Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1913.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 51ste Jaargang.
No. 38.
De bescherming bedreigt onze
Nijverheid.
Donderdag 9 Mei.
RAADSO VERZICHT.
BINNENLAND.
Ingezonde n.
VOOR
Afzonderlijke
geen
een
geld
ingesteld,
de hond
Uithoorn
voor
exploitatie huizen in huur ge-
een schitterende
electrisch licht ont-
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
van den gasprijs voor kracht-
eener
was deze regeling in onderzoek en kan
nu zeker met bekwamen spoed de be-
van het ontwerp tegemoet worden
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
voor verwarming zal de gas
en 2 cent per stère verlaagd
gelang der te gebruiken hoe-
maatregel zal het dag-
zeer bevorderd worden, menigeen,
voor zijne machines
1 nu wel aan het cijferen gaan
met het oog op het gemak en bet voordeel
overgaan
van de plannen kan
een open vraag. De
De agenda was ditmaal beter voorzien, zij
bevatte niet minder dan twaalf punten, waar
van een paar belangrijke.
Nadat de Voorzitter den Secretaris gecom
plimenteerd had met zijn 40-jarig jubilé als
ambtenaar der gemeente en dezen wensch
vergezeld deed gaan van een stoffelijk blijk
van waardeering voor het vele door hem
gedaan in het belang onzer stad, waren de
notulen en ingekomen stukken aan de beurt,
w.o. het rapport der raadscommissie over de
pensionneering van gemeente-ambtenaren en
een voorstel van heeren Weesvoogden om
halfweezen nog meer dan tot heden te steunen
door ze, wanneer de plaatsruimte het toelaat,
ook in het Weeshuis te kunnen opnemen.
Dit voorstel heeft onze volle sympathie, hoe
menig hulpbehoevende kan dan geholpen
worden. Het is een gelukkig verschijnsel,
dat het getal weezen de laatste jaren belangrijk
kleiner dan vroeger is, waardoor thans half
weezen van de zegeningen van ons uitstekend
ingericht en rijk Weeshuis zullen kunnen
profiteeren, tenminste wanneer onze Raad zijn
sanctie aan het voorstel geeft, waaraan dunkt
ons niet getwijfeld behoeft te worden.
Niet minder reikhalzend zullen onze ge
meente-ambtenaren verlangen naar de vast
stelling eener pensioenregeling. Reeds langen
tijd
dus
handeling
gezien.
Met algemeene stemmen besloot de raad
om niet op het verzoek in te gaan van den
heer J. A. v. d. Weij, inzake de grens
scheiding van land gelegen bij de Exmorrazijl.
Begrijpen wij de kwestie goed, dan loopt
het verschil over door- ophooging verkregen
land en schijnt het niet verkocht te zijn,
zooalsRet kadaster aan wijst. Volgens adressant
gebruikt de huurder van het eigendom der
gemeente veel meer land dan aan hem ver
huurd is.
’t Is te hopen, dat een mogelijke procedure
hier achterwege blijft, bij ondervinding weet
de gemeente dat pleiten geld, ja zelfs veel
geld kost.
De verlaging
werktuigen ging er glad door. Zoowel voor
drijfkracht als
prijs 1, U/2
worden, naar
veelheid. Door dezen
gebruik
die nog stoomkracht
gebruikt, zal
en i
in de toekomst overgaan tot gaskracht-
machines, welke hoe langer hoe volmaakter
gefabriceerd worden en waarbij het gas
verbruik ook al tot een minimum is terug
gebracht. De gelegenheid maakt de genegen
heid. Was jaren geleden op de eerste verzoeken
van ,/Hollandia” om gelijkstelling van gasprijs
met andere groote verbruikers direct ingegaan,
wie weet of de gasfabriek dan dien grooten
afnemer niet had behouden.
De bad- en zweminrichting heeft ook
eindelijk haar beslag gekregen. Den 30
November 1911 richtte de commissie een
verzoek om steun tot den raad en na een
onderzoek van meer dan vijf maanden kwam
het advies van B. en W. met bet voorstel
om een bijdrage in eens te geven van f 400.
Djt voorstel kwam niet in stemming, doordat
een tweetal andere eerst behandeld werden.
Het eerste om gedurende 3 jaren f 300
jaarlijks te geven, viel met 7 tegen 5 stemmen,
waarna een tweede voorstel om f 300 voor
’t eerste jaar en vervolgens f 100 per jaar
te subsidieeren, werd aangenomen met 8 tegen
4 stemmen.
