lieuws- en Advertentieblad
w
Bolsward en Wonseradeel.
r
1914.
53ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 21.
r
Donderdag 12 Maart.
UIT DE PERS.
BINNENLAND.
Afzonderlijke
’t drank-
woord
(Moleschott').
VOOR
l
d
schuinen blik
van m’nheer.
a
e
en
1!
k
e,
I» I
het
van
den toestand voor, dat men
van
van
die als
en
>t,
er
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad ziju_verkrijgbaar a 5 Cent.
van dank sloot de voorz.
een
van
meer
van die gevallen
den boer-kwak-
ADVERTENTIEPRIJS1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Noodlottig ongeval.
Héerenveen, 7 Maart. Hedenmorgen heeft
in de nikkelfabriek z/de Phoenix” aan den
Parallelweg een vreeselijk ongeluk plaats gehad.
Men hoorde plotseling een schreeuw, de
directeur, de heer Nieuwenhuis, snelde toe
en zag, dat de 36-jarige gehuwde werkman
Hans Mast, die naast andere werklieden aan
zijn toestel werkzaam was, door de drijfas
was gegrepen en werd rondgeslingerd. De
heer Nieuwenhuis gaf onmiddellijk den machi
nist order de machine stop te zetten, maar
daarmee was het ongeluk niet meer te ver
hoeden. De as toch draaide met een snelheid
van p.m. vijf omwentelingen in de seconde.
De ongelukkige vermoedelijk was een lap
van zijn gescheurde werkbroek door de as
gegrepen werden eerst van onderen op de
kleeren van het lichaam gereten tot hij met
de borst tegen de as werd geklemd. Toen
werd hij verscheidene malen mee rondgeslin
gerd, en daar de as zich nog een halven meter
boven den grond bevindt, werd hij geheel
beursch geslagen. Hij was over het geheele
lichaam gebroken en heeft geen oogenblik
meer geleefd. Alle kleeren, zelfs de kousen,
waren van het lichaam gehikt. Het noodlottig
geval verwekt hier algemeene deernis.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek. De in Januari alhier gehouden
tentoonstelling van Pluimvee en Konijnen
heeft geen gunstig resultaat opgeleverd, al
zal de financieële uitkomst velen wel zijn mee
gevallen.
Het tekort bedraagt thans f259.995, zoo-
dat de deelhebbers aan het garantiefonds 26°/0
zullen moeten storten. Het bezoek bedroeg
slechts 600 man.
Zeker heeft de zoo zeldzaam geworden ijssport
een grooten invloed hierop gehad.
Het vorige jaar werd de tentoonstelling
bezocht door 2400 man. N. Sn. Ct.
Vereeniging „Oranje" te Sneek.
De N. Sn. Ct. schrijft
Vrijdagavond werd in Hotel Hanenburg”
de vergadering gehouden van de Vereeniging
»Oranje". Nu, minder kon het wel niet!
Buiten het Bestuur, den bode en twee
vertegenwoordigers der pers was aanwezig...
één lid.
Als er voor een feest niet meer belang
stelling was, dan op de vergaderingen, dan
stond het er al treurig voor.
H. L.
Het Volk.
PLAATSELIJKE KEUZE.
Oostergo schrijft
De strijd tegen het drank-misbruik, zoowel
als dat tegen het drankgebruik heeft onze
sympathie. Men mag oordeelen over matig
gebruik hoe men wil, en meenen, dat het
niet schadelijk is, wij voor ons verheugen
ons er in, dat er tal van menschen zijn, die
geheel en al den alcohol links laten liggen.
Gelukkiger maakt het gebruik niemand, of
het zoo bijster aangenaam is, wij kunnen er
niet over oordeelen, omdat wij geen behoefte
hebben aan dat genot, doch dat staat vast,
dat uit den drank zeer veel ellende is voort
gekomen, en dat geen enkel idëeel belang
geschaad wordt met een totale verdwijning
van den alcohol uit de samenleving.
De strijd tegen elk gebruik heeft dus onze
sympathie.
