Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
VerscJiijnt Donderdags en Zondags.
1913.
No. 5.
52ste Jaargang.
Donderdag 16 Januari.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
VOOR
Afzonderlijke
de Zuiderzee, maar binnen door,
en Rijn, totdat de dooi zal zijn
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
zijn, omdat hij daardoor het vormen van een
linksche meerderheid zal bevorderen en links
verplichten het concentratie-program uit te
voeren.
/zHoe de zaken zullen staan, het zal niet
de sociaal-democratie zijn, die meesteresse is
van de posities”.
een negen-
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
te maken,
mag toch gezegd worden, dat volgens het
politiek inzicht van den tegenwoordigen
premier (tenzij dit reeds ,/Oude plunje” is
geworden) de beste positie is, dat de recht-
sche meerderheid in de Tweede Kamer tot
minderheid worde teruggebracht.
Indien de vrijzinnigen zich in de komende
maanden hiertoe opmaken, kunnen zij dus
aan de rechtsche kiezers zeggen, dat dit
geschiedt overeenkomstig het inzicht van...
mr. Heemskerk
Ter herinnering.
In 1907, toen de tegenwoordige Premier,
mr. Heemskerk, voor Shedrecht in de Tweede
Kamer zat en daar de anti-revolutionairen
leidde, hadden Provinciale Statenverkiezingen
plaats. De Tweede Kamer was toen nog in
meerderheid links, de Eerste Kamer, (sinds
1904) rechts. Het ging toen vooral om de
provincie Zuid-Holland, welke 10 van de 50
leden der Eerste Kamer afvaardigt.
De heer Heemskerk heeft toen te Leerdam
aan zijn kiezers verteld, geen betere positie
te kennen, dan een meerderheid in de Eerste
Kamer die anders is van kleur dan de
meerderheid in de Tweede Kamer, ’s Heeren
Heemkerk's staatkundig ideaal is toen ver
wezenlijkt de Eerste Kamer blééf Rechts I
Edoch, de Tweede werd, in 1909, óók
Rechts.
Dit nu is, blijkens de Leerdamsche stel
ling, niet een gewenschte positie.
Zonder deze stelling tot de onze
Een kwestie.
De heer C. Boonstra te Kollum is door
Ged. Staten wel toegelaten als raadslid.
De Raad der gemeente Kollumerland en
N. Kruisland meende, dat waar de heer
Boonstra bestuurslid was van de Coöp. Ver.
Electrische Centrale Verlichting te Kollum,
dit in strijd zou zijn met art. 24 der Ge
meentewet.
Maar Ged. St. overwogen, dat men eerst
raadslid moet zijn, om in strijd met art. 24
te komen. Laat men dus in den Raad eerst
den heer Boonstra toe, dan kan men daarna
bezwaar maken en eene beslissing van Ged.
St. uitlokken over de onvereenigbaarheid van
de kwaliteiten raadslid en bestuurslid van
eene Electrische Centrale.
Oplichters.
De flesschentrekkers uit Beverwijk, van
wie er de vorige week één is geknipt, gelijk
wij hebben gemeld, hebben ook te Alkmaar,
naar de Alkm. Cl. meldt, een slachtoffer
gemaakt. Op een advertentie van een pakhuis
verhuurder kwam een van het gilde af en
er werd een contract voor den tijd van 10
jaar gesloten. Eenige uren later verscheen
een tweede, eveneens om het pakhuis te
huren, doch de eigenaar zeide natuurlijk,
dat hij dit reeds verhuurd had. Nummer
twee vroeg daarom, aan wie hij het had
verhuurd. Toen hij het contract onderteekend
door den eerste, had gezien, vertelde hij den
verhuurder, dat de huurder tot het veel
besproken flesschentrekkersgilde behoorde en
ten bewijze daarvan liet hij den verschrikten
man een courant zien, waarin de daden van
de oplichters waren bekend gemaakt. Het
spreekt vanzelf, dat de eigenaar het contract
gaarne ongedaan wilde maken, en op aan
raden van den tweeden huurder bezocnt men
te zamen den eersten, waarop men het eens
werd, dat de pakhuiseigenaar Voor de ont
binding f 200 schadevergoeding zou geven
aan den huurder, welk bedrag de oplichters
natuurlijk samen deelden.
Weer Macaura.
Verschillende plaatsen in Gelderland
hadden bericht gekregen van het bezoek door
den zoogenaamden wonderdokter Macaura te
brengen, die met zijn handmassagemachine
wPulsoconix” lijders aan Rheumatiek en
andere ziekten, evenals vroeger Sequah, kon
genezen. De gemeentebesturen van bedoelde
plaatsen hebben echter zoodanig voor dien
dokter gewaarschuwd, dat bij besloten heeft,
van zijn voorgenomen bezoek af te zien.
