Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Zondag 6 October.
1913.
Van Houten’s
Cacao
B. J. ZANTMAN.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1912.
51ste Jaargang.
No. 81.
1813-
RECLAME.
INLASCH.
BI
I
WAAROM is ’t een aanbevelingen gaat men er gemakkelijk
toe over, om NATUURWOLLEN TRICOT-ONDERGOE
DEREN te dragen.
VOOR
Afzonderlijke
geworden, wordt zonder voorbehoud GRATIS door een ander vervangen.
Bovenstaand relaas is slechts een zeer slap
Talrijk zijn de openlijke en bedekte aanvallen,
waaraan dit goede fabrikaat, waarvan men de
concurrentie vreest, blootstaat. In weerwil daar
van worden dagelijks talrijker de gebruikers
die de goede eigenschappen er van op prijs
stellen.
Zuiver en oplosbaar vol vetgehalte heer
lijke krachtige cacaosmaak licht verteerbaar.
Uiterst goedkoop, want men heeft veel minder
noodig voor de bereiding.
rammelt de piano
paartjes over den
mannen op hunne
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
oranjeteeken dit
demonstreeren werd bij prefectueel rond
schrijven aangemoedigd.
was vrij I
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
dan ook bedenken, dat we
om vrij te blijven,
en dwang, vrij van trotsch
Allen één en toch vrij.
Als de nood op 't hoogst is
Er kwamen geruchten van Napoleons ver
liezen. Ze bleken waar te zijn.
Moskou... de terugtocht van het Keizer
lijke leger. En ziet, daar komt de tijding
van den volkerenslag bij Leipzig* (16, 17,
18 Oct.’13), Napoleons vlucht. Toen klopten
de harten van blijde hoop.
De Retraite. Ter completeering der zoo
deerlijk gedunde Fransche legers werden uit
alle ,/s Heeren landen” krijgers opontboden.
Die aftapping maakte de positie der Fran-
schen juist niet veiliger, vooral niet hier in
het Noorden. En de employé’s niet meer
beschermd door soldaten, retireerden succes
sievelijk. Hoogere en lagere ambtenaren namen
de wijk en zeiden Dieu.
Intusschen gingen de zaken zooals de
geschiedenis ons leert. De Franschman had
zich vrijwel geheel teruggetrokken, het
Bestuur was in andere, eigen handen. Zou
de verdrukking een einde hebben genomen
Deze ONDERGOEDEREN, alsook de goedkoopere kwaliteiten in
Tricot en Gebreiden zijn in ruime keuze verkrijgbaar bij
BELEEFD AANBEVELEND.
P.S. Op verlangen ontvangt men gratis verstellapjes.
verlichten
lampen aan den zolder, omkranst door
aureool van lichtstralen
rook afstooten.
Daar krast de viool,
en weldra zwieren de
dansvloer, stijfdraaiend de
pantoffels, de vrijsters hun volbloedige bloote
armen, geklemd op de schouders of onder
de armen, op den rug van de jongemannen.
Aan de kanten van het zaaltje, tegen den
muur, rijen ook kermisvrienden en schilder
achtig belichten de lampen al die bonte
jakjes en witte kapjes der vrouwen. Oud en
jong is daar vereenigd, onvermoeid weren
zich hunne gorgels, af en toe in hunne
droog-makende werkzaamheid bevochtigd
door bierteugen of slokjes brandewijn met
suiker, de drank op een Volendammer ker
mis. En typisch is wel de gewoonte van
dat volkje, eenvoudig en goedhartig, wars
van haatdragendheid, dat ze liever de
naar #de Doele”.
a.s. wordt men verwacht.
Eendracht maakt macht I
Ws.
Langzamerhand kwam er orde in alle
afdeelingen van Regeering. (Raad van Pre
fectuur in het departement Friesland).
Opmerkelijk was de veranderde geest bij
de bevolking. De stadsbesturen hielden zich
eerst nog ’n beetje op een afstand de
vijand mocht eens terugkomen maar de
burgerij gaf uiterlijk blijk van ingenomenheid
met de verandering.
Velen droegen een
uittrekseltje van alles wat er voorviel in dat
gedenkwaardige jaar 1813.
