lieuws- en Advertentieblad
Bolsward. en Wonseradeel.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 15.
53ste Jaargang.
1914.
Donderdag 19 Februari.
BINNENLAND.
Nog eens over:
Betalen zonder geld.
Rooken door kinderen en
jeugdige personen.
VOOR
afzonderlijke
te
van
1
des morgens 9 tot des
koopen, dan
>n ee»
lawaro
i
1
et
ie
if-
aandeelhouders te
vaststelling der
ar
ia
e
at
u-
;n
it
it
ir
n
en
ifc-
ep
en
je-
zijl
:en
rel
sen
lad
ast
ste
>te,
:ide
en,
lik,
r te
och
ze en
k van
dat
n slag
itbloot
te na,
n zijn
al het
hij de
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
De
rden
zijn
lacht
acht-
zijne
oten,
zijn
ider
len-
oor-
jax,
iden
and,
aard
liet
over
rde: I
De heer J. KNOPPERS W.Kzn.
Alkmaar, schreef in De Nieuwe Courant
5 nee!'
achtjet1
jeraad
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
J ^-urige arbeidsdag.
De directie der Staatsspoor heeft, naar Het
Volk meldt, besloten, dat voortaan in alle
bestekken voor aanbestedingen, alsmede in
onderhaudsche overeenkomsten voor uit te
voeren werken, de 10-urige arbeidsdag zal
worden voorgeschreven.
i zich
bals
mijn
'erste
van
k bet
itroe-
bijna
t een
inden
dan
nover
hoofd
ij dan
Spoorwegdieven.
Gisteravond zijn, bij aankomst van den
laatsten trein uit Utrecht, te Zwolle drie
conducteurs aangehouden, verdacht van dief
stal. Alg. H.
Witmarsum, 17 Febr. Gisteravond had
alhier een buitengewoon druk bezochte dorps-
vergadering, plaats. Het comité, samenge
steld uit de heeren Piccardt, burgemeester,
B. Luxwolda, hoofd der openbare school.
Ds. v. Brakel, Doodsgezind pred., Ds. Homan,
Herv. pred. en Ds. Jansen, Geref. pred. zette
bij monde van beide eerstgenoemden, doel en
strekking der vergadering uiteen, n.l. om de
z.g.n. ^dorpsmerke”, reeds lang in verval,
te doen vervangen door een meer algemeen
jaarlijks te vieren feest op een of twee dagen
in de maand Juli. Het comité had een uit
gebreid schema van feestviering samengesteld
doch vooropgezet dat de Zondag zou worden
uitgesloten en de draaimolen en de dans ge-
De in het buitenland genomen of ontwor
pen wettelijke maatregelen tot het tegengaan
van rooken door kinderen en andere jeugdige
personen, komen, aldus de P. N. Br. in
hoofdzaak op het volgende neer.
Engeland. De ^Children Act, 1908” be
vat, in hoofdstuk III, bepalingen om het
rooken door de jeugd tegen te gaan.
Ieder, die tabak, sigaren, sigaretten of
sigarettenpapier verkoopt aan een persoon,
die blijkbaar nog geen 16 jaar oud is, kan
worden veroordeeld, de eerste maal tot eene
boete van niet meer dan 2 p. st. de tweede
maal tot eene boete van ten hoogste 5 p. st.
en in verdere gevallen tot een maximum-
boete van 10 p.st. onverschillig of het ver
kochte al of niet moet dienen voor het ge
bruik van den kooper zelf.
Niet strafbaar echter is hij, die tabak,
niet geschikt voor dadelijk gebruik, dus in
groote bladen, aan een persoon beneden 16
jaar verkoopt, indien hij niet heeft geweten,
of geen reden had om aan te nemen, dat die
tabak voor het gebruik van den kooper zelf
bestemd was.
Politieagenten en parkwachters in uniform
zijn verplicht, de tabak, sigaren, sigaretten
en sigarettenpapier, welke zij in het bezit
vinden van personen onder 16 jaar, die zij
rookende op de straat of op een andere voor
het publiek toegankelijke plaats aantreffen,
in beslag te nemen en daarmede te handelen
zooals hun door hunne chefs is voorgeschreven.
In verband daarmede zijn die agenten en
parkwachters bevoegd, de rookende knapen
te visiteeren.
Indien bij een politierechtbank is geklaagd
en ten genoege van die rechtbank bewezen
is, dat eene bij een huis of erf staande siga-
retten-automaat bij de jeugd zeer in trek is,
kan de rechtbank den eigenaar van de auto
maat of de persoon op wiens huis of erf zij
staat, bevelen de bij het bevel aangegeven
voorzorgen te nemen om het gebruik er van
door de jeugd te voorkomen, dan wel gelasten,
dat de automaat binnen bepaalden tijd wordt
verwijderd. De benadeelde kan van de des
betreffende lastgeving in beroep komen bij
den kantonrechter.
