No. 46.
Verschijnt Donderdags en Zondags. 52ste Jaargang
1913.
lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
n
Politieke Dag.
Dinsdag 17 Juni 1913.
II
4W
Uitslag der Kamerverkiezingen.
O.
Zondag 8 Juni.
Waak Nederland over
uwe vrijheid!
BINNENLAND.
VOOR
Bolsward.
4
den
het
algeheele verbouwing
voorheen van
I
Vóór een
Lemmens, van
Lemmens was
stroopers en vrienden om met hen het avond
maal te nemen, hetgeen hij aanvaardde
’s avonds rond half 12 keerde hij huiswaarts,
werd aangevallen en met een stuk hout dood
geslagen. Het gerecht stelde een onderzoek
in. Twee personen van Wichelen werden
aangehouden, en na twee maanden voorloopige
gevangenis werden beiden in vrijheid gesteld.
Óndanks de ijverige opzoekingen kon men
de daders niet ontdekken. Nu is de zaak
opgeklaard. Een welbekend wildstrooper uit
den omtrek heeft op zijn sterfbed volledige
bekentenissen aan zijn dochter afgelegd, en
zeide, dat zijn laatste wil was, dit kenbaar
te maken, opdat
aangezien worden
er niemand anders, zou
voor deze feiten.
Centrum.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Ds. D. N. Zuithoff, als correspondent
der Evang. Maatschappij, opende Donderdag
avond in zzde Doele” met een kort woord
de vergadering, waarin bovenstaand onder
werp behandeld werd, ’t Doel, aldus de heer
Zuithoff, der Evang. Maatsch. is een bestrij
ding van het ultra-montanisme als den vijand
van onze godsdienstige- en staatkundige vrij
heid, waarvan een der middelen is om dat
doel te bereiken, het bestrijden van bond
genootschappen met Rome, waardoor het
kerkelijk-staatkundig streven der ultra-mon-
tanen wordt in de hand gewerkt. Deze
bijeenkomst is géén politieke in engeren zin,
maar bedoelt te zijn een waarschuwing aan
de protestantsche kiezers in hun samengaan
met Rome.
Nadat de heer JOS. v. VEEN het woord
gekregen heeft, begint hij met de verklaring,
niet in de éérste plaats op te treden als
ex-priester, maar als Nederlander.
’t Gaat niet tegen de Roomschen als mensch,
maar tegen de dreigende Roomsche over-
heersching. Rome met zijn priesters werkt
als een geheim genootschap, waarvan de leek
niets weet. Langs den hierarchisghen weg
regeert de Paus niet alléén over zede en
moraal, maar ook over het politieke en econo
mische leven (Tariefwet). Het systeem van
Rome, om voor zich het monopolie van
deugd en goede zeden op te eischen, verdient
bestrijding.
Het systeem van Rome door vreedzame
binnendringing (la pénétration pacifique)
zich vast te zetten en z’n invloedsfeer uit te
breiden, ongemerkt, maar zeker, moet worden
tegengegaan met politieke middelen alléén.
Na een korte historische beschouwing hoe
Rome zich hier kon inwerken en Luther
voor de Germaansche volken den eisch van
gewetensvrijheid naar voren bracht en for
muleerde hoe met de staatkundige verande
ringen de democratie, voor de bestrijding
van het zzvreedzame binnendringen”, in eenig
opzicht een belemmering was geworden, maar
Rome daarentegen juist in zijn wijziging der
kerkelijke samenleving de hiërarchie sterker
deed worden en z’n gezag beter vestigde,
hoe ten slotte de laksheid en kortzichtigheid
der vrijzinnigen hier een gevaar te meer
werd, pleitte Spreker met kracht en klem
voor een noodzakelijk verzet.
uVijf jaar geleden” zei de heer van Veen,
is Nederland onder een bepaalde rechtbank
van Rome ondergebracht, na jarenlang be
werkt te zijn door het genootschap der ge-
loofspropaganda, door kardinalen geregeerd.
Het verbod van gemengde huwelijken kan tot
allerlei staatkundige wanverhoudingen aanlei
ding geven. De bestrijding der modernisten
is een belemmering der wetenschap,' een
wetenschap gedoceerd in seminaria, wier pro
fessoren door den staat worden gesubsidieerd.
Anderhalf jaar geleden is er door het motu
proprio quantavis Diligentia een aanval op
ons staatsrecht gedaan, evenals de Borromeus-
encycliek er een was op den geest en zede
der groote hervormers maar van verzet
of protest van protestantsche zijde was geen
sprake. De vrijzinnigheid bleef laks als altijd.
