Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en WonseracLeel.
Donderdag 31 October.
Daar is wat schoons te zien!
1912.
51ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 88.
BINNENLAND.
I
'1
VOOR
Afzonderlijke
Bulgarije,
2L
den
gebrek
verhevene,
politiek
zich
letje,
spelletje,
en
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
4
men den
belemmeren op
er door
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad it telefonisch aangesloten onder No. 4.
slechts de dupe zouden zijn van persoonlijke
knoeierijen en //kerkistischen of liberalisti-
schen zwendel”?
Inderdaad, hier spreekt dan nu eens een
kiezersvolk; hier blijkt dan nu eens van een
collectieven wil, welken men van ouds
de liberalen zoozeer verweten heeft te mis
kennen. En dan wéét men niet beter te
doen dan... te foeteren op den heer Mackay
Wij weten niet, wat diens persoonlijkheid
waard is; of wij hem als Kamerlid met
sympathie of met antipathie zullen kunnen
begroeten. Maar toch laat zij, die nu zoo
tegen dezen spelbreker, tegen dezen //onver
laat” hun gal uitstorten, nu nooit meer be
weren, dat zij zoo’n bijzonder respect hebben
voor nadrukkelijke overtuigingen en wenschen
van zekere kringen der burgerij.
Trouwens, dit leeren wij ook nog op andere
wijze beter. De heer Mackay heeft uitdrukke
lijk verklaard, tegen de aanneming der
Tariefwet te- zijn. Tegen een der belangrijkste,
onzes inziens ongelukkigste, plannen,
waarmee de rechtsche coalitie is aangekomen,
en waarin zijn groote voorganger de hand
heeft gehad. En dit démenti aan de tarief
politiek der regeering, aan het standpunt van
hun zoo juist afgetreden representant, wordt
aanvaard door de flinke meerderheid der
kiezers te Ommen. Is dit nu niet een bewijs
voor ’t geen wij altijd gezegd hebben voor
’t vrijhandelsvraagstuk is de tegenwoordige
meerderheid niet representatiefzij wordt
daarin niet door de algemeene opvattingen
gedekt Maar ook dat wordt onder de laars
gelapten als men kan zal men met evenveel
welbehagen de Tariefwet voteeren, zonder
zich om ’t solk achter de Kamer te bekom
meren. Ongelukjes als Ommen, waar medische
attesten ook een consult met de kiezers
onvermijdelijk maken, en de verhoudingen
juister aan den dag raken, komen immers nu
eenmaal niet vaak voor.
De Friesche Courant schrijft:
De firma Dood en Verderf brengt
ter kennis van het belangstellend publiek,
dat zij zich geassocieerd heeft met de
beruchte oorlogs-metgezellenBrand,
Plundering en Verwoesting, teneinde
de zaken in het groot, voor gezamenlijke
rekening voort te zetten.
Het Balkan-abattoir is door de vier ver
bonden ^mogendheden” geopend. Eiken dag
wordt er gezorgd voor versch geslacht. Het
is een lust om te leven en 't geeft den
burger moed Naar de regels der oorlogs-
manieren en der vechtkunde worden er
dagelijks honderden om zeep geholpen, of,
wat soms nog erger is, afschuwelijk ver
minkt, om nu of later aan hunne wonden
te crepeeren, of om na verloop van tijd als
invaliden langs velden en wegen hun arm
zalig kostje op te bedelen. Later kunnen
zulken er op pochen, evenals ik voor veertig
jaren terug de overwinnende Pruisen heb
hooren opsnijden, dat ze //Alles mitgemacht”
hadden. In snorkenden overmoed meenden
zulke krijgers, dat nu de wereld voor hun
openlag en ieder voor hen moest hukken.
De verwatenen gingen er trotsch op te heb
ben meêgemoord en verwoestDat is mede
een vloek van den gevloekten krijg, dat ze
het gevoel verstompt, het oog verblindt, het
hart verhardt en de misdaad patenteert als
eervol bedrijf. Het is om er van te walgen
De beschaafde wereld was vol van ver
ontwaardiging en sprak met afschuw dezen
zomer over Garnier en Bonnot de auto
bandieten, die te Parijs hun leven zoo duur
verkocht hebben. Tot verleden week stonden
de Belgische Gazettes vol van bijzonderheden
van dien patserigen vent, die een diamant
handelaar op een smerige manier van kant
maakte. Z/Extra tijding 1” riepen de gam-
mins in schreeuwtoon uit, als ze weer een
vuile bijzonderheid aan den man konden
brengen. En het //geëerd publiek” smulde
om raak. Thans is het uit met zulke//krui
melige affaires” van enkele en dubbele moorden.