Misschien kan het aanleiding geven dat
bevoegder hand zich hierdoor genoopt ziet
uitvoeriger uit te werken wat de aanleiding
is om feest te vieren. Want die aanleiding
bestaat. En ook voor Bolsward, dat ruim
schoots haar deel heeft gehad van alle last
en lijden. Moge daarom de commissie, die
opriep ter voorbereiding van een herdenkings
feest, succes hebben op haren arbeid. Dan
zullen we in het jubeljaar 1913 blij her
denken hoe Holland vrij werd.
En laat ons
ons best moeten doen
vrij van dwaling
op die vrijheid.
De Kozakken. Ja, de Kozakken. Deze
heeren waren nu niet zoo bijzonder //salon-
fahig”; daarvan worden staaltjes verteld.
Hun hoofdman was de Majoor von Rosen,
die te Leeuwarden ging vertoeven. Veel
hebben deze Russen gedaan, veel goeds, ook
veel dat niet door den beugel kon.
Intusschen waren de onderhandelingen met
den Prins van Oranje, die in Engeland resi
deerde, tot een goed resultaat gekomen.
Bekend is de proclamatie, dat hij, op den
algemeenen wensch der Natie de souvereini-
teit van het vereenigd Nederland had aan
vaard.
Holland
z/op de meest favorable voorwaarden den
militairen loopbaan in te treden, zulks in
een der gedistingeerdste corpsen van Z. K. M.
legers, met vooruitzicht eener bevordering”.
De zoodanigen die «van dit onschatbaar
voorrecht verkozen te jouisseeren”, moesten
minstens 18 jaar oud zijn.
De lijst dezer gijzelaars, pardon, dezer vrij
willige Keizerverdedigers zal ten Stadhuize
nog wel aanwezig zijn.
Dit alles wekte bitterheid. De tijdsomstan
digheden waren reeds zoo slecht, en nu
werden, terwijl in kleine en groote zaken
alle krachten zoo bitter noodig waren om ’t
hoofd boven water te houden, alweer zoóvelen
aan hun metier onttrokken.
OMRA T er thans een buitengewoon mooi en soiled, KRIMPT RIJ
artikel „EXCELSIOR” verkrijgbaar is, tegen zéér concur
reerenden prijs, bovendien met de volgende garantie, n.l.:
„Elk stuk „EXCELSIOR”dat in de wasch gekrompen is of hard
Volendam in feestroes.
't Is Zondag in het dorp, doch een bij
zondere. Nauwelijks is de middagkerk
geëindigd of de feestvreugde neemt een
aan vang. Hoe kon het ook anders 1 De
Eeuwfeest van Neerlands Onafhankelijkheid.
Belangstellenden worden opgeroepen ter
vergadering in //De Doele” op Donderdag
10 October a.s.
Natuurlijk, deze advertentie, voorkomende
in ons Blad van Woensdag, moest mijne
aandacht trekken.
De burgerij van Bolsward zal bijeenkomen,
om plannen te beramen voor eene herdenking
van het honderdjarig bestaan onzer volks
vrijheid.
In gedachten zal ik aanwezig zijn op die
vergadering. Ik ben te lang ingezetene der
stad geweest, heb te veel deel uitgemaakt
van Commissies en besturen om niet af en toe
belangstellend kennis te nemen van wat daar
omgaat in het oude landstadje.
Me dunkt dat een algemeen oprijzende
vraag zal zijn uHebben we reden om naar
aanleiding van dat honderdjarig feit feest te
vieren
En dan zullen er zijn, die wijzen op allerlei
maatschappelijke misstanden, óp .zooveel-
vrijheid, die eigenlijk geen vrijheid is.
Anderen zullen bang zijn dat het feest
aanleiding zal kunnen geven tot vergoding
van enkele personen vreezen dat het kan
worden een reclame voor een bepaald instituut.
Zeker, dat kan er van komen, als de opzet
der herdenking te veel in de een of andere
lijn wordt opgetrokken.
En het zal toch moeten (en kunnen) worden
een feest, waaraan allen zullen kunnen deel
nemen.
Daargelaten dat er misschien bezwaren
zouden worden gevonden, ’t is niet weg te
cijferen, dat er evenzeer ook alle reden be
staat niet zonder eenig uiterlijk betoon voorbij
te gaan, wat daar geboekstaafd staat van de
zoo moeilijke dagen, doorleefd in de jaren
1811, 1812 en 1813. Vooral valt dan het
licht op het laatste jaar, waarvan met recht
gezegd kan worden het jaar der beproeving.
