lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
BET MATERIALISME.
RONA Cacao
V
No. 14.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1913.
52ste Jaargang.
De Volksdrank
In ieder huisgezin is plaats voor
Zondag 16 Februari.
RECLAME.
VOOR
Afzonderlijke
-PAUZE.-
1
BINNENLAND.
Bolsward in
van
een
den
Sluit de
Dan
’t
van
voor diens keurig verslag,
den penningmeester over
ADVERTENTIEPRIJS17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Als de mensch weet stof te zijn, dan staat
hij reeds boven de stof want door zijn kennis
onderscheidt hij zich en daardoor steekt hij
er reeds bovenuit. Doch gegeven, dat de
mensch is geboren uit de stof dan blijft
hij ook in de stof. En gestorven zijnde, is hij
dus voorbij. Het voortleven is dan een kwestie
van 't geloof doch zegt Spr., daarop wil
ik nu nog maar niet ingaan. Ik wil blijven
bij de werkelijkheid. De Bijbel leert: stof
zijt gij, o mensch en tot stof zult gij weder-
keeren en dat staat daar als een vloek.
De stoffelijke mensch tuimelt dus neer in ’t
graf, in het duistere graf. Van de stof, bij
de stof, tot de stof 1 Maar zie nu eens
verder! Overal grijpt de mensch in de stof
in. De landbouwer breekt de aardkluit, hij
overheerscht de stof. De smid smeedt het
ijzer, hij vervormt de materie. De geest van
den mensch gaat de stof overheerschen
en de gansche wereld immers is het materiaal
van den menschelijken arbeid. Een stad is
gebouwd, de stof dient den mensch en
’t is al weer het bijbelwoord dat het ons
leertGij zult heerschen over de stof, met
de gedachte aan uw menschelijk hart. Elk
leven getuigt van een hooger doel. Uit de
natuurdrift geboren, moet de mensch vechten
met de stof, en zijn eigen natuurlijke driften
overwinnende, moet hij die kruisigen, om
het hooger doel. Wij staan in een werkelijk
heid des geestes, die sterker is dan de stof.
Ons voedsel, dat wij verteren, het is de stof
die omgezet wordt in levenskracht, en ver
teren nu is een verbranding dat is het
levensproces, het is als een vuur. De christe
lijke wereldbeschouwing gaat ook uit
een vuur. Op den Pinksterdag was
dag van vuur, en dat was de dag
Geest.
Spreker bemerkte op reis naar
de tram den naam van een hotel ^de Phoenix”.
Dit was een wondervogel uit de leer der
ouden een vogel die telkens opstond uit
zijn asch. En juist zoo is de Christelijke
wereldbeschouwing de opstanding des geestes
uit de stoffelijke. Johannes de Dooper zei:
Ik doop met water, die na mij komt, doopt
met vuur. Dit heeft deze beteekenis
Water is ontwikkeling, evolutie vuur
daarentegen zet alles om in geest, evenals
^de Phoenix” is het wederbarend, want de
bijbelsche waarheid geeft de openbaring van
het hoogste ideaal, het lioogere beginsel, dat
omzet in den geest.
Bij Corr. XV. lezen wij dan ook dat uit
het vuur van den geest alles omgezet wordt.
De H. Schrift toont ons de diepzinnig
heid van de stof.
De materialist gaat niet naar den gebouw*
RONA Cacao is welkom
k in ieder gezin. Het is een uit-
J stekende dagelijksche drank,
heerlijk van smaak, en uiterst
goedkoop. RONA bezit den zuiveren
pittigen cacaosmaak. Geen wonder dat het
aantal gebruikers dagelijks
neemt. Koop nog heden i
winkelier, en wees niet tevreden, als hij U
een ander soort wil geven met de bewering
dat die „even goed is”. Er bestaat geen andere
„even goede cacao" voor dien prijs. Er is een
enorm verschil tusschen
Van Houten’s RONA Cacao
en andere goedkoope soorten.
de leer des Bijbels is juist de stofleer van
de hedendaagsche wetenschap. De Bijbel is
dan ook het eeuwige boek, ook daarin is
kracht, een kracht die niet weg te redeneeren is.
