PER TELEGRAAF.
Zaak Ds. Ewoldt.
BAKKERSWET.
Stadsnieuws.
Financiëel overzicht.
3
zal
De Tweede Kamer verwierp heden de
Bakkerswet met 49 stemmen, vóór stemden
43 leden.
Heerenveen, 5 Juni 1912.
van de tochtgenooten.
onder onze lezers, die
den heer Buiskool, wat
de foto’s betreft, kunnen en willen voldoen.
We verzoeken hun, zich rechtstreeks tot zijn
adres te richten. Red.
Tjerkwerd. Heden had alhier de inwijding
plaats van de nieuw gebouwde Openbare
School. Een Commissie uit de burgerij had
zich gevormd en besloten daaraan eenige
feestelijkheden te verbinden. Aanwezig waren
behalve vele belangstellenden uit het dorp,
de heeren Piccardt Burgemeester van
Wonseradeel en ds. Norel, schoolopziener
van het arr. Bolsward. Eerstgenoemde had
de uitnoodiging om dit schoolgebouw te
openen, gaarne aangenomen. Spreker her
innerde aan den treurigen nacht van den
aller sloffen!) 19 Nov. 1911 toen een felle brand de
Heden Woensdag stond hier voor de
Rechtbank terecht Abel Ewoldt, 38 jaar oud,
predikant, geboren te Sloten in Friesland,
wonende te Oosterzee.
Hij wordt beschuldigd, „dat hij in den
avond van 16 Eebr. onder Tjerkgaast zijne
echtgenoote Geertje Leenstra opzettelijk van
het leven heeft beroofd, door haar met dat
oogmerk te worgen, ten gevolge waarvan zij
spoedig aan acute verstikking is gestorven,
althans door met gezegd oogmerk opzettelijk
haar met kracht op of tegen het hoofd te
slaan, te stompen, te trappen of te schoppen,
haar de keel dicht te knijpen of te snoeren
en haar in het water te doen terechtkomen,
ten gevolge van welke handelingen of eene
of meer daarvan Geertje Leenstra door acute
verstikking of een andere doodsoorzaak Spoedig
is overleden”.
te
van
wege de afdeeling „Bolsward”, naar Egmond
is gezonden, weer hier terugkeeren, onder
geleide van Mevr. Beekhuis en Mevr. Ochtman.
Het koele weder, dat de kinderen hebben
getroffen tijdens hun verblijf aan ’t strand,
zal voorzeker heilzaam geweest zijn voor hun
herstel, en dus is nog beter resultaat te
verwachten dan ’t vorig jaar, toen de kinderen
van hier daar een heete periode hebben
doorgebracht.
wij over deze moeilijke
oordeel kunnen hebben, komt
gewenschte oplossing voor.
Men houdt op deze wijze de meest commer-
ciëele en economische behandeling der zaak,
Ons muziekkorps „Bolsward”
a.s. Zaterdagavond 22 Juni in Sneek de
Belgen af halen en Zondag den geheelen dag
muziek maken op het terrein van den te houden
grooten internationalen kaatswedstrijd.
Een gevangene.
Zondagmiddag omstreeks 12 uur is een
jongentje van 7 jaren de Groote Kerk alhier
is, kan ik alleszins aanbevelen dezen elf
stedentocht eens mee te maken. .Hij (ik
spreek alleen over de heeren der schepping,
omdat ik voor dames deze excursie minder
geschikt acht) moet echter beschikken over
’n krachtig lichaam en voldoende in
training zijn.
Dat door „bovenmatige krachtinspanning
eenige deelnemers des avonds van hun stokje
vielen heb ik niet vernomen. Het kan zijn,
dat zulks enkele snelheidsmenschen is over
komen. Moeilijk kan ik aannemen, dat zulks
den gematigden rijders ten deel viel.
Hoogstens is sprake geweest van eenige
onpasselijkheid. Tegen het ongeregelde op
zoo’n dag is niet elk bestand. Enkele wiel
rijders waren zoo onverstandig den heelen
dag zich uitsluitend tot melk te bepalen.
Anderen weer dronken van ’s morgens vroeg
tot ’s avonds laat uitsluitend... thee. Dat
men ’s avonds dan in een eivolle en snik-
heete zaal zich minder behagelijk gevoelt, is
licht verklaarbaar. Het gaat niet aan dit op
rekening te schuiven van den elf-stedentocht.
Zonder dezen tocht zouden zulke menschen,
die geen maat kunnen houden, vermoedelijk
hetzelfde zijn overkomen”.
