Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Van Houten s
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1913.
51ste Jaargang.
No. 31.
DE EMMA-BLOEM,
op MAANDAG 22 APRIL 1912.
Zondag 14 April.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
Ingezonde n.
VOOR
A fzonderlijke
te stellen.
RECLAME.
75 voor, 23 tegen deze
Cl,
beginsel
staan”.
de Ridderorden-zaak, de zaak-
het boetekleed, de wijze
en
men
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
F KOOP VANDAAG BIJ 1
UW WINKELIER EEN
BUS
een ieder
steentje bij te dragen tot
edele doel „de Tuberculose
man op de bres
en der
Den leider trouw.
In een politieke rede, welke de oud-
Minister mr. Tb. de Meester te Nieüwediep
heeft gehouden, zeide hij o.a., dat er z.i.
over de daden van het kabinet-Heemskerk
niet te roemen valt, al bracht bet ons een
nieuwe Zedelijkheidswet en een nieuwe Mili-
tiewet, maar dat een groot en dreigend ge
vaar bestaat in den noodlottigen invloed van
den leider der antirev. partij, die helaas
weer sterk wassende is.
„Er is een tijd geweest,dat velen inden
lande dit voor niet meer mogelijk hielden.
Men denke aan f
van Heeckeien,
waarop de Eere-raad zich uitsprak.
Maar wat onmogelijk scheen, ziet
niettemin gebeuren,
meer gelden.
van brood en
1 Kg. 1.50 p Kg. - 0.42f
-0.80 Xom -0.18.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4-
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
H. BEEKHUIS.
S. ANDELA.
Zuster TIMMER.
F. de JONG.
J. MOOIJ.
H. W. WITTE.
A. BOUMA.
G. C. EISMA, Penn.
F. van RINGH, Secretaresse.
Bolsward, April 1912.
genoemd een Ministerie
spelen.
Hier past geen kritiek.
De enkele overname der geciteerde woor
den bevat reeds voldoende veroordeeling”.
De macht van de bioscoop.
In den Haag gaat de gemeente zich de
toekomst van de bioscoop aantrekken, en
het is te hopen, schrijft de groene Amster
dammer, dat dit initiatief navolging vindt.
„De eenige vruchtbare manier immers om
uit een instelling het kwade te keeren blijft
op den duur er het goede in te brengen, en
dat de bioscoop, aan zichzelve overgelaten,
een bron van afschuwelijkheden worden zal,
erger dan de 10 cents afleveringen, staat wel
boven twijfel.
In de Latijnsche landen is het al niet
meer de colportage- en trein-lectuur, die de
schreef van de schaamteloosheid voorbij is.
Wij zagen een familieblad als de Illustration
op ’t punt van sensatie letterlijk week aan
week ontoonbaarder worden. Vroeger was
het de fotografie van een terdoodveroordeelde
op weg naar de guillotine. Later gaf men
de afgesneden hoofden te zien van Chineesche
rebellen, bengelend aan hun staarten. Kort
geleden nam het blad een foto op van een
aviateur en zijn monoplan tijdens den doode-
lijken valde fotograaf had gauw zijn toe
stel moeten richten om een „unieke” foto te
hebben. Nu is, gelooven wij, het summum
van schande bereikt: De fotograaf, die voor
het Fransche weekblad te Nanking werkt,
heeft zich bij de onthoofding van een Chi
nees" op een paar meter afstand geplaatst
en een instantanée genomen. Hij heeft het
oogenblik getroffen, waarop> het losgeworden
hoofd tusschen hals en bodem zweeft en het
zwaard vlak boven den bodem blikkert. Onze
held moet buitengemeen goed op het juiste
moment hebben gelet, en waarschijnlijk is
hij wel met bloed uit den hals bespat. Maar
werd ooit schooner onderschèidingsteeken ver
kregen op het veld van eer en fotografie
Dezen weg van schande en afschuw gaan
natuurlijk weldra de bioscopen En de Ro-
meinsche vermaken van bloedige tooneelen
gaat een laf geslacht van kantoorjongens en
anemische juffrouwen tusschen vier muren
genieten. Men zal zich dan beijveren bf de
anemie bf de terechtstellingsfilms te verbie
den. In afwachting is het goed te handelen,
zooals het Haagsche Gemeentebestuur, en de
exploitatie zelve in handen nemen, door
goede films het goede voorbeeld geven. Het
volk is best te leiden.”
