Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
De Onafhankelijkheidsfeesten
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1913.
52ste Jaargang
No. 75.
J
Zondag 21 September.
TURNDAG
van het Noorder-Gewest van het Neder-
landsch Gymnastiekverbond.
i
VOOR
Afzonderlijke
’t
1 1
't
van
Vrank, vrij, vropm en vroed.
op
TE BOLSWARD.
De tweede dag 17 Sept. 1913.
J
beide dagen
Met plechtig
omtrek aange-
aan de hand
den torentop getuigde twee
1 •"l
ver-
dadelijk
voor hij
Inmiddels zijn op het Sportterrein aange
treden alle deelnemende clubs, benevens 200
leerlingen der gymnastiekschool. En onder
de vroolijke tonen van drie muziekkorpsen
(„Stedelijk Muziekkorps” „Hollandia”
„Frisia” van Witmarsum) heeft zich deze
stoet in beweging gezet.
Wat imponeerend gezicht, van af de Raads
zaal, die lange trein te zien passeeren. Jong,
kranig Nederland.
onze aan-
versiering
van
was ver-
ver-
ABONN EMENTSPRIJS40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
I
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
vorderden de economische en commercieele be
langen. Gelijk indertijd het behoud der
Zuivelschoo] hier een belangwas, zoowerken nog
velen, en ook meerdere vereenigingen mede
tot den bloei onzer gemeente. Ook de stich
ting van dit park is een belang voor de in
gezetenen, die echter nu ook verplichtingen
op zich nemen, finantieele en moreele.
Dat geen schendende hand hier ooit een
bloem of struik benadeelt, daar dient elk
inwoner mee op toe te zien. Dat tot in
lengte van dagen deze eerste boom de stille
getuige mag zijn van de gevoelens, die ons
op dezen dag bezielen
Alle sprekers werden met belangstelling
aangehoord en met applaus begroet. Het was
een eigenaardige plechtigheid, een zaak van
veel belang voor onze stad.
’t Staat met Holland toch nog goed,
Vrank, vroom, vroed en vrij
Ons vertrouwen hebben zij.
Vrij, vroom, vroed en vrank,
Heil Jong Neerland”, 't leve lank!
laag) oefening, en Tweekamp voor dames,
2 stokoefeningen, 2 dito voor brug.
Daar wordt best gewerkt, vooral de vrije-
en stokoefeningen op het plankier trekken de
attentie.
Onze muziek begint met no. 1 van het
morgen-programma. Al spoedig komt de
orderophouden met blazen, ’t hindert
met het commandeeren voor de vrije oefenin
gen. Ze zijn er op de muziektribune volstrekt
niet boos om, ei, neen, van middag
is het toch vrijwel hetzelfde.
Mijn vriendelijke gastvrouw had strenge
orders gegeven voor den tijd van koffiedrinken
en dineeren. Als wellevend mensch voldeed
ik daaraan, is stiptheid niet een der eerste
vereischten die men aan journalisten mag
stellen Ik miste daardoor echter den aan
vang van den korfbalwedstrijd. Gelukkig
wordt deze match van middag uitgekorfbald.
Woensdagmorgen, 9 uur. Bij’t tramstation.
Veel turners en turnsters, weinig muzikanten,
tamelijk veel nieuwsgierigen en belangstellen
den. Uw onderdanige dienaar, die de eer zal
hebben U te vertellen wat er zoowat voorviel
op dezen gedenkwaardigen Septemberdag,
schijnt aan deze verzamelplaats om
weer te kunnen verdwijnen. Want,
het terrein en deszelfs inventaris behoorlijk
heeft kunnen opnemen, klinkt hetvoor
waarts, marsch
Af. In het heengaan zie ik nog even mijn
collega Redactielid, die bovenstaand hoofdstuk
schreef en nu, me vriendelijk toeknikkend,
denkt„ziezoo Ws., jij krijgt toch niets van
dien lekkeren Petit-Bourgogne, al werk je van
daag nog zoo hard.”
En juist als ik hem nog wil vragen hoe
hij het zal hebben met die groote klokken,
die volgens ’t programma wel, in werkelijk
heid niet hebben gebeierd, maak ik deel uit
van een „kliber minsken”, in turncostuum,
die me meevoeren ffauf Flügeln der Musik”,
niet naar de Ganges, maar rechtaan, rechtuit
naar het Sportterrein.
Dat ziet er keurig uit, in alle opzichten
meer dan voldoende, zoo vertelt me een gymnast.
Al ras wordt er begonnen. Driekamp,
le en 2e graad voor heeren, t.w. (2 vrije
oefeningen, 1 brugoefening, 1 rek- (hoog en
was de eerste dag van ’t feest ge
was gewijd aan de
was 't sportterrein het tooneel
een stichting van het
F.
school, om er dan op te wijzen hoe het ge
bouw vergroot moest worden.
