lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No. 54.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1913.
52ste Jaargang
I
Zondag 6 Juli.
Uit de Pers.
BINNENLAND.
I
-i
VOOR
A fzonderlijke
de Concentratie-partij.
over
I
3811
6005
5327
3726
3575
6425
3915
3274
3686
284
75
136
196
122
81
102
171
35
149
1
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Dockum
Doetinchem
Enkhuizen
Goes
Harlingen
Hilversum
Schiedam
Sliedrecht
Steen wijk
Tietjerksteradeel 3988
I
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
heeft men de soc.-democratische stemmen niet
noodig. Of wel, men gaat bezuinigen, doet
waarop wij steeds aandrongen, óók al om geld
los te krijgen voor pensioen en dergelijke.
Als om die reden rechts met onze hulp de
Regeering zou willen laten vallen en dat wel,
om die Regeering de vervulling harer taak,
invoering van algemeen kiesrecht, onmogelijk
te maken, dan dwingt ons eigen program,
onze eigen verantwoordelijkheid jegens de
arbeiders, ons eigen doel voor deze wetgevende
periode ons, datgene te doen of na te laten,
wat noodig is om dien toeleg te doen mis
lukken.
Hoofdzaak is, dat een vrijzinnige Regeering
optreedt, zooals van een regeering kan worden
verwacht, die een program, als dat der con
centratie, nader gepreciseerd als door de be
antwoording onzer herstemmingsaanvragen is
geschied, heeft uit te voeren. Alle pogingen,
om daaraan te ontkomen, zullen on verbiddellijk
afstuiten op onzen onwil, om de arbeiders,
democraten en Staatspensioneerders van ons
land teleur te stellen. Onder deze zware ver
antwoordelijkheid voelen wij ons te staan; wat
daarvoor noodig is, eischen wij van ons zelf en
van de mannen der concentratie”.
Samen 1351
Wat herstemming voor de Coalitie beteekent,
dat zal De Standaard wel kunnen beoordeelen.
Het is dan ook, zooals dit blad terecht
opmerkt, verdeeld over 10 districten, geen
noemenswaardig cijfer bij een stemmenaantal
van 700000 h 800000 over het geheele land
en het is alzoo bij eene voorkomende ge
legenheid volstrekt geen onmogelijk geval,
gezien de kolossale aanwas in deze 4-jarige
periode, dat voor Links de stembus nog gun
stiger resultaten kan opleveren, dan thans
reeds het geval is geweest.
De soc.-dem. en de oorlogsbegrooting.
In een artikel in Bet Volk schrijft mr.
Troelstra over het stemmen voor de oorlogs
begrooting door de sociaal-democraten
h Wat de militaire begroetingen aangaat, zoo
kan de steun der sociaal-democraten voor de
aanneming daarvan alleen dan noodig zijn,
indien rechts die begroetingen afstemt. Wij
hebben echter zelfs van vrijzinnigen als Bor-
gesius en de Jong gehoord, dat zij de wet-
Colijn in goede continuïteit willen uitvoeren
en als de tien vrij-liberalen het met hun
hoofdman eens zijn, kan Colijn nog wel eens
worden overtroefd. In dat geval is tegen
stemmen van rechts niet te verwachten en
dan dragen zij,
er een zuiver
't concentratie-program.
Wij lezen in Oostergo:
Een rekensommetje.
Ons werd het volgende ter plaatsing aan
geboden. Wij ruimen het gaarne een plaatsje in:
Ter illustratie van het rekensommetje door
De Standaard gepubliceerd, aan hoeveel stem
men het hing, of rechts had de meerderheid
behouden, wenschen wij onder de aandacht
van dat geloofwaardig blad te brengen, dat
het voor rechts juist berekend 1351 stemmen
minder had behoeven te bedragen of 10 van
de 16 rotsvaste districten (Nederlander) der
C.-H. en A.-R. waren met Links in herstem
ming gekomen, en wel behoudens Harlingen,
alle met candidaten van
Het zijn:
volstr. meerderh. aant. st.
gekozen
4095
6080
5463
3922
3697
6506
4017
3445
3721
4137
Wonseradeel, 3 Juli. Wanneer men in
deze gemeente het onafhankelijkheidsfeest
wenscht te vieren, dan zal men dit moeten
doen zonder financieelen steun uit de gemeente
kas. Een voorstel van twee H.H. Raadsleden,
om voor ieder schoolgaand kind 25 cents uit
te trekken, werd met 8 tegen 7 stemmen
verworpen.
