Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Zondag 17 Augustus.
No. 66.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
52ste Jaargang
1913.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
,,’t Zal wel wennen”.
DE WEIGERING.
VOOR
Afzonderlijke
Arnh. Cl,
dak-
u
Wij lezen in Oostergo
verwondering uit
van alle apotheoses
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
zoo druk met
nu toch eigenlijk
van de N.
een ander
men op de
van het gebeurde nog een bloedplas
De getroffene heeft zich in zijn eigen
belang nog schuil gehouden.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch, aangesloten onder No. 4.
vrijzinnigen te danken
sociaal-democraten.
De verkiezingen brachten het bouwwerk
der vrijzinnigen en sociaal-democraten in zoo-
danigen staat, dat zij hun Meiboom in de
kap konden plaatsen.
Gezamenlijk hebben de bouwers gejubeld
om den boom, gezamenlijk hebben zij het
pannenbier en het krentebrood ter eere van
het heugelijke feit genuttigd...
Maar nu het oogenblik is gekomen om de
woning in te richten, te stoffeeren en te
meubileeren, nu gaat een gedeelte van de
bouwlieden een pijpje rooken op de stellingen
en roept den anderen toewerkt gij maar
voort, wij zullen u niet storen, wij zullen
desnoods buitenshuis een beetje helpen, maar
in het huis komen wij niet eer voor het
geheel gereed is.
De onderlinge verstandhouding der naaste
bondgenooten is door deze eigenaardige manier
van doen zeer gewijzigd.
De vraag rijstwat wil
de S.D.A.P.
Groeien, al maar groeien, zal het antwoord
van de partij zelf zijn, groeien tot ze in staat
is de geheele verantwoordelijkheid op zich te
nemen.
Beloven, critiseeren en tevens alles accep-
teeren wat zij maar krijgen kan.
Het congres heeft in den tactischen zet,
van geen portefeuilles te willen accepteeren,
schien tijdelijk de ontstemming
helft der aanwezigen weg...
Maar morgen...
Wat zullen zij doen, wanneer zij dan zullen
zien dat niet is toegegrepen, dat afgeslagen
is de kans om zelf aan het volk te geven,
wat zoolang is beloofd.
Waterwild.
In Friesland is de jacht op waterwild,
welke Maandag 10 Augustus werd geopend,
tot dusver voor de jagers niet onvoordeelig
geweest. Er is meer wild dan verleden jaar,
vooral eendvogels, die over het algemeen
zwaarder zijn dan andere jaren in dezen tijd.
Watersnippen zijn er nog nietveelhet
meeste waterwild, zooals talingen, pijlstaarten,
pluvieren, smienten enz. wordt eerst in het
laatst dezer of in het begin der volgende
maand verwacht.
Het koele weder begunstigt den handel
naar het Buitenland, waar de uitvoerhandel
goeden aftrek vindt. N. Sn. Ct.
Dr. J. Th. de Visser.
Men schrijft uit Amsterdam aan de N. Ct.:
Men herinnert zich een bericht dat onlangs
door de pers ging als zou dr. J. Th. de Visser
die door zijn niet-herkiezing tot lid der
Tweede Kamer wederom in de termen gevallen
is voor een beroep begeerd worden bij de
Herv. Kerk te Amsterdam in een der bestaande
vacatures.
De kiesvereeniging „Het Evangelie” (het
college alwaar de naam van dr. De Visser
was opgegeven als candidaat-predikant) heeft
thans vergaderd en over dit voorstel gesproken.
Er bleken te ernstige grieven tegen dr. De
Visser te bestaan om hem de gelegenheid te
bieden wederom in zijn vroegere functie te
worden hersteld. Zoo werd door een der leden
opgemerkt dat dr. de V. indertijd gezegd
had „Het predikambt is mij het liefst...”
en kort daarop toch de kerk verliet en
Kamerlid werd.
En een ander lid meende dat de Amster-
damsche gemeente geen „toevlucht voor
looze dominé’s” mocht zijn.
Met 13 stemmen tegen 5 stemmen vóór
en 2 stemmen blanco werd de naam van dr.
De V. van de candidatenlijst afgevoerd en
als drietal geformeerddr. J. F. Beerens te
Doesburg; ds. J. H. Wolters te Heemstede
en ds. F. Breen te Numansdorp.
Daar deze ethische kiesvereeniging „Het
Evangelie” het eenige college was dat dr. De
Visser de kans geven kon wederom predikant
te Amsterdam te worden, aangezien de andere
orthodoxe kiesvereeniging ultra-gereformeerd
en de derde modern is, blijkt thans de pas
afgesneden.