De stof bestaat derhalve uit de waarneming
en alles wat buiten ons is, is geordende
beweging. Beschouwen wij het licht, ’t Zijn
ethertrillingen, zegt de wetenschap, alle kleur
en geluid is trilling der stof dus en ja
zegt Spr. men gevoelt het nu duidelijk
de materialist kiest de armzaligste zijde van
de wereld. De muggendans der stof iszijn
theorie. De geleerde Tzechner, toen hij zien
kon, beschouwde alle licht en kleur als ver
schillende trillingen der stof toen hij
blind werd riep hij uito, nu begrijp
ik dat de kleur toch werkelijkheid is. De
tegenwoordige wereldbeschouwing is een omme
keer van de wereld. Inplaats van te ont
dekken den geest, de kunst, den godsdienst,
ziet men den muggendans der stof. Vroeger
was hetde mensch uit stof geboren, nu
zegt men, de natuur is de oorsprong van
alles. De mensch komt dus voort uit de
natuur, maar daaruit volgt toch ook onmid
dellijk, dat de natuur den mensch in zich
heeft. De natuur is de moederschoot van
ons bestaan, de oorsprong onzer geboorte.
De materialist nu heeft geen begrip van den
geest. Geest is alles wat kracht is en
orde. Het bewustzijn in onze hersenen, dat
is de kracht van den geest. Het woord natuur
beteekent geboorte, begin, oorsprong. Hegel
zei, dat een mensch geen materialist kan
zijn in de ware beteekenis des woords,
want dan moet de mensch zijn menschheid
afschudden en omkomen en vergaan in de
stof.
telkens sterven
een bewijs van
wereld, het is een opgaan naar hooger. Met
vreezen en beven moet men zich afvragen
wat er is. Men moet den berg bestijgen,
trapsgewijze hooger, en de blik wordt ruimer
de geest wordt ons meer geopenbaard.
De mensch staat hooger dan het dier,
denkt verder en dieper. Ons leven uit
de aarde, uit het stof, het verloopt als een
rivier, die in zee verdwijnt, dit is de er
varing in ’t vleesch. Maar de geesthoe
meer die lijdt, hoe meer die gekruist wordt,
hoe hooger wij opzien tot de waarheid I Als
de zon verduistert, als het aardsche oog zich
sluit, dan gaat het hemelsche licht ver
schijnen .voor ons geestesoog. Het vuur is
een hemelvaart, de geest is sterker dan het
vleesch, God is sterker dan de mensch en
de heerlijkheid Gods blinkt uit in het kruis,
heden en in eeuwigheid I
(Deze enthousiaste voordracht, in boven
staande zeer onvolledig weergegeven, werd
met groote aandacht aangehoord en blijkbaar
maakte de Spreker op zijn auditorium een
diepen indruk.)
De heer v.d. Ploeg bracht vervolgens een
woord van dank aan den Spreker voor zijn
indrukwekkende rede waarna de Spreker
eindigde met een dankgebed.
had en
van den eigenaar, is hiervoor een schade
loosstelling van f 2000 toegezegd.
Pingjum, 12 Febr. De huishoudster van
F. de Boer alhier, die ’s morgens de venster
blinden opende, struikelde, kwam te vallen
en brak een pols. Hepk. Nieuwsbl, v. Fr.
Sneek, 14 Febr. De afdeeling alhier van
de Nationale Vereeniging tot Steun aan
Miliciens hield heden in Amicitia haar jaar
vergadering. Ingekomen was een schrijven
van wijlen Jhr. De Beer van Poortugael,
eere-voorzitter der Vereeniging, waarin deze
dank aan de afdeeling betuigt voor de hem
gebrachte hulde bij gelegenheid van zijn
80en verjaardag.