De heer Sutherland Royaards, de onderwijzer
dezer school, bracht eerbiedige hulde aan de
mannen die voor 50 jaren deze school gesticht
hebben, maar eveneens aan de tegenwoordige
Voogden, die geen kosten schroomden om de
school aan de behoefte te doen beantwoorden.
Uit naam eenerCommissie bood hij Weesvoogden
een bronzen afgietsel aan van ’t standbeeld
van den grooten paedagoog Pestalozzi, en aan
Voogdessen een schilderij, dezen onderwijzer
voorstellende te midden zijner leerlingen.
(Wijl ’t bestelde beeld nog niet gearriveerd
was, werd het door Dr. Beekhuis als lichtbeeld
getoond, het schilderij ging de zaal rond
evenals het door een stadgenoote gecalligrafeerde
album, vermeldende de namen der schenkers
en schenksters).
Het geschenk werd als een aangename ver
rassing in dank aanvaard.
Verschillende heeren voerden daarna ’t
woord. Eerst de heer Heijnen, voorzitter van ’t
Nederlandsch Gymnastiekverbond, die er
Bolsward geluk mee wenschte dat de lichame
lijke opvoeding hier vroeger werd en nog krachtig
wordt ter hand genomen. Namens den Bond
vereerde hij den voorzitter ’t eere-insigne van
den Bond.
De heer Graafland, inspecteur van
Gymnastiekonderwijs, bracht eveneens hulde
aan heeren Weesvoogden voor hunne goede
zorgen aan ’t onderwijs besteed, de heer de
Jong Voorzitter van ’t Noordergewest en de
heer Ypes, gymnastiekleraar te Leeuwarden,
spraken ook in denzelfden trant. De heer
Oberman, burgemeester, bracht eveneens hulde
aan ’t geen heeren Weesvoogden voor de
lichamelijke opvoeding hebben gedaan, niet
slechts voor de weezen maar ook voor de
kinderen en vereenigingen in deze gemeente.
Verder voerden nog ’t woord de heeren
Groenier, Dr. Beekhuis, J. E. van der Werf
en H. Hommes, terwijl een der heeren van elders
de vergadering op een paar verdienstelijk
voorgedragen comische stukjes onthaalde.
Er heerschte in de zaal een prettige en ge
zellige stemming.
Onderwijl deze feestvergadering in de
gymnastiekschool plaats vond, was er op twee
plaatsen volksconcert. Op de brug bij ’t
Stadhuis speelde het Muziekkorps van Wit
marsum, directeur de heer Timmer alhier,
terwijl ons Stedelijk Muziekkorps in de tent
bij de Blauwpoort zich liet hooren. Bij beide
concerten was wel belangstelling, echter zooals
te denken was, er was feeststemming onder ’t
publiek.
En zoo
passeerd. De tweede dag
turners. Toen
van ’t feest, ook alweer
Weeshuis.
’t Is ’n paar weken geleden, dat ik ook
een prachtigen optocht zag.
Het voorgeslacht ging langs ons heen, en
uit de"geschiedenis van de vervlogen eeuwen
werden, in groepen, de belangrijkste punten
voorgesteld. Interessant was dat. Dat waren
ze, die ’t land groot en machtig maakten,
die stonden tegen dwingelandij, die streden
voor recht.
En ziet daar trok Woensdag j.l. door
de straten onzer stad een lange rij van kin
deren, van jonge vrouwen en jonge mannen
jong Nederland!
De toekomst zagen we ons voorbijgaan, de
hoop des Vaderlands. Dit waren ze die u hou
en trouw” hun hart en hun hand zullen
geven voor het land. Deze menschen is de
toekomst, hun leuze is V. V. V. V. en hiermee
zullen ze en kunnen ze de wereld ingaau.
Des namiddags was ’t land van den heer
Popma een en al bedrijvigheid. In verschil
lende groepen werden door jongens en meisjes
wedstrijden uitgevoerd. Bij ieder spel was
een groot getal deelnemers of deelneemsters,
en er werd met vuur gestreden. Ook trok ’t de
aandacht dat velen in buitengewoon costuum
waren, en al waren er die door snit en
kleurenmengeling aan een maskerade deden
denken, men had er ook pakjes die
smaak en aardige vinding getuigden.
Ook Jan Klaassen kwam met zijn theater
op 't feestterrein, en als naar gewoonte trok
ken zijn grappen volle attentie.
Op den Sneekerweg was nog fietsrijden, de
dames moesten den ring steken, de heeren
hadden verschillende hindernissen te over
winnen. Dit laatste trok ook veel publiek.
