Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
II
Van Houten s
I
-• a
1912.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 51ste Jaargang.
No. 57.
•«i
f
De beste voor den prijs
Zondag 14 Juli.
UIT DE PERS.
Harlinger Kermis.
1
4
1
Politiek Overzicht.
1
VOOR
Afzonderlijke
RECLAME.
I
voor
I
Een na-praatje.
ifl
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
-4
i
ons zei ven Als
daarbij altijd ver-
mij een heele kast vol
handdrukken? Billijk over
FAan. het publiek kan hetl
oordeel worden gelaten, of
inderdaad is
1 Kg. 1.50|^Kj./0.42f
- 0.80 Mo o - 0.18 J
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
1
geheel de leiding in han-
dat Talma zich geheel heeft
de ‘eischen door
En het is eene
Enfin, de toestand is er, en we zien dien
voorshands nog niet verbeteren. Men moet
trouwens, als men spreekt van dien goeden
ouden tijd, waarin zooveel minder werd ver
gaderd, ééne zaak nooit vergeten, en wel
deze, dat er toen geene sociale wetgeving
was. En de sociale wetten grijpen zoo diep
in, raken zoo velerlei belangen, dat hare
voorbereiding en ontwerping zoo goed als
hare behandeling in de Tweede Kamer uit
den aard der zaak altijd oneindig veel meer
tijd zullen kosten dan wetten die ander ge
bied bestrijken. En als men dan daarenboven
nog in de ongelukkige omstandigheid ver
keert, zooals thans, dat men een minister
heeft van sociale hervorming, die niet opge
wassen blijkt tegen de moeilijke taak die
hij op zich heeft genomen, en eene regee-
ringsmeerderheid, die hopeloos verdeeld is
op dat stuk, dan is men met recht in de
aap gelogeerd. En dan is op zichzelf reeds
de verklaring gegeven, hoe het mogelijk kan
zijn, dat na 4x/2 jaar (dat is een half jaar
langer dan ooit eenig Kabinet zat) het hui
dige ministerie op sociaal gebied nog niets
anders verkregen heeft dan eene... Radenwet.
Raden van Arbeid hebben we nu, die geen
arbeid zullen kunnen verrichten, omdat er
geene Ziektewet is, en er van eene Ziektewet
niet meer komtde Raden van Arbeid zijn
er om de Ziekekassen te besturen, die er
niet zijn, en er niet zullen komen, het-lijkt
wel of we in Abdera leven in plaats van in
ons goede vaderland. Enfin, Talma moest
zijne Radenwet hebben, en daarom heeft hij
ze gekregenmoge hij in de vacantie, die
ook hij ruimschoots verdiend heeft, zich met
dat onschuldig speelgoed vermaken.
juist uitdrukte,
geluk er mee,
zeggen, en
Onschuldig Ja, niet als men dezen Mi
nister liet gaan, die in zijne radiomanie
het geestige woord is van den Hr. Patijn
er gaarne toe zou overgaan, zooals hij zelf
reeds heeft doen doorschemeren, de Raden
wet in te voeren voor de Invaliditeits- en
Ouderdomsverzekering, nu de Ziekteverzeke
ring hem voor goed uit de handen is ge
slagen. Maar, daarvoor behoeven wij, naar
ons dunkt, geene vrees te koesteren. Al heeft
de Rechterzijde zich verzet tegen het amen
voor den ar-
voor vele anderen, zeggen wij
van Staatspensionneering) isde
van zijn ouden dag, liet Dr.
Kuyper zijne waarschuwende stem hooren,
en in de Standaard stond te lezen, dat zoo
als Talma de zaak aanpakte, Invaliditeits-en
Ouderdomsverzekering eerst in 1915 haar
beslag zou kunnen krijgen. Wat uit de
parlementaire taal in de Nederlandsche taal
overgezet zijnde, zoo goed als nooit be-
teekende.
Talma sloeg dit woord in den wind, en
het scheen dat hij met het in den wind
slaan zou kunnen doorgaan, naardemaal het
een oogenblik er op begon te lijken, dat
de decoratiezaak den van God gegeven
Leider zou noodzaken van het politiek tooneel
af te treden. Dat liep echter anders, en in
December 1911 had Dr. Kuyper reeds de
oude positie zóó herwonnen, dat hij zijn be
kend ultimatum kon stellenop 6 Dec.
