Nieuws- en Advertentieblad
Bolswarcl en Wonseradeel.
u
Praatjes over dit en dat,
door GERRIT, in de Enkh. Crt.
1913.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
52ste Jaargang
No. 77.
J
Sp-
Zondag 28 September.
BINNENLAND.
VOOR
Afzonderlijke
klein beetje
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Witmarsum, 24 Sept. Voor de vacante
betrekking van beheerder der stoomzuivelfabriek
alhier hebben zich p.m. 35 sollicitanten aan
gemeld.
fr
van loon
vinden wat nog eenige waarde had. In het
begin van dit jaar had de predikant bij zijn
vertrek gewezen op den treurigen toestand
der oudjes, maar het armbestuur heeft er zich
klaarblijkelijk niet veel van aangetrokken.
Verlof geweigerd.
In een ingezonden stuk in de Middelburg-
sche Courant deelt i/Een Militair” mede, dat
door den bataljonscommandant aan een milicien,
wiens te Biggekerke wonende moeder overleden
is, een verzoek om vier dagen verlof is ge
weigerd slechts kon een luitenant met moeite
gedaan krijgen, dat hij behalve den begrafenis
dag nog een dag kreeg. De inzender voegt
er aan toe, dat de milicien dezer dagen door
het dorp, waar het lijk zijner moeder boven
aarde staat, zal moeten marcheeren.
Naar de Veenb. meldt, heeft de politie
te Stadskanaal proces-verbaal opgemaakt tegen
een aantal veehandelaren, die koeien met erg
opgezette uiers ter markt voerden. Vele koeien
moesten op last van de politie worden gemol
ken. De veehandelaren, die beweerden dat
zij daardoor in hunnen handel werden belem
merd, protesteerden, doch de politie verklaarde,
dat zij handelde op last van hooger hand en
dat voortaan op alle markten daarop streng
wordt gelet.
v. Fr.
onze visch-
nu meegenomen naar
de Aelbrechtskolk, al-
hij bleek te zijn de 22-jarige J. W. W.,
terwijl later aangehouden werd de mede
plichtige, de 19-jarige A. A. F., beiden waren
sedert eenige dagen werkzaam in de fabriek
van Wilton, aan den West-Kousdijk.
Voorloopig zijn zij opgeborgen in het politie
bureau Witte de Withstraat. (Tel.)
Fan honger gestorven.
Het Volk verneemt van een zijner Zeeuwsche
correspondenten
Buiten Ellemeet (Schouwen) woonde een
72-jarige man met zijn 82-jarige zuster; het
was algemeen bekend, dat zij in zeer behoeftige
omstandigheden verkeerden. Vorige week
Vrijdag bemerkte men, dat ’s middags de luiken
nog gesloten waren. Bij onderzoek bleek de
man van honger gestorven te zijn; zijn zuster
zat als wezenloos naast het lijkzij viel
uitgehongerd op het eten aan, dat haar, toen
zij naar het Armhuis overgebracht was, voor
gezet werd. In het huis was niets meer te
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
niet, dat vast werkvolk telkens dit
dat werkje van den baas aanneemt om meer
te verdienen. Voor den werkman natuurlijk
voordeelig, maar de baas zal het altijd wreken,
daar je ten slotte, wanneer ge eens weigert
om een werkje te laten aannemen, het mooie
er af is.
Zoo zou er nog veel zijn op te noemen
wat een vereeniging van tuinbouwers in deze
opzichten wettigt.
Mocht er, den komenden winter, wanneer
allen weer tijd hebben het vereenigingsleven
mee te maken, pogingen in het werk gesteld
worden om meer regel te krygen in al deze
een royale tijd,
maar langs 's Heeren
dal met één oogopslag
zaken, dan zou er, geloof ik, belangstelling
genoeg voor bestaan en velen zich gedrongen
gevoelen mee te willen helpen tot het trachten
op te heffen van al die vele lastigheden die
men meer en meer in het exploiteeren van
bedrijven ondervindt.
Hepk. Nwbl.
Uitwellingerga, 24 Sept. Dat
waters nog ruim voorzien zijn van groote
snoeken, kan hieruit blijken, dat binnen een
veertien dagen een 3-tal van deze vraat
zuchtige dieren, wegende 10, 13 en 14 pond
in de netten gevangen zijn. N. Sn. Cl.