Het niet opvolgen van dat bevel of die last
geving kan de eerste maal gestraft worden met
eene boete van ten hoogste 5 p. st., en
verder met eene boete van 1 p. st. voor eiken
dag, dat met de overtreding wordt voortge
gaan.
De bepalingen betreffende den verkoop en
de bevoegdheid tot visitatie gelden niet ten
aanzien van le loopjongens van een bestel
dienst in uniform, ten tijde dat zij in hunne
dienstbetrekking werkzaam zijn en 2e jeugdige
personen, die ten tijde, dat zij als bediende
bij een tabaksfabrikant of verkèoper werkzaam
zijn, en aan wie als zoodanig tabak, sigaren
sigaretten of sigarettenpapier, in het groot of
in het klein, worden verkocht, gedurende
hunne werkzaamheid in het bezit er van
worden gevonden.
Pruisen. Behalve een politieverordening,
in 1898 uitgevaardigd door den Landraad van
het district Kosten, bestaat in Pruisen geen
enkel algemeen reglement waarbij aan kinde
ren, jonge lieden of aan knapen het rooken
wordt verboden. Wel verbieden de reglemen
ten der verschillende lycea en secundaire
scholen zonder uitzondering het rooken aan
de leerlingen der lagere en middelste school
klassen, en verder het rooken in het open
baar aan de leerlingen der hoogste klassen.
Voorschriften, die het rooken moeten beper
ken, zijn ook opgenomen in de reglementen
der normaalscholen en scholen, die voor de
normaalschool opleiden.
De Kostensche politieverordening verbiedt
het rooken in het openbaar aan personen
beneden de 16 jaar, behalve wanneer deze
zich bevinden in gezelschap van hunne ouders,
of van andere volwassen personen, die toezicht
op hen moeten uitoefenen.
Overtreding van dit verbod is strafbaar
met eene geldboete van ten hoogste 30 Mark,
bij niet betaling te vervangen door hechtenis.
Zweden. In Zweden bestaan geen wet
ten, die het gebruik van tabak door kinderen
beneden zekeren leeftijd verbieden. Wel be
vatten de verordeningen voor de scholen en
lycea de bepaling, dat de leerlingen zich
hebben te onthouden van materieel genot,
dat schadelijk is voor hunne geestelijke en
lichamelijke ontwikkeling.
Het vraagstuk van wettelijke voorzieningen
tegen het rooken door de jeugd is echter,
naar aanleiding van ’n verzoek, in 1906 in den
Rijksdag gedaan, in studie genomen. Gevolg
daarvan is geweest de samenstelling van een
wetsontwerp dit is echter niet bij den Rijks
dag ingediend.
weerd. Bij de discussie werd door sommigen
geëischt, dat ook de Kaatsvereenigingen voor
taan nimmer weer op Zondag gelegenheid zal
worden gegeven 'n kaatspartij uit te schrijven.
Een bestuurslid van de Kaatsvereeniging
merkte echter op, dat aan dien eisch onmo
gelijk kon worden voldaan met het oog op
de Bondspartijen, die steeds op Zondag
worden gehouden.
De vergadering heeft geen resultaten op
geleverd. Er werd omtrent het voorgestelde
feest geen besluit genomen.
Arun, 16 Febr. Het eenjarig meisje van
H. B. alhier, geraakte gistermiddag, terwijl
de moeder bezig was, in den tafelstoel in
brand. Toen de moeder terug kwam, was
de kleine reeds ernstig gebrand.
Tzum, 16 Febr. Twee woonwagens, afgela
den met eene bevolking van groote en kleine
zwervers, arriveerden hier Zaterdagmiddag.
Even buiten de buurt werd stilgehouden en
de bevolking verspreidde zich, voorzien van
emmers en kannen ,om inkoopen te doen.
Den eersten winkel den besten zou het geld-
wisselen weer plaats vinden, maar de baas
had de oogen open en dreef de wisselaars uit.
En, geleerd door de ondervinding, waren de
neringdoenden allen op hun hoede! De klan
ten vonden bf de deur gesloten óf den baas
aan den deurpost, zoodat er van zaken-doen
geen sprake was. Op aandrang van een poli
tieman nam de troep weer plaats in de wa
gens en zette koers naar Wommels.
Witmarsum, 15 Febr. Hedenmorgen werd
in de R. K. Kerk alhier het nieuwe altaar
voor het eerst in gebruik genomen. Het fraaie
kunstwerk kost de kerkelijke gemeente pl.m.
f 4000. Een paar jaar geleden werd f 2000
als gift ineens geschonken.
Hepk. Nwbl. v. Fr.