Men maalt niet meer om processen, waarbij
crimineele schandalen naar stijl en als een
eisch des tijds, als lekker-beetjes-nieuws in
groote en kleine kranten pronken.
z/Berg hem maar op, dien halsuitsnijder,
dien kindermoorder en vrouwenbeulStop
hem in den doos dien oplichter, maar babbel
niet te lang over dat soort lieden, want
z/Er valt wat schoons te zien, boeren, burgers
en buitenlui I”
Alle kleinigheden vallen in het niet bij
dien Balkan-heibel. Daar wordt in helgroot
gemoord, geplunderd, platgebrand, gevochten
en gestoken, zoodat het bloed en de vlammen
er na komen en maandenlang den oorlogs-
moloch wordt geofferd.
z/Het is om de verdrukte Christenen onder
het Turksche juk ter hulpe te komen Dat
is de aangeheven leuze en het leid-motief
tot de beestachtigste aller menschelijke uit
spattingen, den oorlog!
Daar is wat schoons te zien en te hooren
In het kleine land der Ischernagoren be
gaf zich in het begin dezer maand de koning
naar Podgoritza. nOmlstuwd” door de groot-
waardigheidbekleeders van zijn nesterig
staatje, dat nog geen kwart millioen inwo
ners telt, beklom hij een zijner onvrucht
bare zwarte Bergen en daar op die hoogte
speelde vorst-schapen- en varkensfokker zijn
rol van held, koning, en ziener.
Na de inspectie van een gedeelte van zijn
legertje, dat klaar stond met 16 Hotchkiss
kanonnen (een geschenk van den Fredes-
Czaaroverzag Nikita, als wijlen Claudius
Civilis, met vurige blikken de vijandelijke
heirscharen aan de overzij en toen ontblootte
hij zijn hoofd, maakte het teeken des Krui
zes, boog zijn knie en gaf het teeken tot
den aanval, als of hij wilde zeggen Z/In
hoe signo vinces” In dit teeken zal ik
overwinnenWelk een aanstellerige
operetten-koningBah
De eerste dag bracht hem reeds een rijke
oogst aan dooden en gewondenDe ge
blesseerden konden echter wegens
slechten staat der veld-ambulances en
aan het noodige niet geholpen worden, zoo
dat velen ellendig sterven. De koning moet
een doode op het koude voorhoofd hebben
gekust en een gewonde soldaat hebben om
helsd 1 Ook kwam hij zeer bereidwillig een
gevangen genomen Turksch officier tegemoet,
wien hij toevoegde Z/Het verheugt mij U
hier te zien, wat het succes van mijn leger
beteekent.” Waarheid is dat de monarch
feitelijk doodverlegen is met krijgsgevange
nen, omdat zijn volkje zelf haast geen
brood heeft, laat staan om het met den
vijand te deelen 1
Het gewichtigste, wat ons de Ommer
verkiezing leert, is evenwel dit. Wij nemen
inderdaad aan, dat zij is voortgesproten uit
eene //kerkistische” beweging. Wij begrij
pen het inderdaad ook, dat zij haren oor
sprong heeft in de innige kerkelijke ge
voelens in de Hervormde kringen ginds.
Gevoelens, die tot klaarheid zijn gekomen
door een geleidelijke ervaring, eene geleide
lijke ontgoocheling.
Wakker geroepen tegen het ongodisme,
het paganismegevleid met de leer, dat het
van de vaderen geërfde geloof de bescherming
behoefde van coalistische partij-politiek
gaan ernstige menschen gaandeweg beseffen,
dat het bolwerk niet het vertrouwen ver
dient; dat het in de werkelijkheid verheven
doeleinden niet dient, en andere, minder
maar al te vaak. De clericale
van Den Haag en elders, heeft
meer en meer ontwikkeld tot een spel-
een on ernstig, vaak een gevaarlijk
Waardoor de echte godsdienstige
kerkelijke belangen, welke wij de
eersten zullen zijn als een nationale kracht
volk te erkennen, veeleer tot
en machinatie, dan tot relevatie
Daar is wat schoons te zien
Koninkje Peter van Servië, in Juni 1903
door den gruwelmoord op Alexander en
Draga op den troon des bloeds geklommen,
vertrok 1.1. in October, naar geseind werd
naar de gevechtsline. Te Belgrado stak de
schoonzoon van Nikita (Peter’s overleden
vrouw was Nikita’s oudste dochter) een
speech af, waarin hij zei „Ik begeef mij
naar mijn dapper leger en hoop als over
winnaar te zullen terugkeeren.” Een geest
driftige schare juichte hem toe en riep
„Moge dat de wil van God zijn 1”
Daar is wat schoons te zien. Geeft acht
op de godsexploitatie.