Anti-semitisme
De Pron. Gron. Crt. schrijft
De bakermat der vrijzinnigheid
verdraagzaamheid. Dat was tot nu toe in
Nederland Groningen.
Gaan wij dat veranderen Een tijd ge
leden hebben wij eens gehoord van een pu
bliek lokaal hier, dat zijn deuren sloot voor
menschen van zekere afkomst en geloof. Wij
hebben toen aan een betreurenswaardige af
dwaling van een enkele geloofden schou
ders opgehaald.
Doch die enkeling is niet alléén blijven
staan. Er zijn anderen gevolgd. En nu
reeds weet men ons twee, drie lokalen in
onze stad te wijzen, waar menschen van ze
kere afstamming en geloof geweigerd worden.
En het ergste is, dat men er ons bij vertelt,
dat de eigenaars dier lokalen minder uit
eigen initiatief handelen dan onder den drang
van hun beste klanten.
Is dat inderdaad waar Gaat de ramp
zalige beweging, die in het land der ver
draagzaamheid het eene geloof tegen het
andere opzet, door wie van één opinie
en van dezelfde zeden zijn, zorgvuldig van
de anderen af te houden gaat die bewe
ging hier reeds zulke vruchten dragen
in tegenstelling met andere steden waar wij van
zulke dingen nog niet gehoord hebben
Gaat de onverdraagzaamheid van het publiek
nu al zoo ver, dat men wie van een ander
geloof of van een ander ras is niet in een
café duldt aan een tafeltje naast het zijne.
Zijn de bacillen uit minder beschaafde lan
den naar hier overgewaaid en gaan wij hier
binnenkort ook pogroms opzetten
Maar hier past geen spottende toon. Het
is wel belachelijk maar het is tevens aller
droevigst.
Al wie werkelijk vrijzinnig is, behoort zich
men
Dr. Kuyper laat zich
Zijn volgelingen door-dik-en-
dun sterken hem. Patrimonium, Chr. Jonge-
lingsvereenigingen, antirev. kiesverenigingen
nemen moties aan ter verheerlijking van den
leider. Zijn optreden in het Noorden en
elders was een ware triumftocht.
Tegenover de Regeering treedt dr. K.
gaandeweg meer op om haar te drijven in
de uiterste richting, waarin hijzelf dreef in
de jaren 19011905. Getuige zijn pogingen
om den schoolstrijd naar Indië over te bren
gen, getuige ook zijn optreden bij de Marine-
begrooting.
Doch er is meer. Er is reden om te ver
wachten, dat bij de Grondwetsherziening ge
tracht zal worden het onderwijs-artikel, dat
'het voortbestaan van het openbaar voor allen
toegankelijk volksonderwijs waarborgt, te
wijzigen. Ik heb gegronde reden zegt
spr. verder om aan te nemen, dat ons
ook andere voorstellen, die in menig opzicht
beslist reactionnair zijn, van -deze Regeering
te wachten staan, voorstellen gaande in stellig
anti-vrijzinnige richting.
Welke moet onder deze omstandigheden
de houding der vrijzinnigen zijn? Aaneen
sluiting moet aller leuze wezen. Aaneen
sluiting, zonder verdoezeling van beginselen,
en indien mogelijk op vastaccoord. En dat
is mogelijk, indien wij van onze zijde voorop
stellen, dat de strijd zal gaan vóór ’t alge
meen kiesrecht en tegen de tariefverhooging,
maar dat hij bovenal gericht zij op het ver
breken van het noodlottig overwicht der
coalitie. Met mr. Treub in een politieke
rede te Assen is spr. het volkomen eens,
dat in de naaste toekomst door alle vrijzin
nigen moet worden samengewerkt, en dat
dan bij alle verschil van gevoelen zal blijken,
dat de overheersching van bepaalde denk
beelden op godsdienstig gebied over de vrije
gedachten door allen als een ernstig gevaar
wordt beschouwd. Dan moeten spr. stemt
er volkomen mede in alle verschillen ver
vallen en dan zullen allen, die het vrijzinnig
voorstaan, als één
Zaak Ds. Ewoldt.
