Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Pona cacao
I
Lj
BOLSWARD.
No. 91.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
52ste Jaargang
1913.
I
De beste drank voor kinderen.
VAN HOUTEN 'S
AANBEVELEND.
É-
Politiek Overzicht.
Zondag 16 November.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
L
VOOR
Afzonderlijke
I
ft!
A
s
\X
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Mr. Jan van Best, dezelfde man, die dorst
zeggen, dat eene overwinning van Links,
Nederland in een poel van ontucht zou doen
verdwijnen, heeft het initiatief genomen tot
eene hulde aan den socialen hervormer Talma.
Zal deze man, die zooveel durft, na al wat
er bloot gekomen is, bij zijn plan blijven?
Wij weten het niet; wij zullen den afgetreden
minister eene andere hulde brengen en wel
deze, dat hij door zijn artikel 369 en de
overname van het amendement-Duys zoo’n
hopeloozen toestand heeft geschapen, dat er
geen anderen uitweg meer is dan
STAATSPENSIONNEERING.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
zou over de weken, waarin hij loonarbeid
verrichtte, verzekeringsplichtig zijn geweest.
De soort van den verrichten arbeid is van
geen belang voor den ver zekering splicht. Ver
zekeringsplichtig zou mitsdien geweest zijn
zoowel degene, die als kantoorbediende werk
zaam was, als hij die arbeid verrichtte als
timmerman, fabrieksarbeider, dienstbode, huis
houdster, werkvrouw, enz.
De aanvrager zou in het tienjarig tezamen
ten minste 156 weken verzekeringsplichtig
moeten zijn geweest; dit beteekent niet, dat
hij gedurende 156 weken iederen werkdag
tegen loon, moet hebben gewerkt. Integendeel,
aan dien eisch is voldaan, indien de aan
vrager in 156 kalenderwekengedurende het
tijdvak van 10 jaren, elke week een of meer
dagen tegen loon heeft gewerkt. Het is der
halve voldoende, indien de aanvrager bijv.
156 Zondagen als kellner in een café heeft
gewerkt, of gedurende 156 weken een avond
per week tegen loon in dienst van een winkelier
schrijfwerk verricht heeft, De 156 weken
behoeven niet onmiddellijk op elkaar te volgen;
zij mogen over de 10 jaren verdeeld zijn"
Wij zeiden daar, dat de uitkeeringen, die
art. 369 van de wet-Talma geeft, en die
door overname van het amendement-Duys
geheel los van de wet zijn komen te staan,
een onhoudbaren toestand in het leven hebben
geroepen, en we hebben daarmee niets te veel
gezegd. In het algemeen is ons dat aange
naam, want wij zeggen het den Hr. Patijn
na. Hoe irrationeeler dat artikel 369 werkt,
hoe onbillijker, hoe dwazer, en boe meer geld
het kost, hoe liever het ons is. Want des
te sterker wordt de aandrang om dit artikel
te vervangen door een meer rationeele regeling,
een regeling in den geest van het amendement-
Borgesius-Drucker-Tydeman, of met andere
woorden door de ouderdomsrente, die in de
Troonrede is toegezegd. In het algemeen
zeggen wij, want het dwaze artikel en de
nog dwazere uitvoering daarvan heeft ook
dit harde gevolg dat, menschen, die het dubbel
dik en breed hebhen de f 3 ’s weeks krijgen
we kennen er één met eene lijfrente van
f 16 in de week, die er nu nog f 2 bij
krijgt terwijl er tal van oude stakkers
zijn, waarvoor men de zaak niet zoo weet te
beprakkezeeren, dat ze binnen de wet vallen.
Hoe eerder Treub dien Augiasstal reddert,
des te beter.
PRINS JORIS schreef in de Enkhulzer
Courant het volgend
Het was Treub’s werk. Wij wisten wel,
dat de werkkracht van dezen minister even
groot is als zijne buitengewone bekwaam
heid, maar wat hij thans heeft bestaan, over
trof de stoutste verwachtingen. De Hr. Patijn
er in de Kamer op wijzende waarover
straks meer dat de uitkeeringen van de
wet-Talma, die op 9 December a.s. zullen
beginnen, aanleiding gegeven hebben tot een
toestand, die wel past voor eene inrichting,
waarvoor God ons allen moge bewaren, maar
niet voor een geordenden Staat, vroeg aan
den Minister, hoe ver hij gevorderd was met
het in de Troonrede toegezegde ontwerp op
de Ouderdomsrente, om het woord Staats-
pensionneering niet te gebruiken; en daarop
kwam het verbluffende antwoord, dat het
ontwerp neg deze maand naar den Raad van
State zou worden gezonden.
