No. 45.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 52ste Jaargang
Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Politieke Dag.
Dinsdag 17 Juni 1913.
1913.
Uitslag der Kamerverkiezingen.
Donderdag 5 Juni.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
VOOR
Afzonderlijke
Bolsward.
maar
den
het
het
ver-
bij
van
wij
uit
het rijwiel
een bedrag
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
coalitie meeging, krachtig verzet tegen dit
streven zich begint te openbaren.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
en behouden blijven,
een spreeuw dat ge-
een zeldzaam, zoo
Makkum, 2 Juni. Hedenmorgen zijn onze
loggermannen, ten getale van 44 uitgetrok
ken naar de Noordzee ter haringvangst. De
tocht duurt tot October-Nov. Om de vijf of
zes weken wanneer de schuiten vol zijn komt
men een paar dagen aan wal. Er waren zelfs
60-jarigen bij, die sinds hun 16e jaar dit
bedrijf geregeld uitoefenen.
Een brutaal heer.
Zaterdagmiddag bevond zich een brutaal
heer op den weg tusschen Nunspeet en Epe.
Met geweld maakte hij zich meester van een
rijwiel, dat door een jongen werd bereden
en hetwelk hem eerst na hevig verzet in
handen kwam. Ziende, dat hij door inmiddels
gewaarschuwde personen werd nagezet, wierp
hij de fiets van zich, daar hij op een zandweg
niet snel genoeg kon voortkomen. De Eper
politie, telefonisch verwittigd, mocht het
gelukken hem na hevig verzet in hechtenis
te nemen. Hij is gevankelijk naar Zwolle
overgebracht, Arnh. Cty
ALS HEEMSKERK BLIJFT.
Wij lezen in Oostergo
Wat, bij bestendiging van dit Ministerie,
in het volgende wetgevende tijdperk tot ver
wezenlijking der dusgenaamde Christelijke
beginselen zal worden voorgesteld, is volko
men onzeker. De nieuwe programs geven
daaromtrent niet de minste aanwijzing. En
de geschiedenis zoowel van 1901 tot 1905
als van 1908 tot 1913 laat ons evenzeer
in het duister. Al wat vroeger op de pro
grams der rechtsche partijen als eisch van
Christelijke staatkunde prijkte, wordt in de
praktijk stillekens ter zijde gesteld dood
straf, afschaffing der Staatsloterij, Zondags
wet, eedsvraagstuk, enz.
Maar wel zien zeer velen met toenemende
zorg, dat de Christelijke politiek voert tot
voortdurend scherpere splitsing van ons volk
in twee deeleneenerzijds degenen die zich
in staatskundigen zin Christenen noemen,
en daartegenover degenen, die achtereenvol
gens met verschillende uitheemsche, door
weinigen recht begrepen, doch wellicht juist
daardoor pakkende namen (paganisten, auto-
nomisten, humanisten) worden aangeduid.
Bij benoemingen voor openbare betrekkin
gen wordt gevraagdwelken godsdienst be
lijdt Gij, welke staatkundige richting zijt gij
toegedaan naar het heet om te zorgen
dat de Christelijke leden van het volk een
evenredig deel krijgen bij de bezetting der
ambten, die de Overheid heeft te vergeven.
Onoprechtheid en veinzerij worden aldus
aangekweekt.
Op elk gebied, waar de ingezetenen zich
tot bereiking van gemeenschappelijke doel
einden vereenigen, wordt de splitsing door
gezet, worden de krachten versnipperd. Het
gevoel, dat allen burgers zijn van hetzelfde
Nederlandsche volk, dreigt allengs geheel
verloren te gaan.
De verdeeling der kinderen in verschil
lende scholen wordt steeds verder doorge
voerd. Onderwijzers van Christelijke begin
selen tracht men van het openbaar onderwijs
af te houden. In de schatting der bevol
king moet de overheidsschool worden onder-
mijnd. Eenige meer gematigde mannen der
rechterzijde verzetten zich nog eenigermate
tegen dit streven, doch het blijkt telkens,
dat in de praktijk de meer fanatiek aange-
legden hun zin weten door te drijven.
Onder de leuze der kerstening van Indië
vangt men in den jongsten tijd aan, hetzelfde
stelsel in onze overzeesche bezittingen toe
te passen. Degenen die met Indische toe
standen vertrouwd zijn, zien met bange zorg
de gevolgen tegemoet, waartoe dit drijven
zal leiden.