1911 voegde hij de Regeering toe: En dan
moet ik mijnerzijds zeggen, en ik spreek
hierbij niet alleen voor mijzelf, maar ook
namens mijne geestverwanten dat alles
liever op zijde moet worden gesteld, dan dat
wij deze wetgevende periode doorkwamen,
zonder dat de invaliditeitsverzekering zou zijn
tot stand gekomen. Ik zou liever gehad heb
ben, dat de Minister die beslissing had ge
nomen, maar nu hij dit niet heeft gedaan,
moet ik haar voor mij zelf nemen, en ook
daarbij spreek ik niet voor mij zelf alleen.
En dan moet ik verklaren, dat ik mij daar
bij een termijn stel, zoodanig, dat ik de tot
standkoming van die wet nog kan verwach
ten doch wanneer die termijn begint te ver-
loopen, dan zal ik, wat mij betreft, alle
medewerking staken aan de andere assurantie-
wetten van dien aard, ook al waren wij mid
den in de behandeling ik zal dan niet ver
der mededoen, omdat ik mij niet verantwoor
delijk wil stellen voor iets, wat ik een ramp
zou achten voor het land.
Die ramp is niet, dat de oude arbeider
onverzorgd zou blijven in dat geval, maar
wel dat de coalitie het ontwijfelbaar zou
verliezen bij de stembus van 1913, eene
ramp die zeer zeker velen blijde zouden
overleven. Dat uit stembus-overwegingen
de Ouderdomsverzekering voorop moet, Dr.
Kuyper windt er geen doekjes om hij heeft
het openlijk uitgesproken in zijne bekende
redeUit het diensthuis uitgeleid”hij
heeft het zoo kras mogelijk aangedikt, toen
hij Vrijdag 1.1. in de Tweede Kamer zijn
voorstel verdedigde tot wijziging van het
Reglement van Orde, welke wijziging alleen
ten doel had de behandeling der Ouderdoms-
en Invaliditeitswet te bespoedigen. En voor
die stembus-overwegingen heeft Talma moe
ten bukken, en is hij tot onze verwondering
gebukt. Hoe dat geschied is Dat weten
wij natuurlijk niet. Wij worden, om met
Dr. Kuyper te spreken, niet in de coalitie-
keuken toegelaten, maar het resultaat is dan
October ligt vast voor de Invaliditeitswet.
Arme Talma 1 als men, zooals hij, zoo
geweldig opgesneden heeft over zijn weldoor
dacht plan, als men, als hij, ^dle pogingen
van Dr. Nolens, Dr. de Visser en den Hr.
Snoeck Henkemans (om alleen coalitieman
nen te noemen) om de Invaliditeitswet voor
op te zetten, trotsch heeft afgewezen met
de verklaring, dat daardoor onze gansche
sociale verzekering zou worden bedorven, H
drukkelijk advies van
niettegenstaande nam
knaap van den veldheer, daarin plaats, als
of adviezen van den grooten leider van nul
en geener waarde waren. Talma nam daar
in de taak van sociaal hervormer op zich,
en hooger viseerende dan de meester ooit
gedaan had, zou hij het heele gebouw der
sociale verzekeringen doen verrijzen, tegelijk
met de organisatie zelve van den arbeid.
En verrukt over dit denkbeeld, smeet hij
alle sociale ontwerpen van Dr. Kuyper in
een hoek, zelfs diens Ouderdoms- en Invalidi
teitsverzekering, niettegenstaande hij in 1905
den volke verkondigd had, dat dit ontwerp
reeds op zichzelf zoo’n groote zegen was
den arbeider, dat daarom alleen het
ministerie-Kuyper moest worden gehand
haafd.
Het eenige wat ons
baasd heeft is dit, hoe Talma, Dr. Kuyper’s
aanleg en karakter kennende, zich ooit heeft
kunnen verbeelden, dat deze Napoleontische
natuur dit alles maar lijdelijk over zich heen
zou laten gaan. Wat dan ook niet ge
schied is. Zoodra Talma’s grootsche plannen
wereldkundig waren geworden, en het bleek,
dat hij, in verrukking daarover, heelemaal
vergat, dat het allerurgentste
beider (en
voorstanders
voorziening
PRINS JORIS schrijft in de Enkhuizer
Courant het volgend
De Kamer is op recès gegaan en heeft
hare vacantie wel verdiend. Ze heeft niet
minder dan 108 dagen in het openbaar ver
gaderd, wat reeds een getal is dat nimmer
werd bereikt, en hoeveel dagen tal van leden
nog in beslag zijn genomen door afdeelings-
onderzoek of door hunne taak in de diverse
Commissiën van Voorbereiding, zullen we
maar niet optellen. Het Kamerlidmaatschap
begint zoodoende telkens meer den geheelen
mensch te eischen, wat toch uiterst jammer
is. Ons parlement moest zóó kunnen werken,
dat ook de mannen van handel, industrie en
landbouw er aan zouden kunnen denken zich
eene benoeming tot Kamerlid te laten wel
gevallen maar dat is sinds lang niet meer
zoo. Men heeft, als men Kamerlid wil zijn,
geene gelegenheid eene andere taak te ver
vullen, die ieder oogenblik beslag op den
mensch kan leggen, en zoo zal onze Kamer*
meer en meer het meespreken moeten derven
van hen, die door hun dagelijksch contact
met de dingen daarbuiten meer dan anderen
den rechten kijk hebben op de eischen, die
de practijk des levens stelt; en dat is uiterst
jammer.