Christelijk Historische Unie.
Over de leiding van de Christelijk-Histori-
sche partij bij de laatste verkiezingen is, naar
de Utrechtsche Courant meldt, bij vele leden
van die partij, naar het schijnt, groote onte
vredenheid ontstaan. Velen wijten de neder
laag van de rechtsche partijen aan het hoofd
bestuur, of liever aan enkele leden daarvan.
Naar men aan de Utrechtsche Courant ver
zekert, hebben daarom dr. Wagenaar te Rot
terdam, mr. Brunt te ’s-Gravenzande en dr.
H. van Eyck van Heslinga te Berlikum hun
ontslag genomen als lid van het hoofdbestuur
der Chr. Historische Unie. Ook hebben enkele
leden van het Nationaal Comité voor hun
lidmaatschap bedankt.
Gisteren, meldt de N. Roti. Ct., is in
Ooster-Nijkerk (Oostdongeradeel) een gedenk
steen onthuld op het graf van Foeke Sjoerds.
Er waren een paar honderd belangstellenden
aanwezig, waaronder de bekende Friesche
schrijver Sjouke de Zee. Het woord werd
achtereenvolgens gevoerd door den plaatse-
ly ken predikant ds. Steenbeek, door den heer
Zwolle locuta, Zwolle heeft gesproken en
de S.D.A.P. aanvaardt onder geen omstandig
heden een ministersportefeuille.
De uitslag van de besprekingen in de
afdeelingen deden reeds eenigermate een der
gelijke beslissing vermoeden. Toch is de
meerderheid waarmede ten slotte het besluit
werd genomen, zeer gering.
Voor de S.D.A.P., zoowel als
zinnigen is deze uitspraak
gewicht
kruispunt
Op verzoek verwijzen wij nogmaals naar
de aankondiging in dit Blad van Henri ter
Hall, die op de Sneeker kermis de revue
„’t Zal wel wennen” zal geven.
Wij lezen hierover in het Zwolsch Nieuws-
en Advertentieblad:
Het baart geen verwondering, dat Henri
ter Hall’s revue iederen avond een tjokvolle
zaal Jokt. Een opvolging van differente fan
tasieën in schitterende kleurenpracht, gepaard
aan de meest geestige satire op politiek en
hedendaagseh gebied, ziedaar een volmaakte
kermisattractie, die slechts een Henri ter Hall
weet te bewerkstelligen.
Bovengenoemde revue ware dan ook in
den breede te bespreken, doch we meenen te
moeten volstaan met onze
te spreken ten aanzien
die te aanschouwen vielen.
Allervermakelijkst is het reisbureau waar
de meest ridicule leiding wordt aangetroffen;
zoomede verwekt de oud-Hollandsche kermis
onder de meest opgewekte melodieën een ge-
noegelijke stemming, evenals het politiek Jan
Klaassenspel.
Zooals telken jare heeft de heer Ter Hall
ook thans weer eenige Zwolsche inconveniënten
gehekeld. O.a. moest de stadhuisbouw en de
nog steeds onvolledige slootdemping het ont
gelden.
Ook treffende momenten vormden de ver-
tooning der apotheose gewijd aan Napoleon,
de ambulance op het slagveld, ’t onafhanke-
lijkheidsparool en wat vooral niet is te vergeten
de slotapotheose op het Vredespaleis.
Schitterende costumes met vaandels ver-
toonen ons de vier werelddeelen met hun
verschillende natiën.
Onder de verschillende tafereelen verdient
de vermakelijke schets van het Staphorster
boertje als wonderdokter vermelding.
Kortom ’t geheel verschaft ons groote vol-
Alg. H.
Het nieuwe kust fort te V lissingen.
Nog deze maand zal een aanvang gemaakt
worden met het maken van de betonfundeering
van het nieuwe kustfort te Vlissingen. Het
fort wordt gebouwd ter plaatse van het voor
malig fort „De Ruyter”, destijds door Napo
leon gebouwd en toen genoemd „Fort St.
Hilaire”, Stand,
doeningde heer Ter Hall heeft op talent
volle wijze in zijn revue een typische schets
gegeven van de hedeudaagsche kwakzalverij,
de meest (moderne schilderkunst, het
„futurisme” enz.
De heeren. Nieuwenhuizen Sr. en Jr. hadden
aan deze revue weer een zeer werkzaam aan
deel en vielen buitengengewoon in den geest,
evenals de andere artisten.
