Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Zondag 31 Augustus.
tt
h
B
B
H,
II
I
IJ
I
I
I
i
1F
11
h
I i
1913.
52ste Jaargang
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 70.
DE KERMIS.
Het z.g. kindertoeslagwetje.
I
I
I10BAMATE1S1
T
I
i
1I
1
I 1
b
BINNENLAND.
I
H
I
I
r
I
I
I n
I
h
i
VOOR
Afzonderlijke
met die rails
in
INGEZONDEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
I 4
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1913.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
i*
was veel belangstelling, en de
was wel geanimeerd te noemen. Omdat
vijf prijzen waren en deze niet naar
van de lijst werden toegewezen, maar
er telkens weer om
men heel wat ritten
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Onze Kermis heeft haar intrede gedaan.
Een gezellige bedrijvigheid heerschte reeds een
paar dagen te voren, toen de tenten enz.
aankwamen en opgebouwd werden, en Don
derdagmorgen acht uur verspreidde zich de
geur der echte oliekoeken door de stad. Fraai
weer begunstigde den dag en de eerste dag
der Kermis, tevens weekmarktsdag, bracht een
behoorlijke drukte mee. Er was nog al vrij
wat bezoek van buitenvolk. Weldra begonnen
de draaiorgels hun deuntjes te fluiten, piepen
ja, wie weet hier een goed woord. Laten
wij er van zeggen, dat er bij een Kermis nu
eenmaal muziek behoort. Stel je voor een
draaimolen, een caroussel, een luchtschommel
zonder orgel, een doodsche boel. Nu bij de
Kermis behooren ook de draaiorgels en
Vijf zouden na keuring hier voor straat
muziek worden toegelaten. Of er vijf zijn,
we weten ’t niet, maar ’t gehalte van die
instrumenten is, dat men aan een prestatie
van de muziek van voor honderd jaren
dus 18131913 kan gaan denken.
De draverij op den Hariinger weg trok flink
bezoek. Er was veel belangstelling, en
draverij
er wel
volgorde
de afgeloopen paarden
moesten loopen, kreeg
te zien.
De weg met die rails en telegraafpalen is
echter niet geschikt om er met sulkeys en
tilburie’s te laten draven. De ruimte is daar
voor soms te beperkt.
De uitslag wasle prijs f 60 „Rentiue”
bruine merrie van J. Y. Heeg te Oosterend,
berijder Tj. Kramer, 2e prijs f 30 „Annemeel
II” vosmerrie van Dr. Donker te Heeg,
berijder J. Vallinga, 3e prijs f 20 //Lis”
schimmelmerrie van P. Kramer te Nijland
berijder de eigenaar, 4e prijs //Gesina”
schimmelmerrie van
P. Kramer, 5e
tier aanbrengen. De schouwburg Hart was
op den eersten rang veel beter bezet dan den
eersten avond, op de lagere rangen echter
minder. Nu werd gespeeld Z/Haar Ouderhuis.”
een schets uit het Duitsch. Overste Schwartze,
oud gepensioneerde, was op en top militair.
Strenge gehoorzaamheid wenschte hij bij ieder,
ook bij zijn beide kinderen, twee meisjes.
De eene echter had zich tegen dien dwang
verzet, was het ouderlijk huis ontvlucht, doch
had als wereldberoemde zangeres nu een groot
vermogen. De vrije opvatting die zij had
van het leven vormden een scherp contrast
met de omgeving in haar ouderlijk huis, waar
zij later weer werd ontvangen. Het gaf tot
frappante tafereelen aanleiding, en het spel
boeide beter dan den eersten avond.
Costumes en actrices en acteurs werkten
samen tot een echt stukje uit de deftige mili
taire kringen. De strenge opvattingen van
den ouden tijd, het ouderlijk gezag tegen
over de moderne levensbeschouwing, en de
eigenzinnigheid der jeugd kwamen fraai uit.
De rollen werden meesterlijk weergegeven.
ploeg arbeiders
i en heeft
den geheelen nacht doorgewerkt. De locomotief
was hedenochtend op de lijn gebracht. Het
zal evenwel nog den geheelen dag duren eer
de lijn op orde is en de gewone treinenloop
zal plaats hebben.
Omtrent de oorzaak van het ongeval is niets
Alg.
doel is daarvoor een of meer kunstvoorwerpen
uit te reiken.
Des avonds 6 uur is de zaal geopend voor
allen die bloemen hebben ingezonden en om
7 uur (voor zoover er plaats is) voor anderen
boven 16 jaar a 10 ct. per persoon.
Evenals voorgaande jaren doet het Bestuur
weer een beroep op de medewerking der inge
zetenen om prijzen beschikbaar te stellen voor
de bekroonde planten.