Een deelnemer.
Openbare School, met de belendende huizinge
van den heer R. Posthumus in de asch
legde; hoe de architect Reitsma enkele dagen
daarna gereed was met zijn plannen voor
eene nieuwe stichtinghoe heeren Kerk
voogden der Hervormde Gem. alhier bereid
waren bevonden om de naaischool af te
staan tot het doen houden van het onder
wijs, waarvoor hij bij dezen aan dat College
zijn hartelijken dank bracht, en hoe nu een
nieuw gebouw is gereed gekomen waarvan
hij gerust durft te zeggen, dat het een model
school geworden is. Hulde bracht Spreker
aan het Rijks-schooltoezicht, den architect
der Gemeente en den heer Visser van
Makkum, die als altijd, degelijk werk ge
leverd heeft.
Na nog èn onderwijzers èn ouders èn
kinderen op hunne verplichtingen te hebben
gewezen, ten opzichte van onderwijs en op
voeding, droeg Spreker het schoolgebouw
over aan het hoofd der School, den heer
Rosendal. De volgende Spreker, de heer
Norel arr. schoolopziener wees er vooral op,
dat zeer zeker dit nieuw gebouw terecht een
modelschool genoemd kan worden, maar
dat zij was voor het kind, den toekomstigen
mensch.
Vroeger, en nog helaas, had men de
zonderlingste denkbeelden omtrent de eischen
van het kind. Spreker meende, dat niets te
goed, niets te kostbaar is voor het kind,
wanneer het strekken kan tot zijne vorming.
Zwaar en moeilijk is de taak van den
onderwijzer, doch waar hij de gunstigste
verwachtingen van het aan deze school ver
bonden personeel heeft, daar wenscht hij hun
Gods besten zegen voor hunnen gewichtigen
arbeid. Hierna nam de heer Rosendal het
woord en herinnerde er aan, hoe hij hier
met 1 Maart in geen prettige conditie was
gekomen, hoe slecht er goed onderwijs ge
geven kan worden in een beperkte ruimte,
maar hoe nu eindelijk alles gereed was. Hij
dankte de aanwezige autoriteiten voor hunne
betoonde belangstelling, de burgerij voor
hunne welwillende medewerking en hoopte,
dat hij hier nog lang tot genoegen der
Tjerkwerder burgerij werkzaam zal mogen zijn.
Hiermede was het officiëele gedeelte afge-
loopen.
Dat de kinderen op de gewone artikelen
onthaald werden en zij daartusschen eenige
aardige liedjes deden hooreu, behoeft nauwe
lijks gezegd te worden.
Ter afwisseling had de commissie eenige
wedstrijden uitgedacht, zoowel voor jongens
als voor meisjes. En eindelijk tot slot een
tombola, zoodat ieder kind bij hel einde
met een prijsje huiswaarts kon heeren, meer
dan tevreden met hetgeen zij genoten had
den. Des avonds werd op de zaal van
Veids het feest door de ouderen voortgezet.
Ook daar was het een en al vreugde, eerst
laat in den nacht keerde men huiswaarts.
Aardvloo.
De kool planten aan den Langendij k hebben
zeer veel hinder van de aardvloo, waardoor
duizenden planten gesneuveld zijn. De prijs
der kool is dan ook aanzienlijk gestegen en
wel van 20 cents tot ongeveer f T de 100
stuks. De voorraad koolplanten is gering.
Bouwers, die in andere jaren zelf genoeg
planten telen, moeten nu van anderen koopen
en lijden daardoor soms wel f 200 schade.
Toen wij voor veertien dagen, met het
oog op de aanstaande beursvacantie-dagen
besloten om deze overzichten gedurende de
zomermaanden om de 2 weken te geven,
hadden wij niet verwacht dat zulke belang
rijke gebeurtenissen voor de Amsterdamsche
Beurs op til waren. De rede van den oud-
gouverneur-generaal Jhr. van der Wijck, op
de daarvoor uitgeschreven vergadering van
de Koninklijke, kwam als een donderslag
van een helderen hemel en was, naar men
algemeen aanneemt, meer bedoeld tot de
Regeering dan wel tot aandeelhouders. Reeds
eerder hebben wij te dezer plaatse melding
gemaakt van de oprichting der Koloniale
Petroleum-Maatschappij welke als eene dochter
Maatschappij van de bekende Amerikaansche
Petroleumtrust moet worden beschouwd. Na
de belangwekkende rede van den heer Van
der Wijck, laat het nu ook geen twijfel
meer of de „Koloniale” is als een geduchte
concurrent van de Koninklijke te beschouwen
en als de Regeering de Djambie concessies
aan de „Koloniale” mocht verleenen, „dan
zal”, aldus de heer v. d? Wijck, „de Konink
lijke zich op den tegenwoordigen grondslag
moeilijk staande kunnen houden en waar
schijnlijk in buitenlandsche handen overgaan”.