De Kamer stond „paf over dit prompte”,
zóó paf, dat sommigen te vèrbluft waren, om
mee te doen aan het bravo-geroep dat van
vele banken van Links weerklonk. En wij
zeiden in ons zelven Onkel Brasig met een
kleine variant na: Dieser Treub ist doch ein
Teufels Kerl, en wij verheugden ons te meer
over dezen bekwamen spoed, waar wij ons
herinnerden hoe de beginfout van Tal ma’s
sociale wetgeving deze is geweest, dat ze veel
te laat werd ingediend. Wie is het onheil
spellend: te laat! veel te laat! vergeten, waar
mede Dr. Kuyper de indiening van de
Invaliditeitswet tegemoet kwam?
Maar, zal men misschien zeggen, dat alles
heeft de Hr. Talma nooit gewild, dat is de
schuld van de ambtenaren met de uitvoering
belast, en de Hr. Lohman heeft dat dan
ook reeds gezegd, gelukkig met de vondst,
dat de Hr. Lidner, de hoofdambtenaar aan
de Rijks verzekeringsbank, die met deze rubriek
is belast, er maar op zou hebben ingehakt.
Van de beschuldiging is echter na de rede
van den Hr. Treub, geen schijn of schaduw
overgebleven, en de leider der Christelijk-
Historische Unie begreep dit blijkbaar zóó
goed, dat hij buiten de discussie bleef, wat
hem zeker niet moeilijk is gevallen, toen hij
van de //handleiding” vernam, die de tusschen-
personen, die de rechthebbenden op de uit-
keering van art. 369 moesten opzoeken, van
Minister Talma hebben gekregen. Waarin
men onder meer leest:
z/De arbeid behoeft niet in vasten loon
dienst te zijn verricht. Over de weken, waarin
bij loonarbeid verrichtte, zou ook verzeke
ringsplichtig zijn geweest de persoon, die nu
eens een of meer dagen heeft gewerkt in
dienst van A, dan eenige dagen in dienst
van B of O of andere werkgevers. Ook de
persoon, die bijv, een eigen boerderijtje dreef,
doch in den oogsttijd of regelmatig eenige
dagen per week of per maand, tegen loon in
dienst van een ander arbeid verricht heeft,
Die zijne aandacht even wil wijden aan de
door ons gecursiveerde gedeelten, ziet dadelijk
in, dat door de //Handleiding” het systeem
van de wet totaal is prijs gegeven, die be
doelde te zijn eene: Verzekering voor loon
arbeiders. Nog eens, dat deert ons niet, laten
allen geholpen worden, die het van noode
hebben, maar Talma heeft goed gedaan, deze
//Handleiding” niet tegelijk met zijne wet
over te leggen aan de Kamer; wat zou de
Hr. Van Idsinga dan niet te keer hebben
gegaan, en wellicht ook de Hr. de Savornin
Lohman; we kunnen ons toch niet voorstellen,
dat hij met de wet ook de handleiding zou heb
ben geslikt. En tot overmaat van ramp is aan
de tusschenpersonen, voor iedere rente-aan-
vraag, waarop gunstig is geadviseerd, f 2
beloofd; beter middel om te zorgen, dat er
allerlei onrechtmatige aanvragen zouden worden
gedaan, had men na jaren peinzens, niet
kunnen vinden. Is het dan ook wonder, dat
er bij de Rijksverzekeringsbank meer dan
honderdduizend aanvragen zijn ingekomen, en
dat trots al het buitengewoon personeel, dat
aan het werk is gezet, zooals Minister Treub
het gracieuselijk uitdrukte, dit alles niet bevor
derlijk is aan eene werkelijke schifting van
gewettigde en ongewettigde aanvragen, wat in
populair Hollandsch overgezet, eenvoudig wil
zeggen, dat het een »pan” wordt.
dat als men drie jaar lang uitgekeerd had,
d. i. dus aan hen die op 9 Dec. 1913,
respectievelijk 67, 68, 69 en 70 jaar oud
waren, zonder dat deze menschen ooit één
cent premie hadden betaald, men niet op
1 Januari 1917 de alsdan 69-jarige kan
dwingen om één jaar premie te betalen.