Ook in Indie is de christianiseering een
blijvend gevaar! Douwes Dekker die nu in
ons land is en waarmede ik dezer dagen een
gesprek had, vertelde, dat er in de kampongs,
door de opgezweepte bevolking, militaire
oefeningen worden gehouden! De kuituur is
in gevaar. De Roomschen hebben Indië
onderling in zendingsdistricten verdeeld,
zonder dat er één woord over gerept is in
de Tweede Kamer. In de laatste tien jaar
nam het aantal kloosters in ons land met
honderd toe. (Eén vierde deel van Zeeuwsche
landerijen is in handen van roomschen, die
langzamerhand de protestanten er heelemaal
zullen zien uit te werken.)
Overal zet Rome zich vast, de politieke
strijd wordt meegevoerd en bekostigd door
Roomsch geld, wat de spreker kon afleiden
uit een gezegde van den christ. hist, afge
vaardigde Ankerman, die de christ. hist, het
samengaan in coalitie aanbeval zzomdat de
verkiezingskas leeg was”.
Dr. Hofman, een katholiek arts, beweert
dat men in de éérste plaats Katholiek, in de
tweede plaats Nederlander is. Voor de Room
schen is de encycliek Z/Rerum Novarum” de
grondwet in politieke aangelegenheden.
Na de pauze wijst Spreker er op hoe Rome
nu, nadat ze door z/vreedzame binnendringing”
zich een plaats veroverd heeft, van ’t overige
volksdeel zich afscheidt, wat door tal van
voorbeelden wordt toegelicht, lighal, dansclub,
drankbestrijding, voetbalclubs enz. De be
doeling daarvan is zich een schijn van meer
derwaardigheid te geven als te zijn een (/uit
verkoren” deel, waardoor de groote massa
zich laat suggereeren en leiden in een richting
die van uit het Vaticaan wordt aangegeven.
De overrompeling door Rome wordt in de
hand gewerkt, le. door het samengaan in
coalitie, 2e. door de lafheid en niet op de
hoogte zijn der liberalen, 3e. door het eigen
aardige vrijheidsbegrip der vrijzinnigen. Maar
juist de vrijzinnigen die de geestesvrijheid
eischen, moeten, logisch geredeneerd, stelling
nemen tegenover de Roomsche dogmatiek, die
deze vrijheid niet veroorlooft.
Ter wille van ons zelf en die na ons komen
hebben wij het recht en de plicht onze duur
verworven vrijheid te handhaven, hebben wij,
hoe eer hoe beter stelling te nemen tegenover
Rome en den strijd aan te binden tegen
haar verderfelijk systeem. Langs den weg van
den politieken strijd hebben wij (/Nederlanders
te waken over onze vrijheidI” (luid applaus.)
Ds. Zuithoff sloot met een woord van dank
aan den spreker, en een opwekking tot aan
sluiting bij de Evang. Maatschappij, tevens
de protestantsche kiezers op’t hart drukkend
zich wel te beraden bij de komende verkiezing,
de vrij druk bezochte vergadering.
v. Fr.
En deze week is men begonnen met de
van de (/Stadsherberg”
Elselo, die veranderd wordt in
een moderne le klas zaak. N. Sn. Cl.
Foor Wielrijders!
Lantaarns deze week aansteken 8.43.
Bekentenis.
12-tal jaren werd de jachtwachter
Lede, vermoord te Wichelen,
uitgenoodigd door eenige wild-
Gaasterland, 4 Juni. Met het maaien
is men hier nu bijna algemeen begonnen.
Het land levert een goed zwad. Lang heeft
men alhier tegen het gebruik van de maai-
machine opgezien, doch thans wordt zij alge
meen gebruikt j alleen den boeren van de
familie zzStar Numau” is het gebruik van
de maaimachine bij huurcontract verboden.
Kimswerd, 5 Juni. Gisteren namiddag
arriveerden alhier een zeventiental heeren
uit zzDe Beemster”, leden van de Holland-
sche Maatschappij van Landbouw. Onder ge
leide van den heer Timmer werden het Land-
bouwhuis, de stoom-zuivelfabriek en de
Electrische Centrale bezocht.
Franeker, 3 Juni. Gisteravond heeft zich
hier ter stede een feestcommissie gevormd om
ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan der
groote Franeker kaatspartij feestelijkheden te
organiseeren.
Deze zullen in aansluiting met de door de
P. C. te houden Nationale (Maandag 28
Juli) en Internationale kaatspartij (Woensdag
30 Juli) hoofdzakelijk bestaan uit een gondel-
vaart (Maandag 28 Juli), een sportoptocht,
concerten in openlucht, benevens een toe
passelijk plastisch openluchtspel (Dinsdag 29
Juli) ontworpen door en uit te voeren onder
leiding van den bekenden Frieschen dichter
en schrijver, den heer Y. Schuitmaker, wiens
naam iets zeer artistieks waarborgt.
