51ste Jaargang. 1912.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 69.
Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
Zondag 25 Augustus.
De beste voor den prijs
DE VOLKSDRANK
'I
i
eermakerij
0
•i
I
h
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
bij uitnemendheid.
VAN HOUTEN’S
gedurende de Kermis
00.
Politiek Overzicht. Aig verkrijgbaar. -:-
VOOR
Afzonderlijke
RECLAME.
’t
voor
wier
was,
GOED en GOEDKOOP.
VOEDEND en
GEMAKKELIJK
VERTEERBAAR.
1 Kg. 1.50 ‘AKcp. y0.42i
y2 - 0.80 Vio- 0.18
k
Toch is met de terugbrenging van de 40
millioen tot lO^/g millioen het kwaad, dat
de Regeering met haar oorspronkelijk ont
werp heeft gesticht, allerminst weggenomen.
Het kwaad toch zit hem hierin, dat na het
stof, dat het Kabinet-Heemskerk met zijn
eerste ontwerp kustverdediging heeft opge
jaagd, het niet meer vrij staat in deze, en
wel in dien zin, dat ze de heele zaak niet
meer kan laten rusten, maar iets doen moet,
om zich niet belachelijk te makenmaar
dat iets kost dan toch nog altijd lO1^
mankeerde, die stroom
langs onze
vaartuigen,
Wat ons
politie kon
balen gedurende de 7 ongewone dagen
was.
van vele andere jaren
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
uitbreiden en versterken, om met het oog
op een eventueel conflict tusschen Engeland
en Duitschland, dit laatste land in het gevlei
te komen.
Nu is het verre van ons wij wenschen
in dat opzicht allerminst misverstaan te
worden deze Regeering te verwijten, dat
ze tot doel gehad heeft onze strenge neutra
liteitspolitiek, voor een klein land als het
onze, de aangewezene en eenig mogelijke,
te laten varen. Ons verwijt gaat niet verder,
dan dat ze door de onvoorzichtige redactie
van het geïncrimineerde stuk dezen indruk
heeft gewekt. En het ongelukkige van de
zaak is, dat, bedoeld of niet bedoeld, dit in
de gevolgen precies op hetzelfde neerkomt.
De gevolgen zijn dan ook niet uitgebleven.
De ontstemming in het Buitenland was
groot, in Frankrijk in de eerste plaats, en
ons vaderland heeft als gevolg daarvan te
boeken, dat onder dit ministerie iets gebeurd
is, wat Nederland gelukkig nog nooit óver
kwam, door gemis aan medewerking van
Buitenland mislukte de plaatsing van eene
Nederlandsche leening. Gelukkig is thans de
goede verstandhouding met Frankrijk geheel
hersteld, waartoe het succesvolle bezoek van
Hare Majesteit de Koningin aan Frankrijks
hoofdstad niet weinig heeft bijgedragen.
Wij blijven toch nog niet geheel zonder
hope, dat het verzet tegen de lO1^ millioen
niet minder groot zal zijn dan tegen de
vroeger aangevraagde 40 millioen, al is de
mogelijkheid helaas alles behalve uitgeslo
ten dat het voor die som tusschen de Re
geering en de Katholieken op een accoordje
geworpen is. (Anti-revolutionairen en Chris-
telijk-Historischen kennen nu eenmaal geen
grootere wellust dan geld te geven voor
forten en kanonnen, dat vinden ze na sub-
sidiën voor de bijzondere scholen almede het
heerlijkste wat er is.)