Workum. Naar aanleiding van de behoefte
aan werkmanswoningen, werden door het
Bestuur van de vereeniging voor Volkshuis
vesting alhier, plannen gemaakt tot het bouwen
van een 15-tal woningen, waarvoor reeds
eenige terreinen zijn bezichtigd en in koop
gevraagd. Besloten is om heden Woensdag
avond een vergadering van
houden tot bespreking en
plannen. De Banier.
Het spoorwegongeluk bij Hooghalen.
J.l. Zaterdagmorgen arriveerden te Beilen
de heeren mr. Goeman Borgesius en mr.
Smeenge, resp. afgevaardigden voor ’t district
Emmen en Meppel voor de Tweede Kamer.
De heeren hadden een onderhoud met B. en W.
van Beilen en B. en W. van Dwingelo. Na
afloop hiervan vertrokken de heeren per auto
naar het station Hooghalen, ten einde de
bewuste rail van het spoorwegongeval in
oogenschouw te nemen. Asser Ct.
Twee prijsvragen.
De Bond van Nederlandsche Fabrikanten
van en Handelaren in Gouden en Zilveren
Werken schrijft uit twee prijsvragen: voor
een nieuw te ontwerpen en te vervaardigen
gouden broche en voor een nieuw te ontwerpen
en te vervaardigen zilveren kandelaar. De
voorwaarden vindt men in het Vakblad voor
Goud- en Zilversmeden” afgedrukt.
Kazerne-brand te Haarlem.
Men meldt ons uit Haarlem
Het onderzoek naar de oorzaak van den
kazernebrand wordt op het oogenblik alleen
door de militaire autoriteiten voortgezet. De
Haarlemsche politie heeft zich teruggetrokken.
Uit Den Haag arriveert de inspecteur der
marechaussee kolonel G. A. v an Haaf te n.
De militaire commissie heeft bericht ge
kregen, dat Zaterdagavond een paar milliciens
verdachte personen in de Zakstraal hebben
zien loopen. Zij waren er ook, toen ’t brand
alarm gegeven werd. Het signalement is op
gegeven Alg. H.
uw geld voortdurend
u weinig geld in kas be-
uw administratie zal veel
eenvoudiger zijn. U zult niet meer kunnen
koopen, dan u eerlijkheidshalve moogt en,
omgekeerd, minder last hebben van slechte
betalers, u zult minder gevaar hebben te
duchten van diefstal en brand.
Vooral de kleine winkelier en de kleine
ondernemer, die van de groote handelsbanken
geen gebruik maken, behooren m.i. de door
de Nutsspaarbank zoo bereidwillig aangeboden
gelegenheid met beide handen aan te grijpen.
Maar evenzeer de huismoeder en ieder ander,
die rekeningen heeft aan te bieden of reke
ningen te ontvangen heeft.
Ik eindig met dén vurigen wensch, dat
ïich velen uwer tot den heer directeur der
Nutsspaarbank zullen wenden om nadere
toelichtingen.
Geachte Stadgenooten
Dank zij de groote bereidwilligheid
bet Bestuur der Nutsspaarbank, alhier, kunnen
weldra al de voordeelen van betalen zonder
geld door u worden verkregen, indien slechts
van uwe zijde daartoe aan den heer directeur
der spaarbank het verzoek wordt gericht.
Tot mijn groote voldoening toch ontving
ik het volgend schrijven
Mijnheer
Commissarissen derNutsspaarbank hebben
met belangstelling kennis genomen van uw
hoofdartikel in De Nieuwe Courant van
Februari 1914, getiteld
BETALEN ZONDER GELD.
Het beroep, daarin op onze spaarbank
gedaan, heeft, in onze vergadering van 2
Februari, een onderwerp van bespreking
uitgemaakt.
Het resultaat daarvan is, dat wij bereid
zijn een plaatselijk chèque- en giro-verkeer
in te voeren, indien dit eventueel gewenscht
wordt en mogelijk blijkt te zijn.
Dit laatste moet voorop staan, aangezien
bij een totstandkomen van dezen dienst,
wij niet langer zullen kunnen volstaan onze
instelling dagelijks slechts gedurende een
uur voor het publiek open te stellen, doch
dit aantal uren belangrijk zullen moeten
uitbreiden, b. v. van
namiddags 2 uur.
Wil een bepaald aantal personen tot
dezen dienst toetreden, dan zal onze in
stelling zich in het algemeen belang deze
opoffering gaarne getroosten. Wij hebben
onzen directeur opgedragen deze aangelegen
heid zoo noodig mondeling nader toe te
lichten.
De voornaamste bepalingen er van houden
het volgende in:
Tabak of wat daaruit vervaardigd is, mag
niet aan een minderjarige, die den leeftijd
van 15 jaar niet heeft bereikt, worden uit
gereikt door een winkel of andere verkoop-
inrichting en evenmin door dengene, die anders
dergelijke waren ten verkoop aanbiedt.
