Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1913.
52ste Jaargang.
No. 11.
Donderdag 6 Februari.
RA ADSO VERZICHT.
BINNENLAND.
aan
Het Reddingswezen
onze kusten.
VOOR
A fzonderlijke
de schipbreuk
dat reeds door
heen gebrand,
N. Sn. Ct.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Donderdagavond
de vergadering
eenigen tijd in het bezit
een aardig duitje
die, wanneer ze niet meer
van
Dat
van
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Een krachtig applaus loonde den spreker
voor zijne moeite, de stille aandacht bewees
dat men met belangstelling het betoog
volgde, en was tevens een blijk dat men
instemde met de slotwoorden van deze lezing.
er ons
motorreddingboot op Terschelling z/de Bran-
daris” geheeten evenals de groote'
vuurtoren van dat eiland, waarvan de licht
stralen hier te Bolsward haast eiken avond
waar te nemen zijn.
Ook werden kijkjes gegeven van het
bezoek van Prins Hendrik aan het eiland
Terschelling in 1908, en daarna van de
moeielijkheden die soms gepaard gaan met
het op de geschikte plaats te water brengen
van de booten, die op een raderonderstel
geplaatst door een groot getal paarden
getrokken worden, en dan van den wagen
als van een helling in zee worden gelaten,
bemand met de roeiers, die dan met man
en macht door de branding trachten te komen.
om de
waren
van
wezig was, om
bestellen, brak
steen van
plaats. Gelukkig
wakker genoeg om
voorkomen. Wel v
toch kreeg men het
den schoorsteenmantel
gebluscht.
In de wereld is alles te koop. Zelfs
wordt in het weekblad van den Ned. Bond
van Gemeente-ambtenaren een.,, secretaris*
betrekking te koop gevraagd.
Diefstal van 800.
Terhorne, 3 Febr. Eén oogenblikje maar
dacht men Zondagavond 7 uur bij timmer
man J. Veldstra uit te gaan. Zóó spoedig
had men plan terug te komen, dat het niet
eens noodig geoordeeld werd, de deur te
sluiten.
De afwezigheid duurde echter langer dan
men zich had voorgesteld, en daarvan werd
door een ongewenschte bezoeker gebruik
gemaakt, om de woning binnen te dringen,
de kast, waarin de sleutel stak, te openen
en een bedrag van ruim f 800 daaruit te
ontvreemden.
Zoodra Veldstra bij wederthuiskomst ont
dekte wat er was gebeurd hij vond de
kast geopend en afgebrande lucifers er bij
waarschuwde hij rijksveldwachter Brand-
sma van Oldeboorn.
Een laadje bleek uit de kast genomen en
stond op den zich in de kamer bevindenden
kinderwagen. In dat laadje lag nog een
horloge met ketting, enz. doch ’t geld miste
er uit, benevens een zilveren knipje met geld.
Men had reeds terstond verdenking tegen
den 19-jarigen boerenknecht B. S., die wel
eens een bezoek bij Veldstra had gebracht,
met de toestanden in diens woning op de
hoogte was en gegrond vermoeden kon hebben,
dat er geld was te vinden..Veldw. Brandsma
ging terstond op onderzoek uitbedoelde
boerenknecht werd van zijn bed gelicht en
in verhoor genomen, waarbij 8. eindelijk een
volledige bekentenis aflegde. Hij had het geld
op verschillende plaatsen tusscben de pannen
en het riet verstopt en wees deze plaatsen
aan, waar het dan ook teruggevonden werd,
alsmede het zilveren knipje.
8. werd gearresteerd en heden naar Heeren-
veen geleid, waar hij na verhoor in hechtenis
werd gesteld.
Hij heeft bekend den diefstal gepleegd te
hebben met het doel nog deze week naar
Amerika uit te wijken.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 4 Februari. De sedert den avond
van 25 Dec. j.l. vermiste Cornelia deVries,
een 81-jarig grijsaard, die al geruimen tijd
kindsch was, werd heden namiddag 4 uur
als lijk uit ’t Spoorkanaal opgehaald, ’t Lijk
was ai geheel onkenbaar.
Onze Onderlinge Brandwaarborg-ver-
eeniging, verkeert in een zeer gunstigen
toestand, dank zij het niet genoeg te waar-
deeren Bestuur en last not laest de
geringe scha die de vereeniging dit jaar had.
Slechts f 312,815 moest aan brandscba
worden uitbetaald, waarvan nog voor f 218.97
was herverzekerd, ’t Geheele verzekerde bedrag
bedraagt f 6.590.313; het voordeel van de
exploitatie-rekening bedraagt f 2207.535.
