lieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
Cacao
Verschijnt Donderdags en Zondags. 52ste Jaargang 1913.
No. 38.
Zondag 11 Mei.
RECLAME.
BINNENLAND.
VOOR
I
lil
Afzonderlijke
l!U
I
be-
I
7.36
1.78
11.414
2.87
18.453
642.730 M3, of 100.-O/o
Totaal
De
Ca
Aan het VERSLAG van den Toestand
en de Exploitatie der Gemeentelijke
Gasfabriek te Bolsward, over het
dienstjaar 1912, ontleenen wij het
volgende.
i eenige
verschil-
man
Het
-
......EN VOORAL 'S MORGENS,
MIDDAGS en 'SAVOND5 EEN KOP
VAN HOUTEN S
\RONA
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
i.-. r
biusschen
Door de
de straatverlichting ver-
V'erpletter d.
Gisteravond te 9 uur is te Enschedé de
27-jarige ongehuwde koetsier Schutstal van
den expediteur Van der Lande met een
verhuiswagen van een 8 meter diepe helling
bij de eerste spoorbrug gestort. De
werd onder den wagen verpletterd,
paard bekwam slechts lichte kwetsuren.
Alg. H.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
1
Een onderzoek.
Naar wij vernemen, moet zoowel vanwege
het ministerie van justitie als van het parket
te Haarlem, ten gevolge van de interpellatie-
Netscher in zake handelingen van den
burgemeester van Velsen, in verband met
het verstrekken van een jachtakte aan den
zenuwpatiënt de Vries, een onderzoek worden
ingesteld. Gelijk bekend zou volgens den
heer Netscher de burgemeester in strijd ge
handeld hebben met de Jachtwet, door den
patiënt vergunning te geven tot het dragen
van wapenen. Alg. H.
Valsche Bijksdaalders.
Er zijn te Alkmaar vele valsche rijks-
daalders in omloop met den beeldenaar van
Koning Willem III. Ze zijn vooral kenbaar
Wieuwerd, 8 Mei. Onder de varkens
van een veehouder alhier is vlekziekte, met
doodelijken afloop, geconstateerd, zoodat door
de politie het bekende bord is aangebracht.
In het algemeen voelt men hier niet veel
voor inenting tegen deze ziekte, daar het
vorige jaar van een veehouder twee varkens
stierven, even nadat die bewerking op hen
was toegepast. Zooals men weet, is dit ook
in andere provinciën veelvuldig voorgekomen
en heeft men zich zelfs tot de regeering om
schadevergoeding gericht. N. Sn. Crt.
Kind verbrand.
Kapitein Meyer van het achtste regiment
infanterie hoorde hedenmorgen, tijdens een
velddienstoefening bij Velp, vrouwengegil. Hij
ging met een luitenant en eenige soldaten
naar een woning in de Waterstraat, waar een
bedstede in brand stond, terwijl een kind,
dat zich daarin bevond, verbrand was. De
moeder, die op het land werkte, vermoedt
dat bet kind met lucifers heeft gespeeld.
Alg. H.
Ook ditmaal gingen na afloop velen hier
en daar een kijkje nemen in de gebouwen.
Vooral de fraaie regentenkamer, met haar
historische herinneringen, mocht zich in een
druk bezoek verheugen.
(lelijke namen.
Als een bewijs hoe moeilijk het te Bruinisse
is de menschen zonder bijnaam uit elkander
te houden, blijkt uit het feit, dat er van
611 aangeslagenen in den Hoofdelijken
Omslag 55 personen den naam van Jumelet
dragen, 43 die van v. d. Berge, 27 de Waal,
22 Bal, 22 Kik, 19 Okkers, 17 de Koning.
Velen voegen den naam hunner echtge-
noote achter hun eigen naam, daar de naam
huns vaders nog niet voldoende is.
Hij hie der wol for et dn fen.
In jonge lit ’e stêd, wie utfenhfls by syn
omke, in boer dy ’t wenne onder Langwar.