Dit zal op den duur niet in het belang zijn
van de Nederlandsche petroleum- en benzine-
verbruikers en de vraag dringt zich naar
voren, of de totale nationale belangen dan
wel zoo heel veel beter beschermd blijven,
indien, zooals men thans bij geruchte vertelt,
bovenbedoelde concessies aan de Koninklijke
worden verleend.
In een hoofdartikel van het Handelsblad
werd deze kwestie ook besproken en de
Schrijver kwam tot de conclusie, dat het
mogelijk wel gewenscht was, de exploitatie
aan de organisatie van de Koninklijke op te
dragen, echter niet zonder dat de regeering
desnoodig medezeggingschap behoudt en in
de winsten deelt.
Voor zooverre
kwestie een
ook ons dit eene
Nog eens de Elfstedentocht
per rijwiel.
Wij lezen hierover in de Nieuwe Rarlinger
Courant het volgend ingezonden stuk met
antwoord der Redactie.
De Elfstedentocht per rijwiel.
„Sta mij toe, geachte redacteur, ’n paar
regels te schrijven, naar aanleiding van Uw
bericht over den elfstedentocht, voorkomende
in het voorlaatste nummer Uwer courant.
U schrijft, dat de eerstaankomenden reden
als „razenden.” Welnu, dat is volkomen
juist. Die menschen hebben in’n prestissimo-
tempo dezen tocht van bijna 225 K.M. vol
bracht. Dit is m. i. te laken, want daardoor
is toch deze werkelijk schoone tocht min of
meer ontaard in ’n wedstrijd. Voorwaar
jammer De outsiders zullen nu wel trachten
dezen tocht impopulair te maken. Of het
lukken zal Mij dunkt van niet. De eerste
elfstedentocht viel ’n blijvend succes ten deel.
En bedrieg ik mij niet, dan zal elk jaar ’n
reprise er van worden gegeven.
Verder schrijft U: „De na hen komenden
bleken bezadigder te zijn. Toch bleef ons
nog den indruk bij, dat de menschen reden
alsof ze gestolen hadden.” Dit meen ik te
moeten tegenspreken. Wel waren er enkelen
(dit waren bepaald de snelle rijders van de
2de en 3de groep) die veel haast hadden en
reden, alsof ze nog net op ’t nippertje den
trein konden halen, maar gelukkig waren
het enkelen. Het meerendeel nam de
zware taak kalm op. Moeilijk kon men ver
wachten, dat deze rijders en passant hier ter
stede de „nieuwe havenwerken gingen be
wonderen en daarna de stadsuitbreiding aan
de Oostzijde.” Dat zou te veel gevergd zijn.
Wilde men op zijn gemak den tocht vol
brengen d. w. z. niet te snel rijden en
in elk der elf steden voldoende rusten
dan kon men onmogelijk zich de weelde ver
oorloven al het bezienswaardige op te nemen
wat toevallig niet in de route lag. Waar
zou het einde van den tocht zijn, als men
in Bolsward de Groote of Sint Martini Kerk
(hierin bevindt zich een borstbeeld in wit
marmer van den Frieschen dichter Gysbert
Japiks) de Broerekerk, het Stadhuiste
Franeker Eisinga’s Planetarium, de Groote
Kerkte Dokkum (na Stavoren de oudste
stad van Friesland), de St. Maartenkerk te
Leeuwarden het Friesche Museum te Hinde-
loopen het museum van Elseloo; te... waar
zou, zeggen wij nogmaals, het einde zijn als
men dat alles wilde bezien
De dag trof niet gelukkig. Met veel wind
en regen hadden de deelnemers te kampen.
En dit maakte den tocht voor velen zwaar.
Maar toch hebben de bezadigde wielrijders
’n genotvollen dag doorgebracht. Het landelijk
schoon viel overal zoo ruimschoots te ge
nieten. Hoe mooi is het Friesche landschap
vooral dan wanneer de zon gouden stralen
daarover wierp. Mij althans frappeerden bij
zonder de trajecten SlotenRijs, (Gaasterland)
Dokkum-Leeuwarden en Franeker-Dokkum.