Arnh. Cl.,
Sti af gevangenis te Leeuwarden.
In de strafgevangenis te Leeuwarden waren
op den len Januari j.l. 173 gevangenen, allen
veroordeeld tot 5 of meer jaren gevangenis
straf, waarvan 7 levenslang veroordeelden,
meldt de N. Ct.
Ijstoestanden.
Het ijs, dat zich van de Oranjesluizen tot
den Durgerdammer vuurtoren tot eene vaste
korst heeft vereenigd, veroorzaakt groote
vertraging aan de stoom booten. Groote
drijvende ijsvelden op de Zuiderzee belem
meren zoowel de zeilvaart als de visscherij.
De stoombootdienst DelfzijlEmden is
wegens ijsbezetting van de Eems gestaakt.
De HollandFrieslandhjn is gestremd ten
gevolge van het vele ijs en den mist op de
Zuiderzee, evenals de Zwolsche boot.
De Deventer nachtboot vaart ook niet
meer over
langs Lek
ingetreden.
Alleen de Enkhuizen-Stavorendienst onder
vond nog geen onregelmatigheid.
Alg. Hndbl.
Jutrijp, 13 Jan. De bijna 70-jarige vee
houder A. W. Cnossen ging gisteren gezond
en wel ter kerk. Nadat hij plaats had ge
nomen werd hij onwel en zakte achter over.
In de consistoriekamer gebracht, gaf hij den
geest. N. Sn. Ct.
x Reeds op zee gereden
Lemmer. Gisteren en heden werd hier
op zee ten Oosten van onze haven reeds druk
schaatsen gereden. Ook zagen wij eenige
vliegers (een man op schaatsen met een zeil
in de handen) in duizelingwekkende vaart
over het ijs scheren. N. Sn. Cl.
Liquidatie IJsver. „Sneek”.
Gisteravond was door liquidateuren der
IJsver. nSneek” een vergadering belegd van
aandeelhouders, waarin door hen rekening en
verantwoording werd overgelegd. Het totaal
der bezittingen bedroeg na aftrek van de
kosten f364. Van de 117 uitgegeven aan-
deelen waren 93 ter inwisseling aangeboden,
zoodat op elk een bedrag van f3.91) kon
worden uitgekeerd.
Waar de gemeente de ijsbaan geannexeerd
heeft en deze juist is ingericht van de gel
den der aandeelhouders, werd besloten alsnog
bij den gemeenteraad aan te kloppen om een
schadeloosstelling. Men oordeelde het niet
meer den billijk, dat waar de gemeente thans
een baan heeft gekregen, die kant en klaar
is, en waarvan de aanleg indertijd door de
aandeelhouders is betaald, dat de gemeente
hen daarom thans een deel van die aanleg-
kosten terug betaalt.
Om dit te bevorderen werd een commissie
benoemd, bestaande uit de h.h. M. J. Hou-
wink, L. R. Veen en W. Nieveen, die
geassisteerd door de liquidateuren, de h.h.
Doodkorte, Priester en Miukema, de noodige
stappen te dien einde zullen doen.
N. Sn. Ct.
niets, zoolang de geest in het leger niet
deugt.
Men kan invoeren alle maatregelen, die
men maar bedenken kan, het helpt niets,
niets, zoolang er geen samenwerking, geen
eenheid bestaat.
Daar wringt de schoen, daar zit de klip,
waar toch alle reorganisatie op strandt.
De concentratie en de soc.-democratie.
De (v.-l.) Fakkel vindt het geen aangenamen
tijd voor de sociaal-democraten in ons land.
ffEr zijn twee oorzaken voor die sociaal
democratische onbehaaglijkheid. De eerste is
de algemeene en toenemende af keer van het
rechtsche bewind. Er gebeuren thans dingen
in ons land, die ons anders nogal onver
schillige en niet gemakkelijk uit de gewone
vouw komende volk tot den grond van de
ziel beroeren, dingen, die den meest vreed
zame in opstand brengen, omdat zij lijken
op wat wij in onze geheele historie het minst
hebben kunnen duldenvoogdij over ons
geestelijk leven. Nog dezer dagen hoorden
wij van een feit, dat het huidige bewind
meer teekent dan een betoog van een paar
uureen predikant ergens in een kleine ge
meente solliciteert voor Indië. Tot zijn ver
bazing ziet hij een zijner preeken bijgewoond
door een orthodox predikant, gewezen rechtsch
Kamerlid, die ijverig aanteekening maakt van
het door hem gesprokene. Na afloop van den
dienst gaat hij naar dezen toe en vei nemende,
dat hij het vreemde bezoek aan een opdracht
van de Regeering te danken heeft, vraagt hij
naar de kansen zijner sollicitatie. //Ge behoeft
niet aan eene benoeming te denken is
het antwoord uw preek was veel
te moder n.”