De jonge hie eigliks noait earder ut ’e stêd
wei wést en sadwaende seach er der op ’e
romte, bij safolle ky, earst wol hwet nuver
om him hinne. Mar njunkenlytsen wende
’t al hwet, en mei gauwens bigoun er ek
al Frysk to praten. Hy koe sims noch wol
ris domme slaggen dwaen sadat de jonges
fen ’e boer him wol ris dtlaken.
Op in moarntiid rounen der in keppel
keallen op ’e wei, en de boer seioch hwet
binne dat moaije keallen.
Do kaem de stêdsjonge wer mei sa’n noch-
teren frage op ’e lapen hy sei„wirde sokke
keallen fen keallefleisk makke omke
Frisia.
565.563 M3. of 87.99 0/0
47.300
Algemeen Overzicht.
De ovens en toestellen werkten gedurende
het geheele jaar tot volle tevredenheid.
Ook nu voldeed de retortlaadmachine weder
aan alle daaraan gestelde eischen.
Met het verstrekken van cokes aan het
vaste, gehuwde personeel, gedurende 5 winter
maanden, werd doorgegaan.
De invoering van het 3-ploegenstelsel voor
de stokers, gedurende de 6 wintermaanden,
had op 1 Januari plaats. Deze maatregel
werd door het stokerij-personeel zeer op prijs
gesteld.
In zijne vergadering van den 25 Juli werd
door den Gemeenteraad vastgesteld het regle
ment voor de werklieden in~ dienst der Ge
meente Bolsward. Dit reglement is op 1 Jan.
1913 in werking getreden.
In December had de fabriek 50 jaar bestaan;
aanleiding hiervan werd door den Raad
de Gascommissie aan het
eene gratificatie verleend van
Arnh. Ct.
Het treinongeluk te Bloemendaal.
Het Hdbl. verneemt nader, dat de on
gelukkige, die aan het station Bloemendaal
door den trein gedood werd, is de 29-jarige
ongehuwde heer J. H. Valleggia, die daar
sinds een paar maanden woonde.
Volgens den Haarlemschen correspondent
van het blad zou toch onvoorzichtigheid van
het slachtoffer oorzaak van de ramp zijn
geweest. Hij zag zijn broer, die in een
anderen trein zat, en wuifde dezen met de
paraplui toe. Daardoor bemerkte hij niet, dat
de man, die gewoon is de reizigers op een
naderenden trein opmerkzaam te maken, ook
hem waarschuwde.
Meifeest in het Burgerweeshuis.
Uit Amsterdam schrijft men aan
Courant:
Elk jaar op den eersten Zondag in Bloei
maand verlaten de jongelui, die sinds den
vorigen Meidag twintig jaar zijn geworden,
het weeshuis. En dat afscheid heeft plaats
in een plechtige samenkomst van alle wees
kinderen, vele oud-weezen, de regenten en
regentessen, de directie, het personeel, den
dokter, den dominé, de onderwijzers, familie
leden der vertrekkenden, vrienden en be
langstellenden. En na afloop wordt den
aanwezigen de gelegenheid gegeven, waarvan
steeds een dankbaar gebruik wordt gemaakt,
de inrichting, die er met haar typische bin
nenplaatsen, vertrekken en gangetjes zoo
pitoresk mogelijk uitziet, te bezichtigen. En
als men dan het geluk heeft een schilder
achtig hoekje gestoffeerd te zien met eenige
weesjes, in hun eigenaardige kleeding, wordt
men als van zelf herinnerd aan de schilde
rijen van Pieter de Hooghe e.a.
Zondag dan had het Meifeest weer plaats.
Om twaalf uur vereenigde zich in een der
zalen een gezelschap van bovengenoemde
personen. Het verslag over het afgeloopen
jaar werd uitgebracht door de rege.ntesse,
Mevr. Everwijn de Lange, die mede den
vertrekkenden weezen menig stichtelijk woord
en wijze les toevoegde. Een treffend oogen-
blik was, toen zij, die heengingen, als sym
bool dat zij het huis, waarin zij langen of
korteren tijd hadden doorgebracht, voor goed
gingen verlaten, één voor *één den sleutel
van hun kastje op de tafel der regenten
neerlegden.
