Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
52ste Jaargang.
1913.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 7.
Donderdag 23 Januari.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
r
VOOR
Afzonderlijke
r-
bestuur,
overheidswege strafbaar
AW,
r CT
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
was genoodzaakt
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Hei bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
met het ophitsen van het eene volksdeel
tegen het andere, dan heeft het uit met het
ter stembus jagen voor een coalitie-candi-
daat door middel van leugens en^laster, en
daarbij met de heiligste leuzen.
De Christelijk-Historische Unie
en de Coalitie.
Het christelijk-sociale weekblad De Beuke
laar schrijft over de Christelijk-Historische
Unie en haar „verbond met het Leugen-
régime”. De schr. acht het niet twijfel
achtig, dat, hoewel de beslissing nog moet
vallen, de Unie de coalitie bij de stembus
van 1913 wil voortzetten.
Door de beslissing uit te stellen tot
na de concentratie, hebben de heeren
De Savornin Lohman en De Visser, de
leiders der Unie, die de coalitie met
alle kracht voorstaan, als vanzelf hun
spel gewonnen. Het zij dan dat dit
uitstel zonder opzet was.
Nu toch dreigt het spookbeeld der
concentratie. Verbreekt men de coalitie,
aan de linkerzijde ligt de zege. Daarbij
kan een groep als de Christelijk-Histo-
rischen, die zoo los samenhangt, die op
de meeste punten van practische politiek
in eigen kring tot geen belijndheid
kwam, wel uiterst moeilijk krachtig op
treden in isolement. Conservatief en
Nederlandsch-Hervormd ware dan min
of meer de stembus-cry, waarop zij aan
gewezen ware. Doch conservatief wil
de Unie nu eenmaal niet heeten, trou
wens ook sociaal-vooruitstrevenden be-
hooren nog tot haar kring, en bij uit
stek Nederlandsch-Hervormd kan en
wil de partij, wier leider de heer Lobman,
wier hoofdorgaan De Nederlander, toch
moeielijk wezen. Bij dat al vaart de
Unie nog wel het veiligst onder de
ietwat onbestemde coalitievlag en ligt
voor haar in isolement wel weinig heil.
Ware nu het besluit in zake de
coalitie een half jaar eerder te nemen
geweest, dan had alles anders gestaan.
Had men toen tot coalitie-verbreking
besloten, dan toch ware het ook met
de concentratie licht anders geloopen.
Beklaagt Prof. Van der VLugt zich in
zijn afscheidswoord in Onze Eeuw niet
uitdrukkelijk, dat de Christelijk-Histo-
rischen zicb zoo weinig tot toenadering
tot de Vrij-Liberalen bereid toonden”.
Hebben nu de voorstanders van de coalitie
in de Unie het pleit in hun eigen kring
gewonnen, daarmede was tegelijk aan dr.
Kuyper de zege geschonken, daardoor was
het aan de antirevolutionnairen om de voor
waarden van het verbond op te stellen. Aan
den vader en de aanhangers dus van het
stelsel, dat door den heer Bichon van IJssel-
monde het régime is genoemd, „dat een deel
der natie verleugent”, door denzelfden heer
Bichon, wiens redevoering door den Neder
lander als „eenvoudige en oprechte taal”
is genoemd.
En De Beukelaar besluit
„Samen achter de Kruisbanier, samen
ten strijde voor het Christelijk beginsel,
met den geestelijken doodsvijand zoo
immers werd in De Nederlander Rome
geheeten en met de mannen der
politieke verleugening. Kan het dan
anders, of men moet op zijn tellen
passen en zorgen zooveel mogelijk voor
deel voor eigen zaak te kunnen boeken.
En dat niet uit succes-zucht. Doch
immers uit eisch van het hoogste Staats
belang.
Het veelkleurig coalitieleger trekt
wakker op, heilig zijn de leuzen. Voor
of tegen Christus zoo heet men den strijd.
En de volksverleugening duurt voort”.
Evenredige vertegenwoordiging.
De coalitie staat in het teeken van het
separatisme, de afscheidingszucht gaat te
onzent al meer hoogtij vieren; de politieke
strijd wordt al meer aangesplitst tot een
strijd van geestelijke, van godsdienstige ver
guizing. Aldus schrijft het Chr. sociaal
weekblad De Beukelaar. Eu tegen dat sepa
ratisme ga in dit jaar de strijd, zegt het blad.
Geen coalitie-bewind, geen concentratie-
regeering, doch een nationaal zakenkabinet,
dat ons evenredige vertegenwoordiging schenkt.
