Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1914.
53ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 7.
Donderdag 22 Januari.
VOLKSONDERWIJS.
BINNENLAND.
Ingezon den.
VOOR
Afzonderlijke
LOTERIJWET.
8 maanden, van 1
e
aar
ardK
illes
niet
i te
Dan
isis
del
ni
ijd
an
m
ch
)n
;en
mij
tad
ige
rde
-ote
Tan
ijk-
reg-
ort.
ren.
ien.
ligt
isch
ijn
>nt-
unt
er
het
:er
wij
n?
t-
j er
n
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
van de «Vereeniging
te teekenen36 man
aan
een
van
nistratie om
de bedrijven komen,
CBuiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Onsmakelijke waar.
nu de volgende
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
voddenkoopman thans slager, maar in ieder
geval dan koudslachter een ongezond
bedrijf uit, zoo schrijft de Geld. Het vleesch
van gestorven dieren koopt hij op om het
vervolgens tot worst te verdraaien. Met
deze heerlijke worst gaat mijnheer dan den
boer op, om ze aan de goê gemeente kwijt
te worden. De Gezondheidscommissie in de
Betuwe mag hier wel eens goed toezien in
verband met het voorkomen van besmettelijke
ziekten. Het bedrijf van een dergelijken slager
dient toch stop gezet te worden.
Belasting op publieke vermakelijkheden.
1 Mei van het vorige jaar werd te Utrecht
de belasting op publieke vermakelijkheden
ingevoerd.
Het Utr. Dagbl. vermeldt
cijfers:
De tooneelvoorstellingen hebben opgebracht
f 1 933.691/2; de bioscoop-voorstell. f4451.25;
de muziek-zanguitvoeringen en danspartijen
f 2577.291/2> de wedstrijden, veld en openlucht
spelen f771 71;tentoonstellingen en voordrach
ten f406; optochten met muziek f311.25;
automatische muziekinstrumenten f 257; café-
chantants, circussen en dergelijken f 1921.42.
In totaal f 12.227.68.
Dit is de opbrengst van
Mei tot en met 31 December 1913.
De opbrengst over een vol jaar zal dus wel
naar de 14 a f 15.000 loopen.
Onder den trein.
Op het spoorweg-emplacement te Echten
is gisteravond een werkman gevonden van
wien een der beenen gedeeltelijk was afgereden.
De man, die werkzaam was bij den aanleg van
het tweede spoor, is vermoedelijk door den
trein van 3.20 uur nam. van Groningen over
reden. Alg. H.
Mijnheer de Redacteur!
Ten zeerste zoudt U mij verplichten onder
staande regelen in Uw veel gelezen blad te
willen opnemen, waarvoor ik bij voorbaat mijn
dank zeg. U vergunt mij met een enkel woord
het tragicomische effect te bespreken, hetwelk
Maandag 12 Januari het klokke twee uur
beslag blijkbaar alom heeft teweeg gebracht.
Tenminste wanneer ik die diverse stukken in
de verschillende dagbladen bekijk, dan wil
het mij voorkomen, dat er een storm is op
gedoken, die allerminst in een glas water uit
woedt. En toch wil het mij voorkomen, dat
ook hier weer de schetterende muziek de
minderwaardigheid der wapenen moet goed
maken: immers ging heter inderdaad om een
goede en gezonde wet te handhaven, ik geloof
niet dat een centrale invasie met al haar ver
schrikkingen zou noodig geweest zijn. Met
dat al stichten zulke drakonische maatregelen
enorm veel onaangenaamheden, wat worden
verschillende Directies niet gehinderd in haar
terecht aangenomen gewoonte om tegenover
haar cliënten de grootst mogelijke coulance
den dag te leggen, men behoeft maar
heel klein beetje op de hoogte te zijn
de ingewikkeldheid van dergelijke admi-
te beseffen, in welken overlast
wanneer men de ver
schillende boeken, de obligatiën en andere
necessaria in beslag neemt. Toch mogen aan
den anderen kant de moeilijkheden niet worden
overschat.
Wat de justitie in beslag neemt zijn daarom
waardeloos geworden papieren, waarvan het
gemis zeer zeker eenige stagnatie teweeg brengt,
doch waarmede de rechten der cliënten niet
staan of vallen. Het lijkt mij niet ondienstig
hierop in deze dagen eens de nadruk te leggen.
Het publiek moet niet meenen, dat maat
regelen van Justitie zooals nu zijn genomen
eenig ander dan conservatoir karakter dragen,
m.a.w dat dat huidige optreden ook maar
eenigszins vooruitloopt op de vraag of inderdaad
hier strafbare feiten zijn gepleegd.