Minder ecchter kunnen wij ons vereenigen
met het middel, dat men thans wil gaan toe
passen ter bestrijdingde z. g. plaatselijke
keuze.
Men dient dit middel geheel los te maken
van het voorwerp, het kwaad dat men er
mee op het oog heeft. Dat sta voor-op.
Onze bezwaren tegen plaatselijke keuze gelden
evengoed of het een keuze in zake drankge
bruik, tabaksgebruik, opiumgebruik, bioscoop
theaters of wat ook zou betreffen.
Het eplaatselijke” in de plaatselijke keuze
bevalt ons niet. Indien men met 3/4 van
de stemmen uit geheel Nederland wilde be
slissen over dezelfde aangelegenheid, het zou
ons wel zijn, maar het plaatselijk braafheid
nastreven op eigen wijze, het wil er bij ons
niet in.
Stel eens voor, dat men in zake de vacci
natie een plaatselijke keuze had ingesteld.
Gevoelt men niet het foutieve in die kwestie?
Iets is goed of niet goed voor den mensch.
Is alcoholgebruik niet goed, welnu men ver-
biede het voor allen, die ouder dezelfde wet
staan. De toevallige samenwoning van een
menigte menschen, die een bepaalde over
tuiging op een bepaald gebied zijn toegedaan,
mag geen reden zijn, dat in die beperkte
samenleving een andere moraal wordt ge
huldigd dan elders.
den Gemeenteraad
f500 op f512,50
zucht wendt hij zyn oogen
EPIDEMIE EN KWAKZALVERIJ.
In Duitschlaud, het is bekend, staat het
ieder vrij, mits onder verantwoordelijkheid
van veroorzaakt onheil, de geneeskunst als
bedrijf uit te oefenen. Dat dit tot allertreu
rigste toestanden aanleiding kan geven, moge
blijken uit de volgende mededeelingen,
ontleend aan het 38ste jaarverslag van den
gezondheidsdienst in Saksen. Voorstanders
van de vrije uitoefening der geneeskunde ook
hier te lande mogen er leering uit putten.
Het optreden van een kwakzalver te Auers-
wolde gaf den districts-arts aanleiding tot een
aanklacht bij het gerecht. De man had de
ziekte eener vrouw niet als diptherie erkend,
door verkeerde behandeling waarschijnlijk den
dood der vrouw veroorzaakt en door het niet
toepassen van de noodige maatregelen er toe
bijgedragen, dat de kinderen eveneens door
die ziekte werden aangetast en ook het op
treden van eenige diptheriegevallen bewerkt
in een bakkersfamilie, waarvan de verspreiding
van die ziekte in ruimer kring het gevolg
was geweest.
Van September tot December J908 werden
in Küllstedt, waar de veel geconsulteerde
kwakzalver Ausmeier zijn praktijk uitoefent,
aan typhus en diphtheric 96 personen ziek
met 13 sterfgevallen. Onder deze 13 waren
er 8, waarvan de geneesheer geen verklaring
wilde afgeven, omdat men hem te laat kennis
had gegeven. Menigmaal waren de zieken
behandeld met uien, petroleum en tabaksaf
treksel, middelen begrijpelijkerwijze geheel
onwerkzaam bij genoemde ziekten.
Eenige maanden geleden traden in
dorp bij Miesbach verscheidene gevallen
zware diphtheric op, die zich meer en
uitbreidden. Verschillende
kwamen in behandeling van
zalver Hinterkuishofer, die zijn wijsheid had
opgedaan bij een overleden homoëopaath, die
de zomervacantie ten zijnen huize had door
gebracht. Deze laatste had den boer in de
geheimen van de homoëopathische wetenschap
ingewijd en sinds dien tijd genas H. er maar
op los met tincturen en korreltjes, die hij
met wisselende prijzen liet betalen. Bij zware
gevallen, waarin zijn wijsheid hem in den
steek liet, verwees hij naar een anderen
kwakzalver ,in consult. Op zekéren nacht
in 1909 werd een geneesheer, ter plaatse
waar de kwakzalver woonde, geroepen bij een
kind, dat op sterven lag, tengevolge van
hevige diphtherie. Hulp was niet meer
mogelijk het kind was te voren onder be
handeling van den genoemden kwakzalver
geweest. In deze familie werd kort daarop
een tweede kind door dezelfde ziekte aange
tast, dat echter, dank zij den vroegtijdig in
geroepen geneeskundigen bijstand, genas.