Of er thans iets
terecht komen, blijft
commissie heeft hare uitgaven geraamd op
f 700 per jaar en schatte hare inkomsten
op p].m. f 400 per jaar. Eene subsidie van
f 100 brengt dus de balans niet in evenwicht,
en bedenkt men daarbij dat de raming van
kosten zoo laag mogelijk was en het ge
woonlijk tegenvalt met het kostenbedrag,
De voorgenomen plannen tot het
houden van een bloemententoonstelling te
Harlingen mochten van alle zijden een groote
sympathie ontmoeten. Het waarborgfonds
werd geheel volteekend en kunnen de
plannen thans worden uitgewerkt, waaraan
met de meeste voortvarendheid wordt gewerkt.
Het terrein van de Buiten-Societeit en het
Harmenspark worden door een monumentale
brug verbonden met aansluitende decoratie.
De vermakelijkheden zullen voornamelijk
geconcentreerd worden in den achtertuin van
de Buiten-Societeit. Een bijzondere attractie
zal het oud-Hollandsche marktplein vormen.
Tal van groote firma’s hebben reeds
reclame en
nomen, ’s Avonds wordt
verlichting van gas- en
stoken.
Verschillende aanvragen voor inzendingen
zijn reeds ingekomen en is reeds een groot
deel van het terrein bezet. Zoowel medailles
als geldprijzen worden uitgeloofd.
Waar deze onderneming in zulke goede
handen berust, twijfelen wij niet of zij zal
tot een volledig succes voeren, temeer waar
de tentoonstelling reeds de aandacht heeft
getrokken van tal van eerste klasse firma’s.
N. Harl. Crt.
Een oude bekende.
Een ingezetene van Bergen-op-Zoom heeft
een in goed Fransch geschreven brief uit
Madrid gekregen, waarin de schrijver hem
mededeelt in de gevangenis te zitten wegens
zijn faillissement. Hij heeft echter een valies
met frs. 800.000 op een aan hem alleen
bekende plaats verborgen en biedt thans aan
den geadresseerde een derde van die som
aan, als deze naar Madrid komen en zijn
proceskosten betalen wil, opdat hij vrij kome
en zijn eigendom voor den dag halen kan.
Uit de Vogelwereld.
Een drama in de lucht speelde zich dezer
dagen te Kleijen bij Kranenburg, tusschen
Kleef en Nijmegen af. Men kon daar een
strijd bij wonen in hooger sferen tusschen
twee ooievaarsparen om een nest.
Een langpootfamilie, die met andere trek-
de rustige bewoners aanvielen. Door trotsch
opgerichte koppen en fiere houding trachtten
de bestormden den driesten vreemdelingen
ontzag in te boezemen. Dit laatste baatte
niet. Een strijd ontstond op leven en dood
tusschen beide vogelenparen om de nestplaats.
Na hevige aanvallen stortte een ooievaar
met doodelijke wonde uit het nest. De
andere vloog toen heen.
De twee indringers namen bezit van het
nest en klepperden met hun lange snavels
triomfantelijk victorie.
Linksche concentratie.
Onder het opschrift //Van Tietjerksteradeel
de victorie?” schrijft De Wereld
z/In de gemeente Tietjerksteradeel zijn
twee raadsvacatures.
Voor de twee opengevallen zetels is door
een gecombineerde vergadering van de drie
in deze gemeente bestaande afdeelingen der
8. D. A. P. één candidaat gesteld. De
tweede zetel werd opengelaten ter samen
werking met de andere vrijzinnige groepen
in de gemeente.
De vergadering was druk bezocht.
Dit zeer leerzame bericht knippen wij
uit De Bergumer Courant.
Leerzaam, omdat er uit blijkt:
a. dat de sociaal-democraten in Tietjerk
steradeel zich openlijk rekenen tot vrijzinnige
groepen
b. dat zij zoo verstandig zijn samenwerking
te zoeken, ten einde goed werk te doen in
het belang van de gemeenschap.
Moge blijken, dat het verstandige voor
beeld navolging vindt onder de kameraden.
Voor één ding zouden wij echter willen
waarschuwen. Nieuw-bekeerden zijn wel eens
te ijvrig 1
Uit het bericht toch blijkt, dat de socia
listen in Tietjerk samen op willen trekken
met iederen linkschen candidaat, die hun
wordt thuisgestuurd, ook als dit een onver-
valscht oud-liberaal is. Dat is van het goede
te veel!
