Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
n
Stoom- Wasch-, Bleet
i
1
I
II
1912.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
51ste Jaargang.
No. 74.
I
III
Donderdag 12 September.
BINNENLAND.
1
DREN
MEP
1
KERK EN KERMIS.
Raadsoverzicht.
VOOR
Afzonderlijke
I
eindigen. Een der
van Usquert, voelde
begaf zich daarom
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Interc. Telephoon No. 57.
Hygiënische behandeling in zuiver I
Onberispelijke aflevering droogte
maakt, binnen één week (halve vracht
Speciale afdeeling Stoomver
Afhalen in de stad kosteloos. Pi
Mej. Wed. Jb. F O
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Eet bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
-
Je moet maar ongelukkig wezen.
Iemand te Surhuisterveen betaalde aan
een reiziger van zijn leverancier, die te
Leeuwarden _woonde, een rekening, groot f 30.
De reiziger werd door zijn patroon ontslagen,
zonder dat deze de f 30 had afgedragen.
De winkelier werd nu opnieuw om betaling
aangesproken, doch deze weigerde. Een
proces, dat er uit voortvloeide, verloor de
winkelier, hoewel hij de kwitantie toonen
kon. De kosten zijn nu voor hem tot f 90
opgeloopen. Die heeft hij niet voldaan met
het gevolg dat dezer dagen beslag op zijn
winkelvoorraad is gelegd.
Voorzichtig met blauwsel.
De dienstbode van den winkelier Holst
te Losser had een wondje aan den vinger.
Toen ze de vorige week aan het witten was,
kreeg zij kalk, vermengd met blauw, in die
wond. Tengevolge van bloedvergiftiging is
zij Zaterdag bezweken.
Pluimveetentoonstelling
Gedurende de kerstdagen zal te Groningen
Uit een artikel hierover in de N. R. Crt:
,/De kermis staat in de rechtzinnige wereld
bekend als de hoogtij van den lijfelijken
Booze. Wie kermis houdt dient openlijk den
Duivel. Hier is de oude band tusschen moeder
en dochter opzettelijk en met den meesten
nadruk verloochend en verbroken. Kerk en
kermis, tusschen haar is geen andere ver
houding denkbaar en mogelijk dan een strijd
op leven en dood. Het rechtzinnige Protestan
tisme verjaagt de schaamtelooze deern waar
zij kan. Het eischt in dezen hulp en bond
genootschap van de vrijzinnigen en wanneer
het meent, dat deze niet kloek genoeg den
strijd aanbinden tegen de in betooverde molens
ronddraaiende monsters uit Satan’s hel, dan
ziet het in zijn anti-kermisijver niet tegen
verwijt en beschuldiging op aan het adres
der in zijn oogen kermislievende Kmodernen”.
,/Men herinnert zich nog de aantijging in
de Hervormde Kerkbode voor Groningen
en Ommelanden, die het vorig jaar op die
noodlottige vergadering van de Groningsche
predikantenvereeniging zulk een opzienbarende
verontwaardiging heeft gewekt. Ofschoon de
berucht geworden beschuldiging van ds. Tichel
man door haar al te krasse formuleering
terecht verzet heeft gewekt, werd er toch
een niet te ontkennen misstand in vastgelegd,
n.l. de nog maar al te veel heerschende ge
woonte, dat vrijzinnige predikanten juist met
de kermis met vacantie zijn en de dienst op
den kermis-Zondag dus stilstaat. Dit schijnt
een wijken voor den vijand; een oogluikend
toestaan van het ongeoorloofde. En de schijn
dient ook hier vermeden te worden.
,7 Doch zelfs is er een belangrijker reden
denkbaar, waarom de vrijzinnige predikanten
goed zouden doen, zooveel mogelijk hun
vacantie uit te stellen tot na de kermis.
Want velen missen thans de gelegenheid om
met dit verschijnsel kennis te maken. En
hierdoor stellen zij het zich minder schadelijk
voor dan het is en vinden derhalve onmid
dellijke bestrijding minder noodzakelijk.
Bleven zij thuis, zij zouden bekeerd worden
van hun waan. Want het is wel erg. Toe
gegeven moet worden, dat er een sterk plaat
selijk en gewestelijk verschil is waar te nemen
tusschen kermishouden hier en kermishouden
elders. Gelijk gezegd, treffen in de Katholieke
streken de hevigheid en de duur van de
kermisvreugde den vreemdeling terstond. Maar
ook in de protestantsche gewesten is er groot
verschil te ontdekken. Waar bijv, in Friesland
dit verschijnsel een betrekkelijk goedaardig
karakter vertoont, is het in Groningen en
in ’t bijzonder in Noord-Holland verre van
onschadelijk. Noord-Holland is wel het land
van de kermis, en dewijl Noord-Holland
tevens bet land van de vrijzinnige predikanten
is, mag men hier zich de vraag stellen of
hunne tot nog toe aangenomen ontwijkende
houding wel de beste is en of zij als ver
tegenwoordigers der kerk ook tegenover de
kermis geen taak hebben te vervullen.