’t Jaarverslag over 1912 vermeldde dat’t
aantal leden op 1 Jan. van dit jaar bedroeg
59. Gedurende 1912 behoefde slechts aan
2 miliciens bij ’t zoeken naar een betrekking
hulp te worden verleend. De financiën van
de Vereeniging behoefden in dat tijdvak niet
te worden aangesproken.
Van 't hoofdbestuur was bericht ontvangen,
dat ’t 10-jarig bestaan der Vereeniging dit
jaar zal worden herdacht.
De afdeeling wordt verzocht tegen dien tijd
(vóór 15 Maart) op te geven, welke miliciens
gedurende genoemd tijdvak hier zijn geholpen.
Van de jaarvergadering te Amsterdam
werd gerapporteerd dat de vereeniging thans
22 afdeelingen telt met 1985 leden op 31
Dec. 1911.
Gedurende 1911 werd in ’t geheel aan
419 personen hulp verleend. Aan 35 personen
kon wegens verschillende oorzaken geen hulp
worden verleend.
De financiën der Vereeniging verkeerden
in een zeer gunstigen toestand. In 1911
bedroeg ’t saldo f 12162,975, in 1912
f 12666,105. Aan den heer K. G. Bouma
werd dank betuigd
De rekening van
1912 bedroeg in ontvangst, met ’t saldo
van ’t vorig jaar f 121,045, in uitgaaf
f 79,105, batig slot alzoo f 41,94.
Als bestuurslid werd herkozen Kolonel
B. G. Koopman, en gekozen de heer P. J.
de Hoop, burgemeester.
Voor afgevaardigden naar de op 19 Mei
a.s. te houden algemeene vergadering te
Amsterdam koos men de hh. K. G. Bouma
en B. G. Koopman.
Arum, 12 Febr. Een landbouwer alhier,
die nog twee huurjaren aan zijn boerderij
hiervan afstand deed op verlangen
den tempel, doch gaat liever in de vrije
natuur, in ’t ongekorven hout daar is
hij stof met de stof doch als de herfst
komt, is alles heen gevaren.
Het menschdom was eerst in een eden
als vloek der zonde werd dit omgehouwen
en hij werd de wildernis ingedreven. Later
spreekt de Bijbel van de vredestad
Jerusalem beteekent vredestad en daar
is een nieuwe wereld opengegaan. Een stad
is een monument van den geest de hof
van ongekorven hout moet worden omge
houwen tot een woonplaats Gods.
O I roept Spr. als in vervoering uit, wie
voelt niet de werkelijkheid des geestes
Vrede is het gevolg van bloed en strijd, er
volgt op een hemelvaart, naar hooger sfeeren.
Laat ons inkeeren tot ons zelven, als men
gaat denken, verdwijnt de stof,
oogen, om de werkelijkheid te zien
ondergaat men den vuurdoop der geestes.
In ons binnenste hebben wij ’t leven, het
geloof, het zaligmakende geloof. Wij moeten
om te leven, het geloof is
’t leven uit de onzichtbare
Donderdagavond werd in ffDe Doele” de
derde winterlezing gehouden vanwege het
Christelijk Comité. De opkomst was zeer
talrijk, ook uit de environs was een groote
menigte opgekomen om te hooren naar den
gevierden spreker Dr. de Hartog van Haarlem.
Nadat de heer Van der Ploeg met gebed
en een kort inleidingswoord de vergadering
had geopend, bekwam de Spreker het woord.
Hij begon met de mededeeling dat hij
zijne toehoorders eerst eens als het ware op
school wilde doen gaan om hen op eenvou
dige wijze te leeren wat men onder Materia
lisme heeft te verstaan, want het Materialisme
is een wereldbeschouwing en zulks dient men
tot het beginsel, dus tot de fundamenten te
doorzoeken. Hij hoopt dus zijn gehoor een
duidelijk beeld bij te brengen, wat men ver
staat onder het begripMaterialisme
Materie beteekent stof, en de leer van het
Materialisme behelst dat er niets is dan stof,
al het andere is schijn. Het lichamelijke, het
stoffelijke bestaat, volgens dat stelsel, £et tast
en waarneembare alleen bestaat dat is reali
teit d.i. werkelijkheid, het andere, het hoogere,
het geestelijke, het leven dat is alles
schijn of een uitvloeisel van de stof.