Intusschen zullen wij, vrijzinnig-demo-
craten, nu niet op alle mogelijke ver
gaderingen gaan spreken van het //verraad
aan de democratie” door de 8. D. A. P. en
Tietjerk als voorbeeld aanhalen! Veel liever
hopen we, dat het gebeurde den #rooden”
debatters, die eeuwig op dit //verraad” thema
componeeren, wat bescheidenheid moge
leeren
Te Sneek, waar sinds vier maanden
een bioscoopgebouw staat, wil men er nog
een tweede oprichten. Men hoopt het nog
voor Sneeker kermis te kunnen openen.
Kranig.
Een knaapje van omstreeks zeven jaren
viel Zondagmorgen in de Wilhelminasluis te
Zaandam. Een jongmensch uit Amsterdam,
die het zag, sprong er dadelijk gekleed bij
en redde het kind. De redder onttrok zich
aan elke huldiging, zoodat zelfs zijn naam
onbekend bleef.
V erdronken.
Zaterdagavond omstreeks half acht ver
miste het echtpaar Hoffman te Uithoorn ’t
vijf-jarig zoontje. Onmiddellijk werd een
onderzoek met behulp van politiehonden
Ongeveer één uur ’s nachts wees
van den heer I. Hamburger uit
een plek aan den Amstelkant aan,
achter de ouderlijke woning, waar kort daarop
het lijkje drijvende werd gevonden.
Achtergeblevenen.
Toen Zondagavond uit den achtersten wagen
van den sneltrein een man, vrouw en kind
stapten en langs het perron te Enkhuizen
naar de boot sukkelden (de vrouw was slecht
ter been) was de boot reeds vertrokken. De
trein was zeker wat laat, bracht geen post
en bagage mede, zoodat de boot spoedig weg
was. Het gezelschap moest hier dus over
nachten. Enkh. Ct.
Te Middelburg zijn twee straattypes,
hij 57 en zij 52 jaar oud, in den echt
vereenigd. Dit geschiedde onder buitengewone
belangstellingHonderden verdrongen zich
voor het stadhuis en de politie had handenvol
eigendom der gemeente geworden, ook al om
het zoo noodig voor bouwterrein te kunnen
bestemmen. Vóór het daaraan toe is, zal er
nog al wat water door den Rijn loopen en
komt eerst het bouwterrein van het 8t.
Anthony Gasthuis aan de beurt, waarvan
wel fraaie teekeningen bestaan en zelfs een
Gysbert Japiksplein ons in de toekomst
wacht, maar dit blijfttoekomstmuziek.
Is het werkelijk ernst om van dat terrein
bouwterrein te maken, dan moet men be
ginnen met het leggen van een toegangsbrug
en het projecteeren van straten enz.
Misschien dat de aankoop van het //Lange
Land” den stoot geeft om Bolsward aan die
zijde uit te breiden en de handen thans aan
den ploeg geslagen zullen worden.
De plannen hebben nu zoolang gesluimerd,
dat het meer dan tijd is om ze tot uit
voering te brengen.
En nu maar weer tot later.
Afwachten blijft de boodschap.
De Vereenigingen van belanghebbenden,
zooals de Maatschappij van Nijverheid, de
Nederl. Bond van den Handeldrijvenden en
Industrieelen Middenstand, de Hollandsche
Maatschappij van Landbouw en verreweg de
meeste Kamers van Koophandel en Fabrieken
in den lande ofschoon de minister het advies
dezer daartoe toch aangewezen lichamen op
merkelijker wijze niet had gevraagd hebben
zich tegen de Tariefwet verklaard.
Ongetwijfeld zijn er ook enkele bedrijven,
die niet bloeien. In vele gevallen zal de
stilstand of achteruitgang daarvan moeten
worden toegeschreven hieraan, dat de beoefe
naars niet meegaan met hun tijd.
Tegen bescherming van deze takken van
nijverheid van overheidswege hebben wij niet
het minste bezwaar, mits die bescherming
doeltreffend zij, dat wil zeggen, indien zij
bestaat in bevordering der vakopleiding, zoo
wel voor de werklieden als voor de leiders
der bedrijven.
Deze bescherming is de natuurlijke. Door
onnatuurlijke protectie, door wering der vrije
mededinging met behulp van invoerrechten,
maakt men van dergelijke bedrijven broei-
kastplantjes, welke steeds meer bescherming
zullen vragen en op den duur toch geen
levensvatbaarheid zullen bezitten.