We herinneren er b.v. in dit verband aan,
hoe de Hr. S. van den Bergh Jz., de bekende
margarinefabrikant, die op zijn gebied een
van de eerste industrieelen is van Europa,
in 1909 zich niet meer beschikbaar stelde
voor het Kamerlidmaatschap, dat hij van
1905 af bekleed had, en dat hem lief was.
Hij moest dat wel doen, omdat, zooals hij
zeide, hij anders telkens voor de keus kwam
bf zijn plichten als Kamerlid bf die als chef
van een grootbedrijf te verwaarloozen. En
toch was deze afgevaardigde voor Rotterdam
I een zeer gewaardeerd Kamerlidzijne
uitstekende adviezen over de beste wijze om
de Staatsbedrijven in Indië te exploiteeren
zijn nog niet vergeten.
dement-Patijn c.s., dat invoering van de
Raden wet zonder Ziekteverzekering on moge
lijk maaktedat is voor ons wèl bewijs, dat
ze den Hr. Talma, na de vele tegenspoed
door hem ondervonden, wel eens een suc
cesje gunde, al is het er dan ook een suc
cesje naar, maar allerminst, dat zij dezen
Minister in zijne roekelooze voornemens zou
willen steunen. De Rechterzijde is ook niet
mal, en ook wie tot haar behooren, moeten
belasting betalen. En het zou wel de meest
onverantwoordelijke daad ter wereld zijn,
als men de Radenwet, nu er geene Ziekte
wet komt, zou gaan invoeren voor de Ou
derdoms- en Invaliditeitsverzekering alleen.
Voor slechts 5 artikelen van de 400, die
deze wet telt, moeten toch de Raden van
Arbeid hunne medewerking verleenen, en die
taak kan zeer gemakkelijk vervuld worden
door ambtenaren, in casu de agenten van de
Rijksverzekeringsbank. We vreezen dus niet,
dat ooit de Rechterzijde aan deze kostbare
radiomanie van den Minister haar fiat zal
schenken men moet niet vergeten, dat met
de invoering van dit monster van bureau
cratie tonnen en tonnen gouds gemoeid zijn.
Jfeen, we staan sterk in de overtuiging, dat
de Raden wet niet zal worden uitgevoerd
Talma’s geliefkoosd speelgoed zal blijven eene
noot zonder pit, een horloge zonder uur
werk, of, zooals de Hr. Borgesius het zoo
een molen, die nooit maalt
zou de joodsche koopman
wij denken in
de kinderen maar zoet zijn.
Met deze Radenwet, door Braakensiek zoo
geestig uitgebeeld als een dak op palen, is
de schoone droom van Talma van dat ge
bouw der sociale verzekering voor goed uit
gedroomd. Reeds het fundament daarvan,
volgens Talma het onmisbare fundament, heeft
hij geheel prijs gegeven of liever prijs moeten ge
ven. Wat niet kon, wat volgens hem de sociale
verzekering in den grond heette te zullen be
derven, zal nu geschieden de Invaliditeits-
en Ouderdomsverzekering komt voorop, en
Talma moet die voorop brengen, alsof alle
zijne vroegere uitspraken niet bestonden. O,
Excellentie, hoe is het mogelijk, dat Ge U
deze vernedering laat welgevallen, ze dunkt
ons erger dan het verlies van welke ministe-
rieele portefeuille ook.
Maardaar is een troost als het
tenminste een troost is al het leed, dat
Talma ondervond, komt van den, ook hem,
van God gegeven Leider. Want en dat
wenschen wij even voor onze lezers uiteen
te zetten al wat zich in de laatste weken
in de coalitie heeft afgespeeld, bewijst dat
Dr. Kuyper weer
den heeft, en
moeten onderwerpen aan
den veldheer gesteld,
merkwaardige historie.