,/Waar elders de kermis een tijdelijk bege
leidingsverschijnsel is in het volksleven, daar
gelijkt het in dit gewest er soms veel op of
de kermis het gansche volksleven beheerscht.
Gedurende het zomerhalfjaar is de eene helft
van Noord-Holland’s plattelandsbevolking bij
de andere zzte gast” en de andere helft bij
de eene z/te kermis”. Want men beperkt
zich niet tot den z/dag van ’t hoogst begeeren”
in eigen gemeente, maar viert elke kermis
in den omtrek mede. Het genot van zoo’n
driedaagsch feest bestaat gewoonlijk in het
loopen van de eene herberg naar de andere,
om daar te dansen en te biljarten. Het is
ongelooflijk welk een voorraad spijs en drank
de rechtgeaarde Hollander in zijn kermis
periode verwerkt. Het aantal harde eieren
en gerookte palingen dat hij achter elkander
verorbert, grenst aan het fabelachtige. En
een bericht uit een plaatselijke krant van
enkele weken geleden bewijst, hoe hij zich
ook in het drinken.niet onbetuigd laat. Daar
werd verteld, dat een man tijdens de kermis
om duizend borrels met een ander had willen
biljarten, doch de herbergier was zoo ver
standig geweest dit aantal terug te brengen
op honderd. Al slaan onze kermisklanten
nu al deze borrels niet achter elkander naar
binnen en kunnen zij op hun met biljarten
gewonnen bonnetjes soms weken lang teren,
zooveel is toch zeker, dat deze vorm van
wedstrijdprijzen het drankmisbruik zeer in
de hand werkt. Men ziet: veredelend zijn de
kermisvermaken nu juist niet en hun invloed
op het zedelijk en godsdienstig leven kan
niet anders zijn dan verwoestend.
,/Wat moet de kerk nu doen? De kermis
trachten af te schaffen? Maar de Hollandsche
plattelander hangt aan zijn kermis als aan
zijn zaligheid. Zij is hem even onmisbaar
als zijn gasterijen. Voor zijn dans en biljart,
voor zijn rollade met augurkjes en zijn tul
band met beschuitjes zou hij zijn ziel verpanden.
z/In het zomerhalfjaar is er een soort van
natuurdrang over hem gekomen, die hem
voor alles blind en doof maakt, wat niet met
,/te kermis” en zzte gast” in verband staat.
Welk een werkkracht en wat een geld er
dan verloren gaat, is te begrijpen, gezwegen
nog van den noodlottigen invloed van al
dien //spiritus”, die nu juist niet z,sanctus”
genoemd kan worden.
Z/Wil de kerk de kermis bestrijden, zij zal,
waar onmiddellijke afschaffing tot de onmo
gelijkheden behoort, moeten beginnen met
de volksvermaken te veredelen. Openlucht
sport dient aangemoedigd. De Friesche kermis
gast, die den ganschen dag in 't frissche
veld een kaatspartij volgt, blijft ten minste
overdag drankvrij. Ook de avondvermakelijk
heden binnenshuis zijn licht te verbeteren
door bevordering van zang en tooneel. Aan
goede en geestige dorpstooneelstukken is nog
maar al te veel behoefte. Het peil van brui
loftsliederen en kermisdeunen staat nog
oneindig laag.
^Doch hoe kan de kerk en met name de
predikant hier de leiding nemen? Gelukkig
verkeert hij in dezen in een zeer voordeeligen
toestand. Ambtshalve is hij voorzitter van
plaatselijke en algemeene Nutten, rederijkers
kamers, bonden en vereenigingen. Hij moet
beginnen met van dezen invloed gebruik te
maken, door aan het volksfeest een inhoud
te geven. Een schoolfeest met'kinderspelen
of een gedenkdag uit de plaatselijke geschie
denis met een historischen optocht. Een zang-
wedstrijd of een sportuitvoering. Zoodra het
volksfeest een inhoud krijgt, een reden van
bestaan, zal het zinnelooze hossen en herberg-
loopen uit zijn. Men drinkt en schrokt thans
uit verveling alleen.
z/Naast deze indirecte methode om de
kermis-ellende tegen te gaan, is echter de
directe bestrijding van het drankgebruik nood
zakelijk. Wat geven zang- en tooneelvereeni-
gingen, ontwikkelingsavonden en gymnastische
oefeningen, zoolang zij, de dorpsjeugd aan
leiding blijven om aan het geregelde biertje
of borreltje te wennen? De kerk, die in vele
dorpen over geld en goed heeft te beschikken,
zou dan oók hier een taak vinden door het
vereenigingsleven onder de dorpelingen aan
te wakkeren en te steunen, doch alleen onder
de nadrukkelijke voorwaarde dat alle bijeen
komsten en feesten alcoholvrij moeten zijn.
