lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
We
No. 94.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1913.
52ste Jaargang
SPORTOVERDRUV1NG.
Donderdag 27 November.
si
BINNENLAND.
VOOR
r
afzonderlijke
De
het
een vrouw en
Alg, H,
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Ongeluk.
Te Zaandam beging gisteravond de 32-jarige
werkman J. van der Horst de onvoorzichtig
heid om terwijl de laatste trein, waarmede hij
tegenwoordig groote groepen van
zeer verschillend over de
het gebed oordeelen, en
officieel gebed alleen respectabel is,
Wonseradeel, 23 Nov. De Verzekeringsmij.
van paardenhouders alhier telde over het af-
geloopen halfjaar (12 Mei12 Nov.) 251
deelhebbers met 580 paarden, ter waarde van
f 176940. Dertien verliezen, tot een bedrag
van f 1751, werden vergoed. Aan omslag
wordt geheven 1.10 pCt.
De Franeker kermis.
Leeuwarden, 25 Nov. Ged. Staten hebben
goedgekeurd het besluit van den Raad der
gemeente Franeker om de kermis aldaar weer
te doen houden van den laatsten Maandag in
Juli tot en met den eersten Maandag in
Augustus, dus ook op den daartusschen lig-
genden Zondag. In Oct. 1912 werd besloten
dat op dezen Zondag geen kermis zou worden
gevierd. Tegen het thans goedgekeurd besluit
waren bij Ged. Staten vier adressen ingekomeu,
waarin niet goedkeuring werd gevraagd, voor
namelijk uit een oogpunt van Zondagsheiliging
of van drankbestrijding.
Beetsterzwaag, 24 Nov. Een jachtopziener
alhier had zich bij een hazenstrik, waarin
een haasje zat, verdekt opgesteld. De strikker
kwam eens kijken, doch rook zeker onraad
en raakte den haas niet aan. Hij bedacht een
list. Hij maakte een omweg en verzocht een
kameraad eens zijn geweer af te schieten en
zich daarna snel te verwijderen. Zoo werd
gedaan. De jachtopziener, dit schot hoorende,
ging er dadelijk op af. De strooper maakte
zich den tijd ten nutte, spoedde zich naar den
strik en wist nu ongehinderd den haas te
bemachtigen. De jachtopziener, die twee
stroopers inplaats van een dacht te snappen,
kon met leege handen naar huis keeren.
Hepk. Nwsbl. v. Fr.
Workutn, 25 Nov. Als gevolg van het zachte
najaars weder kan worden medegedeeld, dat
door de vrouw van den landbouwer Kleiterp,
wonende in de Workumermeer, nabij hare
huizinge de vorige week een nest met 8
eendeneieren is gevonden. Wel een bizonder-
heid in November! De Banier.
Wij lezen in de Nieuwe Rarlinger Crt:
Van het faillissement van den heer J. R.
Glasz zal 173/1Q pCt. worden uitgekeerd. Wij
hadden nog een postje van f 1.04 te
vorderen, zoodat ons aandeel bedraagt de
somma van 18 ets. Onder aftrek van porti
zijn de curatoren bereid om het bedrag toe
te zenden. Nu was de kennisgeving gefrankeerd
met 5 ets. dus blijft nog 13 ets., als we
de kwitantie opzenden naar Amsterdam, kost
dat weder 5 ets, blijft nog 8 ets. Als cura
toren ons dit bedrag toezenden, kost dit
hun 2t/2 ets., welk bedrag door hen wordt
afgetrokken, blijft dus nog 51/2 cts., waarvoor
nog een loop naar het postkantoor alhier kan
worden gedaan.
We zullen de 11 halve centen maar een
afscheid toewuiven.
Friesche wateren bij ijsbezetting.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Amsterdam komt er tegen op, dat in
Friesland, zoodra de winter intreedt
vaarten met ijs worden bedekt, deze
Uit een advertentie van een piano-magazijn:
Een piano is een dood instrument zoodra
zij in een huisgezin wordt aangetroffen, enke]
dienende als meubelstuk en waarop, vanwege
geen muziekkennis hebbende, nooit gespeeld
wordt.
Wij kennen meer doode instrumenten, die
geen muziekkennis bezitten.
uit Amsterdam was gekomen, nabij den LJdijk
even stilstond, uit den trein te stappen, om
daardoor spoediger thuis te zijn. Door de
duisternis en den mist had hij echter niet
bemerkt boven een vaart te zijn, zoodat hij
in het water plofte, waaruit hij later leven
loos werd opgehaald. Hij laat
vier kinderen achter.
Treinongeval.