Verder ligt het in de bedoeling de stad
op meerdere punten te versieren. Het belooft
een zeer bijzonder en grootsch feest te worden.
H. M. de Koningin heeft voor den Inter
nationalen wedstrijd een groote zilveren
medaille beschikbaar gesteld.
Hepk. Nbld.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Dinsdag 17 Juni ontvangen wij
uitslag der Kamerverkiezingen uit
geheele land op de vlugste yyijze.
Wij zijn evenals vroeger weer bereid den
uitslag gecombineerd in enkele telegrammen
door te seinen aan ieder, die daarin belang
stelt tegen betaling van f 5.plus de sein-
kosten.
Spoedige opgaaf gewenscht met het oog
op de te nemen maatregelen.
Firma B. CUPERUS Az.
Diefstal met braak.
Snoek, 5 Juni. De venter Jan Wilbers
ontdekte Dinsdagmorgen in de schuur van de
firma De Graaf en De Wolf, waarin hij
’s nachts zijn venterskar bergt, dat deze
was opengebroken.
Bij onderzoek bleek, dat er verschillende
manufacturen uit ontvreemd waren. Wilbers
zag weinige oogenblikken daarna een arbeider
met een nieuw boezeroen aan, ’t welk zeer
veel geleek op dv soort, welke hij dagelijks
verkocht.
De bestolene deelde zijn bevinding aan de
marechaussee mee.
’t Duurde niet lang, of de man met 't
boezeroen was in verhoor, ’t Bleek al spoedig
dat de arbeider, een zekere S. D., die met
zijn scheepje aan de Trekvaart ligt, niet
zuiver aan de graat was. Een onderzoek in
zijn scheepje bracht aan ’t licht, dat hij in
’t bezit was van verschillende manufacturen,
die, naar verondersteld wordt, door voor
noemden arbeider zoo voor en na uit de be
wuste kar werden gegapt. In elk geval be
stonden er voor den man der wet voldoende
redenen, om ’t geheele zaakje in beslag te
nemen.
De aangehoudene was bij genoemde firma
in dienst en had altijd den sleutel der schuur.
Hedenmorgen is hij gevankelijk naar Leeu
warden overgebracht.
Zeebad Hindeloopen.
Hindeloopen, 5 Juni. De tijd voor het
zeebad nadert. Het nieuwe groote badpaviljoen
op, timmerlieden en schilders
het hardst om op tijd gereed
Een luchtig heer.
’t Gebeurde 30 Mei 1913 te Dirksland.
Bij tropische hitte daalde zachtjes een
naakte man met uitgestrekte armen uit den
wolkeloozen hemel omlaag. Eenige boeren en
veldarbeiders zagen, door panischen schrik
bevangen, dit schouwspel aan. Eindelijk komt
hij midden in de haven terecht, doch het
water schijnt hem te koud, want met een
grooten sprong staat hij ’t volgend oogenblik
op ’t land, in zzeen stuk erwten”. Daar blijft
hij staan, buigend en kushandjes uitdeelend,
voor zijn bevreesde toeschouwers.
Langzaam-aan naderen nu de verschrikte
menschen doch op een gegeven oogenblik
maakt het bovennatuurlijke wezen een diepe
buiging en met een geweldigen sprong nadert
hij nu zijn bewonderaars, die als een troep
Indianen uit elkaar stuiven. Weer blijft hij
staan, met de armen wenkend en büigend
en weer naderen zijn toeschouwers, doch dit
maal met booze bedoelingen, want verschanst
achter een doornhaag beginnen ze hem met
steenen te gooien, dat hij eindelijk, zonder
een zucht te slaken, in elkaar zakt.
Met een doodelijk bleek overtogen gelaat
naderen ze thans hun slachtoffer en wat
blijkt nu Een luchtballon in den vorm
van een man, met looden pantoffels aan, een
gat in de huid gegooid met een stuk keislag,
ligt slap en wezenloos aan hun voeten.
Rotterdammer
schiet mooi
werken om
te komen.
Waarschijnlijk zal de opening ongeveer 18
Juni kunnen plaats hebben.
Intusschen maakt Hindeloopen zich gereed
de pensiongasten te ontvangen. Deze week
wordt geopend het pension zzDe Hinde” in
het voormalig Slot van de familie Avenhorn
van Nauta.
Door zijn prachtige ligging aan het water,
met wijde vergezichten over het Friesche
landschap en te midden van hooge lommer
rijke boomen, zal dit pension zeker in trek
komen bij pensiongasten, te meer, daar het
heel comfortabel is ingericht, van gasver
lichting is voorzien, enz.
Style
£34?-
Style
368
Style
Bolswardsche Courant.
5
B. J. Zant man
P
>TYLE