In die evenredige vertegenwoordiging ligt
de nationale uitkomst. Dan zal het worden
een strijd om beginselen, fel misschien, doch
een zuivere strijdmaar dan heeft het uit
Menschlievend
Men schrijft uit Hattem aan de Prov.
Overijs. en Zw. Cl.
Een dezer dagen vervoegde zich bij den
burgemeester alhier, des avonds half zes,
een als heer gekleed persoon, die opgaf door
het armbestuur uit eene groote gemeente
gezonden te zijn, teneinde door de gemeente
Hattum te worden geplaatst in een gesticht,
daar hij lijdende was aan hysterie-epileptie.
Men had hem in die groote stad gevraagd,
naar welke plaats hij gebracht wilde worden,
daar niet langer voor zijn onderhoud gezorgd
kon worden. Hij had opgegeven te willen
reizen naar Hattem, doch daar hij ziek is,
zeker bedoeld Hatert, want hij is te Nijmegen
geboren en heeft hier nooit gewoond en ook
geen familieleden. Uit de papieren, welke in
zijn bezit waren, bleek van zijn ziekte en
eveneens, dat het armbestuur in die groote
stad van hem af wilde wezen.
De burgemeester heeft den man direct
onder politiegeleide laten terugbrengen naar
de politie aldaar, na inmiddels den commissaris
van politie telefonisch op de hoogte te hebben
gebracht en bij brief den burgemeester dier
gemeente met de handelwijze van dat arm
bestuur in kennis gesteld en zijn bemiddeling
ingeroepen voor het lot van den armen
stakker.
Inval in een boekwinkel.
Gisteravond heeft de Justitie een inval
gedaan in den boekwinkel van den heer B.
Daniels, magazijn „Insulinde”, hoek Paleis
straat en N.-Z. Voorburgwal te Amsterdam.
Omstreeks halfzes stapten de substituut-
oflicier van Justitie, mr. L. C. Besier, en
de rechter-commissaris, mr. F. J. Verscheure,
vergezeld van een drietal rechercheurs, den
winkel binnen en begonnen on middellijk den
geheelen voorraad te doorzoeken. In het
geheel ■werden op grond van art. 240 van
het Strafwetboek, dat o.m. verbiedt „het in
voorraad hebben van eenig voor de eerbaar
heid aanstootelijk geschrift, waarvan hij den
inhoud kent”, een 25-tal boeken in beslag
genomen. Van den winkel begaf de Justitie
zich echter naar het magazijn van den heer
Daniels op den N. Z. Kolk 15. Daar werden
nog ongeveer 750 soortgelijke boeken gevon
den. De meeste van de in beslag genomen
boeken zijn getiteld „Venuskinderen”, terwijl
er ook enkele Duitsche werkjes bij waren.
Aly. H.
Pingjum, 20 Jan. Een echtpaar alhier
ontving heden bericht uit Duitschland, dat
hun oudste gehuwde zoon aldaar met paard
en wagen op hol was geraakt, en door het
ongeluk om het leven was gekomen, nalatende
een weduwe met twee jonge kinderen.
Wonseradeel, 20 Jan. Hadden velen nog
de stille hoop dat het verbouwde vlas een
hoogen prijs zou opbrengen, ook dat valt
dezen winter tegen. Kostte het vlas verleden
jaar f2,00 per bundel (ruim 6 pond) de prijs
is thans f 1,50 a f 1,60.
Warga, 20 Jan. Groote troepen kieviten
en pluvieren werden vandaag in het laagland
bij ons dorp gezien. Geen wintervoorspelling!
Hepk. Nieuwsbl. v. Er.
Snoek, 21 Jan. In de raadszitting van
hedenavond werden de notulen van een vorige
vergadering, die ter visie hadden gelegen,
onveranderd vastgesteld.
Meegedeeld werd dat ’t D.B. in overleg
met h.h. Regenten van’t O.B. Weeshuis een
volière in ’t Wilhelminapark wenschen te
plaatsen.
Verder was een schrijven ingekomen van
de vereeniging ter bestrijding van tuberculose
alhier, om tijdelijke bergplaats van artikelen
hovende Waag. Gesteld in handen van B. en W.
Eervol ontslag werd tegen 1 April a.s. op
diens verzoek verleend aan Dr. W. H. van
Esveld, en Dr. D. Heeringa, als leeraars aan
’t Gymnasium.
Tot ambtenaar van den Burgerlijken Stand,
vacature B. J. de Jongh, werd benoemd de
heer W. Reinders, le commies ter Secretarie.