Gisteravond is de locaaltrein Arnhem
Nijkerk, die te 8.47 te Ede moest aankomen,
tengevolge van verkeerden wisselstand op den
daar stilstaanden goederentrein Wageningen
Ede geloopen, met gevolg dat de locomotief
van den goederentrein verbrijzeld werd. De
machinist wist zich bijtijds te redden. Eenige
passagiers liepen lichte kwetsuren op. T
locaaltrein kon zijn reis voortzetten.
Alg. H.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Dat is een gevaarlijk onderwerp. Ieder,
die daarover gaat schrijven, weet dat hij
irriteert, weet dat er vele, vooral jonge
menschen zijn, die daarvan niet hooren willen.
Bovendien is het in veel gevallen beter en
voordeeliger om die overdrijving maar inden
koop toe te nemen om het vele goede, dat
de sportbeoefening ongetwijfeld brengt. Doch
het wil maar niet rustig blijven in de vele
kolommen, die verscheiden dagbladen aan
sport wijden. Daarin komt telkens en telkens
weer een bezadigd man betoogen, dat men
overdrijft; die stem wil maar niet verstommen.
En zeer terecht. Zij mag niet verstommen.
Men moet eraan blijven herinneren, dat de
overdrijving van tegenwoordig des noods als
mode kan worden geduld, doch dat zij een
mode is, die weer behoort te verdwijnen.
En ook moet men eraan gewennen, dat
ieder die hier de onaangename waarheid komt
zeggen, dat men overdrijft en dat men een
zijdig is, nog daarom geen oud-mannetje of
kuchende zwakkeling is.
Eindelijk behoorde men van de zijde der
verdedigers^ens wat minder met „dooddoeners”,
met groote woorden te werken.
Nu zij vooropgesteld, dat de sport over
het geheel een groot goed is. Zij kan veel
doen ter verbetering onzer gezondheid, zij
kan kwade gewoonten helpen tegengaan.
Alleen al om de krachtige hulp die de
matigheidsbeweging van de sport gekregen
heeft, verdient deze grooten lof. De roei-,
fiets-, zeil- en wandelsport brengen ons dichter
bij de natuur, de gemeenschapsspelen-sprrt
leert discipline, zelfbeheersching, ontwikkelt
den socialen zin, drijft tot groote inspanning,
prikkelt de eerzucht en is in veel gevallen
ook hygiënisch van groot belang.
Hoe men de zaak ook bekijkt, op zich
zelf is de sport een zaak van groot gewicht
en zal het komende geslacht van die sport
ontwikkeling in ruime mate profiteeren.
Het is waar zij brengt ongelukken mee
en hoe ruwer de sport is hoe ernstiger de
ongelukken zijn. Doch ook op dit punt wordt,
dunkt ons, vaak veel overdreven. Ongelukken
zijn bij dergelijke dingen nu eenmaal onver
mijdbaar. En de fiets is er niets minder om,
dat verscheiden menschen op min verstandige
wijze zijn gaan fietsen en daarbij latente kwalen
aan den dag en tot ontwikkeling hebben ge
bracht.
Ook erkennen wij levendig, dat het voet
balspel, dat nog bij onze jeugd wellicht meer
populair is dan in het vaderland van dit spel,
heel veel kwaliteiten heeft, die het maken tot
een veelszijds, gezond, ontwikkelend en
belangwekkend spel.
Doch nu komen wij dan toch langzaam
tot de overdrijving, die schaadt. De voetbal-
enthousiasten willen daarvan niet hooren.
Alles wat strekken kan tot verbetering en
populariseering van het spel wordt zonder
meer door hen aanvaard. Het professionalisme
wordt door velen voorgestaan, omdat dit het
spel verbetert. De groote inkomsten bij de
wedstrijden zijn noodig voor groote reizen en
aanstelling van Engelsche oefenmeesters. Maakt
men de opmerking, dat het voortdurend ge-
wedstrijd de beweging langzamerhand van
sport tot kanszaak brengt, dan antwoordt
men, dat dit gewedstrijd het middel is ter
bereiking van het doelveredeling van het
spelklaagt men, dat de gedachten der school
jongens te uitsluitend bezig gehouden worden
met dit gewedstrijd, dat er te veel tijd ver
daan wordt met het volgen van al die inge
wikkelde kans-meetingen, men krijgt weer
ten antwoord, dat dit niet zoo erg is, dat die
gedachten gezonder zijn dan veel andere ge
dachten, die anders de onbewoonde hersen-
kamers onzer jeugd zouden betrekken.
Voor elk gat heeft men een stopwoord. En
ten slotte is men zeer overtuigd dat men
gelijk heeft.