Workum, 25 Sept. Gisteren werden alhier
onder begunstiging van prachtig weder de
feestelijkheden gehouden, uitgeschreven door
de Afd. /Workum” der Fr. Maatschappij
van Landbouw. Des morgens 9 uur ving
de keuring van Fokvee aan. Het Marktplein
was geheel gevuld met het puikje der boer
derijen uit onze omgeving pracht-exemplaren
waren aangevoerd en de meeste rubrieken
ruim vertegenwoordigd. De heeren juryleden
hebben waarlijk geen gemakkelijke taak gehad
om uit deze schoone collecties de besten uit
te vinden. De veehouders uit den omtrek
mogen trotsch zijn, zooveel goeds voor het
publiek ten toon te kunnen stellen, en hebben
hun moeite beloond mogen zien, doordat een
talrijk en meest vakkundig publiek een kijkje
kwam nemen bij hetgeen Workum’s Afdeeling
kan aan voeren. De Banier.
Een kordate vrouw.
De gezusters de Jong, die een winkel hebben
in de Spanjaardstraat 119, te Rotterdam,
hadden gemerkt, dat uit haar zaak twee
flesschen portwijn ontvreemd waren en zij
waren tevens tot de ontdekking gekomen, dat
de diefstal had plaats gehad tijdens het schaft
uur op een nabijzijnde fabriek.
Op vermoeden, dat de dieven hun bezoek
zouden herhalen, hielden zij Woensdagmiddag
een oog in het zeil. Een der zusters stelde
zich verdekt op in de kamers achter den
winkel en de andere zuster in den kelder
onder het winkelhuis. En ziet, de moeite
bleef niet onbeloond, want werkelijk kwamen
gistermiddag twee insluipdieven binnen, doch
toen de zusters onmiddellijk uit haar schuil
hoeken te voorschijn kwamen, kozen de dieven
het hazenpad, met medeneming van eenige
tabletten chocolade.
Een der gezusters zette de dieven achterna
en slaagde er in, om in de Bingleystraat
(Boschpolder) een hunner te achterhalen en
vast te grijpen. Wel deed de man hopelooze
pogingen, om zich los te rukken, doch de
kordate vrouw hield hem bij zijn kraag en
bleef hem vasthouden. Tevergeefs riep de
vrouw de hulp in van een aantal omstanders,
w.o. eenige glazenwasschers, geen van dezen
had den moed, haar te hulp te komen of de
politie te waarschuwen.
Daarop bracht mej. de Jong haar arrestant
terug naar het winkelhuis in de Spanjaard
straat en hield hem in bedwang, totdat de
politie kwam opdagen.
De arrestant werd
het politiebureau aan
waar
Een geval van nona te Amsterdam. Een
comestibleshandelaar hier ter stede als wij
kruidenier schreven, wordt hij nog woedender
dan hij al is heeft tot geregel den klant
een student op kamers. Eenige malen heeft
hij tevergeefs zijn loopjongen naar hem ge
stuurd met de rekening.
Vóór eenige dagen ging hij er zelf op af
en kreeg van de hospita tot bescheid
Mijnheer slaapt. Komt u 1 October
teru^,
datgene te doen wat er te verrichten is op
land, schuur of op het erf. Hij komt niet
en je denkt: bepaald ongesteld, en je loopt
even naar zijn huis om de toedracht te ver
nemen. Maar tot je niet geringe ergernis
hoort ge»ja, mijn man (of zoon) is niet
thuis. Hij komt niet bij jeeen veertien
dagen geleden heeft hij zich verhuurd bij
Klaas Burger. Wonder dat hij het jouw
niet even gezegd heeft
Een ander geval. Je bent gelukkiger. Hij
komt te werkhet gaat een maand, twee
maanden, ja zelfs tot aan den rooierstijd
goed. Doch als je denkt dit werk aan te
vangen, hoort ge van je werkman een keer
of wat//Zeg, wat worden er hooge loonen
besteed voor het aardappelen rooien. Kees
Zwart krijgt 30, Jan Sijm 32 gld. in de
week. Was ik nu van ’t jaar ook maar los,
wat zou ik dan van ’t jaar een zet meer ver
dienen”. En de tevreden stemming die hem
vooral in den winter kenmerkte, maakt lang
zamerhand plaats voor een meer ontevredene
en bij het minste wat er voorvalt, poetst hij
de plaat en moogt ge naar een ander omzien
in een tijd dat ge bijna on mogelijk aan een
mannetje kunt komen.
Met losse werklieden, die ge voor een be
paalden tijd aanneemt, beleeft ge ook alle
mogelijke onaangenaamheden.
Waarlijk, er behoort langzamerhand moed
toe, om met vele menschen te willen arbeiden.
Met het jeugdig personeel, zooals slaboonen-
pluksters en bloembollenpelsters, is het al
niet beter gesteld. Nauwelijks zijn ze een
paar dagen aan die karweien bezig of ge raakt
ze kwijt, daar een ander 5 ct. voor het
plukken van een zakje boonen meer biedt
of een dubbeltje per dag voor het bloem
bollenpellen hooger betaalt.
Ook de eischen worden overdreven gesteld.
