden gratis
een piano en een orgel beschikbaar stelde.
Hij beval de vacantiekolonies bij voortduring
aan in de aandacht van alle aanwezigen,
want ook hier ter stede blijkt het, dat vele
kinderen wel behoefte hebben aan een uit
stapje naar de gezonde streken, en een ver
blijf in de frissche lucht.
De tweede feestavond welke Vrijdagavond
tegen verlaagde entreé is gehouden, was zeer
druk bezocht. Met groote aandacht werd
het programma gevolgd en de opgekomenen
gingen zeker ook dankbaar en voldaan naar
huis.
Fraai klonk het, toen bij de
van den kerkdienst op Paasch-
werkelijkheid het zware orgel-
een kerk gehoord werd. Treffend
ook het oogenblik, toen een
en
ware de wanhoop
van het onschuldig veroordeelde kind schenen
te vertolken.
Deze voordracht gaf een juisten kijk op
de wijze, hoe Tolstoï de gebreken en ellen
den van ’t Russische volk kan schetsen.
Wij vonden dit nummer het glanspunt van
den avond.
Er volgde nog
zongen
tot slot
musicie
meenen
Feestavonden.
Het bestuur der afd. //Bolsward” voor
vacantiekolonies heeft ten bate harer kas
twee feestavonden georganiseerd. Donderdag
was de opkomst bevredigend te noemen, op
de lijsten voor het nemen van plaatsbewijzen
was een behoorlijke belangstelling getoond,
en er zal dan ook een genoegzame recette
zijn, zoodat dezen zomer weer een gewenscht
aantal kinderen naar Egmond zal kunnen
worden gezonden om versterking en ver
betering van gezondheid te erlangen.
De Voorzitter van het comité, dr. Beekhuis,
die zich warm voor dit doel interesseert,
opende met een kort woord de bijeenkomst.
De verschillende nummers van het pro-
Met
De
het accompagnement
aan bij het
besloten, die
bare leeszaal
statuten zijn
gekozen.
Den veldwachter van Nieuwkuik, op
surveillance zijnde, trof het, dat een gans die
voor zijn voeten opvloog, met groote moeite
kon stijgen. Nauwelijks was de veldwachter
eenige passen verder gekomen, of de gans
viel eensklaps neer. Bij nader onderzoek
bleek, dat een eierwezeltje, op de gans toege
schoten, met haar mee de lucht was inge
gaan, en geen ander middel ziende om weer
beneden te komen, de gans pardoes doodge
beten had. Beneden gekomen bleek het
wezeltje zoo vraatzuchtig, (dat het pas na
herhaalde stokslagen losliet.
Twee gemeente-ontvangers.
Maandag heeft te Tegelen de beëediging
plaats gehad van den nieuwen gemeente-ont-
vanger. Daar de in functie zijnde gemeente
ontvanger zijne betrekking als zoodanig nog
niet heeft neergelegd, daar hij volgens zijn
meening niet tijdelijk is aangesteld, zijn er
op het oogenblik twee gemeente-ontvangers.
Men is erg benieuwd naar
niet alledaagsche zaak.
Krasse middelen.
Te Noordwolde (Fr.) wordt een
voerd tegen de huisindustrie. Nadat er reeds
eerder gewelddadigheden waren voorgekomen,
is Dinsdagavond de woning van den thuis
werker K. Stuiver met steenen gebombardeerd,
welke uit een weg waren opgebroken. De
politie, ofschoon onmachtig, tegen een aantal
van ongeveer 200 werklieden te kunnen
optreden, wist toch één in arrest te nemen
en beslag te leggen op een aantal petten en
3 fietsen, welke in overhaasten aftocht werden
achtergelaten.