Het is goed daartegenover weer telkens en
telkens de nog steeds niet wederlegde bezwaren
te stellen. In de eerste plaats, dat voetbal,
ondanks zijn vele goede kwaliteiten, uit zijn
aard een eenzijdige ontwikkelaar van het
menschelijk^ lichaam is. Het leidt wel tot
athletiek in enkele gevallen doch op zichzelf
is de voetbal beweging eenzijdig en leidt zij
niet tot een schoone harmonische ontwikkeling
onzer lichaamsbewegingen, wat b.v. het hier
zoo verwaarloosde cricket en tennis veel
meer doen.
Vervolgens” heeft het tegenover de bewegings-
sport (roeien, zeilen, fietsen, wandelen) dit
tegen, dat het ons niet nader tot de natuur
brengt, dat het in die richting ons esthetisch
gevoel niet ontwikkelt. Doch het belangrijkste
bezwaar is de wedstrijds-ontwikkeling, die
zeker het spel vermooit, maar de zeden
in veel gevallen verleelijkt, de eerzucht op
verkeerde wijze prikkelt en ongezonde belang
stelling in kansspel in de hand werkt.
Och, of men hier eens een lesje in Enge
land ging nemen, of men op dit gebied eens
een oefenmeester uit het vaderland der sport,
uit Engeland, doch ook uit Amerika, liet
komen, om ons eens te leeren waartoe de
overschatting van het wedstrijdwezen leidt.
Niet het erge is hier, dat in de clubs, het
wedstrijden aan het kalme, rustige spelen van
allen in den weg staat. Doch in Engeland is
deze ontwikkeling veel verder gegaan. De be
langstelling in het wedstrijdwezen is daar zóó
groot geworden, dat zij het zelf-doen in den
weg staat.
Ongetelde menigten vullen daar Zaterdags
de reusachtige tribunes in plaats van zelf te
gaan spelen. Men wil hoe langer hoe meer
genieten van den strijd der kansen en hoe langer
hoe minder zelf meedoen. De band met de
spelers wordt hoe langer hoe meer verbroken.
Men is tevreden met professionals als hun
wedstrijd maar spannend is, als zij maar den
prikkel geven van den wedstrijd voor eigen
inspanning is men te lui.
Die zelfde klacht komt, eenigszins gewijzigd,
uit Amerika. Het vergedreven gewedstrijd
dreigt deze sport, die oorspronkelijk een uiting
van kracht is, te maken tot een uiting van
verval, gelijk zij in den Romeinschen keizer
tijd aan den dag komt.
Welnu de sport-enthousiasten verliezen
deze bezwaren al te veel uit het oog. Zij zien
van de boomen het bosch niet. En daarom
behooren zij er telkens weer aan herinnerd te
worden, dat de boomen een bosch constitueeren
en dat dit bosch alleen goed kan blijven, als
er van tijd tot tijd eens flink in gehakt wordt.
Wat dan ook nog vaak gebeuren moge!
Pr. Gr.
Alg. H.
De „Onder de Streep” schrijver van
Alg. H. schrijft
Hollandsche Valken. Dezer dagen kon
men weder vernemen, hoe door den bekenden
valkenier K. Th. Mollen te Valkenswaard een
aantal afgerichte valken, op de Brabantsche
heiden buit gemaakt, naar Engeland zijn ver
zonden, waar het oude jachtbedrijf van „veer
tegen veer” door de moderne sportslui nog
steeds in eere wordt gehouden. Wie bekend
is met de wijze waarop de daarvoor bestemde
valken worden gevangen en hoe deze worden
afgericht, weet ook welke moeilijkheden het
bedrijf van den valkenier meebrengt. Het
schijnt wel, dat de nakomeling van de laatste
Nederlandsche valkeniers in ons land deze
kunst in de perfectie verstaat; trouwens zijn
zendingen naar Engeland en ook wel naar
Rusland en Hongarije bewijzen dat voldoende.
In ons land worden een viertal valken
soorten aangetroffen, waarvan de „Boomvalk”
minder en de „Torenvalk” geen waarde voor
de jacht heeft; de eerste is bij ons voornamelijk
zomervogel, de laatste, hoewel in den zomer
talrijker, vliegt ook in den winter, en is om
zijn eigenaardige standen, die hij hoog in de
lucht kan aannemen, wanneer hij zijn prooi
waarneemt, in den volksmond als „bidder”
bekend.
De grootste valk in ons land op den trek
voorkomend is de „Slechtvalk” in de dagen
der valkenjacht algemeen als „Edelvalk”
bekend; omdat hij ras-echt is voor het jacht
bedrijf is hij voor den landman en vooral
voor den jager zelf een der schadelijkste roof
vogels en dus zeer gehaat. Hij kaapt het liefst
de kippen, duiven en eenden van den boer
weg en in het veld jaagt hij op hazen, ko
nijnen, patrijzen, fazanten en eenden.
Een tweede soort, gedurende den winter
bier vertoevende, is het „Smelleken”, een
veel kleinere valkensoort, maar die in moed
en volharding door geen der andere valken
wordt overtroffen en daarom vroeger ook wel
gebezigd werd bij de valkenjacht.