Aan rente was gemaakt f 1991.30 de
onkostenberekening bedroeg f 1338.345.
Een zuivere winst behaalde men van
f 2240.50.
’t Reservefonds is thans groot f 50.881.11.
Aan de leden kon 10 pCt. korting worden
toegestaan op de jaarpremie.
Herkozen werd als bestuurslid de heer
K. J. P. Dwarshuis.
Lemmer, 4 Febr. Onze haven is weer
open, zoowel voor zeil- als stoomschepen.
Sedert gisteravond zijn de havenvuren weer
ontstoken. Ook de salonboot van de Holl.
Frieslandlijn neemt haar geregelden dienst
weer waar. N. Sn. Ct.
Goenga. Terwijl de familie Douma af-
een familielid ter aarde te
er brand uit in den schoor
de door hen bewoonde boere-
waren de dienstboden
een grooter onheil te
dreef” de kamer maar
vuur,
was
Deze begon met te herinneren aan het
woord van den dichter de Genestet, die
Nederland schetste als /het land, ontwoekerd
aan de baren”. Waar de zee voor zoo’n
groot deel ons land bespoelt, is ’t geen
wonder, dat de bewoners vertrouwd geraakten
met //het zilte element”, en daar er op onze
kusten gevaarlijke ondiepten voorkomen, is
het geen wonder, dat er vele schipbreuken
worden geleden, en tengevolge daarvan het
reddingswezen zich sterk heeft ontwikkeld.
Dit reddingswezen is grootendeels toever
trouwd aan particulieren en twee maatschap
pijen hebben de taak op zich genomen, de
schipbreukelingen, die in nood verkeereu,
zoo mogelijk te redden. Deze maatschap
pijen zijn opgericht in het jaar 1824, toen
kort te voren op de Hollandsche kust een
schip verging, waarbij velen en ook 10 der
edele redders omkwamen. Deze maatschap
pijen zijn de Noord- en Zuid-Hollandsche
Maatschappij, die de westkust van Holland,
de Friesche kust en de Wadden eilanden
vooral als het terrein voor hare werkzaam
heden heeft genomen, en de Zuid-Hollandsche
Maatschappij te Rotterdam gevestigd, die de
Zuid-Hollandsche en Zeeuwsche eilanden tot
haar gebied rekent.
Op de gevaarlijkste punten aan de kusten
zijn reddingsstations gevestigd, in het geheel
bijna veertig, en sedert de oprichting dezer
genoemde maatschappijen zijn door hare
zorgen al meer dan 4)000 schipbreukelingen
gered. Nederland maakt dan ook op het
gebied van het reddingswezen een heel goed
figuur, in de rij der natiën.
Spreker ging nu de verschillende reddings
stations na, wees op het gevaarlijke van
onze zeegaten, en beschreef de inrichting van
die stations. Van de meeste dezer plaatsen
werden bijzonderheden meegedeeld, door zee
kaarten werden de vaargeulen en ondiepten
aan onze kusten voor oogen gesteld, terwijl
de lichtbeelden ook de verschillende gebouwen,
toestellen enz. verduidelijkten. Interessant
was het soms, hoe enkele der voorgevallen
schipbreuken werden besproken en in beeld
vertoond, en hoe de bemanning der reddings-
booten alle pogingen aanwendde, en alle
gevaar trotseerde om hulp te brengen aan
hun in nood verkeerende natuurgenooten.
Aandoénlijk was het te vernemen, hoe menig
maal die pogingen met gunstigen uitslag
bekroond werden, doch helaas somtijds ook
mislukten, ja zelfs als offers werden gevraagd
de mannen, die ter redding uittogen.
Uitvoerig werd stilgestaan bij de inrichting
en den bouw der reddingsbooten, waarvan
twee hoofdtypes bestaan, het een meer
geschikt voor ondiep, het andere voor dieper
vaarwater. Door schetsteekeningen en be
schrijving kreeg men een idéé, hoe die booten
de stormen kunnen trotseeren, en hoe als zij
omslaan, toch weer zich zelf oprichten. Door
luchtkasten wordt het drijfvermogen groot,
door een zware kiel wordt bewerkt dat de
boot zichzelf weer recht richt, als zij in de
zware branding onderstboven wordt geworpen.