Bedrijven, die nooit door de justitie zijn
lastig gevallen, waartegen nooit proces-verbaal
is opgemaakt en die nooit zijn veroordeeld,
werden nu op eenmaal aan de kaak gesteld
als waren het befaamde wetsovertreders. Waar
dit zoo ligt, komt het mij van groot belang
voor, op dit karakter dier justitieele maatregelen
te wijzen.
Hoogachtend,
ANDR. C. VERMEULEN,
Directeur N. V. Prinses Juliana,
Holl. Alg. Expl. Mij., Rotterdam.
N.B. Andere bladen worden beleefd ver
zocht dit over te nemen.
II
openbaar
minder ook
voorkomende artikelen.
Het Hoofdbestuur wenscht aan het boven
staande nog als zijn meening toe te voegen,
dat voor de totstandkoming van de in deze
conceptwet aangegeven regeling zeer ingrijpende
wijzigingen van de huidige wet op het Lager
Onderwijs uoodzakelijk zijn, zonder dat deze
wijzigingen in strijd geacht kunnen worden
te zijn met art. 192 van de Grondwet.”
Be hardrijder Marien Slager.
Wolvega, 19 Jan. Toen, nu twee jaar
geleden, ter gelegenheid van de rijderij van
gymnasten, onze plaatsgenoot M. Slager den
bekenden hardrijder De Vreeze, van Balsward,
versloeg,. bleek reeds, welk een uitstekend
rijder de toen pas 18-jarige Slager beloofde
te worden. Dezen winter voor het eerst op de
baan te Oldemarkt behaalde hij den len prijs
van f30. Toen kwam de rijderij te Wolvega,
waar hij ernstiger tegenstanders als de Vries
en Cnossen ontmoette. Doch ook hier bleef
hij zonder veel inspanning overwinnaar. Bij
zonder vlug van streek en stevig rijder, legde
hij het reeds ruim halfweg de baan in streken.
Dat het behaalde succes hem aanspoorde tot
deelname aan nog grootere hardrijderijen, sprak
als van zelf, en zoo behaalde Slager te Meppel
den len prijs van f 60 plus f 5 voor den
snelsten rit. De baan van 150 M. werd door
hem afgelegd in 132/5 sec. Ongetwijfeld kan
Slager op het oogenblik, als een der snelste
Friescbe hardrijders worden aangemerkt.
Oude Bildtdijk, 16 Jan. De wed. G. S.
had hedenmiddag bij het ruitenzeemen het
ongeluk met de draden van het electrische
licht in aanraking te komen, zoodat zij er
Nog vier weken.
Alles heeft z’n bestemden tijd.
De komende vier weken zijn voor de nieuwe
kiezerslijst.
Dit werk geeft niet vee] geluid.
En toch eischt het meer inspanning, dan
menigeen vermoedt.
De oude kiezerslijst wordt nagegaan.
Wie zijn woningkiezers? Moeten die zich
ook opnieuw aangeven?
Zijn er ook belastingkiezers, die dit jaar
niet meer als belastingkiezer op de lijst kunnen
komen te staan.
In gedachten doorwandelt men alle straten,
doorkruist alle hoeken en gaten, buitenbuurten
en eenzame posten.
Heeft die dezelfde woning nog?
Heeft deze ook een ander stuk land ge
huurd?
Is gene ook in een anderen dienst gekomen?
De kieswet Van Houten heeft ongetwijfeld
dit paedagogisch voordeel, dat ze opvoedt tot
sekuriteit.
Op verbazend veel dingen dient gelet.
Vergeet dan niets en niemand.
En gebruik meteen deze vier weken voor
een stille, maar krachtige propaganda voor ons
beginsel, voor onze partij, voor onze pers.
Na 15 Februari moet ge ook de overtuiging
hebben: Ik heb goed zaad gezaaid. Get.
Idsongelukken.
Een drietal theologanten van het Camillianen-
Klooster te Roermond zijn bij het schaatsen
rijden door het ijs gezakt en verdronken.
Te Katwijk aan Zee zakten twee meisjes
door het ijs en verdronken.
Anderhalf uur te voren had de .politie het
publiek nog gewaarschuwd niet op het ijs te
gaan, daar het absoluut onbetrouwbaar was.
Een 16-jarige knaap te Roermond is bij
het schaatsenrijden door het ijs gezakt en
verdronken.
In Stompwijk zijn 2 personen door het ijs
gezakt en verdronken.
De 9 jarige G. Jansen is bij het schaatsen
rijden op de vaart bij de steenfabriek te
Hillegom door het ijs gezakt en verdronken.