Alle geschenken worden gaarne 4 September,
’s avonds tusschen 7 en 9 uur door het
Bestuur in ontvangst genomen.
Het Bestuur der vereeniging
//F 1 o r a 1 i a”,
Dr. C. J. NIEMEIJER, Voorz.
H. EISMA, Vice-Voorz.
D. TERUENNE.
A. BANNING.
H. BEEKHUIS.
J. BROUWERS.
C. CUPERUSTaconis.
M. PLANTINGALevebland.
M. T. ITTMANN—Hannema,
Secr.-Penningm.
Witmarsum, 27 Augs. Dat onze boter-
fabriek, die coöperatief is ingericht, flink
rendeert, blijkt wel uit het feit dat de leden
een sommetje van p.m. f 12000 hebben kunnen
verdeelen, hetwelk meer was ingekomen. De
leden stellen er dan ook prijs op, den directeur
te behouden en hebben hem, nu hij te kennen
gaf, dat hij ontslag wilde vragen, verhooging
van salaris toegezegd bijaldien hij besluiten
mocht te blijven.
Wonseradeel, 27 Augs. De tarweoogst is
dit jaar boven verwachting; de dorschmachines
hebben het heden overdruk, alles is op den-
zelfden tijd voor de machines gereed gekomen.
De noordewind is dezen zomer onze granen ten
zegen geweest. Enkele verbouwers krijgen
een even groote hoeveelheid granen van
hunne landen als voor twee jaar. Er zijn
enkelen, die om en bij de 30 zak geschoonde
tarwe van een pondemaat oogsten en dat zegt
wat, daar 20 zak reeds een goede opbrengst
mag genoemd worden.
Repk. Nwbl. v. Fr.
Ontsporing.
Gisteravond omstreeks kwart voor negen
ontspoorde te Tilburg de sneltrein, komende
van ’s-Hertogenbosch. Pensoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
De sneltrein 109 AmsterdamVlissingen
die te 8.27 te station Tilburg moet aankomen,
zou te 8.40 dit station binnenloopen. De
trein, bestaande uit 8 personenwagens en 2
bagagewagens, zat vol reizigers. Ter hoogte
van het afstandsignaal werd door den machi
nist plotseling een hevige schok waargenomen.
Met een snelheid van 75 kilometer rijdende,
was de locomotief ontspoord, gevolgd door
tender, bagagewagen en twee doorgangsrijtui-
gen. Machinist en conducteurs deden hun
best den trein tot stilstaan te brengen, doch
400 meter trokken de ontspoorde machine
en wagens den trein voort, totdat eindelijk
de machine, voor den overweg zich een
gat in den grond borende, bleef steken.
Nu snelden de talrijke reizigers, die doorbet
schokken in den trein eenige benauwde oogen-
blikken hadden doorstaan en van wie eenigen
lichte kwetsuren hadden bekomen, naar buiten.
Daar de ontsporing plaats had op verbin
dingslijnen is daar de geheele spoorweg, met
uitzondering van een hoofdlijn, uit zijn ver
band gerukt, zoodat de gewone treinenloop
gestremd was. Alle treinen, waarbij twee mail-
treinen, moesten, op deze lijn worden door
gelaten, waardoor zij ongeveer een half uur
vertraging hadden. De laatste trein van Amster
dam kon eerst te 1 uur vannacht het station
bereiken.
Dadelijk is men met een j'
met het opruimingswerk begonnen
Aan de wet van 6 Juni 1913 (S. no. 239)
onlleenen verschillende onderwijzers het recht
op een kleinen toeslag op hun tractement.
Verschillende onderwijzers, want niet allen
kunnen aanspraak op deze bijdrage maken.
In de le plaats toch worden de ongehuwde
onderwijzers door deze wet niet gebaat. Zij
komt alleen ten goede aan de hoofden of
onderwijzers van bijstand (ook vrouwelijke
hoofden en onderwijzeressen, voor zoover zij
weduwen zijn), die meer dan twee wettige, of
gewettigde kinderen in de termen dezer wet
vallende, te hunnen laste hebben.
De. door het Rijk te verstrekken tegemoet
koming zal bedragen f 40.per jaar voor
ieder kind beneden den 18-jarigen leeftijd,
boven de twee, hetwelk de onderwijzer te
zijnen laste heeft.
De bijdrage wordt alleen dan toegekend als
de onderwijzer werkzaam is, aan een openhare
lagere school, of aan een bijz. school, welke
voldoet aan de eischen der lager onderwijs-wet
(art. 59).
De mannelijke onderwijzers van bijstand,
hebben, voor zoover zij den 28-jarigen leeftijd
bereikt hebben en hetzij gehuwd zijn, hetzij
als weduwnaar ten hunnen laste hebben
wettige of gewettigde minderjarige kinderen,
recht op 'n extra bijdrage ad f 50.per jaar.