Heerenveen, 12 April. Uit goede bron
vernemen wij, dat heden de instructie in de
zaak van Ds. Ewoldt is gesloten.
De a.s. Landbouwtentoonstelling en de actie
voor Zondagsheiliging.
Leeuwarden, 12 April. In Amicitiawerd
hedenmiddag een vergadering gehouden,
uitgeschreven door het comité van actie in
deze quaestie. Er werden besprekingen ge
houden over de vraag welke houding de
voorstanders van Zondagsheiliging zouden
aannemen tegenover de landbouwtentoon
stelling, welke, naar men weet, des Zondags
niet gesloten zal zijn.
De opkomst was vrij goed. De pers werd
bij deze vergadering niet toegelaten.
Na langdurige besprekingen is ten slotte
bij een stemming, waaraan alleen leden van
de Friesche Maatschappij van Landbouw
deelnamen, aangenomen de volgende motie
//Vele leden der Friesche Maatschappij
van Landbouw, op 12 April in vergadering
bijeen, besluiten om aan de te houden ten
toonstelling in geen enkel opzicht deel te
nemen”.
Er stemden er
motie.
Wonseradeel, 12 April. Onder Witmarsum
werd door een geweldigen windstoot een
boerenschuur gedeeltelijk ingedrukt; onder
Nijland werd een hooimijt omver geworpen
onder Arum idem. Enkele winkelruiten
werden verbrijzeld, boomen braken in tweeën.
Persoonlijke ongelukken kwamen echter niet
voor. Aan onze zeekust kwamen vele stokken
van haringfuiken aandrijven. Vele netten
waren verdwenen. Ook een paar visschers-
booten werden verbrijzeld, ’t Geraas in vele
onzer dorpen was erg tengevolge van de
electrische geleidingen. Op enkele gedeelten
had verstoring plaats, doordat de draden in-
elkander geraakten. Bij verschillende in
woners gingen dan de lampen uit.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Waterland. Het is zonderling. Toen voor
een paar jaar de watersnood vele pennen in
beweging bracht, en tallooze vergaderingen
werden belegd om ééns vooral aan den on-
houdbaren toestand een einde te maken;
zelfs een paar ministers over kwamen om
met eigen oogen de ellende te aanschouwen,
toen was toch om dezen tijd het boezem
water flink op peil. Alle buitenlanden waren
behoorlijk „boven”.
En nu? Nu alles nog diep er onder zit
we reeds 11 April schrijven, nu hoort
geen zucht en geen klacht en toch
ziet het er haast nog ongelukkiger uit dan
toen.
’t Water wil niet weg; de wind zit steeds
in den verkeerden hoek. Noodig moeten weer
de ministers komen om, als voor twee jaar,
den vloed te bezweren.
Zal er van rijkswege eindelijk iets gedaan
worden om ons afdoende van de telkens
terugkeerende ellende van te hoog- en te
laag water te verlossen?
’t Is waarlijk hoogst noodig.
tegen dit kwaad dadelijk te weer
Wij verwachten een krachtig protest omdat
wij weten, dat de vrijzinnigheid in Groningen
nog krachtig en wijdverbreid is, al houdt zij
zich wat veel schuil.
En naast dit protest sta een waarschuwing;
Men zij voorzichtig met dergelijke uitslui
tingen. Een volk als het onze kan onder
droeven invloed wel eens een oogenblik het
spoor bijster worden. Doch ten slotte vindt
het zichzelf terug, herinnert het zich, dat
zijn groote taak in de wereldgeschiedenis ge
weest is de handhaving van de verdraag
zaamheid.
En als het zich zulks herinnerd heeft, dan
wee dengenen, grooten of anderen leiders
die met hun daden ingegaan zijn tegen
deze onze grootste nationale deugd.
