lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
REDE Ds. ZUITHOFF.
HEERLIJK
OPWEKKEND
I
1
1912.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
51ste Jaargang.
No. 90.
Donderdag 7 November.
IS STEEDS EEN KOP
Ingezonden.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
VOOR
3 maanden.
Afzonderlijke
elke
krachlig applaus).
den alcohol af
ook een groot
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
(Langdurig en
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Zondagavond hield de Nederl. Ver. tot
Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken
afd. „Bolsward” eene openbare vergadering
op de bovenzaal van den heer P. Huizenga.
Als spreker zou daar optreden de heer Y.
Schuitmaker van Franeker, doch deze zond
den vorigen dag bericht, dat hij tot zijn
spijt verhinderd was te komen.
Wijl toen de vergadering reeds was
aangekondigd, bood Ds. Zuithoff alhier aan
die spreekbeurt te vervullen, zoodat de
- vergadering kon doorgaan.
Het getal aanwezigen beantwoordde echter
niet aan de verwachting ongeveer een
50 tal personen, waaronder eenige dames,
was aanwezig.
De Voorzitter, de heer Rosier, opende de
bijeenkomst, gaf kennis van de verhindering
van den Spreker, doch vond het een voorrecht
dat hierin nu op-zoo goede wijze voorzien
was door de welwillendheid van Ds. Zuithoff,
die nu zou spreken over Alcoholisme en
Maatschappij, wien hij dan ook volgaarne het
woord verleende.
Na de pauze gaf de Spreker een drietal
voordrachten ten beste, die om hun inhoud
en vooral ook om de verdienstelijke wijze
waarop zij werden voorgedragen, boeiden en
instemming vonden.
Het eerst werd gegeven een schetsje van
den heer Schuitmaker, waarin ’t gevaar waarin
op den wal stoeiende knapen verkeeren, werd
vergeleken met matige drinkers, die ook gevaar
loopen, bij den wal neer te smakken.
Daarna een schets Z/Uit een Achterbuurt”
waarin gewezen werd op drankgebruik bij
feestelijkheden en op de zeden en gewoonten
der lagere volksklasse.
Ten slotte een kleine novelle van Justus
van Maurik, waarin werd verteld hoe Mottige
Janus afschaffer werd door den invloed van
zijn stervende moeder.
Een warm applaus weerklonk na
voordracht.
De heqj Rosier dankte den Spreker voor
zijne schoone woorden, en hoopte dat deze
in wijderen kring vruchten zouden mogen
dragen.
Aan de Redactie der
„Bolswardsche Courant”, Bolsward.
Geachte Redactie!
Doordat de heer ten Gate zich nogmaals
de moeite heeft getroost een artikeltje te
schrijven, willen wij U ook nog eens gast
vrijheid verzoeken. Bij voorbaat onzen dank!
Als we zoo het artikeltje nagaan, bevinden
wij dat met veel woorden niets is gezegd
Bewijzen zijn door den schrijver niet aan
gevoerd, zoodat we vrijmoedig durven ver
klaren dat hij zijn tijd nuttiger had kunnen
besteden. Om iets af te breken, kan men
den man van de straat gebruiken veel meer
behoefte bestaat er echter aan mannen met
een opbouwende critiek. Dit zal de heer ten
Gate ons niet tegen kunnen spreken en wij
laten het aan hem, zich onder een dezer twee
categorieën te rangschikken. Hij zegt: „Ik
heb ure in mijn vorig schrijven niet goed
De Spreker begon met te zeggen dat hij
zich voorgenomen had eerst eene rede te
houden over het door den Voorzitter
aangekondigde onderwerp, en hij na de pauze
enkele voordrachten zou geven, eenigszins
met dat onderwerp in betrekking staande.
Hij besprak eerst dat de geheelonthouding
niet alleen het persoonsleven betreft, maar
omdat het gebruik van alcohol gevolgen voor
het maatschappelijk leven heeft, mag de
strijd tegen den drank ons niet onverschillig
laten. Ieder heeft zich de gevolgen van 't
drankgebruik aan te trekken, want er schuilt
een gevaar in. Evenals 't ons niet on
verschillig mag zijn, hoe onze buren met
vuur omgaan, wijl het brandgevaar dan ook
ons bedreigt, zoo staat het in 'zekeren zin
ook met het alcoholgebruik. Het persoonlijk
belang om den drank te laten staan gaat
samen met een algemeen belang. Een beroep
op de naastenliefde alleen is dus niet genoeg,
er is meer aan verbonden. Als iemand een
kuil graaft in een duisteren weg, dan zal
men het gevaar ziende, anderen waarschuwen,
en ’t gevaar trachten weg te nemen. Ais
een brug werd afgedraaid en men zag het,
men zou alles doen om ongelukken te voor
komen. Op dezelfde wijze moet men ook
handelen om ’t gevaar van
te wenden, want dat is
maatschappelijk gevaar.