En niet minder toen een der weesjongens
opstond, om de zoogenaamde Meirede te
houden, waarin dank werd gebracht aan
regenten, bestuurderen, onderwijzers enz. voor
alles wat dezen voor hen in den loop der
jaren hadden gedaan.
Ook Ds. Schuller tot Peursum, die in het
weeshuis godsdienstonderwijs geeft, sprak de
kinderen hartelijk toe en tevens de bijeen
komst die door orgelspel en het zingen
door de aanwezigen van eenige godsdienstige
liederen werd opgeluisterd, met gebed
opende en sloot.
den Trekweg 1 nachtbrander en op het
Tranendal 1 avondbrander, waardoor 1 petro-
leumtaarn op den Trekweg is vervallen.
Een 3-pits Degea invertlantaarn van 600
kaarsen, werd geplaatst op de Groote Markt,
waardoor de 2 lantaarns voor Hotel Wiebes
en het perceel van den heer Eisma kwamen
te vervallen.
De lantaarn op de Harlingerstraat voor
het perceel van den heer Prins werd van
avond- in nachtbrander veranderd.
Verder werden nog 10 stuks Ritterlantaarns
in de Sneekerstraat, Jongemastraat, Polstraat
en op de Groote Markt vervangen door 2-pits
Rechlantaarns (hangend licht).
Aan het eind van het jaar waren
automatische lantaarnaanstekers van i
lende systemen op proef opgesteld.
Het totaal aantal lantaarns was op 31
December 1912144, waarvan 54 te 11
uur gebluscht worden, terwijl de overige als
nachtvlammen blijven branden. Bij maanver-
lichting worden 21 lantaarns ontstoken.
Het totaal aantal lantaarnbranders
draagt 158.
Aan gas voor de P. V. werd geraamd
verbruikt te zijn 47.300 M3., aan kousjes
werden verbruikt 1365 stuks en glazen 174.
Per lantaarn per jaar werd aan kousjes ver
bruikt 9.5 en aan glazen 1.2.
De kosten van aansteken en
bedroegen over 1912 f 651.75.
gemeente werd voor
goed een som van f 3500.
Gasafevering.
De gasaflevering bedroeg 642.730 M3.,
waarvan werden verbruikt door
particulieren
publieke verlichting
fabriek, terrein en
woning
condensatie, miswij
zing en verlies
aan de „n” in het woord „ons” van het
randschriftdeze letter is verkeerd aan
gebracht.
Ook zijn er valsche rijksdaalders in omloop,
waarop het woord „ons” op de juiste wijze
voorkomt, maar in beide gevallen veel
minder scherp dan op de echte rijksdaalders.
Kleur en klank wijken ook eenigszins af van
die der echte riksen.
Door de politie zijn eenige der rijks
daalders in beslag genomen.
Kollum uitstappen
Toen de aviateur Guillaux op de bureaux
van „la Vie Sportive” kwam, werd er druk
gesproken over het eindpunt van zijn tocht:
Kollum, in Nederland.
En iedereen vroeg hem over deze ginds
tot dusver nog zoo weinig bekende plaats.
Het is een bekoorlijk stadje, zeide Guillaux,
waarvan de bewoners den vreemde de meest
beminnelijke ontvangst bereiden en dat staat
onder den innemendste van alle burgemeesters.
In het kort, Kollum is een heel aardige
plaats, gelegen op vijf vijf kilometer van de
zeeen op vijftienhonderd kilometer
van Biarritz.
Een uitstekende reclame vindt „la Vie
Sportive” voor de Nederlandsche stad, die
heel wat toeristen zich nu als doel van een
uitstapje voorstellen.
Hij wilde de heeren niet ophouden.
Een man, die dezer dagen een bewijs van
goed gedrag had aangevraagd ten Stadhuize
te Arnhem, bleek, toen dit bewijs ten politie-
bureele werd onderzocht, in het Algemeen
Politieblad te zijn gesignaleerd tot het onder
gaan van 2 dagen hecht, of het betalen van
f 2 boete wegens het niet voldoen aan de
voorschriften bij verhuizingen gegeven. De
man werd uitgenoodigd ten politiebureele te
verschijnen, waar men hem zijn signaleering
meedeelde. Hij wilde van een vonnis echter
niets weten en wenschte ook niet de boete
te betalen„ik wil de heeren niet langer
ophouden”, zei de man, „ik heb nog andere
bezigheden en ga er dus maar vandoor”.