Het zijn waarlijk niet de verheven begin
selen van het Christendom, die hier worden
toegepast. Die beginselen worden door bijna
ons geheele volk, ook door de vrijzinnigen
in hooge eere gehouden. Neen, wat wij
bestrijden, het is het streven, op elk terrein
van het staatkundig en het maatschappelijk
leven de bevolking, in naam van die begin
selen, in twee helften te scheiden. Het is
een gelukkig verschijnsel, dat ook in krin
gen, waar men tot dusver met de rechtsche
Wat is in het vijfjarig tijdperk tot ver-
hooging van het stoffelijke, geestelijke en
zedelijke peil van ons volk gedaan De
omstandigheden lieten in dit opzicht veel
verwachten bekwame mannen zaten aan het
roer, zij steunden in beide Kamers der Sta-
ten-Generaal op eene ongemeen sterke meer
derheid en ’s lands geldmiddelen vloeiden
ruimer dan ooit. Ondanks deze buitenge
woon gunstige voorwaarden kan het antwoord
op de gestelde vraag niet anders dan ont
moedigend luiden. Met name voor verbe
tering van het onderwijs, machtige factor
van volksontwikkeling, is weinig of niets
geschied. De zaken werden gaande gehou
den en de schoolstrijd werd aangeblazen.
Doch de maatregelen, dringend vereischt om
het gehalte van het onderwijs, vooral van
het algemeene volksonderwijs, te doen stijgen,
bleven achterwege,
verbetering van
zers werd niets,
positie werd zoo
zoek bleek, dat hij bij
alhier een biljet naar
om Zaterdagmiddag per
daarheen te vertrekken.
Inmiddels kwamen bij de directie en bij
zijn ouders brieven in, waarin de knaap
schreef dat het zijn plan was zich van het
leven te berooven. Eén dier brieven was uit
Voorburg geschreven op postpapier van een
der café’s aldaar.
Zaterdagavond omstreeks 9 uur is zijn
lijk, met een schotwond in de hartstreek,
gevonden door een gezelschap, dat in de
Nieuwe Scheveningsche Boschjes wandelde.
Bij het lijk lag een revolver en
van den knaap. Op hem werd
van slechts f 1.30 gevonden.
Hij had in het geheel ruim f 1500 ver
duisterd. (N. Crt.)
vuile roetlaag op en ons nikkertje bleek een
echte, onvervalschte blanke die geen droppel
zwart bloed in zijn aderen heeft.
Prachtig schitterde hij in de zon en lachte
zijn eigenaar zoo vriendelijk toe, dat deze
den indruk kreeg een gouden vijfje voor zich
te zien. En toen kwam deze op de onzalige
gedachte het ex-negertje voor een echt gouden
vijfje te laten spelen.
Onze lezer ging daartoe een onzer grootste
sigarenwinkels binnen, bestelde voor een
kwartje sigaren en zei, onder het neerleggen
van den blinkenden nieuweling van 1913:
,/Hebt u van een gouden vijfje terug?”
En ziet, de argelooze winkelier vloog er in.
De gewasschen cent speelde haar rol zoo
natuurlijk, dat ze onmiddellijk in de toon-
bankla verdween en 4 groote en 3 kleine
stukken zilver er voor in de plaats aan den
vorigen eigenaar werden ter hand gesteld,
’s Avonds heeft deze grappenmaker den
winkelier het hem toekomende wel weer terug
betaald. Hij had, zooals wij begonnen te
zeggen met een eerlijk mensch te doen, maar
in ’t andere geval zou hij de dupe geworden
zijn. Blijf dus op het goudschijnende aan
gezicht onzer koperen munt passen. Let op
het cijfer 1 en het woord cent.
Metuchen die rechts stemmen.
Het Amersfoorlsch Dagbl. bevat
volgende verslag van een politieke
gadering te Westbroek.
Gisteravond
Maartensdijk,
baron Rengers,
gehouden, waar
de theologie, sprak
staan wij, godsdienstige menschen tegenover
de coalitie Op deze samenkomst ging het
zeer rumoerig toe.
De order, uitgevaardigd door de Stichtsche
Courant tegen dezen evenzeer gevreesden als
gehaten coalitie-bestrijder eens goed van leer
te trekken, was trouw opgevolgd. Het lokaal
was geheel bezet, voor het meerendeel met
rechtsche kiezers.
De heer Kip wees op het verkeerde van
samengaan met Rome, op ’t weinig specifiek
christelijke, wat dit kabinet tot stand ge
bracht had en beval de candidatuur van mr.