Naar aanleiding van deze mededeelingen
wordt in het verslag gevraagd Wat helpen
alle voorschriften voor de geneesheeren ver
plichtend gesteld en door deze ook getrouw
opgevolgd, betreffende de aangifte van bë-
smettelijke ziekten, als de kwakzalver zonder
zich aan die voorschriften te storen, dergelijke
ziekten kan behandelen en derhalve de deur
voor verspreiding van die ziekten wagewijd
openstelt
af en mengt zich weer in het gesprek.
M’nheer eet zonder op te kijken door.
Plotseling hoort men »Au, oei...e! Allen
richten verwonderd hun oogen op den fijnen
m’nheer. Deze springt van zijn stoel en
loopt schreeuwend door de gelagkamer, met
beide handen tegen zijn hoofd. De bezoekers
vormen spoedig een kring om m’nheer en
vragen medelijdend, wat er aan mankeert.
Doch spoedig weet ieder het voor zich de
pijnlijke gezichten van m’nheer geven hun
het antwoord. Hij heeft kiespijn. Welk
een vreeselijke kiespijn moet dit niet zijn
daar zoo’n fatsoenlijke m’nheer me zoo in
eens begon te doen alsof hij gek werd.
Ongemerkt treedt een koopman binnen
met een klein taschje aan de hand. Ook hij
heeft een deftig voorkomen. Hij mengt zich
in het gezelschap en merkt spoedig wat er
gaande is. Hij pakt een doosje uit zijn
taschje, beduidt m’nheer een beetje van het
poeder, dat zich in het doosje bevindt, aan
den vinger te doen en dit op de zieke kies
te leggen. M’nheer volgt dien raad en ziet.
het gezicht van m’nheer klaart op en de pijn
is verdwenen. Slechts twee kwartjes vraagt
de koopman en dan mag m’nheer het doosje
houden.
Zoo’n doosje moest ik ook hebben voor
m’n vrouw, zegt ons schoenmakertje. Bijna
alle bezoekers namen een doosje, zoodat de
koopman er al heel gauw een twintig stuks
kwijt was. De ondermeester zou ook wel
graag een hebben, maar... die twee kwartjes.
Hij heeft ook wel eens last van kiespijn maar
het kan er niet af; hij moet kiespijn lijden.
Nadat allen voorzien zijn van een doosje,
gaan beide heeren vertrekken, vertrouwelijk
met elkaar keuvelend, zelfs zoo vertrouwelijk
dat men zou denken „Die beiden hebben
mekaar vaker gezien”.
Den volgenden Zaterdag ging het in de
dorpsherberg veel luidruchtiger toe. Z/Die
heeren zouden nog eens hier komen, om weer
wit krijt te verkoopen in doosjes. Ik zou
ze mores leeren 1” riep de smid en sloeg met
zijn zware vuist zoo geweldig op de tafel,
dat de glazen rinkelden. Maar... de z/heeren”
hadden het geld.
T. A.
En dan het effect van plaatselijke keuge
is juist het meest gewenscht dhar waar de
plaatselijke keuze zich niet voor de inperking
van de drankgelegenheden verklaart. Er is
in het alcoholgebruik niets wat maar in het
minst een plaatselijk karakter heeft, evenmin
als de strijd er tegen.
Wij kunnen maar niet begrijpen waarom
men in een gemeente de bewoners over één
punt per referendum laat beslissen, alle andere
zaken aan den gemeenteraad, aan den burge
meester of den rijkswetgever overlatend. In
alles wat er over geschreven is, missen wij
een verdediging van het plaatselijke. Waarom
niet kiesdistrictsgewijze, provinciale keuze
Het ontgaat ons.