Maar, zooals we zeiden, wij blijven in
deze niet geheel zonder hope. En dat nu
j uist niet, omdat er voor ieder, die 's Lands
belang boven partijbelang stelt, alle aan
leiding zou zijn om aan eene Regeering, die
eerst 40 millioen voor de kustverdediging
aanvraagt, en die dan later komt met de
verbijsterende mededeeling, dat lO1^ millioen
eigenlijk genoeg is, alle vertrouwen in de-
fensiezaken te ontzeggen. Dat telt helaas
niet meewe weten uit droeve ervaring
hoezeer het landsbelang voor het coalitie
belang moet wijken.
ze niet wachten
zoo te zeggen geen dag en geen
van forten bij Hellevoetsluis en
eerste ontwerp heette, dat
kon, om
nacht, is voor onbepaalden tijd uitgesteld
de bouw
Dirksland is prijsgegeven voor de Texelsche
zeegaten is wat noodzakelijk heette op de
helft, voor de verbetering der forten te
IJmuiden en aan den Hoek van Holland is
het oorspronkelijk aangevraagde op een acht
ste teruggebracht. Waarlijk, als het niet
zoo diep treurig ware, zou men schater
lachen over dit absolute gemis van beginsel
vastheid inzake defensie bij eene Regeering,
die, God betere het, optrad om het ver
trouwen der Nederlandsche natie te her
stellen in de landsverdediging, welk ver
trouwen door Staal’s bedrijf diep geschokt
heette.
van toeschouwers
kaden bij ’t binnenkomen der
we zochten hem te vergeefs,
verheugt van deze kermis De
ons mededeelen dat ’t getal ver
weer
miniem was. Uitgezonderd een paar onver
beterlijke typen, was er van drankmisbruik
geen sprake. Een eere saluut daarvoor aan
alle vereenigingen, die onze maatschappij hoe
langer zoo meer, tot ’t bewustzijn brengen,
dat een gezonde ziel alleen kan huizen in
een gezond lichaam.
In de Raadszitting van hedenavond
werden de notulen zonder lezing (dat is hier
in den laatsten tijd afgeschaft) vastgesteld.
Onder de ingekomen stukken was een
adres van ’t Bestuur der afdeeling Volks
onderwijs” alhier, om verhooging der jaar
wedde van de onderwijzeressen aan de bewaar
school.
De gemeente-rekening voor 1911 werd
vastgesteld tot een bedrag in ontvangst van
f 615150,99, in uitgaaf f 592726,915, batig
saldo alzoo f 22424,075.
De begrooting voor 1913 der Algem.
Armvoogdij werd goedgekeurd in ontvangst
en uitgaaf tot een bedrag van f 18690,
onder welke een gemeentelijke subsidie van
f 18340.
Tot tijdelijk leeraar aan het gymnasium
benoemde men Dr. D. Heerenga, tot tijdelijk
directeur der burgeravondschool, den heer
J. Voetberg.
Verdraagzaamheid.
De heer Alex Wolff, een Israëliet, wonende
te Venlo, vierde dezer dagen zijn 90en ver
jaardag. Blijkens het verslag in het Centr.
BI. v. Isr. gaven alle gezindten blijk van
deelneming. Ook de deken en twee kapelaans
maakten dien dag niet alleen hunne op
wachting, maar boden hem keurige bloem
stukken en andere geschenken aan. Namens
de buren we<d hem door eenige bruidjes een
prachtige mand vereerd, bevattende de fijnste
vruchten en eenige flesschen champagne.
Ter zelfder tijd werd door de muziekver-
eeniging „Fanfare” den jubilaris een aubade
gebracht.
Te St.-Oedenrode is op de kermis een
der feestvierders uit een luchtschommel ge
vallen. De man was op slag doodhet
ongeluk is aan eigen roekeloosheid te wjjten,
En nu komt, op het oogenblik, dat het
stof, door het eerste ontwerp opgejaagd, wat
is gaan liggen, het tweede ontwerp, waarin
juist behouden is, wat het meest op uit
daging van Engeland en tegemoetkoming
aan Duitschland lijkt n.l. het fort bij Vlis-
singen. Een fort bij Vlissingen, dat nota
bene, door de Commissie van deskundigen
door deze Regeering zelve te hater voorlichting
benoemd, te weten de Commissie van De
fensie, als absoluut onvoldoende ter ver
dediging van de Schelde en tot afsluiting
daarvan, wordt afgekeurd. Deze Commissie
wil er nog een tweede fort bij. Zij wil
ter bescherming van het Zuidelijke vaarwa
ter ook aan den zuidelijken oever een fort,
en noemt onze neutraliteit zonder dat fort
geheel onvoldoende gewaarborgd. Om te ont
houden. Volgens de Commissie van Defensie
is dus het bouwen van het fort bij Vlissin
gen (op 51/2 millioen geraamd, maar dat
valt nooit mee) absoluut weggeworpen geld.