W. H. de Beaufort ten krachtigste aan.
In debat kwam allereerst ds. Offeringa,
geref. predikant te Achttienhoven. Wat hij
zeide, was vooraf thuis zorgvuldig en waar
schijnlijk wel overwogen opgeschreven in
een preekeboekje. Na de coalitie te hebben
verheerlijkt, vertelde hij den aanwezigen, dat
links stemdenJoden, caféhouders, opera
zangers, tooneelspelers en bordeelhouders
(ds. O. gebruikte een ander woord).
De volgende debater, het hoofd der bij
zondere school, ontzag zich zelfs niet te
zeggen, dat de heer Kip zich ’t behaaglijkst
scheen te gevoelen in gezelschap van bordeel
houders.
De laatste debater, een landbouwer, ver
kondigde dat, indien te Westbroek tien
bordeelhouders waren (het plaatsje telt 1100
inwoners), deze allen links zouden stemmen.
Na sluiting van het debat, waarvan deze
trekjes het peil aangeven, maakte het hoofd
der bijzondere school er nog aanmerking op,
dat deze bijeenkomst niet met dankzegging
gesloten was, hetgeen voor hem reden was
te twijfelen aan de orthodoxie van den
spreker 1
De aanwezigen waren dermate opgewonden,
dat zij de uitgedeelde portretten van den
heer De Beaufort en vlugschriften in stukken
en den voorzitter in het gezicht
Dinsdag 17 Juni ontvangen
uitslag der Kamerverkiezingen
geheele land op de vlugste wijze.
Wij zijn evenals vroeger weer bereid den
uitslag gecombineerd in enkele telegrammen
door te seinen aan ieder, die daarin belang
stelt tegen betaling van f 5.plus de sein-
kosten.
Spoedige opgaaf gewenscht met het oog
op de te nemen maatregelen.
Firma B. CUPERUS Az.
werd te Westbroek
onder voorzitterschap
een openbare vergadering
de heer Kip, candidaat in
over het onderwerp hoe
scheurden
gooiden.
Beschermd door weldenkenden, konden
voorzitter en spreker het rijtuig veilig
bereiken.
Voor de hoog noodige
de opleiding der onderwij-
voor de verbetering hunner
goed als niets gedaan. Ook
het voorbereidend onderwijs wachtte te ver
geefs op eenige voorziening.
Voor belangrijke verschijnselen van ont
wikkeling, die zich in de maatschappij ver
tonnen, sluit de Regeering het oog. Bij
zonder teekenend is in dit opzicht de hou
ding, die zij aanneemt tegenover het recht
matig streven der vrouw naar grootere
zelfstandigheid. De gehuwde vrouw wil
men uit alle openbare betrekkingen weren.
Van eiken maatregel om de vrouw, al ware
het dan ook slechts geleidelijk, invloed te
verschaffen op den gang van zaken inStaat
en gemeente, toont de Regeering met hare
meerderheid zich afkeerig.
DWAZE BESCHULDIGING.
De Nederlander die om begrijpelijke rede
nen, gaarne een indruk wil vestigen, dat de
Concentratie slechts voor de leus tegen de
sociaal-democratie ingaat, maar dat er eigen
lijk een blauw-rood blok bestaat, juicht over
het feit, dat in het district Franeker vrij
zinnigen en sociaal-democraten het onder
ling eens zijn geworden over de te bezetten
Staten-zetels. De vrijzinnigen zullen drie,
de sociaal-democraten twee candidaten stel
len, en als dat nu geen bewijs is, dat woor
den en daden der Concentratie twee zijn,
dan weet het blad van den heer De Savor-
nin Lohman het niet.
Dwazer beschuldiging kon zeker niet wor
den geuit. Want dit samengaan is het
gevolg, het onvermijdelijk gevolg van een
truc, waarvan de eer der uitvinding toekomt
aan de Christelijke partijen, en wel deze,
om bij de Staten-verkiezingen minder can
didaten te stellen dan er vacatures zijn,
waardoor de kans om in herstemming te
komen aanmerkelijk wordt vergroot, een
truc, waarvan zoowel de vrijzinnigen als de
sociaal-democraten in Franeker reeds de dupe
zijn geworden. Er is daar dan ook geen
sprake van een blauw-rood blok in Franeker,
maar slechts van een gemeenschappelijk ver
ijdelen van een stembustruc van het aller-
bedenkelijkst allooi, en die, al is de wet
daartegen onmachtig, toch zeker ook wel
naar het oordeel van De Nederlander niet
door den zedelijken beugel kan.
