Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseracleel.
Zondag 27 October.
Cacao
I
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1912-
51ste Jaargang.
No. 87.
Vrijzinnige samenwerking in 1913.
Ingezonden.
VOOR
Afzonderlijke
gegeven
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.}
I!
Heden is onderstaand stuk door de hoofd
besturen van de drie vrijzinnige partijen aan
de aangesloten Kiesvereenigingen verzonden.
's-Gravenhagb, 24 October 1912.
Namens de commissie
uit de drie Hoofdbesturen:
WO. A. KOSTER, Secretaris.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar k 5 Cent.
van dit verslag,
kleine plaatsruimte in
N 1828 werd de cacao
poeder uitgevonden door
Van Houten, die daarvoor van
Koning Willem I een octrooi
verkreeg. De Van Houten’s
Cacao vindt sedert zijn weg
over de geheele wereld, en
dit product van den uitvinder
werd nog nimmer geëvenaard.
Sedert eenigen tijd werd door
de Koninklijke Cacaofabriek
van C. J. van Houten Zoon
ook een tweede soort onder
den naam RONA cacao in
den handel gebracht, om te
voldoen aan de vraag van het
publiek naar goede en goed-
koope cacao. Van alle cacao-
soorten nadert dit fabrikaat
RONA het meest het oor
spronkelijk product van den
uitvinder. Het heeft weer
den echten krachtigen cacao-
smaak, zooals door bevoegde
beoordeelaars wordt erkend.
Bij de bereiding moet er
vooral op gelet worden dat
slechts weinig cacaopoeder
noedig is voor een smakelijken
kop. Daartegen wordt nog al
De geestelijke vrijheid van het Neder-
landsche volk wordt aangerand. Begunstiging
van bepaalde kerkelijke richtingen leidt tot
onoprechtheid en veinzerij.
dikwijls gezondigd, misschien
omdat men van andere soorten
gewoon is nog al veel te
gebruiken. Op een kop moet
men niet meer nemen dan
een theelepel RONA cacao
(ongeveer 6 7 gram), en bij
bereiding van grootere hoe
veelheid tegelijk kan men
volstaan metongeveer35gram
(P/a 2 eetlepels) op 1 Liter
melk. Uit een Liter (kan) melk
schenkt men gewoonlijk 7
koppen, zoodoende maaktmen
dus wel 200 koppen smadelijke
melkchocolade uit 1 kilo
RONA cacao van f 1.50.
Men ziet, het is een uiterst
goedkoope drank, veel ge
zonder dan koffie en thee, die
de zenuwen prikkelen, en veel
aangenamer van smaak. Op
de goede bereiding moet
echter wel worden gelet; goed
kokend water of goed kokende
melk brengen den heerlijken
smaak veel beter tot zijn
recht, dan wanneer men alleen
maar warm water of warme
melk neemt.
De hoofdbesturen van de drie vrijzinnige
partijen zijn met elkander in overleg getreden,
om te overwegen, wat in deze ernstige om
standigheden de taak is der vrijzinnigen.
Zij oordeelden dat het noodzakelijk is met
behoud van eigen zelfstandigheid de handen
ineen te slaan, ten einde gezamenlijk de ge
varen te kunnen afwenden, die het land be
dreigen. Die noodzakelijkheid klemt te meer,
daar de vrijzinnigen strijd te voeren hebben
niet alleen tegen de rechterzijde, maar even
zeer tegen de sociaal-democratie, die, zich
Het rechtmatig streven der vrouw naar
meer zelfstandigheid wordt belemmerd. Zelfs
wil men door een algemeen wettelijk voor
schrift de vrouw-ambtenares, die in het
huwelijk treedt, straffen met ontzetting uit
hare betrekking in rijksdienst of bij het
onderwijs.
van sociale instellingen
naar ontwikkeling van
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Bij den opbouw
wordt niet gestreefd
eigen werkzaamheid van arbeiders en werk
gevers, naar aansluiting bij het goede dat
uit de vrije maatschappij is opgekomen. Heil
wordt gezocht in overdreven vermeerdering
van ambtenaren en ambtenaarsinvloed, in
niet-nationale, uiterst kostbare organisaties,
die evenmin passen in ons staatsrecht als in
de ontwikkeling onzer maatschappij. Aldus
wordt tegenzin gewekt tegen alle pogingen
om door doeltreffende maatregelen van wet
geving en bestuur de maatschappelijk zwakken
te sterken.
In breede kringen wekt de gang van zaken
op staatkundig gebied steeds ernstiger be- I
zorgdheid. Het Ministerie-Heemskerk, dat bij
zijn optreden het voornemen te kennen gaf,
in gematigden en verzoenenden zin te willen
regeeren, zet thans de tradities van het
Ministerie-Kuyper voort, en keert zich al
scherper tegen de vrijzinnige beginselen, welke
sedert 1848 ons staatsleven beheerschen.