Omdat het „Smelleken”, zoowel als de
„Boomvalk”, geschuwd worden als brutale
roovers van onze zangvogels, kan men er
vrede mee hebben, dat de Brabantsche valken
jager hen als zijn buit uitzoekt.
Oude hoefijzers.
Bij het graven der sleuven voor het leggen
van rioolbuizen werden in een der hoofdstraten
te Oldenzaal op een diepte van pl.m. 1.90 M.
een aantal vrij gave beenderen van paarden
en daarbij een elftal hoefijzers gevonden, som
mige nog van nagels voorzien. Blijkens onder
zoek aan de veeartsenijschool te Utrecht da-
teeren deze ijzers van omstreeks 800. Ze zijn zeer
goed bewerkt en op een tweetal na nog geheel
gaaf; ze hebben zes, zeven of acht nagelgaten
en zijn bijzonder licht. Om een en ander nog
nauwkeuriger te kunnen vaststellen, zullen
ook de gevonden beenderen ter onderzoek
worden opgezonden. Volgens deskundigen zijn
deze ijzers veel beter bewerkt dan die uit later
tijd, b.v. den tijd van Prins Maurits. Een
aantal dezer ijzers zal geschonken worden aan
de Oldenzaalsche Oudheidkamer.
en de
voor de
scheepvaart gesloten worden. Een vloottocht
van 60 stoombooten wordt dan terstond stil
gelegd, tot groot nadeel van handel en nijver
heid. Bij sluiting der vaart moeten alle
goederen per tram of per spoor vervoerd
worden, waardoor stagnatie in de verzending
ontstaat, die de verzending duurder maakt,
en tevens oorzaak is dat het kapitaal niet
spoedig genoeg omgezet kan worden.
In den regel is de vaart in Friesland van
4 6 dagen eerder gestremd dan de Zuider
zee. En als de Zuiderzee gesloten is, dan
wordt de vaart in Noord-Holland door het
Noord-Hollandsche Kanaal nog voortgezet tot
Den Helder, van waar men Harlingen nog
kan bereiken. Maar daar houdt alle vervoer
op. En bij invallenden dooi is de toestand
nog erger, wijl men nog de sluizen gesloten
houdt bij een ijskorst van enkele centimeters
dikte, die zeer gemakkelijk te breken is.
Die Kamer zal zich richten tot Gedepu-
puteerde Staten van Noord-Holland met de
vraag in hoeverre de scheepvaart door de
sluiting van de vaarwateren in Friesland ter
wille van het behoud der ijsbanen schade
lijdt. Ook wordt nog opgemerkt dat het
verkeer van Groningen met Amsterdam via
de Friesche wateren geschiedt, en door ontij
dige en langdurige sluiting der vaart ernstig
geschaad wordt.
Er dienen naar de meening der Kamer
maatregelen getroffen te worden, opdat het
verkeer te water in en door de provincie
Friesland niet langer dan onvermijdelijk is,
door ijs worde belemmerd. O. N.
Bidden in een vergadering.
In de najaarsvergadering van de Provinciale
Staten van Noord-Holland komt aan de orde
een voorstel van de heeren A. H. Gerhard
c.s. tot wijziging van het reglement van orde.
Zij wenschen het gebed af te schaffen en
zijn van oordeel, dat over hun voorstel zonder
^voorafgaande beraadslaging tot stemming kan
worden overgegaan, omdat het voorstel niets
nitstaande heeft met een beoordeeling van de
waarde van het gebed.
Het voorstel gaat uit alleen van deze twee
volgens hun inzien, on bestrijd bare over
wegingen, dat
1. er
menschen zijn, die
waarde van
2. een i
iudien voor allen, die het uitspreken of er
aan deelnemen, dat gebed in volle overeen
stemming is met eigen gevoelens en een uiting
is van gevoelde behoefte.
Het gebed dagteekent, zeggen de voor
stellers, uit een tijd, toen dit het geval was.
Thans moet een belangrijk deel der vergadering
door deze bepaling in het reglement van orde
zich uit beleefdheidsoverwegingen een schijn-
houding van devotie opdringen.
Het komt hun voor, dat zij, in wier levens
beschouwing het gebed een hooge plaats in
neemt, voor de afschaffing moeten zijn van
het officieele gebed, om niemand te nopen den
schijn van een daad aan te nemen, die een
leugen wordt, als zij niet uit innige overtuiging
geschiedt, en voordeandersdenkenden uit eerbied
voor wat in de oogen der eersten een heilige
zaak is en haar dus niet willen helpen verlagen
tot wat ze nu feitelijk is: een ledige forma
liteit. Arnh. Cl.
Bolswardsclie Courant
i
F