Zorgt ge bij het laatstgenoemde werk niet
op tijd voor een kopje met suiker en een
stukje koek bij de koffie, of wordt er te
weinig scherts gemaakt, dan maar op een
ander af. Je hebt zelfs al adressen waar de
jonge dames éénmaal per week op wafelen
getracteerd worden die dan natuurlijk niet
het slechtst bij het jonge volkje aange
schreven staan.
Kortom, in vele gevallen gaat het met het
inwinnen en houden van werkkrachten niet
meer zoo als het behoort te gaan, en ik
geloof dat het tijd begint te worden dat ook
organiseeren het wachtwoord voor de bouwers
zal zijn, om aan al deze genoemde onaange
naamheden, telkens wederkeerend, al is het
in eenen anderen vorm, paal en perk te
stellen.
Want ook het steeds verhoogen
spruit heusch niet alleen voort door den
bloei van land- en tuinbouw, maar komt in
hoofdzaak door het willekeurig handelen en
opdrijven van enkele land- en tuinbouwers.
«Goed voorgaan doet goed volgen”, maar
al wordt er ook niet goed voorgegaan, wat
m.i. veel het geval is, zijt ge vanzelf genood
zaakt ook met den stroom mee te gaan.
Een goed loon, niet te lange arbeidsduur,
goede behandeling, juichen wij allen toe, maar
het brengt dit mee, dat er voor verschillende
werkzaamheden en personen uniforme rege
lingen moeten worden getroffen. Dit is te
bereiken door algemeene vereeniging.
Dan zoudt ge kunnen keeren het onge
motiveerde weg- en in anderen dienst over-
loopen een maximum loonstandaard kunnen
bepalen waar niet boven gegaan mag worden,
een vastgesteld bedrag voor overwerk, één
zelfde duur van den werkdag, dezelfde be
dragen voor slaboonenpluk, tulpenpellen enz.
kunnen vaststellen. Dan zou men niet verplicht
zijn na te volgen wat anderen soms doen, al
zijt ge overtuigd, dat ’t schadelijk werkt voor
de uitoefening van het bedrijf, moeielijkheden
helpt opbouwen voor andere tuinbouwers.
Hoeveel malen gebeurt het tegenwoordig
niet, dat vast werkvolk telkens dit en dan
Haar telegram.
In de grootste opgewondenheid snelde een
dame het telegraafkantoor binnen en verklaarde
den beambte, dat zij direct een telegram aan
haar man moest verzenden.
Heel goed, antwoordde de ambtenaar,
daar liggen telegramformulieren.
De zenuwachtige dame greep er een en
schreef
/Beste George, ik heb je iets vreeselijks
te melden, maar schrik niet, beste, want het
maakt de zaak niet beter en gelukkig zijn de
kleinen en ik er heelhuids afgekomen. Ik
weet niet hoe het gekomen is en de keuken
meid weet het ook niet, maar vannacht is
ons huis in brand gevlogen en tot den grond
afgebrand. Denk eens aan Is je al ooit in
je leven zoo iets vreeselijks overkomen? Ik
was half krankzinnig van zenuwachtigheid.
Maar maak je niet overstuur, beste George
De kleine en ik zijn in veiligheid en er is
nog heel wat gered. En denk eens aan, hoe
veel erger het nog had kunnen zijn 1 Als ons
kindje eens verbrand was. ’t Is om van te
rillen, maar gelukkig, George, ligt het gezond
en wél in zijn wiegje 1 Natuurlijk ben ik
dadelijk naar mama geweest, die al in doods
angst zat, omdat ze nog niet wist, dat wij
gered waren. Ik begrijp er niets van, hoe ’t
gekomen kan zijn. Begrijp jij het? Zou
misschien iemand het aangestoken hebben
Kom dadelijk naar huis, George.
P.S. Denk er vooral aan, dat de kleine
en ik niet het minste letsel hebben be
komen. M.”
Hier is het, sprak zij tot den ambtenaar
en reikte hem de zeven telegramformulieren
over, die ze volgeschreven had.
Misschien kan het wel een
ingekort worden.
Ja misschien wel, sprak de ambtenaar,
na het geheele stuk gelezen te hebben.
Hij nam een ander formulier en schreef
Ons huis vannacht afgebrand. Kleine
en ik ongedeerd. Kom terstond. Marie.
Arnh. Ct.
De //Onder de Streep” schrijver van
het Alg. Hndbl. schrijft
Deze anatomische rariteiten gelezen in
een schoolblad
Terwijl de Amsterdamse onderwijzers geacht
kunnen worden hun hoofden onder de knie
te hebben de ziekelike uitzonderingen
bewijzen bij ons de regel is Den Haag
nog in tien jaar zoover niet en Rotterdam
nog in geen vijftien.
Wij kennen plaatsen, waar zij deze acrobatie
nooit zullen leeren.