Ondertusschen maakt deze Christelijke
slimmigheid het buitengewoon wenschelijk,
dat bij de verkiezingen voor de Provinciale
Staten voor elke vacature bepaalde candi
daten zullen moeten worden gesteldalleen
daardoor toch kan men aan zulke door de
wet niet voorziene praktijken een einde
maken. En het teekent wel, dat het juist
altijd de zich noemende christelijke partijen
zijn, die zoo uitgestudeerd zijn op dergelijke
slimmigheden. De listigheid der slangen
wordt aan die zijde allerminst versmaad.
Oostergo.
Schettens, 31 Mei. Een veehouder alhier
kreeg ouder gewoonte uit Duitschland zijn
bekende maaiers, maar het tweetal arriveerde
in beschonken toestand en begaf zich ter
ruste op het hooi in de schuur. Den
volgenden morgen plofte er een naar beneden,
en brak zijn heup en been. In deernis-
wekkenden en zeer ernstigen toestand is de
man, vader van zes kinderen, naar het
ziekenhuis te Sneek vervoerd.
Arum, 1 Juni. De landbouwer R. D. de
Boer alhier verkocht een enterstier aan de
fokvereeniging te Schraard voor ruim f 3000.
Stavoren, 2 Juni. Aardiger kan het
wel niet, maar gevaarlijker misschien ook
niet. Intusschen er zijn meer, die zich met
het liefste wat hun was, toevertrouwd hebben
aan een reddingsboot
Maar vrijwillig, zooals
durfd heeft, blijft het
niet een eenig geval.
Eerst had ze haar zin gezet op het
zeiltje, dat over het zoeklicht boven de
stuurkast van de stoompont //Enkhuizen” is
gespannen. Daaronder scheen het haar zoo’n
goed plaatsje voor haar nest, maar de
equipage kon dat niet toelaten. En toen viel
het oog op het zeil, dat over de in de
davids hangende reddingsloep is gespannen.
Dat kon men niet weigeren en daaronder,
boven in den kop van de sloep, ligt nu ’t
nest met de vier eitjes.
Meermalen daags en ook wel ’s nachts
maakt de broedende spreeuw de reis mede
over de woelige baren.
Hepk. Nbld. v. Fr.
Treurig.
Sinds eenigen tijd had het de aandacht
getrokken, dat een 17-jarige klerk, werkzaam
aan het bijkantoor ’s-Gravenhage van de
Algemeene Maatschappij van Levens
verzekering en Lijfrente, te Amsterdam, zich
vrij groote uitgaven veroorloofde aan uit
stapjes, kleeding enz. Zoo was hij Zaterdag
vóór acht dagen met een 16-jarig meisje
naar Amsterdam gegaan, had daar met haar
den nacht doorgebracht in een hotel om
den volgenden dag samen een boottochtje
te maken naar Urk.
De directie van het Haagsche bijkantoor,
aan wie een en ander ter oore kwam,
wenschte daarom op het laatste der vorige
week, dat hij zijn kas zou opmaken en
verantwoording doen van door hem geïnde
en geboekte quitanties. Onder voorwendsel,
dat hij nog een bedrag van f 7.80 te innen
had en dan een ronde som kon verantwoorden,
wist hij op dat oogenblik het opmaken van
zijn kas uit te stellen.
Toen de gerezen argwaan door zijn uit
blijven versterkt werd, belde men het adres
op, waar hij de f 7.80 zou ontvangen,
waarop bleek, dat hij daar inderdaad kort te
voren was geweest.
Uit het daarna door den brigadier-
rechercheur van der Drift, ingestelde onder
een passage-bureau
Amerika had genomen,
s.s. //Noordam”
De nieuwe centen.
De Prov. Gron. Ct. schrijft:
Bij een onzer lezers, een dood eerlijk
mensch, maar een grappenmaker, wat uit
deze nieuwe-cent-geschiedenis blijkt, had zich
de meening vastgezet dat achter het zwart
gallige mombakkes van het jongste onzer
muntstukken een vriendelijk gelaat moest
schuilen. Hij besloot dus al het mogelijke te
doen om den zwartkijker het masker af te
rukken en probeerde met bijtende vochten
om den neger een zonniger aanschijn te geven.
En ziet, de wasch met zoutzuur loste de
Bolsvardsche Courant