//Zulke feiten dagelijks en in allerlei
vormen waar te nemen, doen zelfs den
meest verwoeden klassenstrijder verlangen nu
maar allereerst, met ter zijdestelling van alle
andere overwegingen, te zorgen, dat het ver
eenigd Roomsch en Gereformeerd clericalisme
niet langer meester blijft over onzen staat.
Dimentaliteit van hare geestverwanten maakt
de sociaal-democratie niet sterk tegenover een
concentratie, die zich opmaakt om aan Kuyper
en Wijnbergen onze geestelijke vrijheid uit
de handen te breken.”
Een tweede oorzaak van de niet zoo heel
feestelijke stemming bij de sociaal-democra-
tische voorgangers ziet het weekblad in de
nadrukkelijke verklaring van de vrijzinnige
leiders, dal zij zich dèn alleen verplicht zullen
rekenen in 1913 de regeering te aanvaarden,
indien de linksche partijen zonder de sociaal
democraten een meerderheid in het parlement
hebben. Menig sociaal-democratisch kiezer zal
zich nu, voorzoover hij aan het tot stand komen
van de door de vrijzinnige partijen aange-
kondigde maatregelen eenige waarde hecht,
verplicht zien op een vrijzinnige te stemmen.
z/Grooter nog zal de invloed op de herstem
mingen zijn. Indien het zich dan laat aanzien,
dat rechts zijn meerderheid niet zal behouden,
zal overal, waar een sociaal-democraat met een
rechtschen candidaat in herstemming komt de
vrijzinnige kiezer zonder bepaald compromis
daaromtrent, vrij onverschillig kunnen blijven
omtrent den uitslag van de herstemming in zijn
district, omdat, wie van de twee er ook gekozen
wordt, de rechtsche of de sociaal-democraat,
geen van beidende vrijzinnige meerderheid ver
sterkt. Bestaat de vrees, dat rechts een
voldoende meerderheid zou kunnen behalen
om zijn tegenwoordig bewind voort te zetten,
dan zou het verlangen dat te voorkomen den
vrijzinnigen kiezer kunnen bewegen op den
sociaal-democraat te stemmen, maar toen dan
ook alléén, indien een compromis hem de
zekerheid geeft, dat elders de soc.-democraten
overal den vrijzinnige bij de herstemmingen
steunen, omdat zonder die zekerheid de
reciftsche meerderheid, die hij in zijn district
zou trachten te verkleinen, in andere
districten door de houding der sociaal
democraten zou kunnen worden versterkt,
gelijk dit in 1909 o.a. in Utrecht II en
Rotterdam IV het geval was.
//In de districten, waar een rechtsche
candidaat met een vrijzinnige in herstemming
komt, staan de zaken geheel anders. Is er
gevaar voor het behoud van de rechtsche
meerderheid, dan zal de sociaal-democratische
kiezer om dat te keeren geneigd zijn op den
vrijzinnige te stemmen. Bestaat dat gevaar
niet meer, dan zal dat evenzeer het geval
Workum, 14 Jan. Een paar groote ijzeren
vaartuigen, waaronder dat van schipper 8j.
Eiling van hier, gingen Donderdag van Har
lingen met bestemming naar Workum. Even
wel vertrouwden ze het niet deze haven in
te gaan, omreden er niet genoeg water was
om over de z.g. //bank” te komen. Doch
genoemde schipper kreeg nabij onze haven
een ongeluk, doordat de fok wegsloeg en
een gat in ’t zeil scheurde. Hij zette koers
naar Workum, aangezien hij niet kon terug-
keeren wegens averij en geraakte op de zand
bank vast. De andere schipper ging terug
naar Harlingen.
Maandagmiddag kwam er gelukkig zooveel
water, dat de senuit in de haven kon komen.
Nu de winter doorzet, is het een buiten
kansje voor schipper Eiling, aangezien het
er anders gevaarlijk voor hem geworden was
met het dnjfijs. De Banier.
Is dat mogelijk
De vorige week zond men een bericht over
een 13-jange organiste te Asch. De Tielsche
Crt. meldt nu, dat het orgel in de kerk te
Hurwenen wordt bespeeld door
jarige.
