Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
E JSOLIST
GRATIS
I
I.
i
f# 1
I
l
WW
Mm
I
1912.
51ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 98.
Zio
Rede Schaper.
B
l\É?z****W/
I
I
i
I
I
I
Donderdag 5 December.
RECLAME.
Kindertijdschrift
Nieuwe Abonnés
op dit Blad, ont
vangen de nog vóór Nieuw
jaar verschijnende num
mers gratis.
Verschijnt iedere 14 dagen
verkrijgbaar voor iederen kooper van
SOLO Margarine a 45 ct. per pond.
Zv/A
en is overal gratis
I i
r
lil
VOOR
Afzonderlijke
J
I
I
J
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
1
J
h ;Ur
k .1
wat helpt een zieke een kleine uitkeering,
als er geen dokter is te krijgen, of moet hij
het daaraan uitgeven En er zijn soms
streken waar de visites heel duur zijn om
de groote afstanden. Vooral in Limburg is
dit het geval en toch de Kath. waren
er tegen om hun broederen te helpen, en om
een wettelijke regeling te krijgen dat overal
geneeskundige hulp zal zijn te bekomen.
Het ontwerp Ouderdomsverzekering geeft
het stelsel van dwangverzekering. De publieke
opinie neigt allengs algemeen naar ouderdoms
pensioen. Men begint meer en meer in te
zien, dat de ouden van dagen niet overgeleverd
mogen worden aan de openbare liefdadigheid.
Ook voor de invalide arbeiders moet gezorgd
worden, dat erkent men al haast algemeen,
ja ook de kleine middenstand moet geholpen
want ook die heeft het vaak even hard
noodig. Zich zelf een spaarduitje te verschaffen
dat is bij velen onmogelijk, ja sparen kan
zelfs een ondeugd zijn, als men zich daarvoor
het noodige onthoudt. Bij de arbeiders in
het algemeen, vooral waar een behoorlijk
gezin is, kan méft al haast niet rond komen.
Ónze maatschappij is zoo ingericht, dat wie
als arbeider den kost moet verdienen, niets
kan overhouden, want ook bij hem bestaat
behoefte voor eenige ontspanning, aan
ontwikkeling enz. Ook het deelnemen aan
de arbeidersbeweging kost iets. En voor den
kleinen winkelier of patroon is ’t vaak
evenzoo berekend gelag.
Waar men dus zich zelf niet kan redden
op den ouden dag, daar dient er door de
maatschappij in te worden voorzien, vandaar
het steeds uitgebreider streven naar staats*
pensionneering. De Kath. en Christel,
arbeiders worden nog door de leidsmannen
weerhouden, om voor de soc. hervormingen
te werken, maar er komt al kentering. Het
ingediende en ten deele reeds behandelde
ontwerp op staatspensionneering is een ge
dwongen verzekering. Verplichte verzekering
Nu vieren we misschien wat netter feest?.
Uiterlijk misschien.
Maar als het Sinterklaas-loten is afgeschaft
wijl winnen bij-geluk iets verkeerds is, welnu
dan dient ook zoo spoedig mogelijk paal
en perk gesteld aan de zzstrij kgeldlooperij”.
Dit is immers ook niet anders dan kans
berekening en dan even verkeerd als loten.
En wat is er door dat strijkgeldzaakje al een
massa geld verloren.
Met dat al, wij missen onze ouderwetsche
Sinterklaasavonden. Nu biljarten we wat,
sjoelen, maar ’t is niet het oude.
En de Sint rijdt in ’n auto door de straten.
Ziet (J wel, alles moderniseert zich.
En alweer is ’t 5 December, alweer Sint-
Nicolaas. Goede zaken en prettige uren,
geachte lezer! Ws.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Alweer Sint Nicolaas, alweer 5 December.
Welk een mooie gelegenheid om nu uit te
weiden over het snelle verloopen van den
tijd, over het haastig leven. Maar ik zal
me daarvoor nu wel wachten, en dat onderwerp
bewaren voor een oudejaarsavondpraatje. Dan
is het voor een krantenman zoo de wel
aangename tijd met zijn lezers terede neeren
over de als een schaduw daarheen vliedende
uren.
Dus alweer Sint Nicolaas. Ja, alweer.
Wat heeft het spreekwoord het bij ’t rechte
eind, als het zegt, dat alle dingen twee
handvatsels hebben.
Sint Nicolaas, prettige tijd voor hen die
kunnen geven en mogen ontvangen. Heerlijke
tijd voor onze jongens en meisjes, voor jong
en oud, tijd van blijde verrassing en leuk
uitdenken.