In de hoogst gewichtige beteekenis van
de aanstaande verkiezingen vinden wij aan
leiding dit woord tot U te richten.
Onder den invloed van met den dag feller
optredende elementen uit de Roomsche en
Calvinistische staatspartijen wordt eene reactie
ingeleid tegen de beginselen van vrijheid en
recht, die aan onze staatsinstellingen ten
grondslag liggen en Nederland ten zegen zijn
geworden. Geloofsverschillen worden aan
gescherpt en doorgetrokken op elk gebied
van het maatschappelijk leven; het gevoel
van nationale saamhoorigheid gaat te loor.
Door opgedrongen kerstening dreigt het
Moederland de inlandsche bevolking onzer
Koloniën van zich te vervreemden. Het
drijven om gouvernementsscholen te doen
plaats maken voor scholen der Christelijke
secten brengt den schoolstrijd ook naar Indië
over. Ons koloniaal bezit wordt aan gevaar
blootgesteld ten gevolge van eene politiek,
die lijnrecht ingaat tegen jaren lang beproefde
beginselen van koloniaal beleid.
De handelsvrijheid, waaronder landbouw
en nijverheid, scheepvaart en handel bloeien
als nooit te voren, wordt aan de averechtsche
sociale plannen der Regeering ten offer ge
bracht; een stelsel van bescherming is voor
gedragen, dat reeds af keurenswaardig uit een
oogpunt van belastingpolitiek, buitendien
onze welvaart bedreigt en tot politiek bederf
zal voeren.
Tot verbetering van het algemeen volks
onderwijs, onmisbaar voor zedelijke en stof
felijke verheffing, wordt niets gedaande
meest dringende maatregelen tot verhooging
van het peil, zoowel van het openbaar als
van het bijzonder onderwijs, blijven achter
wege. Er is slechts belangstelling voor de
eenzijdige bevoordeeling van de bijzondere
school ten koste van de openbare.
Aan de Redactie der Bolswardsche Courant”,
Bolsward.
Geachte Redactie!
hij dan niet dat men daar vindt meerdere
tulpenkweekers van naam?
“^Minstens hetzelfde kunnen wij ook zeggen
van 't Koolland in Noord-Holland en toch
is men daar nog steeds bezig uit te breiden,
niettegenstaande de tulpencultuur daar reeds
op groote schaal plaats vindt.
Het spijt ons dat de schrijver ons noopt
zijn beweringen te niet te doen, doch tot
nu toe, is een begin met de tulpencultuur
steeds gevolgd door groote uitbreiding.
Wij meenden dat de heer ten Gate
zooals hij zegt, een Fries ook de heeren
Friezen beter zou hebben kunnen beoor-
deelen. Ze zijn niet gegaan over ijs van één
nacht. Grondig is alles onderzocht en bij
sommigen berusten schriftelijke mededeelingen,
geschreven door ervaren (let welervaren)
vaklieden, menschen die èn met kweekerij
èn met den handel tot in de puntjes op de
hoogte zijn, dat voor een tulpencultuur van
die soorten, als waarvan men zich in
Friesland heeft voorzien, wel een toekomst
bestaat.
Trouwens in gemoede mh. ten Gate, waar
zou het met ons vak heengaan, als die
soorten binnen een paar jaar niet meer
loonend zouden zijn
Toegegeven moet worden dat van sommige
soorten thans overvloed heerscht, doch die
hebben wij niet aanbevolen, en heeft men
ook niet gekocht, doch te verwachten is het,
dat die soorten over 4 of 5 jaren weer
loonende prijzen zullen opbrengen. Die soorten
die thans in Friesland verbouwd worden,
zullen echter dan nog boven de nu goedkoope
verheven blijven.
Wij aarzelen niet als onze meening te
kennen te geven dat men voor die waar
schuwende stem de ooren kan sluiten. De
schrijver geeft echter een raad dien ook wij
alle pasbeginners aanbevolen hebben „Weest
voorzichtig 1”
Zooals in alle vakken, zoo is het ook in
het onzeKnoeierij blijft niet uit 1
Wij zijn er van overtuigd nimmer
beschaamd te zullen zijn de tulpencultuur
in Friesland te hebben helpen bevorderen.
Wij zullen de Friesche kweekers steeds
met raad en daad terzijde staan en onze
beste krachten aanwenden, zooveel het in
ons vermogen is om steeds de hoog aan den
stok wapperende driekleur met genoegen te
kunnen gedenken.
U, Mijnheer de Redacteur, nogmaals
dankend voor de genoten gastvrijheid.
Hoogachtend,
ALKEMADE Co.
Noordwijk. 25 October 1912.