Te Sofia werd zzTzaar” Ferdinand’s oor-
logsproclamatie voorgelezen in de hoofdkerk,
in ’s Heeren Huis dus
Er bij gezegd werd zzdat de bekendma
king een zeer gunstigen indruk op het volk
(dat er ten slotte ook voor opdraait) maakte.”
Om de comedie te volmaken zegende
de Metropolitaan den koning van
die hiermee lekker als kip was.
Daar is wat schoons te zien Moetje nog
ver
Alle zaken staan stil. Wegen worden opge
broken, spoorbruggen opgeblazen I Hospitalen
en barakken liggen vol gewonden Het cre-
driet is naar de maan. Levensmiddelen stijgen
voortdurend in prijs en worden onnoodig
duurder gehouden door gewetenlooze specu-
leerenden.
Zaken zijn zaken menheer
De fabrieken zijn stop gezet, deels omdat
er geen werk besteld wordt, anderdeels door
dat de werkkrachten, de arbeiders, voor het
ijselijkste beulswerk zijn opgeroepen, om
andere werklieden, die ze nimmer te voren
zagen, te vermoorden of gruwelijk te ver
minken. Reeds nu roepen weduwen om hunne
geslachte mannen en weezen om hunne ver
moorde vaders, ouders om hunne op beest
achtige wijze afgemaakte kinderen. Zij allen
roepen om wraak en vloeken den oorlog als
de pest der menschheid.
Daar zal wat schoons te zien zijn, straks!
Op de slagvelden langwerpige aarden pyra-
mieden, grooter dan die waaronder men
aardappelen inkuilt. Daar liggen duizenden
menschen ingekuild, dat is het verschil.
In de straten der steden, voortstrompe
lende, op krukken balanceerende verminkten,
die hunne respectieve armen en beenen lieten
voor het denkbeeldig heil van vaderland en
vorst. Op de borsten der stumpers prijken
bronzen of zilveren plaatjes, die men krijgs-
medailjes noemt en die feitelijk ijdeltuiterige
moreel minderwaardige versieringen zijn,
omdat ze moord en doodslag annex zijn.
In de hospitalen langzaam herstellende
invaliden, in de gestichten jonge en oude
verpleegden, in de krankzinnigenhuizen geeste
lijke zieken, door oorlogswee verkommerd en
zielekrank geworden. De staatskassen uitge
put, ’t crediet geschokt, stilstand in het
raderwerk der maatschappij; en toch... toch
ziet men straks Zegezuilen en Eerepoorten,
Ruhmeshallen, Kriegs-denkmalen, Kriegs-
tropheën en al dat tuig meer, ter eere van
Mars en Co.
De nationale hymnen van de Balkan-
volken zullen schallen Ban joEvviva
Eljen, Vivio en Hurrah geroep zal weer
klinken en de eene dwaasheid zal men op
de andere stapelen, om de krankzinnige
oorlogvoerderij goed te praten.
Daar zal inderdaad naar soldateske gevoe
lens wat schoons te zien zijn, als eenmaal
aan de z.g. eer voldaan is, en de berooide
burgers opnieuw mogen opdokken voor de
instandhouding van den eeredienst van Sint
Krupp, Sint Creusot en Sint Schneider, de
Kanonnenheiligen der laatste dagen. P. J.
Harlingen, 28 Oct. Hier werd sedert
eenigen tijd Argentijnsch vleesch ingevoerd,
doch die invoer is thans op grond van de
in Febr. 1912 ingestelde politieverordening,
die den invoer van bevroren vleesch niet
toelaat, verboden. Deri“ expediteurs is verdere
invoer geweigerd. Tot heden was het oog
luikend toegelaten. Slechts de doorvoer wordt
nog geoorloofd.
Ook in andere gemeenten gaat
invoer van dit vleesch
aandrang van de slagers, die zich
in hun bestaan zien bedreigd.
Witmarsum, 28 Oct. Een gardenier
alhier, die wel vermoedde dat er vrijwat
ziekte onder zijn aardappels schuilde, had
het bij aflevering toch zóó erg niet verwacht.
Toen hij 100 korf had afgeleverd, hield hij
70 korf zieken over.