Men beduidde hem daarop, dat er van van
doorgaan geen sprake was en dat hij moest
betalen of zitten. Betalen wilde hij niet,
dan maar zitten, doch na een uur wachtens
veranderde hij van gedachten, betaalde de
boete en kon gaan, Arnh. Cl.
naar
op voorstel van
vaste personeel
één week loon.
Evenals vorige jaren geschiedden de ver
beteringen en uitbreidingen van het stads
buizennet in eigen beheer.
Ook nu zijn de finantieele uitkomsten van
het bedrijf gunstig te noemen. Ondanks de
hoogere kolenprijzen en arbeidsloonen, het
uit de exploitatie betalen van den gedeeltelijk
nieuwen inbouw van een oven en het aan
leggen van een aanzienlijk aantal muntgas-
en gewone aansluitingen, werd een netto
winst behaald van f 2926.625. Hiervan wordt,
ingevolge de verordening, de helft uitgekeerd
aan de Gemeente en de wederhelft komt ten
goede aan het Reservefonds der Gasfabriek.
Door de waardevermeerdering van den inven
taris met een bedrag van f 430.50, komt
momenteel slechts een bedrag van f 1032.81
in geld ter beschikking van het Reservefonds.
Hoedanigheid van het gas.
Het gas werd gedurende het geheele jaar
afgeleverd vrij van zwavelwaterstof en ammo
niak en gaf geen reden tot klachten.
Gasverbruik.
Op 31 December 1912 waren geplaatst
695 gewone en 413 mhntmeters, tegen 665
gewone en 339 muntmeters op 31 Dec. 1911.
Het gasverbruik over de gewone meters
in 1912 bedroeg 444.839 M3., dat over de
muntmeters 120.724 M3’, totaal 565.563 M3.
Het verbruik over de gewone en muntmeters
was in 1911 resp. 414.245 M3. en 90.240
M3. of totaal 504.485 M3. De vermeerdering
bedroeg dus resp. 30.594 M3. en 30.484 M3.
of totaal 61.0 78 M3. Procentsgewijze was
de vermeerdering resp. 6.9 pCt. gewoon gas,
25.2 pCt. muntgas, totaal 12.1 pCt.
Tot 1 Juni gold de bepaling, dat t/4 ct.
reductie werd verleend op den gasprijs voor
het verbruik van gas voor verwarming of
drijfkracht bij een minimumverbruik van
4000 M3. per jaar. In de raadsvergadering
van 2 Mei werd op voorstel van de Gas
commissie de prijs van het gas, te gebruiken
voor industriëele doeleinden, als volgt vast
gesteld
a. bij een minimum jaarverbruik van
1000 M3. op 5l/2 ct. per M3.
b. bij een meerder jaarverbruik dan 5000
M3. het meerder aantal M3. op 5 ct. per M3.;
c. bij een minimum jaarverbruik van
10.000 M3. op 5 ct. per M3.
d. bij een minder jaarverbruik dan 1000
M3. op 6 ct. per M3.
Deze regeling is ingegaan op 1 Juni 1912.
Door de gasfabriek werd totaal gerestitu
eerd f 72.265.
Het aantal aangesloten gasmotoren bedroeg
op het eind des jaars 16, met een totaal
aantal P.K. van 88.
Voor muntgas werd 8 ct. per M3. betaald.
Het aantal inwoners bedroeg op 31 Dec.
1912: 7191, zoodat het gasverbruik over
de meters per inwoner bedroeg 78.65 M3.
tegen 69.93 M3. in 1911.
Straatverlichting.
De volgende lantaarns werden dit jaar
bijgeplaatstin de Hollandiabuurt 8 stuks,
waarvan 4 avond- en 4 nachtbrandersop
Ml
Bolswardsche Courant
H
II
u
u
h
u
u
4 1
4-