Men dacht soms in Gelderland te zijn. De
uitroep„Ik wist niet, dat Friesland zoo
mooi waskon men herhaaldelijk hooren.
Vast ben ik er van overtuigd, dat zelfs vele
Friezen getroffen zijn door de heerlijke plekjes
in eigen provincie. En wat de „Hollanders”
betreft; zij hebben den indruk gekregen, dat
Friesland een mooi en karakteristiek land is.
Mij dunkt, dat is wel wat waard. Al heeft
deze elfstedentocht alleen slechts tot resultaat,
dat alom in den lande (uit alle provincies
kwamen toch de deelnemers) Friesland ’n
mildere ’n betere beoordeeling ten deel valt,
dan is reeds veel gewonnen. Deze tocht heeft
meerdere resultaten tengevolge. Mij heeft
den tocht uitstekend voldaan. En ieder wiel
rijder, waarin pit zit en geen Jan Salie
(volgens Potgieter de patroon aller slaap
mutsen, aller soepjurken en r”-1-ïr—
De zitting werd onder een vreeselijken
toeloop van nieuwsgierigen geopend. De
rijkspolitie stond voor de poort om de menigte
te keeren, en moest zelfs van de wapenen
gebruik maken. Wel een 25-tal personen
liepen een klap op, een slagersknecht werd
bloedend aan de hand verwond en moest
daarom uit de gerechtszaal verwijderd worden.
Bij de zitting zijn nog alleen gehoord de
advocaat Mr. van Gigch, Dr. Peters als
deskundige en de beklaagde.
Bij het sectieonderzoek moet gebleken zijn,
dat op het lijk van Mevr. E. is geconstateerd
een wond op het hoofd, met een hard voor
werp toegebracht, terwijl aan de keel sporen
van worging waren waar te nemen.
Advocaat van Gigch, verdediger van bekl.,
schreef de hoofdwond toe aan den val op
de steenen rollaag van de brug en het dicht
knijpen der keel zou veroorzaakt zijn door
het krimpen der blouse in het water.
Bij het afzenden van dit bericht werd
pauze gehouden, om daarna het getuigen
verhoor voort te zetten.
Te halfzes seint men ons nog
Na de pauze had een langdurig dispuut
plaats tusschen Dr. Peters, den advocaat
en beklaagde, die het maar volstrekt niet
met elkaar eens konden worden. De overige
getuigen moeten daarna nog gehoord worden,
zoodat de zitting stellig vandaag niet
beëindigd wordt.
AMSTERDAM, 5 Juni 1912.
Vergadering Gemeenteraad.
Heden Donderdag vergadert de Raad dezer
gemeente, des avonds ten 7 ure, ter behan
deling van de navolgende punten.
1. Opnieuw stemmen over het voorstel van
den heer fiisma tot het in koop afstaan van
grond aan K. Ruisman.
2. Vaststelling van hel besluit tot wijziging
van de Bouwverordening
3. Behandeling van het werklieden-reglement
betreffende de gasfabriek, de gemeentereiniging
en de gemeentewerken.
Propaganda.
Zooals velen zeker wel weten, is de alge-
meene propaganda voor Vrouwenkiesrecht
weer aanstaande.
Volgens achterstaande advertentie zal die
dag voor alle Friezen en Friezinnen, in het
Oranjewoud gehouden worden.
Zij, die voorstanders zijn voor de betere
rechten der vrouw en tevens ook graag eens
van de mooie natuur willen genieten, kunnen
dien dag den 16den Juni met recht pro-
fiteeren.
Zijn we goed ingelicht, dan bestaan er
plannen, dien dag een extra tram te laten
loopen, waardoor de reis in alle opzichten
geschikter gemaakt wordt.
Kinderen der Vacantiekolonie.
Heden, Donderdag, des namiddags
half zes zal het twaalftal kinderen dat
binnen geloopen, zonder dat iemand dit
merkte. Even later sloot de koster de deuren,
en zoo zat het ventje gevangen. Toen hij
dit eindelijk merkte, begon hem de angst
te bekruipen, doch zijn roepen en schreeuwen
werd niet gehoord. Hij wilde toen zien
omhoog te komen, om zoo de aandacht op
zich te trekken, en beklom den preekstoel,
maar van daar kon hij niet buiten zien.
Daarna is hij in de zijgalerij op de banken
geklommen, om zich aan de gasornamenten
omhoog te werken en zoo voor de ramen
te komen, maar ook dat mislukte. Een der
gasarmen moet daardoor nog zijn afgebroken.