Voor den Vliegerwedstrijd was een weinig
meer wind gewenscht, echter was ’t maar
gelukkig dat het koeltje, dat er woei, tegen
den avond geheel ging liggen, zoodat de
illuminatie ten volle slaagde.
Bij deze illuminatie moet in de eerste plaats
die van ’t raadhuis genoemd worden. De
twee torenomgangen en de balustrade om de
dakgoot, dan de band der kozijndrempels, de
hoofdingang en ’t zijpoortje waren in wit
licht gehuld en deden een voorstelling maken,
wat een fraai gezicht het wel zou opleveren,
als het geheele gebouw eens in vol licht
effect zqu pralen, tevens ook kon men zich
er een voorstelling van maken, welke kosten
dat wel zou meebrengen.
Zeldzaam gunstig was ’t weer, zelfs op den
torentrans bleven de lichtjes rustig branden.
De pagode op het Marktplein was wel aardig
bedacht en had ook van de groote Markt
bezien een goed effect, doch de onkosten er
aan besteed, deden hooger verwachtingen
koesteren. De vrede, het hoofdmotief, was
van te minieme afmeting, om indruk te
maken.
De eerepoorten bij Sneekerpoort en
Veensbrug maakten een meer bevredigenden
indruk door hun flinke afmetingen. Werkelijk
fraai was de gasilluminatie aan de gasfabriek
en ook het lichtschip onder de brug over de
Dijlakker. Van de particulieren dienen genoemd
te worden die der heeren Beekhuis, Van Anholt,
Terhenne, het kantoorgebouw der firma Baarda
en het Café Boermans. Ook werd
dacht getrokken door de étalage en
van den heer Fennema, terwijl de motor
den heer Koch ook echt smaakvol
licht, terwijl nog hier en daar gepast
sierde woningen des daags en ook des avonds
bij de illuminatie de aandacht der voorbij
gangers trokken.
Aan den avondoptocht met lampions namen
weer een groot aantal schoolkinderen deel, en
zoo’n lichtstoet valt bij velen nog al in den
smaak. De jongens zongen hun hoogste lied,
hun gezang overstemde soms de muziek,
en wanneer ze een illuminatie voorbij kwamen,
ging er een hoera op
Tot den top was ook verlicht de gymnastiek
school, en daar werd des avonds feestelijk
herdacht het 50-jarig bestaan en tevens ge
vierd de vergrooting der school, een stichting
van het Weeshuis. Verschillende collegiën,
alsmede vele particulieren waren met hunne
dames geïnviteerd in het smaakvol versierde
lokaal.
(Van deze feestelijke bijeenkomst, die eigen
lijk ook meer een intiem karakter droeg,
kunnen wij het gesprokene wegens plaatsgebrek
ook slechts aanstippen).
De heer C. W. Eisma heette allen welkom,
gaf een overzicht van de geschiedenis dezer
Op het Gemeentehuis zijn de Turners
officieel ontvangen en verwelkomd door het
Gemeentebestuur. Onder de aanwezigen
merkten we op h.h. Burgemeester en Weths.,
Raadsleden, den heer Graafland, Inspecteur
der Lichamelijke Opvoeding, h.h. leden der
Feestcommissie, h.h. Bestuurderen van het
Ned. Gymnastiek-Verbond, het Noorder
gewest, Juryleden, Technische Commissie.
En toen kwamen alle vaandrigs ter zale, ver
gezeld van een afgevaardigde der vereeniging,
de banieren werden in het rond gezet,
waarna de heer Burgemeester met een korte
maar hartelijke toespraak allen een welkom
toeriep.
’t Was een zeldzaam voorrecht, zei Spreker,
deze turnbetooging hier ter stede te mogen
hebben, ’t Schijnt dat de resultaten van den
regenachtigen Woensdag 28 Juli 1909, niet
hebben kunnen weerhouden dit gymnasten-
feest ook te Bolsward te houden.
En Bolsward stelt dat op prijs, ’t Zal de
dames en heeren aangenaam gestemd hebben
de stad in feestdos te zien.
Gij hebt U een doel voorgesteld, n.l. het
goed recht van hetgeen de Gymnastiek voor
staat naar buiten te demonstreeren.
Namens het Gemeentebestuur heeft Spreker
dezen wensch„dezedag moge volkomen slagen.”
Nadat de eerewijn was rondgediend, nam
de heer L. de Jong, Voorzitter van he(
Noordergewest, het woord.
Dat zijn ze waarvan we zingen
Alle man van Neerlands stam
Voelen zich der vad’ren zonen,
Willen vrij op ’t plekje wonen,
Dat hun tot een erfdeel kwam,
Eigen meester, niemands knecht,
Recht en slecht,
Stalen vuist en rappe hand,
Zóó is ’t volk van Nederland.