Witmarsum, 3 Juli. Twee motorfietsen,
uit verschillende richting komende, passeerden
elkaar hedenmorgen even buiten ons dorp nabij
een overweg. Van twee meisjes die niet wisten
naar welken kant ze moesten uitwijken,werd
het eene aangereden door de motorfiets van
den heer Werkhoven alhier. Beide klompen
van het meisje braken, doch overigens kwam
ze er met den schrik af. De motorfietser
echter, de reparateur J. L. stortte van de fiets
en bezeerde zich ernstig aan zijn gelaat.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 3 Juli. Bij de gisteren gehouden
verkiezing van 5 raadsleden wegens periodieke
aftreding was de belangstelling als in geen
jaren zoo groot.
Voor deze verkiezing werden uitgebracht
1509 geldige stemmen, zoodat de volstrekte
meerderheid was 755.
Van die 1509 verkregen L. Bakker Wz.,
S. D. A. P. 413, F. Blok Jz. a.-r. 686,
Dr. G. Bouma, aft. lib. 536, Joh. Faber,
S. D. A. P. 347, K. Feikema, candidaat van
een groep kiezers 326, J. Huges, aftr. lib.
472, K. Meima, a.-r. 588, M. Oppenhuizen c.h.
593, P. Spoelstra, r.k. 552, R. Tolsma, c.h.
566, G. Wilhelmij, aftr. lib. 433, N. J.
Wouda, lib. 359 en J. Ytsma, aftr. S. D. A. P.
624. Van deze lijst vallen dus afFaber,
Feikema en Wouda; zoodat herstemming tus-
schen de 10 overige (5 rechts en 5 links)
moet plaats hebben.
Voor de tusschentijdsche verkiezing, vac.
J. Elzer, werden uitgebracbt 1523 stemmen,
van onwaarde en blanco 83, geldige stemmen
1440, volstrekte meerderheid 721.
Daarvan verkregen L. Bakker Wz. 8. D. A. P.
416, J. W. G. Kiezebrink, lib. 440 en H.
Tromp, r.k. 584 stemmen. Zoodat voor deze
verkiezing herstemming moet plaats hebben
tusschen Kiezebrink en Tromp.
’t Aantal kiezers voor den Raad in deze
gemeente bedraagt 1803.
Alzoo bleven absent 280, van welke 180
nog beslist hadden kunnen stemmen.
Schoterland, 3 Juli. De zon blijft maar
weg en het hooien vlot niet. Langer dan een
week is het al op het land in bewerking en
nog is het geen hooi. Het begint de boeren
te vervelen en ze gaan het halve hooi nu
ook maar inkuilen. De ondervinding heeft
geleerd, dat het heel best kan.
Een onzer boeren heeft alle gras direct
ingekuild, hij wil het dezen winter zonder
hooi doen. N. Sn. Ct.
Het circus Paul Wilke te Sneek.
De Sneeker Courant schrijft
Eindelijk... het is er! Wat is er de laatste
dagen verlangd, gehoopt, gedroomd, voorspeld
en thans ligt de openingsvoorstelling reeds
aohter den rug I
gens hem de leidende kracht is in elk op
zicht, dan in ieder geval aan de regeering
deelnemen zal, beantwoordt de heer van der
Goes met een positive weigering
De vorige week schreef Hel Volk in een
stukje aan ons adresde concentratie weigert,
omdat zij niet de meerderheid heeft, de re
geering te aanvaarden, welnu, wij socialisten
weigeren dat ook wij staan dus gelijk.
Dat is juist.
Maar Het Volk moet nu de redeneering
voltooien. De concentratie weigert niet de
regeering te aanvaarden samen met de partij,
met welke zij samen de overwinning behaalde
maar de sociaal-democraten weigeren dat wel.
Dat is het onderscheid. En daarop komt het
aan. De concentratie zegtniet ik alleen,
maar wel samen, omdat wij samen de regee
ring deden vallen. Maar de heer van der
Goes zegtniet wij alleen, en ook niet samen.
De vraag rijst, wanneer in den gedachten
gang van dezen Marxist de 8. D. A. P. dan
wel bereid moet zijn om te regeeren. Als zij
de 51 zetels heeft? Dan heeft zij den tijd
nog. Alles toont echter aan, dat men wel
voelt nu eenigszins in het nauw te zitten.
En dat nog nie.t eens, wijl bet eenvoudig na
deze stembus der socialisten constituti-
oneele plicht is, om mede te regeeren, maar
meer nog omdat men min of meer vreest,
dat de kiezers ongunstig zullen oordeelen
over een politiek, die zich van alle verant
woordelijkheid terugtrekt. Weigeren de socia
listen deel te nemen aan de regeering, dan
zullen ze in plaats daarvan vooraf zulke
positieve beloften en accoorden van steun aan
een concentratie-kabinet dienen te doen, dat
dit feitelijk met een regeeringsverantwoorde-
lijkheid gelijk staat. Doen zij ook dit niet,
en zij alleen de schuld, zoo
zakenkabinet optreedt, los van
De komende regeering en de oppositie.