Men gevoelde echter wel degelijk dat er
raoed toe behoort, om in noodweer zich aan
de kokende baren over te leveren, en dat er
echte zeemanskunst vereischt wordt om een
gestrand schip te naderen bij zulk een
woelige zee. Een afbeelding werd o.a. ge
geven van het Engelsche goudschip //de
Lutine” dat bestemd was voor Hamburg,
doch op de Terschellinger gronden verging
in ’t begin der vorige eeuw. Van de be
manning, ongeveer 300 koppen, is slechts
één gered. En van het goud in munt en in
staven ter waarde van ruim 11 millioen,
werd in de eerste jaren iets afgehaald, maar
toen het schip in ’t losse zeezand verzonk,
ging dit niet meer. Een Engelsche maat
schappij heeft in de laatste jaren met stoom
trawlers getracht het goud uit de diepte te
halen, doch met zeer gering succes, en dit
is ook niet te verwonderen als men weet,
dat er 14 voet water en dan nog 25 voet
zand op het schip zit. Men geeft evenwel
den moed nog niet op, de bladen geven ieder
jaar nog berichten, hoe men tracht het zand
weg te blazen om dan de duikers aan het
werk te stellen. Enkele Spaansche matten
werden echter nog maar uit de diepte op
gehaald, en hoe groote onkosten men er al
reeds te vergeefs aan besteed heeft, toch
hoopt men nog op een komend succes, om
de goudstaven machtig te worden. Ook werd
een nadere beschrijving gegeven van de
Vrijdag 31 Januari werd in het Wilhelmina-
gebouw de tweede volkslezing gehouden van
wege het Departement Z/Het Nut” alhier.
De heer J. R. A. Donker opende de bijeen
komst, en heette het niet zeer talrijk publiek
welkom. Hij verheugde er zich in, dat heden
een voor ons land gewichtig onderwerp be
handeld zou worden, en gaf daartoe gaarne
het woord aan den spreker, den heer
D. TERHENNE.
De Gasfabriek komt den laatsten tijd veel
aan de orde, in onzen Raad en men kan er
zeker van zijn, dat dan de tongen los komen.
De hoofdschotel was
alweer de Gasfabriek en
duurde van 710 uur.
Bij de ontslagaanvraag van den Directeur,
den heer Ochtman, begon het al.
Op de meest eervolle wijze werd den
Directeur ontslag verleend en verklaarden
zich elf leden van den Raad voor het voorstel
van B. en W. om den datum van ’t ontslag
te doen bepalen door hen en de Gascom
missie, terwijl zich twee leden wenschten te
houden aan de instructie en het ontslag
eerst na drie maanden te doen ingaan.
Bestond er mogelijkheid, dat de opvolger
dan de functie kon overnemen, dan zou hier
wel wat voor zijn ,te zeggen, maar naar
menschelijke berekening is daar geen kans op.
De oproeping van sollicitanten is geplaatst
in het daarvoor aangewezen vakblad voor
Gasdirecteuren en bovendien in De Standaard,
De Nederlander, Het Centrum en De Tele
graaf, waardoor er wel een groote keuze zal
komen en het aantal sollicitanten van diverse
plumage wel buitengewoon groot zal zijn.
Het nemen van informaties vordert veel
tijd, zoodat de kans op een spoedige be
noeming niet groot is. Gewoonlijk wordt
au*«'so,53f niet* ^■•WEn LEERLINGEN
Al bleef dus de tegenwoordige'iiEuïaris nog
volle drie maanden na zijn aanvraag in dienst,
dan zou de fabriek toch tijdelijk door een
ander beheerd moeten worden. Daarom ge
voelen wij ook uit een oogpunt van billijk
heid veel voor het aangenomen voorstel.
Met 7 tegen 6 stemmen werd besloten
om den verkoop van gastoestellen door de
gasfabriek te staken en zich alleen te be
palen tot het verhuren van die toestellen.
Waar men bij ondervinding weet, dat de
bedoeling van het verhuren uitsluitend is
om het gasverbruik te bevorderen en even-
tueele koopers steeds eerst worden verwezen
naar particuliere handelaars, daar achten wij
dit besluit minder noodig, omdat toch de
fabriek alleen als verkooper optrad, wanneer
een gasverbruiker dit uitdrukkelijk wenschte.
Streng doorgeredeneerd komt de fabriek
nu na eenigen tijd in het bezit van een
aantal gaskachels, welke
hebben gekost en
verhuurd worden, spoedig als oud ijzer
de hand zullen moeten worden gedaan,
is, dunkt ons, het consequente gevolg
het genomen besluit.
Nu de Raad met algemeene stemmen den
Directeur op de meest eervolle wijze ontslag
heeft verleend en daardoor getuigenis gaf
van zijne groote tevredenheid over de wijze
waarop hij zijne functie heeft vervuld, was
inziens alle reden geweest voor een
besluit, waarin zijne bemoeiingen
fabriek tot grooteren bloei te brengen,
erkend door de volledige handhaving
zijn systeem.