Het muzikale gedeelte, zoowel het vocale
als het instrumentale, verschaft eveneens
groote voldoening en strekt tot volmaking
van het geheel.
De heer H. Davids verdient als dirigent
dan ook bijzondere lof, evenals de solisten,
die -in verschillende acten schitterend debuut
gaven.
Allen op naar Henri ter Hall’s revue „’t
zal wel wennen”. Men keert zeer voldaan
huiswaarts.
Klompenmakers.
In Westfalen is het thans
de klompenindustrie, dat de klompenmakers
in den Gelderschen Achterhoek werkvolk
komen zoeken tegen hoog loon. De kansen
om werkvolk te krijgen zijn gering, omdat
jonge arbeiders liever naar de fabrieken gaan,
dan een ambacht te leeren. Arnh. Cl.
Statistiek kerkelijke huwelijken.
De Centrale Commissie voor de Statistiek
wenscht van 1 Januari 1914 af van de ge
meentebesturen opgaven te ontvangen van de
aantallen burgerlijke huwelijken, die dooreen
kerkelijke inzegening worden gevolgd.
Aan de gemeentebesturen wordt verzocht
of er bezwaar bestaat, hiervan aan het Bureau
voor de Statistiek gegevens te verstrekken,
door op de in te zenden huwelijkskaarten de
letters K. I. (kerkelijke inzegening) of G. K. I.
(geen kerkelijke inzegening) te vermelden.
De Tel.
meer heil gezien dan in Ijet aanvaarden
daarvan. Men acht dus den grond op deze
wijze beploegd, vruchtbaarder.
Voor het oogenblik is het uiterst moeilijk
de gevolgen van dezen zet te overzien. De
tijd zal het leeren.
Dit is zeker, dat het besluit de partij veel
sympathie zal doen verliezen.
Er zat iets aantrekkelijks, iets meesleepends
in de stoere, on verzettelijke wijze waarop de
kleine partij der internationalen worstelde om
het bezit van een stuk der regeeringsmacht;
er zat iets in hun optreden, dat velen, buiten
het partijverband, er toe bracht hun stem aan
de roode candidaten te geven.
Gevaar om door den rooden stroom over
weldigd te worden, bestond er bij deze ver
kiezingen niet. Welnu, men gaf gemakkelijk
zijn stem aan de veelbelovende jonge strijders.
Maar nu
Krijgt nu de S. D. A. P. niet ’t karakter
van den overmoedigen jongeling, die alles
beter wist, doch ten slotte voor het feit
gesteld het beter te doen, terugkrabbelt
Het vraagstuk waarvoor de partij gesteld
was, is wellicht het belangrijkste dat ooit op
haar congressen werd behandeld.
Dat juist bij dit-vraagstuk een even sterke
meerderheid als minderheid stond, is een
teekenend feit. Welke beslissing het ook
geweest ware, wanneer ze was gevallen met
een verpletterende overmacht van stemmen,
had indruk gemaakt, omdat daaruit een ééns
gezindheid, een groot en krachtig willen en
hartstochtelijk streven naar een zelfde ideaal
was gebleken.
De gevolgen van deze groote disharmonie
kunnen niet uitblijven. Wanneer on
verhoopt thans het algemeen kiesrecht en
het staatspensioen op zich laten wachten, zal
zich dan in de partij niet een woede ont
ketenen, waarbij die van het Deventer congres
kinderspel is
Het congres eindigde Zondag met groot
vuurwerk, een motie, waarin de partij zich
zelf verheerlijkt, een motie die de mannetjes
„lekker” maakte. Het applaus vaagde mis-
van bijna de
P. Wierstra, die het initiatief genomen had
tot deze huldiging en die den doode teekende
als historieschrijver en als mensch en ten slotte
werd een woord van dank gesproken door
den heer Eoekes van Harlingen, afstamme
ling in rechte lijn van den merkwaardigen
Fries. Het gedenkteeken bestaat uit een
marmeren steen, die in het Friesch het op
schrift draagt: 17131913. In dankbare
herinnering aan Frieslands hooggeleerden
historieschrijver Foeke Sjoerds is deze steen
geplaatst door de kerkvoogden van de Ned.
Herv. gemeente en vele vrienden. De steen
is gemaakt door den steenhouwer De Vries
van Franeker.
Aangeschoten smokkelaars.