W ij lezen in Oostergo
ONSLEGER.
De behandeling der oorlogsbegrooting is
altijd een griezelige gebeurtenis. Allerlei
emoties krijgt het menschelijk gemoed,
behalve die van voldoening en tevredenheid. -
Er zijn begrootingen waar er bij guldens
wordt gerekend, bij de oorlogsbegrooting
wordt gejongleerd met tonnen. Ieder jaar
moet ons de verzuchting van het hart als
al dat geld eens nuttig besteed werd, wat
zou ons land dan floreeren. Wij benijden
haast den stakkerigen filosoof Middelberg,
die onlangs beweerde, dat zooveel van dat
geld aan oorlog uitgegeven, weer in de zakken
der burgers komt. Wij benijden hem haast
om zijn naïveteit, die hem vroolijk kan doen
zijn bij de pijulijkste aderlating van de
schatkist.
Wie jaar-in-jaar-uit als buitenstaander, als
leek, de lotgevallen van onze legerorganisatie
heeft aangezien, wie bij iedere voorgestelde
reorganisatie het zijn er even vele als er
ministers van oorlog geweest zijn nog
eens ga sloeg hoe de vroegere reorganisatie
was, hem wordt het wee om het hart van
het ellendige geknoei en gepeuter.
Bij de militie is al van alles geprobeerd.
Het aantal maanden, dat noodig heet voor
een goede geoefendheid heeft er alle variaties
gehad tusschen vier en twaalf maanden
mogelijk. Ieder jaar zijn er wijzigingen
aangebracht in de organisatie, ’t Gaat er
mee als met de soldatenjas de eene maand
links overknoopen, de volgende rechts.
Geweldig belangrijk zijn al die veranderingen.
Zie eens naar de uniform. Belangrijk hé
Wat een vindingrijkheidde pet van een
heilsoldaat, de broek van een chauffeur, de
jas van een hotelportier, de cape vaneen...
En de administratie De heer Marchant
sprak eens van perkament-geworden inkt
koelies toen hij het had over de afdeeling
op het ministerie van oorlog.
Als de jongelui in den militairen dienst
komen, worden hun spieren slap gemaakt
door gymnastische oefeningen. Gymnastiek
is het uitgangspunt geweest, altijd en eeuwig,
van een soldaten-dressuur. Thans is minister
Colijn op de diepe gedachte gekomen een
gymnastiekschool op te richten. In Utrecht
zal de school gesticht worden. Daarvoor
dient een bataljon infanterie te verhuizen,
om .ruimte te maken. Verhuist naar Harder
wijk. Of zooln groote gebeurtenis uit
//Strategisch” oogpunt wel goed te keuren
is De minister zegt ja, de heer Hoogstraten
zegt neen, maar de minister is veel knapper
dan de Utrechtsche afgevaardigde. Waarom
naar Harderwijk en niet naar Buiksloot
Geen antwoord.
De heer Tydeman wees heel even bij de
behandeling der oorlogsbegrooting op de
onvastheid. Het is zoeken en tasten. Al
heeft de Kamer nog zoo’n vertrouwen in
den minister, al heeft de minister nog zoo’n
werkkracht, ’t blijft altijd stumperen met
ons leger. Telkens duiken berichten op uit
Kazernes, die wijzen op den onmogelijken
toestand in ons leger. Alles wordt geprobeerd
om te verbeteren, te repareeren, te lappen,
het helpt niets.
De oorzaak van dat alles ligt ergens
anders, dan in het leger. Het leger is bij
ons wolk impopulair, in hooge mate im
populair.
Het Nederlandsche volk is te weinig
militair aangelegd om behagen te vinden in
het soldaatje-spelen, ons volk is te vrij en
hecht te veel aan zijn vrijheid om in
militairen dienst geringeloord te worden.
Van de tien jongelui die voor den militairen
dienst als milliciens worden ingelijfd, komen er
minstens negen naar huis met een afkeer
van den militairen dienst. In de Tweede
Kamer worden fraaie boomen opgezet over
vaderlijke bejegening van de soldaten, maar
in de praktijk Het geval-v. d. Bregge, nog
versch in het geheugen, heeft meer afkeer
gewekt tegen den dienst dan in jaren is
goed te maken.
Men kan al dergelijke gebeurtenissen ver
zachten, desnoods alle ontkennen, de ge
volgen blijven niet uit.
Al het gepruts aan uniformen, aan gym-
nastiekschooltjes en andere fraaiigheden geven
Bolswardsche Courant