Dus twee forten P De Hemel beware ons.
Wij laten hier even generaal Staal aan het
woord, die op 25 October 1910 in het
Vaderland als zijne meening te kennen gaf,
Hat een voldoende afsluiting van de
Schelde door ons kan worden verkregen door
andere hulpmiddelen, die boven het fort,
het voordeel hebben, dat zij, verplaatsbaar
zijnde, ook zoo noodig elders kunnen worden
aangewend.” Onder deze hulpmiddelen ver
staat generaal Staal torpedobooten, onder
zeeërs en mijnenleggers.
Welnu, waar een officier van die alge
meen erkende bekwaamheid veel goedkooper
middel weet, om de Schelde af te sluiten
dan de millioen voor het fort te Vlis
singen, zal deze Regeering goed doen naar
deze stem te luisteren, en dat te meer waar
ze inzake kustverdediging gebleken is geene
vaste eigen opinie te hebben. Hoe weinig
toch is er van wat in het eerste ontwerp
gevraagd werd, en als onmisbaar verdedigd,
overgebleven De 40 millioen werden tot
lO1^ teruggebracht; de aanvulling van het
materiaal der Zeemacht, waarvan het in het
Witmarsum, 21 Augs. Een paar jaar
geleden hebben we melding gemaakt van de
vinding van een eenvoudigen horloge-
reparateur Ulbe Hoitinga alhier, n.l. een
zelfregelende klok met zon, maan en sterren,
volgens eigen vinding uit leerboeken samen
gesteld. Deze klok zond hij eenige weken
geleden naar de tentoonstelling te Berlijn.
Thans heeft hij ze terugontvangen met de
vermelding dat zijn klok door de jury met
octrooi of Duitsch patentrecht was bekroond.
Reeds hebben een vijftal buiten- en binnen-
landsche fabrikanten hem geschreven, om
het bezit van dit octrooi te mogen erlangen.
Het octrooi loopt tot 1928.
Stavoren, 22 Augs. In de gisteravond
te Enkhuizen gehouden publieke vergadering
van belangstellenden in de vlieg-demonstratie
over de Zuiderzee door Jan Olieslagers bleek
zoo weinig animo te bestaan voor deelname
in het garantiefonds, dat zulks weinig
bemoedigend is voor het welslagen der
onderneming.
Toch wordt nog een poging gedaan om
langs anderen weg het doel te bereiken.
Heplc. Nieuwsbl. v. Fr.
Snoek 23 Aug. ’t Klokje van achten
kondigde gelukkig heden morgen weer aan
dat de stille rust binnen onze veste is terug
gekeerd. ’t Heele stelletje jaarmarktsters zien
we reeds druk in de weer, om liefhebbers
of geen liefhebbers van ’t kermisgewoel een
zooveelste deel van ’t jaar opnieuw te ver
maken of te martelen met ’t getingeltangel
van orgels, met walgelijke tooneelen, met
zeer veel dat alles behalve dient om ’t schoon
heidsgevoel te streelen. Maar laat me s.v.p.
niet te veel afgeven op onze kermissen, dan
blijft er zoo weinig over vooral van de onze
die dit jaar alles behalve aanspraak heeft
kunnen maken op buitengewone drukte.
Misschien heeft ’t weer er invloed op
uitgeoefend misschien ook brengen de tal-
looze gelegenheden tegenwoordig om uit te
gaan zoo langzamerhand de klad in ’t ker
misbezoek.
Onze Zeilwedstrijd mag ook geenszins er
op roemen dat hij dit jaar druk werd be
zocht.
Die belangstelling
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijg^3’
PRINS JORIS schreef in de Enkhuizer j? a
Courant het volgend lö Jtlcll I OjUU.