Het (R.-K.) Centrum schrijft
Door den uitslag der verkiezingen zijn de
Katholieken van regeerings-partij, oppositie
partij geworden.
Zelfs wanneer een Zaken-Kabinet zou op
treden, zou men moeilijk een andere houding
van hen kunnen verwachten.
Immers, zulk een Zaken-Kabinet zou van
zelf een Linksch karakter dragen, en den
invloed der nieuwe meerderheid ondergaan,
terwijl van Rechts wel niemand daarin zal
zitting nemen.
Hoe men het dus keert en wendt onze
partij behoort in elk geval tot de minderheid
en de oppositie.
Toch behoeft hieruit niet te volgen, dat de
Katholieken nu ook geen ander doel kunnen
of mogen hebben, dan aan de nieuwe re
geering den voet dwars te zetten.
Een partij van vijf-en-twintig man, de
sterkste van alle partijen in de Kamer, heeft
een hoogere taak te vervullen.
De Katholieken leverden trouwens altijd
het bewijs, dat zij in de meerderheid niet
aanmatigend en in de minderheid niet on
handelbaar waren.
Aan onredelijk oppositie, aan moedwillige
dwarsdrijverij, valt bij hen niet te denken...
Dr. Kuyper in de Eerste Kamer.
De Haagsche correspondent van de Tel.
schrijft
De Nederlander bevestigt het bericht van
ons blad, dat dr. Kuyper door de Staten van
Zuid-Holland tot lid der Eerste Kamer zal
worden gekozen in de vacature-Waller, en
voegt er bij, dat hij de benoeming zal aan
nemen. Dr. Kuyper keert dus in het actieve
politieke leven terug. Men herinnert zich,
dat hij als lid der Tweede Kamer ontslag
nam wegens toenemende doofheid, die hem,
gelijk hij schreef, verhinderde aan de werk
zaamheden deel te nemen. In deze omstandig
heden is het zeer zeker eigenaardig, dat de
taaie en strijdlustige leider der anti-revolution-
nairen naar de Eerste Kamer gaatalthans
wanneer De Nederlander juist is ingelicht,
dat hij de benoeming zal aannemen. Is dit
zoo, dan is het blijkbaar dr. Kuyper’s plan,
in de Eerste Kamer zelf oppositie tegen het
nieuwe kabinet te voeren. Niet zonder be
langstelling mag dat worden tegemoet gezien,
vooral nu het waarschijnlijk is, dat ook een
sociaal-democraat zijn intrede in ons Hooger-
buis zal doen.
De S. D. A. P. en de Regeering.
De Haagsche redacteur van de Tel. schrijft
Het is op ’t oogenblik in de leidende
kringen der 8. D. A. P. eene niet onaardige
toestand. De groote vraag, of zij direct zal
deelnemen aan de regeering, door één of meer
van haar mannen als minister te laten op
treden, beheerscht aller gedachten. De heer
Troelstra, dezelfde, die in de verkiezings
campagne keer op keer riep, dat hij geen
minister wilde worden, hoewel geen sterve
ling ’t hem toen gevraagd had, schrijft thans
in Het Volk, dat hij zich over de groote
zaak niet wil uitlaten, omdat er nog geen
enkel officieel aanbod of voorstel gedaan is.
Hij doet uiterst gereserveerd. Maar denkt
er om zoo roept hij uit als we ons
bereid verklaarden, dan zouden we minstens
drie portefeuilles moeten hebben, want we
vormen een derde deel van de linkerzijde.
Maar postitief zegt hij niets.
De heer van der Goes echter, in het bij
voegsel van Het Volk, zegt wel wat. De vraag
of de 8. D. A. P. aan de regeering moet deel
nemen, beantwoordt hij ontkennend. Onze
bescheiden meening is zegt hij dat
de partij de gelegenheid, zoo zij zich thans
voordoet, ongebruikt moet laten, dat moge
lijke aanbiedingen, om over één of meer
minister-portefeuilles te beschikken, nu zullen
moeten worden afgewezen. Zie zooNu
weten wij het. Trouwens de teekenen wijzen
er wel min of meer op, dat het dien kant
uit gaat. Het artikel van den heer van der
Goes is van een wonderlijke tweeslachtigheid.