Tot lid der Commissie van Toezicht op
’t lager onderwijs benoemde de Raad den
heer W. Kuipers, oud schoolhoofd.
Ontzettend, durven we gerust schrijven,
kwamen de tongen in beweging bij de aan
vrage om pensioen door den ontslagen
ambtenaar ter Secretarie, J. B. de Jongh.
Burgemeester en Wethouders stelden voor,
afwijzend op ’t verzoek te beschikken, zijnde
dit in strijd met de bestaande verordening.
Maar met 't oog op ’s mans dienstjaren,
op zijn storting in het pensioenfonds hadden
B. en W. hem een jaarlijksche gratificatie
toegedacht van f 225, of op een njksdaalder
na de som, die hij bij pensioenaanvrage zou
hebben ontvangen.
Na een zeer drukke discussie, waarin het
bar, heel bar vaak toeging, werd op voorstel
van den heer Ytsma (S.D.A.P.) aan de J.
een jaarlijksche gratificatie verleend van f 400,
integaan met den dag, waarop ’s mans tracte-
ment ophield.
Aangenomen werd het voorstel tot aankoop
van 2 stukken land van ’t O. B. Weeshuis,
gelegen in Sperkhem, voor de som van
t 11.000.
Een voorstel van den Bond van Ned.
Onderwijzers, inzake school voeding, vond
bestrijding in de commissie van Kindervoeding.
Men vreesde dat, als de Gemeente in deze
zaak met subsidie komt, de bijdragen van
particulieren nietmeer zoo rijk zullen vloeien.
Op voorstel van den heer De Wolf, werd
in stemming gebracht aan de Commissie van
Kindervoeding voor steun bij haar werk een
subsidie te verleenen van f 300. Dit voor
stel werd verworpen met 6 tegen 5 stemmen.
Een voorstel tot proefneming inzake be
vordering tuinbouw, werd ter afdoening gesteld
in handen van B. en W.
Een reis mei onaangename gevolgen.
Donderdagavond omstreeks 11 uur werd
den stalhouder P. Schuurman te Hoorn ver
zocht een heer naar Edam te rijden. Het
rijtuig werd ingespannen en men ging, met
den heer C. V. als koetsier, op weg. Door
den slechten weg was men genoodzaakt in
Oosthuizen te pleisteren.
In die gemeente reed de koetsier den stal
der hoofdherberg binnen, zette zijn paard
vast en legde het een dek op, waarna ook
hij de gelagkamer binnenging. Korten tijd
daarna drong de heer V. bij den passagier
aan, de reis te vervolgen. Toen daartoe
I werd besloten en men naar den stal ging,
bleken paard en rijtuig verdwenen. Bij onder
zoek bleek, dat de stalknecht, zonder voor-
kennis van den koetsier, het paard en rijtuig
had gekeerd. Blijkbaar heeft, wanneer ten
minste geen kwaadwilligheid in het spel is,
de stalknecht vergeten het paard vast te
zetten en de deuren te sluiten.
Onmiddellijk werden de wegen naar
Purmerend en naar Hoorn per fiets onder
zocht, om naar paard en rijtuig te zoeken.
De diepe duisternis en de aanhoudende'regen
belemmerden echter dit onderzoek ten zeerste.
Het zoeken toch was tevergeefsch.
Voor den passagier was het een minder
aangenaam gevaldie toch
in Oosthuizen te logeeren.
Voor den koetsier was het echter nog
onaangenamer. Hein toch werd, naar aan
leiding van het voorgevallene, waaraan hij
evenwel niet de minste schuld had, op staanden
voet ontslag gegeven.
Vrijdagmorgen omstreeks 5 uur kwam het
paard, met het rijtuig achter zich, weder
voor den stal in Hoorn aan. {N. Cl.)
Fier bunzings gevangen.
De boschwachter B. Minnen te de Steeg
heeft de vorige week op het landgoed „Rhe-
deroord”, vier volwassen bunzings gevangen.
Flink zoo.
De dames R., uit Hurwenen, werden, toen
zij met Nieuwjaarsavond van Bommel langs
den eenzamen weg naar Hurwenen terug
keerden, deerlijk mishandeld door twee onbe
kende kerels. Mevr. R. kreeg een slag met
een boksbeugel, wat haar twee kiezen kostte
en bleef bewusteloos ter plaatse. Het is
thans aan hare dochter gelukt, de daders,
die voor de politie van Zalt-Bommel onvind
baar waren, persoonlijk op te sporen. Het
zijn zekere den B. en C., metaalbewerkers,
te Zalt-Bommel. Laatstgenoemde heeft den
slag toegebracht. Beiden hebben reeds bekend.