Aan duidelijkheid laten de bepalingen dezer
wet wel wat te wenschen over.
In de le plaats toch rijst de vraag, of voor
de bijdragen ook in aanmerking komen de
van echt gescheiden onderwijzers, die meer
dan 2 kinderen te hunnen laste hebben.
Voor de bijdrage ad f 40.per kind, komt
het mij niet twijfelachtig voor. Het le lid a
van artikel 1 der wet bovengenoemd verzet
er zich niet tegen. Wat echter de bijdrage
ad f 50.betreft, het le lid b van meer
gemelde wet zegt uitdrukkelijk //voor iederen
mannelijken onderwijzer, hetzij gehuwd hetzij
als weduwnaar wettige” enz., en spreekt der
halve niet van onderwijzers van echt gescheiden
waaruit zal moeten worden opgemaakt, dat
voor deze onderwijzers geen bijdragen verleend
worden.
Zeer lastig zal het zijn uit te maken, welke
kinderen ten laste van den onderwijzer komen.
De onderwijzer zal niet alleen kunnen mede
tellen de kinderen bij hem inwonende, doch
ook die, welke b.v. tot bet bezoeken van een
inrichting van onderwijs op andere plaatsen
verblijven. Valt onder de definitie dezer wet
ook het kind, dat zelf wat verdient doch in
welks kleedin-g of studie de vader voorziet
Ziedaar kwesties die door de autoriteiten zullen
moeten worden beslist.
Opgemerkt mag nog wel worden dat voor
de le bijdrage (ad f 40.per kind) slechts
in aanmerking komen kinderen beneden 18
jaar, terwijl voor de 2e bijdrage (ad f 50.
per jaar) met minderjarige kinderen (dus in ’t
algemeen beneden 21 jaar) rekening wordt
gehouden.
De uitbetalingen der tegemoetkomingen
zullen geschieden voor wat betreft de openbare
onderwijzers, door middel van de gemeente
besturen en voor wat aangaat de bijzondere
onderwijzers door de schoolbesturen.
De bijdragen krachtens deze wet verleend,
tellen niet mede ter berekening van den
pensioensgrondslag der betrokken onderwijzers.
a
I 1
De uitvoeringsvoorschriften dezer wet zijn
vervat in K.B. van 23 Juli 1913 (S. no. 331).
Tot grondslag voor de berekening der
uitkeering wordt genomen de toestand op
1 Juli. Komt na 1 Juli in het gezin van
den betrokkene verandering (hetzij in het
aantal kinderen, hetzij in den burgerlijken
staat van den onderwijzer), dan brengt dit
over de in dat jaar uit te keeren som geen
verandering.
De onderwijzer bij het openbaar lager
onderwijs, die op de hem toekomende uit
keering aanspraak maakt, zal tusschen 1 en
10 Juli kennis moeten geven aan’t gemeente
bestuur. De kennisgeving moet bevatten,
opgaaf van de dagteekening van geboorte van
den belanghebbende, en het aantal wettige
of gewettigde kinderen beneden 18 jaar, die
hij tot zijn last heeft. Is hij mannelijk
onderwijzer van bijstand en heeft hij den
28-jarigen leeftijd bereikt, dan moet hij tevens
melden of hij gehuwd of weduwnaar is, en
mWerjarige kinderen tot zijn last heeft.
De kennisgeving moet geschieden bij het
door den Minister van Binn. Zaken vast
gestelde model 1 (zie bijvoegsel Ned. Staats
courant Dinsdag 12 Aug. 1913 no. 187).
De onderwijzers bij het bijzonder onderwijs
zullen gelijke kennisgeving (bij model Ia)
moeten doen aan het bestuur der instelling
of vereeniging onder welker bestuur de school
staat.
De schoolbesturen zijn verplicht binnen 10
dagen na ontvangst der stukken, aan den
Minister van Binn. Zaken een opgave, in
duplo te doen toekomen, waarin vermeld
worden de namen en voornamen en dag
teekening van geboorte der aanvragers met
aanduiding van de reden op grond waarvan
aanspraak op de tegemoetkoming gemaakt
wordt. Daarenboven moet worden opgegeven
het bedrag, waarop ieder onderwijzer aanspraak
heeft, alsmede de totale uit te keeren som.
Deze opgave (model ILz) gericht aan den
Minister, wordt ingezonden bij het gemeente
bestuur, hetwelk den Staat onderzoekt,
vergelijkt met de bevolkingsregisters, en
daarna doorzendt.
Nadat de opgaven van de openbare onder
wijzers onderzocht zijn, zendt het gemeente
bestuur in de maand Juli een soortgelijke
opgave als de schoolbesturen (Model II) aan
den voornoemden Minister.