Te Soest is bij het schaatsenrijden de 12-
jarige zoon van den timmerman Bosboom door
het ijs gezakt en verdronken. Het ongeluk
bad Zaterdagavond plaats en het lijk werd
eerst Zondagmorgen gevonden.
Het 12-jarig zoontje van schipper J. V.,
uit Deinum, met ’t schip liggende in ’t
Winschoterdiep, bij Groningen, was op weg
naar school, waagde zich op *t ijs, met het
Het Hoofdbestuur der Vereeniging //Volks
onderwijs” heeft aan den Minister van
Binnenlandsche Zaken een adres gezonden,
waarin het zijn instemming te kennen geeft
met het besluit der Regeering tot instelling
van een Staatscommissie, aan welke wordt
opgedragen
Wettelijke maatregelen te ontwerpen ten
aanzien van de voorziening in de kosten van
het openbaar en het bijzonder onderwijs,
waardoor de deugdelijkheid en de krachtige
vooruitgang van het onderwijs der jeugd
wordt verzekerd onder behoud van de opvoed
kundige zelfstandigheid van het bijzonder
onderwijs.
,/Met groote instemming”, zegt het adres
verder, omdat het streven onzer vereeniging,
ook blijkens haar Statuten, zich gedurende
de bijna vijftig jaren van haar bestaan heeft
gericht op de bevordering en verbetering van
het volksonderwijs in al zijn geledingen, dit
zoowel door den plaatselijken arbeid van haar
afdeelingen nu tot een aantal van 275 ge
stegen, als door den arbeid van het Hoofd
bestuur in opdracht van de nu meer dan
21.000 leden, die de vereeniging telt.
Niets toch heeft onze vereeniging in haar
opbouwenden arbeid meer tegengewerkt en in
de tenuitvoerlegging van haar program meer
opgehouden dan de in ons land bestaande
onzalige politieke schoolstrijd, die op het
terrein van het volksonderwijs en der volks
opvoeding steenen gaf voor brood. Een
krachtig streven tot verbetering van bet
onderwijs heeft daardoor in ons volk niet
kunnen opkomen van een opbloeiende belang
stelling in de hoogst belangrijke vragen
betreffende de innerlijke beteekenis van het
volksonderwijs in zijn geheelen omvang, kon
daardoor geen sprake zijn.
De ernstige poging, door de huidige Re
geering thans door de instelling van boven
genoemde Staatscommissie tot beëindiging van
dien strijd gedaan, wordt door ons Hoofd
bestuur dan ook niet alleen om de zaak zelve,
maar ook in verband met het streven van
onze vereeniging ten zeerste op prijs gesteld.
Het meent zich dan ook de vrijheid te
mogen veroorloven Uwe Excellentie beleefd
in kennis te stellen met de wijze, waarop
onze vereeniging bedacht als zij is geweest
op het zooveel mogelijk steun verleenen aan
elke krachtige poging, die van de zijde van
een vrijzinnige regeering tot een verzoening
der strijdende partijen op schoolgebied een
maal zou kunnen leiden zich een oplos
sing dezer voor land en volk zoo hoogst be
langrijke quaestie denkt.
Evenals //Volksonderwijs” na jaren van
propaganda in het land voor het beginsel
van den leerplicht, zich destijds tot de Re
geering richtte met een //Conceptwet op den
leerplicht”, waarin zij haar meeningen en
wenschen ten aanzien van de toenmaals in
uitzicht gestelde wetgeving kenbaar maakte,
heeft zij in de jaren van 19071911 haar
afdeelingen geraadpleegd en is in verband
daarmee door een daartoe benoemde commissie
een «Concept-wet tot regeling van het lager
onderwijs” ontworpen, waarin zij naast haar
wenschen betreffende de reorganisatie van het
voorbereidend, lager en voortgezet onderwijs,
ook haar verlangens op het gebied der ver
houding van het openbaaar en het bijzonder
onderwijs tot den Staat heeft aangegeven.
Met alle bescheidenheid meent het Hoofd
bestuur de aandacht van Uwe Excellentie
thans op dezen arbeid te mogen vestigen.
Het doet dit in het volle vertrouwen, dat
Uwe Excellentie kennis zal willen nemen van
den inhoud van het hierbijgaande exemplaar
van genoemde Concept-wet, speciaal van de
op deze materie betrekking hebbende titels
II en III, handelende respectievelijk over het
t en het bijzonder onderwijs, niet
van de toelichting tot de daarin
doordat men natte dweilen om de draden
sloeg. Bewusteloos werd ze in huis gebracht,
doch na eenige uren kwam ze gelukkig
weer bij.