Alles, wat er in democratisch opzicht bereikt
is, alles wat er nog bereikt kan worden, alles
wat de concentratie heeft beloofd te zullen
doen, komt, zoo belooft hij, door de kracht
der 8. D. A. P. En door niets anders. Maar
als men dan vraagt, dat de partij, die vol-
De dag van aankomst was wel een eigen
aardige. Er was juist stemming voor den
gemeenteraad, die, gelijk duidelijk merkbaar
was, Woensdagavond laat nog veler aan
dacht en arbeid in beslag nam. Maar
Donderdagmorgen scheen alle stemmings-
stemming verdwenen, om haar plaats te geven
aan een circusstemming, die ongetwijfeld 5
dagen lang over onze stad en een groot deel
harer inwoners hangt.
Het kon dan ook moeilijk anders Toen
het circus per extra trein om half 8 arri
veerde en om ruim 8 uur de eerste wagen
op het terrein aankwam, waren vele rappe
handen gereed, om de zaak op te richten.
En hoe later het werd, hoe drukker en be-
drijvigerMen ondervond wel eenige stoornis,
doordat de zwaar beladen wagens, op weg
naar het terrein, in den grond zakten, zóó
vast, dat een zestal paarden (en wat voor
paarden niet vermochten het gevaarte los
te trekken. Niettemin werkte men ongestoord
door. Een keurige taakverdeeling maakte
den arbeid licht en deed alles vlot van sta
pel loopen.
’s Avonds om 8 uur, toen de opening zou
plaats hebben, was dan ook alles tot in de
puntjes in orde.
En reeds lang vóór dat uur stroomden de
menschen naar het circus. Het zou er vol
worden, werd gezegd. En het was er vol.
Alle rangen bezet, alleen de stalles en de
loges hadden nog meer kunnen bevatten.
Even acht uur, begon de kapel hare muziek.
En toen kwam van uit de stallen Mile
Daivis, Parforcerijderes zondier zadel, die al
aanstonds de toeschouwers in verrukking
bracht door hare vlugge, maar zekere bewe
gingen op het ongezadelde paard. Maar ook
de beide nummers voor schoolrijders gaven
keurige kunstjes van dressuur te aanschou
wen. De steigerpaarden, de springpaarden
met hun komische, maar altijd belangwekkende
en zekere bewegingen, ontlokten mede dave
rend applaus aan de menigte.
Maar neen, het is ons niet mogelijk, ieder
nummer van het afwisselende programma af
zonderlijk te vermelden.
Eene uitzondering moeten wij maken voor
de clowns, die op ongeëvenaarde wijze de
ruimten tusschen de verschillende nummers
vulden met hunne grappen.
Een woord van lof ook voor „Onze Ja
vaantjes,” wier bewegingen elkaar in blik
semsnelheid opvolgden en blijk gaven van
volmaakte geoefendheid.
Maar de fijnste nummers kwamen na de
pauze.
De heer Wilke Jr. maakte met zijn vrij-
heidsdressuren een zeer goeden indruk.
Het toppunt van bewondering echter ver
wekten de onverschrokken, maar sierlijke
bewegingen der koorddanseres, Mlle Helena.
Ze was inderdaad meesteresse op het koord
en dit nummer zal de attractie van het
circus zijn.
Of... Het moest zijn dat de 7 Rowlands
met den prijs weggaan. Inderdaad heeft ook
dit nummer uitbundig gejuich verwekt, niet
het minst de daarin optredende clown. Een
oogenblik ging er een gil op uit de menigte
toen deze tusschen de spaken van het achter
wiel geraakte, maar... het was geen ongeluk
bet hoorde er bij.
Ten slotte nog de toeren der levende Pro
pellers, hoog in de tent, een rit van Mile
Rosita en... onder klanken van het „Wien
Neerlandsch bloed” verlieten de honderden
toeschouwers welvoldaan het circus.
Verkiezing Eerste Kamer.
De 8. D. fractie in de Provinciale Staten
van Friesland zal bij de op Dinsdag te houden
verkiezing van twee leden voor de Eerste
Kamer haar stem uitbrengen op den heer
H. van Kol, oud-lid der Tweede Kamer.
Daar de vrijzinnige fractie met dezen candidaat
accoord gaat, is de verkiezing van den heer
Van Ko] verzekerd. Alg. H.
De Tweede Kamer.
Verschillende nieuwgekozen leden van de
Tweede Kamer van alle richtingen zijn reeds
in de vergaderzaal geweest om hunne zit
plaatsen uit te kiezen.
De sociaal-democratische afgevaardigden
hebben banken uitgezocht, die hen zooveel
mogelijk tot één groep vereenigen.
Wegens plaatsgebrek aan de linkerzijde,
zullen 6 leden van de meerderheid naar de
overzijde (rechts) moeten zitting nemen.
Alg. Hndbk
I®. 1
Bolswardsche Courant.
I1