Daar werd in 1908 een ministerie ge
vormd uit de coalitie, en dat tegen het uit-
Dr. Kuyper in. Des-
Talma, voorheen schild-
Wat zat het er toch gezellig, Woensdag
middag j.l. op het flinke sportterrein der
kaatsvereeniging //Eendracht”, te Harlingen.
En hoe voorkomend wordt daar »de pers”
behandeld. Een leuk zitje staat klaar, een
vriendelijke tante schenkt U ’n lekker kopje
thee of ’n glas verfrisschend nat. En af
en toe komt een der bestuursleden een
praatje maken, informeert of er ook nadere
inlichtingen noodig zijn, in ’t kort daar
toont men de medewerking der kranten-
menschen op prijs te stellen.
Dat is soms wel eens anders. Er is ook
een stad, waar men op de vraag waar kan
de pers zitten de schouders optrekt en
zegt,/plaats die is er niet.” Maar
als je stukje in den smaak valt, krijg je
een complimentje
Wie koopt van
met bedankjes en
te nemen.
Stop! daar dwalen we alweer af. Oude
kwaal, ongeneeslijk. Enfin, afdwalers zijn
nuttig, ze maken loodsen en wegwijzers
noodzakelijk. Ik behoor dus eigenlijk tot
een nuttige categorie.
Harlinger kermis. Eerste der groote jaar
markten onzer provincie. Harlingen, Leeu
warden, Franeker, Sneek, Bolsward, be
halve Leeuwarden rampzalige resten van
wat eens recht fleurige tijden van ontspan
ning waren.
Toch houdt Harlingen zich nog kranig.
Twee groote kaatspartijen en een dito hard
draverij trekken steeds veel bezoek. De
beide vereenigingen //Eendracht” en V. v. V.
mogen er wezen, bloeien zelfs. Vooral de
kaatspartij op Zondag trekt enorm veel
buitenmenschen.
De nieuwe Schouwburg was eiken avond
geheel bezet. In bonte volgorde werden
daar ten tooneele gebrachtKom je ook op
de bruiloft van Mietje?, //De familie
Lehman,” //Vorstenschool” en //De mo
derne Eva”. Elk wat wils, hebben de onder
nemers gedacht. En ze maakten goede zaken.
’t Moet je toch begrooten om die mooie
Tooneelvereeniging. Failliet 1 jammer. Als
er één club artisten is, die het te doen is
geweest de kunst te dienen, dan is het deze.
En toch mis. Ja, deze tooneelisten hebben
hard gewerkt, zeer hard, gereisd door heel
het land, veel succes gehad, - maar de
financiën. Zonder eenige subsidie, geheel
op eigen krachten drijvende, is hun taak
niet licht geweest. Men beweert, dat Heyer-
mans bezig is ’t zinkende scheepje in veilige
haven te brengen. Moge het hem gelukken.
En nu Ternooy Apèl ongesteld, zeer ziek,
misschien ongeneeslijkZouden de vele
zorgen en het moeilijke leven daarvan ook
voor een deel oorzaak kunnen zijn?
We leerden op school van de middelpunt
vliedende kracht. Die kan men nu op de
Kermis zien aangetoond. Je komt in ’n
tent, aardig ingericht. Midden in is een
groote ronde schijf. Liefhebbers nemen
daarop plaats.
Rrrrrtde machine gaat werken en het
plateau (vliegend of draaiend rad genaamd)
gaat in de ronde, al sneller. Nu kan men
zich vasthouden zoo men wil, maar der af
ga jè, absoluut. Alleen hij of zij, die
in ’t midden plaats nam, blijft rustig zitten.
Komisch te zien is het gescharrel der luidjes
die ’n draaierijtje meemaken om op het rad
te blijven. Ze moeten er af. Of op den
duur dit zaakje levensvatbaarheid zal blijken
te hebben, ’t staat te betwijfelen.
Bijzonders was er anders niet, ’n Stoom-
fiets, ’n paardenspel, dat wel in ’n bleek kan
staan, en anders heel gewoon.
Op. de zoogenaamde drukke dagen was er
echter nogal veel beweging en vertier van
buiten- en binnenmenschen. En dan kon
men zien dat het waar was, wat we hoorden
in ,/de bruiloft van Mietje”:
’t Is waar. Waar dat je gaat of staat,
’t Is overal hier prikkeldraad
Maar zegt niet: //Harlingen is een gat I”
Waarachtig niet, het is een stad.
Ws.
Bolswardsche Courant
0
1
I
Rona
Cacao
i