Het voorstel van eenige raadsleden om
naast de dubbele boekhouding nog een tweede
boekhouding in te voeren, leed schipbreuk.
Met 9 tegen 4 stemmen achtte de Raad dit
onnoodig. Trouwens de raadsleden kunnen
inzage der boeken bekomen, terwijl de Gas
commissie en B. en W. wel zullen waken
over de fabriek.
Wij hopen, dat hiermede de discussies
over de Gasfabriek voorloopig in den Raad
van de baan zullen zijn en de Gascommissie
de waardeering moge ondervinden, welke zij
verdient.
Na de pauze werden de stations in Noord
en Zuid-Holland en Zeeland besproken. Met
een gevoel van eerbied en bewondering werd
het portret van Theodoor Rijkers, den held van
Nieuwediep beschouwd, toen men vernam
hoe die stoere zeerob als kapitein van de
reddingsboot behalve vele vergeefsche en
gevaarvolle tochten toch 38 malen door beleid
en moed er in mocht slagen schipbreukelingen
te redden, waardoor gezamenlijk 487 menschen-
levens behouden bleven.
Ook de beschrijving van
z/de Nova” op 9 Dec. 1887 werd in nadere
ijzingwekkende bijzonderheden besproken,
evenals het gevaarlijke van de havenmonden
IJmuiden en Hoek van Holland en de
kostbare en verschillende reddingsmiddelen
die men daar gereed houdt. De schipbreuk
van »de Berlin” nu 5 jaren geleden op den
Hoek van Holland, waar 5 dagen en nachten
gewerkt werd aan de redding van het groot
getal schipbreukelingen werd herdacht en de
namen der voornaamste helden Jansen,
Sperling en anderen zal men zich misschien
nog wel herinneren. De groote, fraaie stoom-
reddingboot Z/de Prins der Nederlanden” die
na het vergaan der //Berlin” aan het reddings
wezen werd toegevoegd, werd beschreven en
afgebeeld. Over de groote kosten van het
reddingswezen voor den Maasmond en te
Vlissingen werden eenige opgaven verstrekt.
Ook werd nog vermeld hoe men, als de
reddingsbooten wegens weer of omstandig
heden niet zijn te gebruiken, tracht van den
vasten wal verbinding te verkrijgen met het
in nood verkeerende schip door lijnwerp-
toestellen, waarvan men drieërlei soort heeft,
n.l. vuurpijlen, mortieren en lijngeweren.
Men tracht daarmee een lijn over ’t schip
te schieten, om daarna steviger verbinding
te krijgen. Wanneer een schip dicht aan de
kust zit, gelukte het menigwerf met deze
lijntoestellen de schipbreukelingen nog te
redden, door ze langs een stevige verbinding
boven, soms in of door het water naar den
wal te balen. Zeer duidelijke afbeeldingen
werden van die lijntoestellen gegeven en
aangetoond hoe zulk een redding in zijn
werk gaat. Ook over zwemvesten de
vroegere van kurkschors de latere en
betere van kapok, werden behandeld, en het
portret van menig held werd voor ’t licht
gebracht. Ook zagen wij hoe de bemanning
dikwijls oefeningen houdt bij ruw weer, om
gereed te zijn als er nood is. Alles bijeen
genomen, zoo besloot Spr. is er alle reden
tot tevredenheid, wat de inrichting van ’t
reddingswezen langs onze kust betreft ten
opzichte van andere kustlanden. De twee
maatschappijen beschikken thans over 48
reddingsbooten, .waarvan twee stoom vermogen
hebben en 4 van motoren zijn voorzien.
Dat de inrichting groote kosten meebrengt
ligt voor de hand. De bemanning wordt voor
haar diensten beloond en ook ontvangen ze
premies bij welslagen.
Het rijk, gemeenten en vereenigingen
geven subsidie maar een groot deel van de
te maken onkosten moet ook komen door
bijdragen van particulieren. Het zal zeer
zeker menigeen gunstig stemmen voor dit
menschlievend streven om noodlijdenden te
steunen, en dit kan men door zijn bijdrage
te offeren.
Gevaren bedreigen den zeeman, en ’t is
zeker een eer mee te werken tot de instand
houding van de stations tot redding van
schipbreukelingen. Een woord van oprechte
hulde en warmen dank komt voorzeker ook
toe aan die helden, die hun leven wagen
ten dienste der ladende menschheid.
Bolswardsclie Courant