Voor ons blad was een hoofdartikel geschre
ven, over de beteekenis en aanleiding van
het gevierde eeuwfeest. Om echter het perso
neel der drukkerij eenige uren vrijaf te kunnen
geven, besloten wij ons Donderdagnummer
niet te laten verschijnen. Daardoor is, wat
wij nu over het feest te zeggen hadden, als
mosterd na den maaltijd te beschouwen, waarom
wij bedoeld artikel in portefeuille houden.
Omdat andere bladen nu ons voor zijn met de
verslagen der feestelijkheden, zullen wij ons
bepalen tot een zeer beknopt relaas van
geen onze stad te zien gaf.
Ons laatste woord vooraf is geweest: Bols
ward zal feestvieren op waardige wijze, als
het weer maar gunstig is.4’ Welnu, het weer
heeft meegewerkt en was geheel naar wensch,
de feestelijkheid is dan ook goed tot haar
recht gekomen.
De Feestcommissie had voor
een goede regeling gemaakt,
klokgelui werd over stad en
kondigd dat er iets bijzonders
was. De vlag van
dagen van het feest. Te half negen werd in
alle kerken een godsdienstoefening gehouden,
te 10 uur begon het eigenlijke feest met de
aubade en optocht der schoolkinderen. Zulk
een kinderoptocht trekt altoos veel belang
stelling. De ruim elfhonderd leerlingen werden
daarop in hun eigen schoollokaal onthaald,
terwijl ze tevens een herinnering aan ’t feest
ontvingen, in den vorm van een boekwerk
of een plaat.
Het volgend nummer van het feestprogram
was een voor Bolsward gewichtige gebeurtenis.
Het was de „eerste steenlegging van een
monument” hier de planting van den
eersten boom in het door Gasthuis en Wees
huis aan de gemeente geschonken wandelpark.
Wij verheugen ons, indertijd onze lezers
het eerst bekend te hebben gemaakt met dit
belangrijke plan, en hebben toen reeds onze
hulde gebracht. Omdat men elders nu al
heeft kunnen lezen, wat er gesproken is bij
de plechtige betooging, zullen wij ’t in korte
woorden samenvatten.
De voogden van Gasthuis en Weeshuis, het
Gemeentebestuur en de Feestcommissie begaven
zich van het Stadhuis naar het terrein waar
’t park zal komen. Een zeer groote schare
belangstellenden en nieuwsgierigen omringde
het afgeschutte gedeelte waar de eerste boom
geplant zou worden.
De heer R. Smits sprak een openingswoord,
en verzocht den secretaris, den heer A. Ban
ning om voorlezing te doen van een gemeen
schappelijk besluit van de stichtingen Gast
huis en Weeshuis. Hierin werd meegedeeld,
waarom heeren Voogden besloten hebben ge
zamenlijk de Gemeente een wandelpark aan
te bieden tot een gedachtenis aan dit eeuw
feest; de Burgemeester werd verzocht heden
den eersten boom te planten. -
De Burgemeester verklaarde volgaarne aan
dat verzoek te voldoen, en uit naam der
gemeentenaren bracht hij een woord van hulde
en dank aan de schenkers. In de blijde feest
stemming aanvaarden de ingezetenen dit park
als een blijvende herinnering aan het eeuwfeest
van Neerlands onafhankelijkheid.
Toen de boom ter plaatse in den grond
bevestigd was, nam de heer C. W. Eisma
’t woord, en gaf een schets hoe het park er
in later jaren zal uitzien. Een teekening op
flinke schaal was aanwezig en er werd ver
klaard, hoe de beplanting zal worden, welke
lanen, vijvers enz. er eenmaal zullen komen.
(De teekening stond eenige dagen aan ons
bureau voor de ramen geëxposeerd.)
De heer H. Eisma sprak ten slotte uit
naam van de feestcommissie eenige woorden.
Na dank gebracht te hebben voor dit ge
wichtig feit van heden, wees hij er op, hoe
de kleine plaatsen een zwaren concurrentie
strijd hebben tegen de grootere. Gelukkig
zijn er hier mannen, die hart hebben voor
onze woonplaats. Al vond de feestcommissie
bij de voorbereiding van deze feestviering
geen algemeene medewerking, zij die zich ont-»
trokken, mogen met schaamrood op de wangen
getuigen, van ’t geen anderen nu ook voor
hen deden. Gelukkig telt Bolsward nog
mannen die een open oog hebben voor de
belangen der plaats, die door de verbetering
der verkeersmiddelen te water en te land be-
Bolswardsche Courant
l r
v iaua, viij, viuyui cu viucuj