Makkum, 27 Oct. Alhier heerschen de
mazelen epidemisch. Wel ’n 200 kinderen
lijden aan deze ziekte. Ook ouderen worden
er door aangetast.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Workum, 29 Oct. Met de lijstervangst
in het bosch in de Workumermeer gaat het
lang niet naar wensch. De wind is altijd
ongunstig voor dat bedrijf. De pachter van
dit bosch lijdt hierdoor een belangrijke schade,
aangezien het aanschaffen van beugels, bessen
enz. eerst een
De prijs
belangrijke uitgave vordert,
voor lijsters is 12 cent.
De Banier.
Het „zindelijke” boertje.
Dezer dagen was te Broek-in-Waterland
een boer bezig zijn melkbussen (voor Amster
dam bestemd) te wasschen in de vaart der
//Zes Steden”. Op een stoep, ongeveer 10 M.
verder, spoelde even te voren een vrouw
luiers in die vaart. En tusschen deze plekken
prijkte op een deur zzBesmettelijke Ziekte”
(Diphtheritus).
Ben onvoorzichtige?
Maandagavond na aankomst van den trein
der Electrische Spoor te 9 uur 42 te Scheve-
ningen vond de conducteur in een der wagens
op de kussens liggen het lijk van een reiziger.
Het bleek, dat hij een ernstige wonde aan
het hoofd had bekomende schedel was
geheel verbrijzeld. Men vermoedt, dat de
man uit een geopend raam heeft gekeken
en dientengevolge het hoofd heeft gestooten
tegen een der palen waaraan de verbindings
lijnen voor de electrische geleiding zijn beves
tigd en die tusschen Wassenaar en Scheve-
ningen nogal dicht langs de spoorlijn staan.
Het ongeluk moet tusschen Den Haag en
Scheveningen gebeurd zijn, daar de man te
’s-Gravenhage was ingestapt.
Wat zegt ons Ommen?
Wij lezen in het Algem. Randelsblad
Om hangen met het vertrouwensvotum van
de gewichtige meerderheid der Ommensche
kiezers, doch tevens beladen met den
excommunicatievloek van De Standaard, los-
gestooten uit de zedelijke gemeenschap der
//Onzen”, treedt de heer Mackay de Tweede
Kamer binnen. Wat zegt hij ons Wat
leert zijne verkiezing?
Wel, in de eerste plaats, dat dr. Kuyper,
en anderen met hem, men leze de harts
tochtelijke stukjes in Standaard en Rotter
dammer, zich geweldig boos kunnen maken.
//Schandaal”; bittere tragedie”; //schending
van eer en goede trouw”; zijn maar zoet
sappige uitdrukkingen, waar een nog veel
giftiger opwinding duidelijk doorheen piept.
//Liever ’t heele land den socialisten over
geleverd, dan ooit of te immer nog dien
Mackay gestemd”, ziethier wat de drie-
starschrijver van De Standaard al met ge
noegen er op zal wagen, liever dan een
échec van zijn coalitie-politiek te dulden.
Waaruit alweer blijkt, hoe ’t succes van die
coalitie-politiek, niets dan ’t numerieke,
oogenblikkelijke, stembussucces, boven alles
moet gaan.
En dit toch, terwijl een echte, degelijke
kiezersmeerderheid heeft gesproken, een meer
derheid van bijna 800 stemmen, waarvan
men ons toch niet wijs zal willen maken,
dat die allen, dat alle Mackay-stemmers, als
onverantwoordelijke wezens hebben gehandeld,
van ons
exploitatie
leiden.
En dat dan een deel der burgerij met
die verpolitiekte richting geen vrede meer
kan hebben en op andere wijsheid een be
roep wil gaan doen, de verwringing van
de Hervormde kerk niet mee wil maken,
dit leert ons de stem daar uit het Over-
ijselsche.
Ook aan de vrijzinnigen kan zij eene aan
maning zijn om de rechtmatige behoeften, die
bestaan, te gevoelen, en daartegenover hun
nen plicht te doen. De les van Ommen is
een ernstige en een schoone les.
Bloembollen in den ld polder.
OokTn den Grooten IJpolder zal men het
volgende voorjaar van het uitzicht op uit
gestrekte bloembollenvelden kunnen genieten.
Een bekend kweeker uit Hillegom, de heer
v. d. 8. heeft ongeveer 23 H.A. land aan
gekocht om die met bloembollen te beplanten.
Reeds is men druk bezig met het bewerken,
ploegen eh poten. Door te weinig werkkrachten
in verhouding met zooveel land, schiet de
arbeid niet hard op.
Het zal werkelijk een prachtig, frisch ge
zicht zijn, die kleurige bloemen te midden
der lichtgroene kiempjes der landbouw
gewassen.
Bolswardsche Courant