Om den omvang van ’t drankgebruik goed
te begrijpen, moet men eigenlijk de cijfers
laten spreken. Om de juiste opgaven voor
onze plaats te bekomen, heeft Spreker moeite
gedaan, doch hij is nog niet geslaagd ze te
krijgen, doch voor ’t geheele land zijn
officieele cijfers bekend. In ’t jaar 1909
bedroeg in ons Vaderland het gebruik van
jenever per gezin 44x/2 liter, 8 flesch wijn
en 288 halve fleschjes bier. De wijn zal
wel voor ’t werkmansgezin niet behoeven
mee te tellen, maar jenever en bier helaas
wel en dan mag men zeker de grootste helft
van dien voorraad wel stellen voor rekening
van ’t hoofd des gezins.
Dat drankgebruik, nog steeds zoo schrik
barend groot, verslindt schatten gelds70
millioen per jaar men kan zich de som
niet voorstellen. Nederland heeft nog 22.500
drankhuizen, gemiddeld op de 260 inwoners
een kroeg. In Bolsward zijn er nog 28, een
getal treurig hoog nog.
Het opschrift „vergunning” boven een
dranklokaal is eigenlijk een officieele permissie
om vergift te mogen verkoopen, een vergift
waardoor menschen stoffelijk en geestelijk
te gronde worden gebracht.
Spreker schetst zoo’n kroegtooneeltje,
waar de mannen, meest huisvaders nog wel,
vaak een groot deel van hun loon besteden,
zich geestelijk vermoorden, hun huisgezin
bestelen, want het geld moest strekken voor
’t onderhoud van ’t gezin. De man zit met
verhit hoofd te zwetsen, en zijn praatjes
komen allengs op lager peilthuis of op
straat wacht de vrouw met angst de thuis
komst van den echtgenoot. Eer, fatsoen,
godsdienst, niets wordt door den drinker
ontzien, om maar te voldoen aan zijn zucht
paar dat geestrijk en toch geestdoodend
uitgedrukt”! Verbazend jammer, vooral voor
hem zelf, omdat hij er zoo speciaal toe was
gaan zitten I
Waar hij spreekt van prijzen, kunnen wij
hem, niettegenstaande we bekend staan als
zeer scherpe kooplui, bewijzen voorleggen on
geveer 50 pCt. meer te hebben betaald
De kwaliteit regelt den prijs
Waar de schrijver spreekt over de firma’s
die in Noord-Holland groote landerijen ter
uitbreiding aankoopen, maakt hij volgens
onze meening een groote flater. Wij willen
hem vragen of het peil der intellectueele
ontwikkeling der bollenkweekers zoo laag staat,
dat men zich, willens en wetens, gaat voorzien
van branches ver afgelegen, die moeten
worden bewerkt door werklieden uit een
streek, waar behoefte bestaat aan werkkracht,
waarop artikelen moeten worden verbouwd
die geld kosten
Ieder weldenkend mensch zal van het tegen
overgestelde overtuigd zijn.
De beide artikeltjes van den heer ten Gate
hebben bij ons voor de zooveelste maal de
overtuiging gevestigd: Er zijn menschen die
zich zelve gaarne hooren, doch ook die zich
zelve gaarne lezen
In ons vorig stuk hebben wij gezegd, dat
men voor de waarschuwende stem van den
heer ten Cate de ooren kan sluiten. Als
bewijs hiervoor willen wij het volgende aan
voeren Eenige weken geleden zou de zoon
van een welgestelde bollenkweekersfirma
tot dan toe buiten het vak werkzaam zijn
broodwinning gaan zoeken in de tulpen
cultuur. Hiertoe heeft hij zich voorzien van
die soorten, als waarvan de heeren Brieten
zich hebben voorzien. Deze soorten zullen toch
wel zorgvuldig zijn gekozen! Op aanvrage
zijn wij bereid namen te noemen I Waar de
schrijver spreekt van een ruiteilijk erkennen,
willen wij hem een raad geven en wel deze
Bemoèi U nimmer ongenoodigd met een ander
mans zaken I
U, M.H. de Redacteur nogmaals dankend
voor de gevraagde ruimte.
Hoogachtend, ALKEMADE Co,
NoordwDK, 4 November 1912,
vocht. Zieken zijn het, medelijden moet men
hebben met hen, en vooral ook met hun
vrouw en kinderen.