Het ontwerp-kustverdediging is, zooals 2 September 1912:
bekend mag verondersteld worden, ernstig
besnoeid; dat eerst heette 40 millioen te «aa AM
moeten kosten, zal, volgens deze Regeering Lj| I Ui I I I
zeer goed met amper een vierde daarvan n.l. j B B W B B B B Jl Billa
met lO1^ millioen bereikt kunnen worden.
Wij verheugen ons natuurlijk, dat er ten- 7
minste 30 millioen zullen worden bezuinigd, m
maar dat neemt natuurlijk niet weg, dat het BUt: JBL. N IJfiAFl.".
feit op zichzelf, dat deze Regeering oor
spronkelijk 40 millioen vroeg, en thans zelf
erkennen moet, dat lO1^ millioen voor het
beoogde doel genoeg is, haar beleid in zake
onze defensie andermaal in een hoogst beden
kelijk licht stelt. Er is dus maar op ingehakt
indertijd, en dat terwijl tal van de drin
gendste nooden en behoeften onzes volks
onvervuld blijven bij gebrek aan geld, als
men het huidige Kabinet wil gelooven. Voor
onderwijs is onder dit ministerie zoo goed
als niets gedaan, dit is zelfs van Rechts
toegegeven als de onderwijzers, waarvan
duizenden nog erbarmelijk gesalariëerd zijn,
om verbetering van traktement vragen, is
er geen geld staatspensioneering wordt af
gewezen op grond van financieele bezwaren,
en het oud-en-arm van den niet-arbeider
laat deze Christelijke regeering absoluut koud;
de voorziening van den ouden dag van den
arbeider, waarbij zelfs van een loon van
minder dan i 5 premie zal worden geheven,
is bij deze Regeering nog niet eens eene
daad van vrijen wil, maar haar afgedwongen
door Dr. Kuyper, die zonder de Invaliditeits-
en Ouderdomsverzekering den stembusstrijd
van 1913 niet aan durft; maar als het de
defensie geldt, dan is er niet alleen altijd
geld, maar dan vindt dit Kabinet het zelfs
geheel overbodig de bekende Hollandsche
zuinigheid te betrachten of eene juiste bereke
ning te maken, dan worden er 40 millioen
gevraagd, terwijl men er met lO1^ toe kan.
Men moet dit alles niet gering achten.
Want het heeft niet zoo heel veel gescheeld,
of de Nederlandsche natie had die 40 mil
lioen moeten opdokken. Deze Regeering,
zoogenaamd opgetreden, omdat er front moest
gemaakt worden tegen de bezuinigingsleuze
op defensiegebied van 1905, waardoor de
zaak van ’s lands defensie niet langer veilig
heette in de handen der vrijzinnigen, moest
in de eerste plaats toonen, dat voor de ver
dediging van onze bakermat geen offer haar
te groot was. Wat aanleiding gegeven heeft
tot eene ergerlijke geldsmelterij, die voor
vaderlandsliefde moest doorgaan. Het begon
al met het absoluut nutteloos uitgegeven half
millioen voor Sabron’s huurlingen, die het
blijvend gedeelte op het gewenschte getal
moesten brengen. Én de 40 millioen voor
de kustverdediging zijn als beslist noodzake
lijk verdedigd, en aan hen die zich tegen
die uitgave verzetten werd gebrek aan vader
landsliefde verwetenen ware het niet, dat
er ernstig verzet tegen deze geldverspilling
van Katholieke zijde is gekomen, dan wil
het ons voorkomen, dat de buit al lang bin
nen zou zijn. Hieraan denkende brengen
wij dan ook gaarne een eeresaluut der dank
baarheid aan de Katholieke kiesvereeniging
te Nijmegen, die begon met zich ten krach
tigste tegen de gevraagde 40 millioen
de kustverdediging uit te spreken, en
woord daarom van des te meer gewicht
omdat ze tot voorzitter had den afgevaar
digde voor dat district, den invloedrijken
Jhr. van Nispen tot Sevenaer, dien wij na
het recès in de Tweede Kamer plaats zien
zullen nemen in het gestoelte der eere.
Bolswardsche Courant
t r
Rona
Cacao