Niet door de natuurlijke levensvreugde te
dooden, maar door haar te veredelen, bewijst
men het volk een dienst. En zoo zal deze
ziekte in het volksleven het best zijn uit
te roeien doordat men den geestelijken weer
stand van het volk verhoogt door ontwik
keling van het verstandelijke en verfijning
van het gemoedsleven.
vanwege den Noord-Nederlandschen Bond
van pluimvee-, konijnen- en vogelliefhebbers
een groote pluimveetentoonstelling gehouden
worden, waaraan verbonden wordt een ver
loting van kunstvoorwerpen en dieren.
De Groninger elf-plaatsentocht.
Voor den Zondag gehouden elf-plaatsen
tocht door Groningen en Drente (100 K.M.)
hadden zich 260 personen aangegeven, 230
begonnen hem, 211 waaronder 3 dames,
volbrachten hem.
Pluimveetentoonstelling.
Voor de in November te houden pluim
veetentoonstelling, georganiseerd door de
konijnenfokkersvereeniging zzSneek en Om
streken” zijn reeds nu vele inschrijvingen
ingekomen, ofschoon de prospecti nog ver
zonden moeten worden. Het waarborgfonds
is bijna volteekend, terwijl reeds toezeggin
gen voor verschillende eere-prijzen inkwamen.
Het schijnt dus dat de tentoonstelling
goed zal slagen. N. Sn. Ct.
Bakkersnachtarbeid.
Te Utrecht is gisteravond eene vergadering
gehouden van het nationaal comité tegen
bakkersnachtarbeid met de verschillende, bij
dat comité aangesloten organisaties, waarbij
nog eens duidelijk in het licht werd gesteld,
dat het standpunt van het comité van de
oprichting af tot op dit oogenblik nog niet
is veranderd, d.w.z., dat aan den eisch van
absolute afschaffing van den nachtarbeid
moet worden vastgehouden. De aanneming
van het ontwerp-Aalberse werd dientenge
volge niet wenschelijk geacht.
Haar behoort moed toe.
Het bestuur van de tentoonstelling te
Dordrecht, heeft, in de- hoop dat de regen
dagen door mooi weer gevolgd zullen worden,
besloten den duur der tentoonstelling met
14 dagen te verlengen.
Treurig einde.
Men schrijft aan de N. Gron. Ct.:
Zaterdag waren in de buurt van Donderen
eenige heeren op de lange jacht, welke op
een droevige wijze zou
jagers, de heer v. d. T.
zich eensklaps onwel en
naar het café Hoving. Twee bemachtigde
hazen nam hij zoo ver mee. In ’t café aan
gekomen bleek zijn toestand zoo ernstig, dat
onmiddellijk een dokter werd gehaald. Ter
stond nadat deze was aangekomen, overleed
de heer v. d. T. Men begrijpt de ver
slagenheid, die er heerschte onder de andere
jagers. De overledene was 38 jaar en pas
getrouwd.
Het aftreden van dr. Kuyper.
Het Alg. Handbl. schrijft
Het aftreden van dr. Kuyper als lid van
de tweede Kamer is, hoe merkwaardig ook
de politieke figuur is die met hem uit de
Kamer verdwijnt, thans niet van zeer groote
practische politieke beteekenis. Den invloed
dien dr. Kuyper had, oefende hij niet in de
eerste plaats als Kamerlid, doch als leider
der antirevolutionnaire partij en als hoofd
redacteur van de Standaard. Als zoodanig
heeft hij een groot medezeggenschap, zonder
verantwoording, in de regeering van het
land. Het feit, dat iemand buiten de
regeering op zulk een merkwaardige wijze
leiding kan geven, is niet te verklaren door
zijn positie als Kamerlid wij gelooven,
dat de groote macht die zijn woord nog
steeds bij de massa der politiek-kerkelijke
kiezers heeft, de eenige reden is van zijn
extra-parlementaire machtspositie. Minister
zonder-portefeuille blijft dr. Kuyper nog, ook
na zijn aftreden als Kamerlid. Reeds had
hij, door zijn klimmende doofheid, in zeer
veel mindere mate aan de Kamerdebatten
deelgenomen en toch is ieder overtuigd, dat
juist den laatsten tijd de invloed van dr.