Ten slotte is hij met de kruk der buiten
deur gaan rammelen tot dit omstreeks 3 uur
de aandacht der omwonenden trok, en de
gevangene kon worden losgelaten.
De ouders hadden intusschen ook onge
ruste oogenblikken doorgebracht en waren
reeds overal gaan zoeken en vragen, tot ruim
uur Willem weer behouden thuis kwam.
Postduif aangevlogen.
Bij den heer H. J. de Visser is heden
morgen opgevangen een postduif, gemerkt
g p. 2553 50.
Het Nieuwsblad van Friesland bevat het
volgende als ingezonden
De Elf-stedentocht per jets.
M. de Red.
„Eerlijk moet ik zeggen, dat mij de reis
in alle opzichten is mede gevallen. Niet
alleen wat den afstand betreft, maar vooral
de regeling en niet het minst de mede
werking van het publiekwaar men ook
kwam, het was overal hetzelfde. Hiervoor
neem ik gaarne mijn pet af. Zoo’n mede
werking van de zijde van het publiek, heb
ik, alhoewel ik reeds menigen afstandsrit
heb mede gemaakt, nog nooit gezien. Met
het meeste genoegen zal ik altijd terug
denken aan den eersten Frieschen Elf-steden
tocht per fiets.
Zou er ook kans bestaan, dat ik eenige
foto’s van den tocht in mijn bezit kreeg
Onkosten worden natuurlijk gaarne vergoed”.
(w.g.) H. BUISKOOL, Haarlem, Lange
Veerstr. 8, no. 21
Wellicht zijn er
aan het verzoek van
een
p. 2553
Postkantoor Bolsward.
Lijst van onbestelbare brieven en brief
kaarten van hier verzonden, gedurende de
tweede helft der maand Mei 1912:
Mej. Trijn de Jong, Enkhuizen.
Clara v. Dijk, Gelsenkirchen.
Nota. Aan de afzenders wordt aanbe
volen hun adres op de brieven en brief
kaarten te vermelden, opdat deze bij onbe-
stelbaarheid aan hen kunnen teruggegeven
worden.
Indien het de bedoeling van den geachten
inzender is geweest om de door ons weer
gegeven indruk te weerleggen, dan is hij
daarin o.i. niet geslaagd.
Hij stemt toe dat de eerst-aankomenden
alhier reden als razenden, waardoor de tocht
ontaardde in een wedstrijd.
Dit is, o.i. een fout geweest.
Waarom de niet-deelnemers op grond hier
van den tocht on-populair zouden trachten
te maken, is ons niet recht duidelijk. Dit
is eene hypothese, die wij voor rekening
van den schrijver laten. Hij gelieve te denken
aan den dichtregel: „Een vriend die mij mijn
feilen toont, enz.”
Voorts valt de inzender over den laatsten
regel van ons bericht, die onze totaal-indruk
weergaf.
De schrijver meent deze te moeten tegen
spreken.
Och waarom nietwij gunnen ieder zijn
eigen meening. Niettemin meenen wij, die
alle rijders hebben zien passeeren, ten op
zichte hiervan beter capabel te zijn, dan
Inzender, die mede reed, en derhalve niet
beoordeelen kon hoe de voorhoede of de
achterhoede reed.
Trouwens, schrijvers protest wordt met de
volgende regel al weer gediminueerd waar
hij veronderstelt dat het bepaald de snelle
rijders van de 2de en 3de groep waren, uit
welke woorden blijkt dat Inzender deze niet
uit eigen aanschouwing gezien heeft.
Dat er geen kalme rijders waren hebben
wij niet beweerd. We hebben alleen gecon
stateerd dat er door een deel te snel werd
gereden. Met het oog op den wind en het
ontbreken van de noodige rustpoozen was
dit vrij bedenkelijk en bleek ten slotte dan
ook dat eenigen het physiek moesten afleggen.
Inzender is zoo welwillend om het
gebruik van te veel melk en thee als
oorzaak aan te wijzen, doch laat het bewijs
achterwege, dat deze melk- en theedrinkers
dezelfde personen zijn die wij op het oog
hebben.
Overbekend is het, dat tengevolge van
buitengewone inspanningen allerlei storingen
in de functiën van de lichaamsorganen
kunnen ontstaan. De geachte Inzender zal
toch niet willen beweren, dat het aftrappen
van ruim 200 K.M. feitelijk niets van het
lichaam vergt. Trouwens aan het uiterlijk
van tal van deelnemers was te Bolsward te
zien, dat er vrij wat van hen gevergd was”.
Red. N. Harl. Crt.