Lemmer, 19 Jan. Door den jager A. v.d.
Meer alhier is aan den zeedijk tusschen hier en
Tacozijl een vischotter geschoten, ter lengte
van 1,20 M. Het dier is aan een handelaar
te Heerenveen verkocht voor f 28.
Wommels, 17 Jan. Werd tot-nog-toe in
ons dorp reeds driemaal per dag door de
post besteld, de laatste bestelling kwam steeds
alleen van Bolsward. Dit is thans in zoo
verre veranderd, dat ’s avonds voortaan èn
van Bolsward èn van Bozum een bestelling
inkomt, iets wat o.m. nieuwsbladen ten goede
komt, die thans ’s avonds nog in het dorp
besteld kunnen worden.
Repk. Nwsbl. v. Fr.
Brand in een spoorwegcoupé.
Van den sneltrein, die gisterochtend 8.23
uit Leeuwarden naar Groningen vertrok,
kwam nabij Buitenpost in een coupé derde
klasse een dichte rook uit den vloer stijgen.
De reizigers besloten ’t eerst nog maar eens
aan te zien, maar toen de rook al dichter en
dichter werd, werd aan de noodrem getrokken
en het treinpersoneel gewaarschuwd. De
koperen verwarmingsplaat werd losgeschroefd
en men probeerde den rook te doen ophouden,
wat evenwel niet gelukte. De reizigers waren
zeer ontstemd, toen de conducteur desondanks
zei, dat zij wel konden blijven zitten; zij
protesteerden daartegen en konden toen in
een anderen derde klaswagen overstappen. De
rookende wagen werd meegenomen. In Gro
ningen waar men met 20 minuten vertraging
arriveerde, rookte het nog in de coupé.
Een conducteur was in een ander comparti
ment van den doorloopenden wagen achter
gebleven, daar de noodrem kapot getrokken
was en hij dus bij een eventueel erger worden
van den rook en ’t uitslaan van de vlammen,
den machinist niet zou kunnen waarschuwen.
De reizigers waren van oordeel, dat er niet
voldoende materiaal aanwezig was om de zaak
grondig in orde te brengen. Pr. Gr. Crt.
Geen inschrijvers.
Zaterdag werd aanbesteed door het gemeente
bestuur te Tiel het bouwen van een woning
voor den directeur der gasfabriek. Geen enkel
biljet werd ingeleverd. Zestien aannemers had
den ingebracht hun bezwaren, hierop neer
komende:
le. dat de aannemer van het geheel aan
sprakelijk werd gesteld voor den te vormen
aan besteden onderbouw;
2e. dat de verantwoordelijkheid voor dit
onderdeel twee maanden korter liep dan voor
het geheele werk;
3e. dat voor de ziekteverzekering geen post
op de begrooting was uitgetrokken en
4e. dat art. 93 der Algemeene Voorschriften
was uitgeschakeld. Arnh. Ct.
Actie in de sleepvaart.
Het personeel van de booten, welke thans
te Dordrecht liggen en waarvan de reeders
zijn aangesloten bij de //Vereeniging van
Sleepbooteigenaren”, is gisteren ontslagen. Op
enkele booten, welke op reis waren en die
wegens den ijsgang Dordt niet konden be
reiken, js het volk nog gehouden.
Er staan te Dordt nu 130 man van het
sleepbootpersoneel aan den wal, omdat ze
geweigerd hebben, het individueel contract
van Sleepbooteigenaren”
zijn er van de beneden-
vaart, de rest is van de bovenvaart. Enkele
patroons hebben hun volk tegen Zaterdag
a.s. bedankt.
Ook te Rotterdam hebben de aangesloten
reeders eenparig hun personeel ontslagen.
Dord. Ct.
Kadervorming uit de militie.
De Minister van Oorlog heeft bepaald, dat
wanneer na vorming der adsp.-klassen voor
militie-onderofficier, zich nog milliciens voor de
opleiding tot militie-onderofficier aanmelden,
met de bedoeling om na hun verplichten wer-
kelijken diertst vrijwillig onder de wapenen te
blijven, deze alsnog, boven het vastgestelde
aantal, tot die opleiding behooren te worden
toegelaten. Avpst.
merlijk verdronk.
aan bleet hangen. Door behulpzame handen
werd zij uit hare benarde positie bevrijd,
van Nijmegen oefent op het oogenblik een
Bolswardsche Courant
1
o
Je
1
I
in
3
r
j
i.
n
t
ij
jm
3.
‘g
'ij
Q-