N. R. C.
Protest tegen gevangenisarbeid.
De Alg. Ned. Bond van Schoenfabrikanten,
heeft gisternamiddag in zijn te Tilburg ge
houden vergadering o.m. de volgende motie
aangenomen
„De vergadering van den Alg. Ned. Bond
van Schoenfabrikanten, gehouden te Tilburg
op 20 Januari 1913;
kennis genomen hebbende van een ver
zoekschrift, gericht tot Z. Exc. den minister
van Koloniën, betreffende de levering van
schoeisel door het leger in Ned.-lndië;
gehoord het daarop ontvangen antwoord,
inhoudende, dat in de behoefte van dit
schoeisel wordt voorzien door het gevangenis
wezen in Ned. Oost-Indië
overwegende, dat de leveringen van Neder-
landsche schoenfabrikanten nimmer aanleiding
hebben gegeven tot klachten
betreurt den genomen maatregel, spreekt
zijn afkeuring en verontwaardiging uit over
de wijze, waarop hun en hunnen werklieden
’t werk wordt ontnomen door gevangenen,
die op kosten van het algemeen worden ge
huisvest en gevoed en draagt het bestuur op,
de noodige stappen te doen, om te verkrijgen,
dat de levering van genoemd schoeisel weder
wordt opgedragen aan particuliere firma’s”.
Door eigen schuld.
Een 61-jarige weduwe, huishoudster bij
eene familie aan de Nassau Dillenburgstraat
te ’s-Gravenhage sprong gisteravond in de
van den Boschstraat van een in gang zijnde
tram en wel in de tegenovergestelde richting
van die, in welke de tram ging. Het gevolg
was, dat de vrouw achterover viel, eene
schedelbreuk bekwam en kort daarna, terwijl
ze vervoerd werd naar de Roode Kruis kliniek
aan de Jan van Nassaustraat, overleed.
Arnh. Crt.
Bidden voor de regeering.
Uit Amersfoort meld men aan Het Huis
gezin In de Zondagavond gehouden kerke
lijke bijeenkomst van de Congregatie der
Aartsbroederschap van de H. Familie werd
meegedeeld, dat te beginnen met a.s. Zondag
in' de plaatselijke congregatiën van de H.
Familie iederen Zondag zal worden gebeden
voor het behoud van onze christelijke regeering.
Oude munten.
Van de strandduinen even beoosten paal
16 op Terschelling, is aan den voet een
gedeelte opgestoven, zoodat het roode zand
te voorschijn komt. In dit roode zand zijn
in de laatste dagen vele koperen muntstukken
gevonden, ongeveer ter grootte van een rijks-
daalder en ter dikte van een nieuw kwartje.
De vinders hebben ze grootendeels op steenen
afgeschuurd, zoodat van opschriften niets
meer te zien is. Eenige exemplaren echter
worden schoongemaakt met bijtende zuren
om te zien of er opschriften op gevonden
worden. Alg. Hndbl.
Soc.-Dem. Raadsleden ter Receptie.
Door de afdeeling Leiden der 8. D. A. P.
is, naar Hel Folk meldt, de volgende motie
aangenomen
„kennis genomen hebbende van het feit,
dat eenige Haagsche sociaal-democratische
Raadsleden deelgenomen hebben aan een
receptie, waartoe zij als Raadsleden door
den burgemeester van ’s-Gravenhage waren
uitgenoodigdoverwegende verder, dat ook
meerdere partijgenooten bij andere gelegen
heden in denzelfden geest hebben gehandeld,
acht die handelingen in strijd met het
standpunt van den klassenstrijd, dat ook
door sociaal-democratische vertegenwoordigers
in de Tweede Kamer, de Provinciale Staten
en den Gemeenteraad niet mag worden
verlaten, en richt het verzoek tol het partij
bestuur, om hetzij zelfstandig, hetzij door
het uitlokken van een congresbesluit, de
noodige maatregelen te nemen, dat feiten
als het bovenvermelde in het vervolg niet
meer kunnen plaats hebben”.
Nog meer censuur
De afdeeling Leiderdorp van Patrimonium
heeft een motie aangenomen, waarbij aan het
Bondsbestuur wordt verzocht zich tot de
regeering te wenden met het verzoek om
het misbruik van den naam des Heeren op
publiek terrein van
te stellen.
Bolswardsche Courant