Er is van Jt jaar wel gelegenheid om uit
te gaan. De eene tentoonstelling achter de
andere en dan schier geen plaats in ons land
of ze herdacht feestelijk Neêrlands honderd
jarige onafhankelijkheid. Neemt dan nog
de altijd steeds in zwang blijvende kermissen
en ge zoudt onwillekeurig de gevolgtrekking
maken dat er van het goede te veel kwam,
dat men beu van de pret werd.
En toch is niets minder waar. Zelfs de
kermissen werden in de meeste plaatsen
drukker gehouden dan in voorgaande jaren,
zoodat we gerust kunnen concludeeren ,zde
menschen willen graag uit, houden dol van
jool en schik”. Niet alleen dit constateeren
we, doch ook dat er veel geld verteerd wordt
en dat bijna ieder, genoeg verdient, want
anders zou het toch niet gaan.
’t Is ook tegenwoordig
Je hebt des Zondags
wegen te wandelen om
te zien. Ieder werkman is gekleed als heer,
iedere arbeidster als dame, ja zelfs in de
steden geeft laatstgenoemde de mode aan. En
vooral de jongeren, manlijke zoowel als vrouwe
lijke personen, doen daaraan mee, en als je
soms tot diegenen moogt behooren, die wel
eens lijden aan over-beleefdheid, door voor
ieder, die ge denkt maatschappelijk hooger
te staan, eerbiedig den hoed af te nemen, is
voorzichtigheid wel aan te bevelen en het
niet te gauw te doen.
Jongelieden, nog nauwelijks eigen zout ver
dienende, loopen, cigaretten rookend, aan de
vingers gouden ringen, hooge bruine rijg
laarzen aan, gekleed met wit vest en buiten
model hoed op, gewapend met lorgnet en
wandelstok, als dandy’s rond.
Jongedames, die in de week, door hier en
daar te ploeteren, wat kleedgeld binnen
krijgen, ziet ge dan Zondags als echte freules,
bijna niet wetende wat figuur en vorm aan
hun lichaam te geven, op onmogelijk loopende
laarsjes, als pauwinnen stappend. Toen men
dergelijke gevallen voor bet eerst zag, trok
dit aller aandacht en lokte bespotting uit,
maar thans, nu het regel is, kijkt men de
eenvoudige, die dergelijk gedoe nog niet na-
aapt, van terzijde aan.
Zoo zien we dus aan feesten en kleeding
de voorspoedige tijden, waarin we verkeeren.
Maar ook wanneer ge reizen gaat, ontwaart
ge dit allerwege. Wat is alles veranderd, de
laatste jaren. De coupé’s 3de klasse, door
gaande lijtuigen, worden een lust om er in
te zitten, zoo ruim en gemakkelijk zijn ze
gemaakt. Eu toch voor velen niet goed
genoeg. Het staat zoo ordinair... 3de klasse.
Als het half kan, dan 2de. Een sterk staaltje
zag ik laatst. De zoon van den burgemeester
eener plaats in onze omgeving, nam als ge
woonlijk zijn kaartje 3de. De politie-agent
met familie achter hem aan, stapte heel ge
moedelijk de 2de in. Dit is geen verzinsel,
maar waarheid, en ieder die zich veel onder
het volk begeeft, zal dergelijke gevallen dage
lijks zien, Was een uitstapje van hier naar
Haarlem voor een burgerman een ideaal,
thans komt ’t voor, dat ook arbeidersgezinnen
het buitenland beginnen af te reizen, wat
vroeger slechts enkele zeer gefortuneerden
zich konden veroorloven.
Doch genoeg hierover.
Waartoe dit alles
Nogmaals om aan te toonen, dat men in
eefi periode verkeert, zooals de historie ze
niet gekend heeft.
In vele plaatsen van ons land komen lang
zamerhand toestanden voor ook in West-
Friesland, vooral in vde Streek” is dit het
geval die abnormaal beginnen te gelijken.
En die abnormaliteit begint hierin te bestaan,
dat de werkende klasse meer kan doen, meer
kan uitgaan, mooier gekleed loopt, beter ge
voed wordt dan de burgerman, de kleine baas.
Maar dat niet alleen. Veeltijds, en dat is
de schaduwzijde van dat al, staat de werkman
niet alleen vrij tegenover hem, dien we maar
eens met den wijdschen naam van patroon
zullen bestempelen, maar is de laatste in vele
gevallen degene, die aan het kortste eind
trekt. Wil ik eens, uit ervaring, wat voor
beelden noemen
Als landbouwer huurt ge voor het komend
jaar tijdig een arbeider. Je bent blij zoo
gauw klaar te zijn en wacht rustig Kersttijd
af, want daags daarna zal hij komen, om
Bolswardsche Courant
7
e»
I