Drukke tijd voor vele zakenmenschen, die
met volle magazijnen wachten op kijkers en
koopers, de laatsten niet het minst.
Maar ook tijd van overlast. Zonder
spotten, maar de dertiende plaag is die der
z/Sinteklaasloopers”. Daarvan kan de stedeling
zich geen begrip vormen. Zoo’n dag of vier,
vijf, worden we hier gekweld door mannen
en vrouwen, die met groote korven en
trommels, vol allerhande versnapering, huis
aan huis aankloppen en trachten te verkoopen.
En geschiedde dit nu alleen door de
eerbare leden van het gilde der zzbolrinsters”
och dan was bet niet zoo erg. Maar zoo
is het niet. Een heerleger van venters is op
de been. Je kunt wel aan de bel blijven
hangen. Veertig of vijftig derzulken is geen
zeldzaamheid. Uit één huisgezin begeven er
zich soms meerderen op het strijdpad, beppe,
mem en dochter.
Zie, dat moest de goede Sint verbieden,
of liever, hij moest die beweging om zetten
in een meer passenden vorm. Wat kon er
voor al dat, eigenlijk met wrevel uitgegeven,
geld een aantal blijde gezichten worden
gemaakt.
Wie verlost ons van dezen last
Een eigenlijk Sint Nicolaasfeest hebben
we niet meer. Ja, we houden een gezelligen
avond, hebben verrassingen bereid en genieten
van anderen goede gaven en leuke uitdenksels.
Maar 'n echte jolige avond is het niet
meer. Ziet U, vroeger was het feest op straat.
Verscheidene lezers zullen zich herinneren
die typische Sinterklaasavonden te Leeuwarden,
speciaal in den omtrek van de Oude Waag.
Kostelijk en dan dat loten op ganzen
en ander wild, op taarten, ja op wat niet al.
Wat hebben we wel een plezier gehad.
Ja, er waren er die zich te buiten gingen,
die buitensporigheden uithaalden, zijn
dezulken er nu niet meer
Wat is er'wel feest gevierd in onze goede
oude ,/Doele”. Wat is daar gefuifd bij Taco
en Gooie Bijlsma.
En eldersWat klonk dat leuk door den
avond: Wie moet er nog ’n lot?! 16 is
*t hoogst
Hoe zaten onze vroede burgers in /t
Hert” om de kientafel. „Haal em Vol!!!
Maandagavond hield de afd. zzBolsward”
der S. D. A. P., een openbare vergadering.
De groote Doele-zaal was behoorlijk bezet.
De Voorzitter, de heer J. ROSIER, opende
met een welkom toe te roepen tot de aan
wezigen, en wees er vervolgens op, dat er
dingen zijn geschied in de laatste tijden, die
de gemoederen vooral van het proletariaat in
beweging brengen. Wordt in de verte een
barbaarsche oorlog gevoerd voor kapitalisti
sche heerschzucht en gouddorst, ook in ons
land en in de Tweede Kamer vallen dingen
voor, waartegen het gemoed van het prole
tariaat in opstand komt. In plaats van de
arbeiders eenigszins te hulp te komen, blijkt
er bij de Christelijke regeering een onwil te
bestaan om de invaliden en ouden van
dagen het leven eenigszins dragelijk te maken.
De afdeeling acht zich gelukkig heden een
Spreker te hebben, die het onderwerpDwang
verzekering of vrij pensioen zal behandelen.
Hij hoopt en vertrouwt dat het een propa-
ganda-avond zal worden.
De Spreker van dezen avond, de heer
J. H. SCHAPER, lid der Tweede Kamer,
begint met het spreekwoordzzWaar het
hart vol van is, loopt de mond van over”,
en dit deed den Voorzitter wijzen op het
drama van den oorlog. De socialisten streven
om den mensch gelukkiger te maken, zij
willen hem ook bezorgen een gelukkigen
ouden dag, en door betere levenstoestanden
te scheppen, betere voeding, huisvesting enz.
het leven zoo mogelijk ook te verlengen.
Tal van vereenigingen trouwens bieden hulp
in tijden van ziekte en ongevallen, bijv, het
Groene Kruis. Door de veiligheidsmaatregelen
bij den arbeid enz., wordt ook meegewerkt
tot de verlenging van ’t leven, doch wanneer
men dan ziet dat in een oogenblik door de
oorlogswapenen duizenden en duizenden wor
den gedood, gewond of verminkt, dan komt
men op tegen een gezag dat zulke treurige
toestanden kan scheppen. Het Internationaal
Congres te Bazel heeft dan ook geprotesteerd
tegen dien oorlog. Waar het bezit van een
haven de kans gaf dat er nog een groote
uitbreiding aan dien oorlog zou komen, daar
moest het proletariaat zich uitspreken, en
laten zien dat het niet meer geschikt is, om
te dienen voor kanonnenvleesch. Ook vond
Spr. het mooi, dat dit Congres gehouden
werd in het grootste kerkgebouw der stad
juist zoo’n kerk is er eigenaardig voor
bestemd om den vrede te dienen.