Och och, roept Spreker uit, wat kon er
met die 70 millioen wat uitgevoerd worden
Het staatspensioen om ieder boven 65 jaar
per week f 3 te geven, vordert 40 millioen
er schoot dan nog aardig wat over voor
voortgezet onderwijs, voor verbeterde armen-
bedeeling. Het geld aan drank besteed is
erger dan weggegooid geld. Drankgeld sticht
slechts nadeel, schade, onheil. Het koren
noodig voor de distilleerderijen in Europa is
verbazend veel. Geheel Nederland en België
zouden met graan bebouwd moeten worden
om den voorraad te leveren. Het werkloon
aan de distilleerderijen is in verhouding tot
het kapitaal zoo miniem, dat het haast
geheel buiten rekening kan gelaten worden
en wat een steenkool is er noodig voor die
brouwketels. 11 mill, tonnen in een jaar en
is het niet allerbedroevendst dat het graan
en de kolen zoo besteed worden, terwijl in
menig gezin geen brood is, en gehunkerd
wordt vaak naar wat turf om zich te ver
warmen. Als men ’t goed doorziet, roept Spr.
men zou haast denken, dat de wereld op
zijn kop is gezet.
Door die drank worden heel wat onkosten
veroorzaakt. Het Departement van Justitie
kost ll1/^ millioen gulden per jaar, wat zou
dat veel minder zijn, als er geen sterkedrank
te koop was. Ook de armenzorg zou er veel
door verminderen, evenzoo de uitgaven voor
gevangenissen, krankzinnigengestichten, wees
huizen, enz. Ja, heel veel ongelukken met
sporen en booten zijn grootendeels op rekening
van ’t drankgebruik te stellen.
Spreker gaat nog na en toont met cijfers
aan, hoe het getal processenverbaal verband
houdt met het gebruik van alcoholische
dranken. In Amerika waar in sommige
Staten de drank verbannen is, drooggelegd
noemt men dat, spreken de statistieke opgaven
zeer sterk hoe met den drank heel veel
misdaden verdwijnen, en ook in ons land
blijkt uit de statistiek, dat meer dan de helft
der misdadigers handelen „onder den invloed”.
Spreker wil maar niet schetsen, wat ellende
door den drank wordt te weeg gebracht in
de gezinnen, hoe de gezondheid en welvaart
worden gebannen, de toekomst der kinderen
verwoest maar vraagt aan alle weldenken-
den, of het niet hoog tijd wordt dat de ver
koop van sterken drank geheel en al wordt
verboden. Hoe komt het dat er nog geen
krachtiger beweging is in die richting? Is
het omdat onze schatkist de hooge accijns op
gedistilleerd niet kan missen? Is het omdat
de Nederlandsche finantiën drijven op de
kurk van de jeneverflesch Zou dan de
drinker handelen uit vaderlandsliefde, als hij
zijn borrel neemt Neen, zegt Spreker,
dat is een argument uit wanhoop. Minister
Pierson heeft indertijd gezegd, dat de schat
kist die belasting zou kunnen derven, want
de schaduwzijde er van is grooter dan de
lichtzijde. De overheid moest vooraan staan
in den strijd tegen den alcohol, maar daar
is ’t nog verre vandaan. De kleine steun
van overheidswege verleend aan de bestrijding
van drank is zeer schraal.
Men beseft over ’t algemeen den om vang
niet van de ramp door den drank veroor
zaakt. In ons land zijn de cijfers niet
afzonderlijk bekend, maar in Duitschland
vallen ieder jaar 50.000 menschen als slacht
offer van den drank, waar de drank hoofd
oorzaak is van den dood, dat is erger nog
dan de tering, die vreeselijke ziekte vordert
in dat land elk jaar 43.000. Wie zich ver
dienstelijk maakt op ’t gebied van de tuber-
culose-bestrijding wordt geëerd, geridderd
soms, wie strijdt tegen de drankziekte, wordt
vaak bespot.
Spreker geeft ten slotte nog eenige becijfe
ringen over de volkswelvaart in verband met
het drankgebruik, en vergelijkt die over de
jaren 1895 en 1909 geeft van enkele
Duitsche steden de opgaven van armlasten
die bepaald veroorzaakt werden door’t drank
gebruik, om nog eens te wijzen op de huise
lijke ellende, de erfelijke kwalen, en ook
nog vaak op het onbekende en verborgen
leed, om dan allen op te wekken om mee
te strijden in den grooten maatschappelijken
strijd, om persoonlijke- en algemeene belangen
te dienen.
Bolswardsclie Courant
I
VAN HOUTEN S
Jt-
f^ONA Cacao