De Minister stelt de uit te keeren bedragen
vast en doet ze den gemeente- en schoolbestu
ren ter uitbetaling geworden. Binnen twee
maanden, nadat de Minister de staten in orde
bevonden heeft, vindt de uitbetaling plaats.
Thans rest nog te vermelden hoe de loop
is in het jaar 1913. Voor dit jaar wordt de
bijdrage berekend over het tijdvak van 1 Juli
31 Dec. 1913 naar den toestand op 1 October.
De opgaven door de onderwijzers te doen,
moeten geschieden tusschen 1 en 10 October
a.s. De schoolbesturen dienen hunne gegevens
dus te verstrekken vóór 20 October d.a.v.,
terwijl de gemeentebesturen hun opgaven
moeten doen en de stukken der schoolbesturen
moeten doorzenden vóór 1 Nov. 1913.
Bovengenoemd feest dat Vrijdag a.s.
z/de Doele”, ’s avonds 8 uur, zal worden
gehouden, wordt in de belangstelling der
stadgenooten ten zeerste aanbevolen.
De planten zijn ’s middags tusschen 24
uur tentoongesteld voor het publiek, alsook
de ter uitreiking ontvangen prijzen.
Leden en begunstigers van n Floralia" hebben
met hunne huisgenooten vrijen toegang tot deze
tentoonstelling en niet-leden tegen betaling van
10 ct.
Iedere bezoeker wordt dan in de gelegen
heid gesteld een stem uit te brengen op de,
naar zijn oordeel, mooiste collectie planten,
en worden daarvoor briefjes uitgereikt, waarop
’t nummer vermeld kan worden.
Buiten de gewone jury-prijzen, hoopt 't
Bestuur ook hiervoor 2 a 3 prijzen beschik
baar te stellen.
Tevens wordt dit jaar voor een ieder
gelegenheid gegeven om mooie planten ter
opluistering in te zenden. Door ’t Bestuur
zullen deze planten worden beoordeeld en *t met zekerheid bekend,
4e prijs
R. Ykema alhier, berijder
prijs f 5 //Sophie” zwarte
merrie van de Wed. R. B. de Boer te Edens,
berijder A. de Boer.
De schouwburg van den heer F. Hart gaf
Donderdagavond het drama zz De Gevloekte of
de Galeislaaf van Rochefort”. Het bezoek op
de lagere rangen was goed, de eerste rang
echter was slecht bezet. In een voorspel en
vijf bedrijven werd hier geschetst het deftige
landleven in Frankrijk, Fransche toestanden
en tooneelen. Er werd door nagenoeg allen
uitnemend gespeeld, en toch wilde het stuk
ons niet boeien, ’t Was een fragment van
ouden stempel, en ’t kwam ons voor dat het
tooneel voor het goed weergeven wat te
bekrompen was, en ook beter verzorgd had
kunnen zijn. Tusschen voorspel en de bedrijven
verliepen 20 jaren, en dan is ’t niet vol
doende dat een kind een volwassene is ge
worden, de volwassenen zelf verouderen toch
ook in twee decaden. Onze indruk was dus
niet geheel bevredigend, wij wisten dat het
gezelschap Hart gewoon is beter voor ’t voet
licht te treden.
Donderdag was op straat des avonds ook een
gezellige kermisbeweging. De kinemathograaf
en stoomcaroussel hadden flink bezoek. Bij
’t circus Wielinga was den eersten avond het
bezoek onvoldoende. Door dat het circus wat
afgezonderd staat, Sneekerpoort in ’t land van
den heer Popma, trekt het misschien niet
zoo zeer de aandacht. Wij willen echter wel
zeggen, dat hier goed werk wordt geleverd.
Op ’t gebied van paardendressuur heeft dit
circus een goeden naam, en ook de verdere
vertooningen, van clowns en kunstenaars en
kunstenaressen waarborgen een hoogst af
wisselenden avond. Wij willen ter bevestiging
van onze overtuiging nog even herinneren,
wat uit Sneek van dit circus werd getuigd
in een bericht in ons Blad
//Zoo het circus, dat Vrijdagavond zoo weinig
publiek had, dat het niet kon spelen. En
toch is, hetgeen de heer Wielinga vertoont,
niet slecht. We zouden slechts behoeven te
noemen de Saxon-brothers, en ’t helderziende
paard, nummers die alleen wel een gang naar
het circus loonend zouden maken, maar ook
de andere nummers zijn goed. Zondagavond
was het circus flink bezet. En we wenschen
het de volgende dagen ook een flink bezoek,
want ’t is wel de moeite waard.”
De Vrijdag is steeds een meer stille dag.
De eigen stadgenooten moeten dan het ver-
Bolswardsche Courant
t
I
I
i'