Vanavond wil Spr. vooral’t woord hebben
over het ouderdomspensioen. Van socialistische
zijde wordt behoorlijk op hervorming aan
gedrongen, en dien drang beweegt de groote
heeren dan ook om tenminste iets te doen
voor het proletariaat. Er wordt al eenige
rekening gehouden met de eischen des volks.
Het wordt den liberalen van kerkelijke zijde
reeds aangewreven, dat zij te veel luisteren
naar Troelstra en de socialisten welnu,
niemand kan zich meer aan den invloed des
volks onttrekken, en het strekt ook geen
partij tot eer, als ze er zich van wil vrij
pleiten.
In 1901 heeft Dr. Kuyper de verkiezings
leus aangeheven Zoekt eerst het rijk Gods
en het andere zal U worden toegeworpen
maar dit moet zeker beteekenen zoek eerst
de centen te beschermen en ’t andere komt
er niet op aan.
Deze regeering heeft al een lange zittings
periode, boven de vier jaren als gewoonlijk,
zit zij bijna 6 jaren, en wat is er in dien
tijd voor de arbeiders gedaan Bitter weinig.
De arbeidswet hebben we gekregen, maar
daarin moesten door de socialisten nog vele
verbeteringen worden aangebracht.
Dan is er gekomen een bescherming van
trekhonden, een wet op de visscherij en ook
een vogelwet nu ja maar sociale
verbeteringen, zij blijven uit. Verzekering
van den arbeider bij ziekte, invaliditeit en
ouderdom die zouden komen treurig is
het, dat de landarbeiders ook nog altoos
buiten de ongevallenwet vallen.
Een ontwerp van wettelijke verzekering
tegen ziekte ja ’t ontwerp is er, maar
ironisch is het en diep treurig dat daarbij
niet gezorgd wordt voor geneeskundige hulp.
De kerkel. heeren verwijten ons socialisten
steeds dat wij het stoffelijke voorop zetten,
doch dit is nu eens geen stoffelijk iets, maar
nu is beter dan vrijwillige, dat leert België,
daar is ’t vrijwillig, en slechts een klein
procent doet er dan aan mee, Die ’t het
meest noodig hebben, de armsten, blijven er
over het algemeen dan juist buiten. Ons
ontwerp heeft bijna 400 artikelen, en is
daarbij zoo ingewikkeld, dat men er haast
niet wijs uit kan worden. Engelands wet
behelst de geheele regeling in 12 artikelen,
en hier is het een omvang van geweld en
een onbegrijpelijk stuk. Door de voorloopige
commissie is er een beetje systeem in
gebracht, maar het blijft onduidelijk. Het
hoofd beginsel er van is verplichte premie
betaling van jongs af aan tot 70 jaar of
men moet eerder invalide worden of dood
gaan, maar anders betalen, want wordt door
werkeloosheid en armoede de premie niet
gestort, dan rekent die tijd niet mee voor het
pensioen. De patroon moet ook een deel
betalen, en het Rijk zal er 75 jaren lang
10 millioen aan geven. te vinden uit de
tariefwet.
Als het nu niet anders kon, zoo vervolgt
Spr. dan zou men er zich bij moeten neer
leggen, maar Engeland en Denemarken
leveren het bewijs dat het anders kan.
Kan de arbeider het missen In aan
merking de groote zorgen om rond te komen,
moet in ’t algemeen gezegd worden, neen
de verdiensten zijn zoo klein, daar mag niets
afgenomen worden. Wordt het wet, ja,
dan komt het dubbeltje of de 20 cent per
week er wel, maar billijk is het niet.
Er werd gezegd, dat het ’t eergevoel van
den werkman, zou krenken, als hem gratis
pensioen wordt verleend. Dit ziet Spr. niet
in. De rijken, die studeeren voor predikant
of dokter bijv, krijgen dan van den Staat
een bedeeling van 3 a 4 duizend gulden.
Het kind, dat de gewone school bezoekt
slechts een f 30 ongeveer het middelbaar
en hooger onderwijs kost den Staat veel,
maar niemand die klaar is met zijn studie.
Bolswardsche Courant
t/1'
s
r
1
8
r"
j
I