Onze gedachten och dat zijn afscheidselen
van de stof, die wij hersenen noemen. Buch
ner, Molescot en anderen hebben die stelling
reeds voorlang verkondigd, alle kleur en geur
is uitvloeisel van de stof, ook het licht dat
wij zien. Alles wordt aan de stof ontleend.
De stof is deelbaar tot in ondenkaar kleine
partikels, die atomen kleinste of eerste
deelen worden genoemd, en alles is dan
gevormd uit zulke atomen, de gansche werke
lijkheid bestaat dan uit ondenkbaar kleine
deeltjes der stof en de waarneming daar
van, de gewaarwording door de zintuigen
geeft ons een voorstelling van het stoffelijke.
Al in de oudste tijden leerden de Grieksche
wijsgeeren dat het gansche wereldstelsel, de
geheele schepping bestond uit atomen en
toevalligheden, en Plato zeide reedsde
materialist is een mensch die den hemel op
aarde wil hebben. De nieuwere tijd heeft
dat stelsel van materialisme weer opgevat
en de wetenschap en hare beoefenaars ver
klaren alles uit de stof en de beweging der
stof. Toch is het begrip stof op zich zelf
een vaag begrip want het berust geheel
op de waarneming onzer zintuigen. Naar die
gewaarwording maken wij ons een voorstel
ling van de stof maar zegt Spr., wij
zullen nu maar eens gelooven dat er stof
bestaat dat is dus, volgens onze voor
stelling, iets werkelijks. In den droom
echter vormt men zich ook voorstellingen,
ziet, voelt, ruikt of hoort men ook en
dat is toch geen werkelijkheid. Hoe zit het
nu met onze voorstelling van de stof
vraagt Spr.Men kan dit sophisterij noemen
doch is het leven na dit leven dan niets
dan een droom Men dient toch conse
quent door te redeneeren
Wij zullen nu echter eens aannemen dat
er is stoffelijke waarneming. Een kenmerk
van de stof nu is, dat zij is ondoordringbaar
en onderworpen is aan wet en orde. Nu is
een atoom echter een denkbeeld waar te
nemen is het niet, zelfs met geen microscoop,
en toch gaat het begrip van de wetenschappelijke
theorie verder en denkt men de atoom te
bestaan uit iomen, ja wordt de beweging der
stof gedacht als iets gelijk electriciteitspunten.
Aristoteles reeds zeide, dat uit de ver
bazing de wijsheid wordt geboren welnu,
hoorders, verbaast u, de electriciteit is
kracht. Maar wat is nu weer kracht De
kracht in ons is de wil, wil is levenskracht
stof is dus ook kracht. De geheele
stoffelijke wereld is dan kracht en die
kracht, men mag het natuur noemen of God,
de naam doet er niet toe, maar die kracht
is er, de kracht is wil, is geest, alle stof is
dus geest. Alle stof staat onder de wetten
van orde het samentreffen van die wetten
geeft verschijnselen. Alle wetten berusten
op berekening en waarneming de verschijn
selen zijn de bevestiging van de orde en wet
ten. Als een mensch dus gelooft aan de stof,
dan leidt dit tot Gods woord. In psalm 33
staat toch ook, dat de gansche wereld is
afgedragen door Gods adem. Adem nu is
kracht, uitgedragen door de lippen, en dus
Bolswardsche Courant
l
<3?
1 Kg. 150
„0.80
„0.42*
l/io„ „0.18
1 Kg.ƒ1.50
„0.80
„0.421
Vlo „0.18
kV».
\W
i verbazend toe-
een bus bij Uw