„Panem et circenses”.
aanleiding van de behandeling der
De Vereeniging „HET GROENE KRUIS”
alhier, hoopt, evenals voorheen, ook dit jaar
weer mede te werken tot het verkoopen van
de Tuberculose bloem, thans op voorstel
van den Raad van beheer der Ned. Centrale
Vereeniging tot bestrijding der Tuberculose
genoemd naar Haar, wier naam het als Emma-
bloem voortaan zal mogen dragen, de Bescherm
vrouw der Ned. Centrale, de schenkster van
het Sanatorium „Oranje-Nassau-Oord”.
De prijs is als voorheen 10 cents.
Voor dit luttel bedrag kan
medewerken, een
het groote en
bestrijden"
Wat deze vreeselijke ziekte beteekent.is
bijna niet te beschrijven.
Een paar voorbeelden
In de jaren 1866 en 1867 werd ons volk
door een cholera-epidemie, in de jaren 1871
en 1872 door een pokken-epidemie ge
teisterd.
In die cholera-jaren stierven aan deze
vreeselijke ziekte 21000 landgenooten, in de
genoemde pokken-jaren hieraan 19000 te
zamen 40000 slachtoffers van acuut lijden.
Wie kan zich een voorstelling maken van
het leed, door deze verliezen in duizenden
Nederlandsche gezinnen berokkend
Maar hoeveel erger maakt het dan niet
de tuberculose, waaraan in de tusschenliggen-
de jaren (1867 1871) 50000 landgenooten,
dat is: 10000 méér dan aan de beide epi-
demié'n te zamen te gronde zijn gegaan
De Fransch-Duitsche oorlog heeft aan
Pruisische zijde niet minder dan 41000
menschenlevens geeischt. De verschrikkin
gen van dien oorlog, met zijn ontzaglijk verlies
aan dooden, gekwetsten en verminkten, zijn
plotseling verwoesten van veel levensgeluk,
worden in menig gezin nog schrijnend nage
voeld.
Aan Tuberculose sterven in Duitsland jaar
lijks drie maal 41000 slachtoffers. Voorwaar,
wel is het de vreeselijkste aller ziekten.
Het bestuur vleit zich, wederom te mogen
rekenen op de vriendelijke hulp van alle
jonge dames van Bolsward en roept hen bij
dezen op om hem in het verkoopen der bloem
behulpzaam te zijn.
Stadgenooten, gedenkt de oude spreuken
„Eendracht maakt Macht”.
„Vele kleintjes maken één groote”.
Een ieder dus 22 April getooid met het
symbool van Naastenliefde en Christenplicht.
Het Bestuur van het „Groene Kruis”.
D. TERHENNE, Voorz.
A. BANNING, Tuberc.-Commissie.
Kabinet meer ver-
als een Ministerie
brood en spelen,
Naar
Armenwet schrijft de antirev. hoogleeraar
aan de Vrije Universiteit, prof. mr. D. P.
D. Fabius in zijn Studiën en Schetsen” o.a.:
„Dit Ministerie heeft principieel de open
bare armenzorg aanvaard; zelfs den grondslag
daarvan verbreed.
Het wil millioenen beschikbaar stellen om
invalide arbeiders te onderhouden.
Het bedoelde een half millioen uit te
deelen aan personen in openbaren dienst des
etenswaren te koopen.
verdedigt het de
Rijks om
Voorts handhaaft en
Staatsloterij
Eilieve, wat moet een
richten, om met recht
van panis et circenses, van
te worden gestempeld?”
Men versta dit wel, zegt de a.-r. Rotter
dammer.
„Panem et circenseshet was de kreet
van het Romeinsche volk, toen het verslapt
en .ontzenuwd aan de Regeering den eisch
stelde, dat deze zijn bruut zingenot zou be
vredigen. Brood, voedsel en circusspel! Laat
ons eten, drinken en vroolijk zijn
En dan wordt een Kabinet, dat zich op
maakt om in veler stuitende ellende ook
eenigermate te voorzien, dat warm ijvert ook
voor de geestelijke belangen onzer natie,
Bolswardsclie Courant
I
Rona
Cacao
n n
n n