Kuyper grooter is geweest dan ooit.
Wij achten den invloed van dr. Kuyper
een verkeerde, een die slechts ten nadeele
van goede parlementaire verhoudingen en
goede politieke zeden werkzaam is geweest.
Doch juist daarom hooren wij zonder vreugde,
dat dr. Kuyper dien invloed voortaan geheel
van achter de schermen zal uitoefenen en dat hij
nooit meer in de volksvertegenwoordiging ter
verantwoording kan geroepen worden,
Na eene vacantie van niet minder dan
zes weken vergaderde Donderdagavond onze
gemeenteraad. De agenda was goed voorzien,
maar toch was er maar één punt n.l. de
gemeenterekening, waarover vele sprekers het
woord voerden.
Onder de ingekomen adressen vinden wij
een adhaesiebetuiging van //Patrimonium”,
waarin ondersteund wordt het adres van de
S. D. A. P. inzake wijziging der verordening
voor den hoofdelijken omslag, om den aftrek
voor levensonderhoud te verhoogen van f 400
op f 600. Gewoonlijk staan die beide ver
eenigingen tegenover elkaar, bij verkiezingen
worden elkanders candidaten bestreden, maar
wat het stoffelijke aangaat, trekken zij blijkens
dit adres één lijn en gaan zij broederlijk
samen. De kans op toestaan van het verzoek
wordt nu vrij wat grooter. Wel heeft de
8. D. A. P. geen woordvoerder in den raad,
maar hare zustervereeniging //Patrimonium”
is in dit opzicht gelukkiger. Onbillijk kan
de vraag niet genoemd worden, de levens
standaard is vrij wat gestegen, zoodat een
aftrek van f 400 niet meer in overeenstem
ming is met de duurte der levensmiddelen.
Toch is de sprong van f 400 op f 600 wel
wat heel groot en zal, dunkt ons, een be
middelingsvoorstel om den aftrek te bepalen
op f 500, de meeste kans van slagen hebben.
Wij voelen er niet veel voor om de be-
lastingschroef nog meer te verzwaren en de
progressie van hoogere inkomsten nog sneller
te doen stijgen.
Wie een kijkje in het kohier van hoofde
lijken omslag neemt zal ontwaren, dat de
progressie voor groote inkomsten nog al van
beteekenis is en wie het onderst uit de kan
wil hebben, krijgt gewoonlijk het deksel op
den neus. De enkelen, die het leeuwenaan
deel in onze gemeentebelasting betalen, zouden
bij verzwaring der reeds hooge belasting
Bolsward wel eens kunnen verlaten en dan
moet de nijvere handelsstand in hoofdzaak
het gelag betalen. Langzaam maar zeker
stijgt het bedrag van den hoofdelijken om
slag, voor 1913 is de som reeds geraamd
op f 30.000. Wanneer de hangende voor
stellen omtrent het pensioenfonds voor ge
meenteambtenaren zijn aangenomen, dan zullen
de belastingbetalenden dat ook in hunne
portemonnaie voelen en zal de hoofdelijke
omslag wel weer een Hinken duw krijgen.
Daarom slachte men niet de kip met de
gouden eieren, maar houde zich aan de
tegenwoordige regeling, waardoor hoogere
inkomens al knap moeten offeren.
De heer Welte verzocht restitutie, omdat
hij deze kermis concurrentie had; of deze
concurrentie werkelijk voor hem van betee
kenis was, kunnen wij niet beoordeelen, maar
wie ’s avonds de menigte wachtenden voor
de tent zag, om na afloop eener voorstelling
een plaats te bemachtigen, zal .met ons
overtuigd zijn, dat de bioscoop nog een zeer
aantrekkelijk kermisvermaak is en ongetwijfeld
zit daar voor flinke ondernemers toekomst in.
Volgens aanschrijving van Ged. Staten had
de gemeenterekening uiterlijk 5 September
moeten zijn ingezonden. Doordat de raad
eerst in den avond van dien dag vergaderde,
was het reeds onmogelijk om aan dat ver
langen te voldoen. Nu er een kink in de
kabel is gekomen, en de rekening nog niet
is goedgekeurd en de commissie machtiging
van den raad kreeg om door een persoonlijk
onderzoek aan de gasfabriek zich van de
juistheid der cijfers der jaarrekening te over-
tuigen, zal het, dauen duren
Bolswardsclie Courant
i