Il
Door een vriendenhand gewerd ons Uw
nummer van 24 October en vinden wij daarin
een artikel van den heer S. P. ten Cate van
Lisse. Naar aanleiding daarvan vragen wij
Uwe gastvrijheid voor onderstaand, die U ons
niet zult weigeren en waarvoor wij bij voor
baat onzen dank betuigen.
De heer ten Gate wil een waarschuwende
stem doen hooren De manier waarop hij
dit doet, omtrent die punten, waartoe wij,
als leveranciers der bollen, in directe be
trekking staan, doet ons genoegen. 1. Hij
erkent volmondig „Zeker men heeft goede
soorten genomen” 2. „De eerste jaren groeien
de bollen vrij goed”.
Deze twee punten zijn voor de pasbeginners
van ’t allergrootst gewicht, en voor het wel
slagen der onderneming noodzakelijk.
Voor het overige is de schrijver wat al
te pessimistisch gestemd. Wij zijn er van
overtuigd, als hij eens in overweging genomen
had, hoe Lisse, zijn woonplaats, in de laatste
25 jaren is vooruitgegaan; hoe thans door
groote firma’s, waarvan ook te Lisse, groote
boerderijen worden aangekocht, overal tot
zelfs nabij den Helder ter uitbreiding hunner
cultures, hij had zeker een ander standpunt
ingenomen, want met grond mag toch worden
verondersteld dat zij dit doen in de over
tuiging dat de bloembollencultuur loonend
zal blijven.
In deze laatste 25 jaren is het ook niet
altijd zonneschijn geweest 1 en toch heerscht
nergens meer welvaren als in de Bollenstreek.
Dat de Friesche kweekers niet in het
centrum van den handel wonen, isdoorhenzelve
voorzien en het bezwaar daarvan is door hen
ondervangen. De grond is door iemand ver
grijsd in het vak, onderzocht en zeer geschikt
bevonden en tevens geeft de heer ten Gate
toe dat de bollen de eerste jaren vrij goed
zulleu groeien.
Waar de schrijver spreekt „na een paar
jaar gaat de cultuur achteruit, enz.” gaat
hij te ver, want hiervoor kan hij niet het
minste bewijs aanvoerenen waar hij zegt
„Zoo is het gegaan in Zeeland”, willen wij
hem mededeelen dat de ons bekende kweekers
daar met groot succes werkzaam zijn. Het
frappeert ons bijzonder, dat de heer ten Gate
ook noemt het Westland. Weet dan de
schrijver niet dat het Westland een der grootste
leveranciers is van tulpen? Weet hij dan niet
dat opkoopers uit ons district daar dagen en
dagen doorbrengen in den handelstijd? Weet
Ben WelEdelen Heer Redacteur van de
Bolswardsche Courant te Bolsward.
IFelEdele Heer!
Hedenmorgen gaf het Orgaan voor Bloem-
bollen-cultuur een verslag, overgeuomen van
de Bolswardsche Courant, omtrent de planting
der eerste bloembollen in de omgeving van
Bolsward.
Het is naar aanleiding
dat ik UEd. om een
Uw blad verzoek.
In bedoeld verslag lees ik „De bloem-
bollen-cultuur in Friesland is intusschen
aangevangen. De planting der eerste bollen
ging met feestelijkheden gepaard”.
In October 1911 zijn er echter in de
gemeente Wijnjeterp op het land van Mej.
Wed. Blauw, 1/10 Hectare met verschillende
soorten bloembollen beplant.
Deze bollen zijn geleverd door en onder
toezicht geplant van den heer P. Nuyens
te Limmen.
Waar Uw verslag dus spreekt van „de
cultuur in Friesland is intusschen aangevan
gen en de planting der eerste bollen enz.”,
meen ik bovenstaande even te moeten melden.
U, Mijnheer de Redacteur bij voorbaat
dankzeggende voor de verleende plaatsruimte.
Hoogachtend
UEd. dw. Dnr.,
D. D. SWART,
Bloembollenkweeker te Limmen.
De bedrijfsvrijheid wordt door eene bureau
cratische wetgeving meer dan noodig aan
banden gelegd, de regeling van het bedrijf
in handen gegeven van den Minister met
zijn staf.
Het gevaar aan den bestaanden politieken
toestand verbonden, is te grooter, wijl de door
de machtsbegeerte bijeengehouden, schoon
innerlijk verdeelde coalitie in de Tweede
Kamer aan allen, die zich tegen haar beleid
verzetten, op tyrannieke wijze haren wil op
legt. Zelfs schroomde zij niet, het Reglement
van Orde der Kamer, tot dusver waarborg
van de rechten der minderheden, aan hare
stembuspolitiek dienstbaar te maken.
Bolswardsche Courant
RONA
i