Alles wat vreemde overheersching in de
voorgaande jaren had ingesteld, drukte in
1813 op alles en op allen. Ook Friesland
kan daarover meepraten. De nabijheid van
Texel en de oorlogshaven Nieuwediep, (zetels
van maritiem beheer,) de zeedouane, die
paste op in- en uitklaren, waren factoren,
waarmee bijvoorbeeld Harlingen ter dege
rekening moest houden. Daar waren zooveel
bepalingen gemaakt, soms zóó beperkend, dat
de zeeman liever elders binnenviel. Douane
en recherche ’.waren twee dingen, waarmee'
niet viel te spotten.
Handel en nijverheid kwijnden, het ver
keer dreigde stil te staan. En toen kwam
daar nog in Januari 1813 bij den munici-
palen raad eene missive in van den Rijks-
baron, prefect van het Departement Friesland,
behelzende een aantal schikkingen en bepa
lingen, inzake het feit, dat aan Z. M. den
Keizer, ter completeering van Hoogstdeszelfs
legers, manschappen en paarden zouden (moe
ten) worden aangeboden.
Een register zou ten Stadhuize ter teeke-
ning liggen, waarop particulieren en corpo
raties bij inteekening blijken z/van derzelver
edelmoedigheid zouden kunnen geven”, het
geen, volgens den Prefect een bewijs zou zijn
van vaderlandsliefde en verknochtheid aan
den persoon en de belangen des Keizers.
Dat ook dit feit de gemoederen der
burgerij niet bijzonder sympathiek stemde,
behoeft geen betoog.
Groot misnoegen werd echter gewekt door
de bekendmaking van twee Keizerlijke decre
ten. (April 1813).
Het eerste gelastte de formatie van eene
Nationale Garde, bestaande uit compagnieën
grenadiers en jagers. Ook Bolsward moest
daartoe een contingent leveren. Allerlei om
standigheden werden uitgevonden om van
dat gehaat instituut vrij te zijn en te blijven.
Enkelen verlieten de stad, anderen hadden
of simuleerden lichaamsgebreken, derden
zochten zich te laten remplaceren.
Maar het tweede decreet was in ’t bijzonder
een maatregel van dwang. Dit besluit bepaalde,
dat er zouden worden opgericht vier regi
menten Gardes d’Honneurs.
//Personen van aanzienlijken rang, konden
zich doen inschrijven, op daartoe aangelegde
registers en verkregen daardoor de kans om
beste, de laatste dag der kermisThans
vindt men ze niet neergehurkt in hunne
typische Zondagdos tegen de muren der
huizen aan de haven, dat eigenaardige vis-
schersvolkje, slenteren de vrouwen niet,
kalm op hunne verlakte muiltjes, langs den
weg. Nu schalt de vreugde hoog op, ze
slierten langs den Havendijk arm in arm,
de jonge stoere visschers, de zware wollen
geuzen-mutsen scheef op de breede, zon
verbrande hoofden, hossen ze met glunder-
lachende, gil-giegelende deerns. De meis-
kens, ook zij hebben het er vandaag op ge
zet, pret gemaakt moet er worden.
Daar gaan ze heen. Scherp teekenen de
herder-witte hullen, de flatteerende hoofdbe
dekking der Volendammer vrouw, af tegen de
door dans en hospartij verhitte hoofden.
Met breed heupgewieg klepperen de coquette
muiltjes over de straatsteenen. Kermisdeunen
laaien op uit de bonte rijen, onafgebroken,
de een na den andere, slaat tegen de knusse
huisjes de laatst uitgekomen café-chantant-
mop van Marie, die zich zoenen liet. Ze
worden niet moe en tot heeschwordens toe
schreeuw-zingen de jongkerels en in hunne
wijde broeken en nauwsluitende wambuizen
slaan ze menige kuitenflikker. Soms poozen
ze voor een snoeperij-kraam of smeren de
schrijn-gloeiende kelen bij een palingstalletje
waar in minder dan geen tijd menige vette
aal naar binnen is gewerkt.
Dan gaat het naar de herberg, waar ge
danst moet worden. Aan lange tafels op
lage banken strijken ze neer. Een benau
wende hitte heerscht er in het zaaltje, een
hitte, bezwangerd door dikke rook van tabak
en geuren van drank en verhitte menschen.
Petroleumlampen verlichten het geheel,
een
die op de tabaks-
Bolswardsclie Courant
RONA
I
o
3
Daarom allen op, allen
Donderdagavond
Allen welkom.