Ook mag tabak of wat daaruit vervaardigd
is niet door middel van een automaat of een
andere daarmede te vergelijken inrichting ter
beschikking van het publiek worden gesteld.
Overtreding wordt bedreigd met boeten van
10 tot 50 kronen.
Noorwegen. Eene wet van 1899
regelt in Noorwegen de bescherming van
kinderen tegen het gebruik van tabak. Krach
tens die wet kan ieder gemeentebestuur het
verbod uitvaardigen, tabak, onder welken
vorm ook, te verkoopen aan kinderen beneden
15 jaar, onverschillig of het koopen wordt
opgegeven, dat de tabak moet dienen om door
het kind zelf dan wel door anderen gebruikt
te worden. Het verbod kan eveneens bepa
lingen bevatten omtrent het koopen van tabak
in eenigen vorm ten behoeve of op verlangen
van kinderen beneden den genoemden leeftijd,
alsmede omtrent het aan hen ten geschenke,
in leen of ruil aanbieden van tabak, als
belooning voor verrichte werkzaamheden of
voor persoonlijke diensten.
In de desbetreffende door de gemeente
besturen uit te vaardigen verordeningen kunnen
bepalingen worden overgenomen omtrent de
bevoegdheid van dienaren van politie om op te
treden tegen kinderen, die in het openbaar
tabak gebruiken.
Denemarken. In Denemarken bestaat
geen wettelijke regeling strekkende om het
rooken door kinderen te beperken. Wel is in
de zitting van de Kamers van 1906/07 een
wetsontwerp ter zake aan de orde geweest,
doch het is niet aangenomen.
De ontworpen bepalingen kwamen vrijwel
overeen met die voor Noorwegen; in het ont
werp werd de leeftijdsgrens echter op 16 jaar
gesteld. Verder werd het onderwijzerspersoneel
de verplichting opgelegd toe te zien, dat
kinderen beneden den leeftijd van 16 jaar
niet binnen de school rooken. Overtreding
der wet door personen boven 14 jaar wordt
gestraft met boeten van 2 tot 200 kronen.
Ingeval kinderen beneden 14 jaar rookende
in het openbaar worden aangetroffen, bekomen
de ouders of voogden eene vermaning, bij
herhaling van het feit eene boete van 2
kronen, indien bewezen is, dat de overtreding
is te wijten aan onvoldoend toezicht; bij verdere
nalatigheid kan de boete tot 200 kronen
beloopen.
Frankrijk, België, Zwitserland.
In Frankrijk, België en Zwitserland bestaan
geen wettelijke bepalingen, welke het tegen
gaan van het rooken door kinderen beoogen.
Andere landen. Het gebruik van
tabak door kinderen is in tenminste 57 Staten
van Amerika, in Japan en in vele Engelsche
bezittingen bij de wet verboden. De gemid
delde leeftijd tot waarop in Amerika het
rooken is verboden, is jaar. Met straffen,
bestaande in geldboeten of hechtenis, worden
in hoofdzaak bedreigd tabaksverkoopers. De
boete bedraagt van 2 tot 1000 dollars; de
hechtenis kan van drie dagen tot 12 maanden
beloopen.
In Japan mag niemand vóór zijn twintigste
jaar rooken. De politieagent, die overtreding
constateert, neemt het rooktuig en de tabak
in beslag. Ouders of zij, die kinderen bewaken
moeten,' kunnen, indien zij aan die kinderen
het rooken toestaan, worden gestraft met
eene geldboete van ten hoogste één yen.
Namens Commissarissen
voornoemd,
(w.g.) J. VAN DER VEEN, Voorzitter.
u J. P. KOOL Pz., Secretaris.
U ziet het, ook heeren Commissarissen
achten een plaatselijk chèque-en giro-verkeer
een zaak van algemeen belang.
Moge nu bij u ontstaan het inzicht, dat
het is een zaak in uw belang.
De inrichting zelf is hoogst eenvoudig.
Evenals bij de telefoon ontvangen de deel
nemers een lijst van aangeslotenen. En verder
een aantal chèque- en giro-briefjes, om als
betaalmiddel te gebruiken. Op deze briefjes
machtigt men de Bank le of tot uitbetaling
of tot. overschrijving. Dit wat de aangeslotenen
onderling betreft en 2e tot uitbetaling-alleen,
en wel aan niet-aangeslotenen.
Niet eerst den len of 15en eener maand
maar reeds den volgenden dag
draagt de overgeschreven som rente. Zoo is
het althans bij de spaarbank-Rotterdam.
Maar behalve dat
rente afwerpt, zult
hoeven te hebben,
Bolswardsehe Courant
t-
o
k
5
t
1
Q
i hij;
richt!