De toestand van den smokkelaar H., welke
de vorige week bij Bocholt werd aangeschoten,
blijkt zeer treurig te zijn. Niet alleen dat
zijn voet werd doorschoten, maar hij brak ook
een been, dat hij, naar men vreest, zal ver
liezen. Gebleken is, dat nog
smokkelaar is aangeschoten, daar
plaats van het gebeurde nog
vond.
Minister Kolkman.
Van bevoegde zijde deelt men aan de Resi
dentiebode mede, dat het bericht
Haarlemsche Courant, dat het voornemen zou
bestaan om aan Minister Kolkman den zetel
van Gedeputeerde van Zuid-Holland aan te
bieden, die door de niet-herkiezing van den
heer A. C. A. Nolet te Schiedam is open
gevallen, niet juist is. In deze vacature is
op 2 Juli gekozen prof. Van Swaay te Delft,
die deze benoeming heeft aangenomen. Eerst
wanneer prof. Van Swaay mocht beslist heb
ben deze functie niet te kunnen aanvaarden
en mitsdien als zoodanig zijn ontslag neemt,
ontstaat een nieuwe vacature en zal de club
van Katholieke Statenleden beslissen op welke
wijze daarin zal behooren te worden voorzien.
Slachtoffer van onvoorzichtigheid.
- Een ernstig ongeluk had gisteravond te
Eindhoven plaats. Eenige padvinders waren
in een tuin voor onderlinge oefeningen bij
een. Een hunner schoot een revolver af, ten
einde te zien hoever de kogel zou treffen.
Het projectiel vloog door de ramen van een
huis aan de Heilige Geeststraat. Een vrouw,
die voor het raam aan het sigarenmaken was,
werd door den kogel in het voorhoofd ge
troffen. Zij was gedurende eenigen tijd be
wusteloos. De getroffene is onder geneeskun
dige behandeling gesteld, terwijl de politie
de zaak verder in onderzoek nam.
Alg. H.
Een merkwaardig protest.
De Raad der gemeente Bergh besloot
gisteren de vijf ge- en herkozen Raadsleden
niet toe te laten, omdat hij van meening is,
dat de goede trouw van den Raad in open
bare vergaderingen en circulaires is aange
rand.
voor de vrij-
van zeer veel
voor de S.D.A.P. omdat zij op een
van wegen, zich een richting heeft
gekozen, waarin tot in lengte van dagen de
partij zal gaan en waarin zij op dit oogenblik
niet kan overzien wat het eindpunt zal zijn;
voor de vrijzinnigen omdat zij in den vervolge
rekening zal hebben te houden met deze
strooming in de sociaal-democratie hier te
lande, die tot nu toe niet aan den dag was
getreden.
De groote leuze van algemeen kiesrecht en
staatspensioen schijnt slechts bedoeld te zijn
als een eisch, gesteld aan z.g. burgerlijke
regeeringen, zonder dat de partij zelf aan de
totstandkoming daarvan wil meewerken.
Het is nu duidelijk, dat de S.D.A.P. eerst
dan de verantwoordelijkheid voor de gevolgen
van haar propaganda op zich neemt, wanneer
zij in het gansche land de meerderheid heeft.
Deze zonderlinge positie is nog nimmer
door eenige partij ingenomen en kon ook
nooit worden ingenomen, omdat nimmer «één
partij met een zoo scherp omlijnd program
zich kon vleien met de hoop van deze opper
machtige plaats in onze regeering te zullen
innemen.
Iedere partij schuift bij een algemeene
verkiezing datgene uit haar program voorop,
wat naar haar meening urgent is, wat moet
worden verkregen alvorens tot de afwerking
van alle overige punten kan worden over
gegaan.
Uit de maatschappelijke ontwikkeling ver
rijst telkenmale de noodzakelijkheid van het
vervullen van een bepaalde maatschappelijke
voorwaarde. Uit de evolutie der politieke
beginselen van de laatste jaren zijn voort
gekomen de eischen van algemeen kiesrecht,
opdat alle mannen en vrouwen gelijkelijk
medezeggingschap zouden verkrijgen in de
regeering des lands èn van staatspensioen,
omdat bet „oud en arm” de meest nijpende
nood in onze samenleving is gebleken.
Tientallen andere eischen zijn in groei, zij
beheerschen wel al de politieke constellatie,
zij zijn als de bakens die op het nog te
ontgraven terrein de richting van den weg
aangeven, maar voorshands zijn wij nog niet
tot hen genaderd.
Wat wij bereikt hebben, dat zijn de beide
bakens, kiesrecht en pensioen. Dat wij deze
hebben kunnen bereiken is naar de actie der
aan de propaganda der
Bolswardsche Courant.