Maar naast die politeke overwegingen, is
de wet nog verder verknoeid door de uit
voering, die men er aan heeft gegeven, en
die het bewijs leveren, dat Minister Talma
wel was een zeer bekwaam en ijverig man,
maar dat het hem aan iederen practischen
kijk op het leven ontbrak. En het ongeluk
heeft gewild, dat de wiskundige adviseur van
den Hr. Talma uit hetzelfde hout was ge
sneden. Als de Kamer toch Dinsdag 1.1. bij
een was, was dit om door Minister Treub
aangevraagde gelden te voteeren, noodig ge
worden door het feit, dat Prof. Kluyver’s
berekening, dat er 25.000 rentetrekkenden
zouden wezen, faliekant verkeerd is uitge
komen, het zullen er wel 80.000 zijn. Hoe
of deze hooggeleerde heer zich zoo kon ver
gissen Het antwoord is alweer, dat dit niet
gebeurd zou zijn, als hij man van de praotijk
ware geweest; niet van de practijk der wiskun
dige berekening, maar des menschelijken
levens. Prof. Kluyver heeft nagegaan hoeveel
arbeiders er waren, volgens de laatste beroeps
telling; dat getal heeft hij vermeerderd met
het percentage, dat onze bevolking sinds die
beroepstelling is toegenomen en met een per
centage voor hen, die zich opgaven als zonder
beroep, maar vroeger arbeider geweest waren,
toen heeft hij gekeken hoeveel menschen in
ons vaderland 70 jaar oud waren of daar
boven en klaar was Kees, en op papier klopte
dat als een bus. Maar professor vergat, dat
het bij deze uitkeering niet ging om wie
werkelijk loonarbeider was, maar om de vraag,
wie in een tijdvak van tien jaren, zooveel
loonarbeid, zij het dan ook als bijverdienste
had verricht, dat hij 156 weken, alias 3 jaar,
verzekeringsplichtig zou geweest zijn. De
Minister liet daarbij zelfs het criterium vallen,
dat men van beroep arbeider of arbeidster
moest geweest zijn. Zoo zal de kleine krui
denier in de groote steden, die Zondags uit
tafeldienen gaat, evengoed als de kruideniers-
vrouw, die voor eene rijke Mevrouw de wasch
deed, de uitkeering krijgen. Wat wij natuur
lijk als voorstanders van Staatspensionneering,
heel goed vinden mits de personen, die wij hier
noemden, het dan ook noodig hebben, maar
wat nooit in de bedoeling van de wet heeft
gelegen.
Arum. Een eigenaardige zaak is hier,
schrijft men aan de Leeuw. Ct., op aller tong.
Dezen zomer kocht de ondernemer van de
aardappelveiling uit de hand het tramstation
alhier, te aanvaarden 12 November. De
koopakte, werd notarieel gepasseerd en in
geschreven ter plaatse, waar zulks behoort.
Inmiddels vertrok de kooper naar het buitenland,
zonder orde op zijn zaken te stellen en zonder
adres achter te laten. Nog even later wordt de
kooperin staatvan faillissement verklaard. Nu is
de groote vraag of het tramstation al of niet
in den faillieten boedel komt, het tramstation,
dat t>p papier van eigenaar is veranderd, maar
dat door den kooper niet betaald is!
De bewoner van het pand heeft, tegen be
hoorlijk bedongen vergoeding, afstand gedaan
van zijn huurrecht, en zal vandaag het pand
verlaten.
Voor het publiek wordt de zaak nog meer
interessant, wanneer men weet, dat in het
tramstation het kantoor der Nederlandsche
Tramwegmaatschappij is gevestigd en dat deze
op grond, behoorende bij het station, een
pompstation heeft gesticht. Wordt nu het pand
gesloten, dan ondervindt allicht het publiek
nog eenig ongerief, ofschoon niet waarschijnlijk
is, dat de sluiting lang zal duren.
Ook ten opzichte van de vergunningsquaestie
is deze zaak niet van belang ontbloot.
Natuurlijk wordt door velen met belang
stelling naar de ontknooping uitgezien.
Joure, 12 Nov. De bakkers alhier zijn genood
zaakt den prijs hunner banketletters met 21/j
ct. te verhoogen, tengevolge van de abnormaal
hooge prijzen der amandelen. De prijs dier
letters wordt nu 12l/2 cent, voor slijters 11
cent, grootere letters naar evenredigheid.
Hepk. Nwsbl. v. Fr.
Talma’s uitkeering aan de 70 jarigen, die
nooit een cent premie hadden betaald, was
reeds enkel het gevolg van politieke over
weging, want dit is juist het principieel verschil
tusschen de Verplichte Verzekering en de
Staatspensionneering, dat de eerste geen cent
wil uitkeeren, waarvoor geen premie is be
taald. En de overname van het amende-
ment-Duys, waardoor deze uitkeering geheel
los van de wet kwam te staanwaardoor deze
uitkeering vast werd en de wet zelf naar het
schimmenrijk verhuisde, was stembuspolitiek
van het allerlaagst allooi, dienende om den
Staatspensionneerders van Christelijken huize
althans, in het gevlei te komen. Op het
oogenblik zelf, dat Talma het amendement-
Duys overnam, vermoordde hij moedwillig
zijn eigen wet, want ’n kind kan begrijpen,
Stoomwasscherij „Florence
Bolswardsche Courant
Pona
i