Deze bedrijven zullen door beschermende
rechten in werkelijkheid niet blijvend zijn te
helpen en voor de talrijke bloeiende industrieën
is de z.g. bescherming, die haar wordt op
gedrongen in werkelijkheid om
andere reden dan om de schatkist door
slecht stelsel van belastingheffing aan
te helpen een dreigend gevaar.
Moet er geld zijn in dit geval tot
invoering van sociale wetten dan heeft
men om te zien naar betere, minder ge
vaarlijke, maar doeltreffende en minder on
billijke middelen dan de voorgestelde protec
tionistische wijziging der invoerrechten.
De door de Regeering voorgestelde Tarief
wet is, volgens de voorstanders, bestemd onze
industrie op te heffen uit haar //inzinking”.
Wij vragen: Waar is de inzinking, welke
die opheffing noodig maakt Behoort hier
integendeel niet in plaats van inzinking te
worden gesproken van een krachtige opleving
Wij meenen van wel, en tot staving van
onze meening kunnen wij ons beroepen op
de feiten.
In 10 jaar van 1899 tot 1909 is
onze uitvoer toegenomen van 1601tot2455
millioen alzoo met 854 miliioen gulden per
jaar, of ruim 53 pCt.
Delfstoffen levert ons land niet opde
uitvoer bestaat dus geheel uit voortbreng
selen van onze nijverheid, met inbegrip van
onze land- en tuinbouw.
Onder het vrijhandelstelsel, dat hier nu
sedert meer dan 50 jaren heerscht, heeft
onze industrie zich krachtig ontwikkeld.
In de laatste 20 jaren zijn 1237 nieuwe
fabrieken opgericht, afgezien van het feit dat
vele van de bestaande werden uitgebreid. Het
aantal stoomketels verdubbelde, en het ver-
warmingsoppervlak steeg van 143.000 tot ruim
340.000 M2. Gas-, petroleum- en electromo-
toren, die juist in dezen tijd zooveel toe
passing vonden, blijven hierbij buiten be
schouwing.
En nu zouden wij den sedert 1846 ge-
volgden koers verlaten, en gaan doen, wat
een man, die de voorgestelde Tariefwet zeker
niet kwaad is gezind, het Tweede Kamerlid
Middelberg, heeft genoemd/Zeen sprong in
het duister”.
Onze industrie heeft niet alleen geen be
scherming noodig, doch door verhooging der
invoerrechten wordt zij geschaad, haar bloei
ernstig bedreigd.
In betrekkelijk korten tijd hebben takken
van nijverheid, als de aardappel-, meel-,
turfstrooisel-, chocolade-, margarine-industrie
zich vertien-, vertwintigvoudigd en meer. Al
deze takken van nijverheid zullen worden
geschaad door nieuwe of verhoogde invoer
rechten.
Het scheepsbouw-bedrijf heeft een groote
vlucht genomen en voorts denke men aan
de snelle en belangrijke vorderingen, die de
chemische nijverheid, de lucifers-, verf- en
vernis-, papier-, schoenen-, stearine-, olie- en
veekoeken-, textiel-, gloeilampen-, zuivel-
hout-industrie, de glasblazerij, de goud- en
zilversmederij, benevens de tuinbouw, bollen
teelt en boomkweekerij ten onzent maakten.
Deze en nog zoovele andere industrieën
verheugen zich in een ongekenden bloei. Zij
hebben niet alleen geen bescherming noodig,
doch de bescherming levert voor den uitvoer
barer producten, dus voor haar bestaan, een
groot gevaar op.
Als onze nijverheid werkelijk de haar
aangeboden bescherming noodig had, dan
dan mag er nog wel een ninke weldoener
in Bolsward opstaan, die zijn naam wil ver
eeuwigen, door het ontbrekende voor zijne
rekening te nemen.
Het //Lange Land” is nu in zijn geheel
vogels in Kleijen was neergestreken, zocht
door verovering meester te worden van een
nestplaats.
Al spoedig had het daar nestelende
ooievaarspaar de indringers opgemerkt, die
werk om het jonge paar een vrijen doortocht
te verzekeren. De buren hadden voor een
rijtuig gezorgd en ook voor versnaperingen,
bloemen enz. Toen de jonggehuwden van het
stadhuis kwamen, klonken daverende hoera’s.
zouden de Vereenigingen, bestaande uit onze
industrieelen, daarnaar zeker reikhalzend
uitzien.
En wat zien wij
Juist het tegenovergestelde.
Bolswardsche Courant
i