Ons dunkt, hoe meer de strijd tegen elk
alcoholgebruik veld wint, hoe meer de ge
legenheid daartoe zal verminderen en
komt ons niet de gewenschte methode
verbetering van
plaatselijk gaat dwingen.
Iedere gemeente heeft haar typische ver
ordeningen. Waar in de ééne gemeente
absoluut geen behoefte aan bestaat, bestaat
die in de andere gemeente wel degelijk. De
noodzakelijkheid ontstaat door het eigen
aardig bedrijf dat in een gemeente wordt
uitgeoefend. De eigenaardige ligging. Midden
op de Veluwe behoeft men geen verordening
op havengeld te maken, en maar weinige
gemeenten zullen als Schiedam behoefte
hebben aan een verordening op vrijende
paartjes aan den dijk. Ter beteugeling
het drankgebruik is echter geen grond
een plaatselijke noodzakelijkheid,
typisch kenmerk voor een gemeente is aan
te merken, te vinden.
Wij hebben dus bezwaar tegen het plaat
selijke, en tegen het specialiseeren voor één
bepaalde kwestie.
Maar wij zeggen tot slot zooals wij be
gonnen zijniedere bestrijding van
gebruik heeft onze sympathie.
Bij informatie ten Stadhuize deelde men
ons mede, dat naar de oorzaken van de verzak
king een onderzoek wordt ingesteld. Het kan
zijn, dat het zand onder de bestrating, ten
gevolge van de hevige regens in de laatste
dagen, weggezakt is. De straatsteenen die
tegen elkaar steunen, vormen dan een soort
brug boven een kuil en dit kan het ongeval
veroorzaakt hebben. Of er een gebrek aan
de rioleering is geweest, is nog niet gebleken.
Alg. H.
Een mislukte inbraak.
Gisternacht hebben inbrekers getracht de
uitstalkast van den goud- en zilverwinkel der
firma Swarte, Poelestraat, te Groningen, te
plunderen. Met een steen verbrijzelden zij de
beide spiegelruiten. Op het gerucht kwam de
bewoner, die juist naar bed wilde gaan, en
maakte rumoer. De dieven kozen het hazen
pad. Een plankje, waarop twintig horloges,
lieten ze in haast vallen, zoodat niets vermist
wordt. Alg. H.
Daar komt men toe.
De heer G. J. Petersen, soc.-dem. wet
houder van Sappemeer, heeft bedankt als lid
der S. D. A. P. Hij wenschte niet te vol
doen aan het reglement van de afdeeling, om
ieder jaar rekenschap af te leggen van zijn
Raadsverrichtingen. (N. R. Ct.)
Het gestolen kannetje terecht.
Het uit het Museum van Kunstnijverheid
te Haarlem gestolen kannetje is teruggevonden
bij een bewoner van den Koninginneweg aldaar.
Een handelaar in oudheden heeft het van eeu
onbekend man gekocht. Alg. II.
Waarom laat men het Bestuur altijd voor
alles zitten Beseft men niet, hoe reuzenarbeid
een feestplan vordert. Kan men dan voor het
minst niet eens belangstelling toonen, door
op de vergadering te komen, en daar waar-
deering uit te spreken voor den arbeid, dien
het Bestuur het vorige jaar heeft moeten
verrichten Dat moet anders worden
De Voorzitter bracht in zijn openingswoord
welverdiende hulde aan de buurtcommissiën
en aan de commissiën te Oppenhuizen en
Uitwellingerga voor de medewerking, verleend
bij het gehouden feest op 1 en 2 September.
Geheel met eigen krachten is er gewerkt,
wat naar de Voorz. opmerkte, zeer veel heeft
bijgedragen tot het welslagen van het feest.
Dank werd ook gebracht aan hh. weesvoogden
voor hun financiëelen steun, alsmede aan de
sub-commissie van de Zeevaart, die de prijzen
schonk voor den roeiwedstrijd.
De secretaris memoreerde in zijn jaarverslag
de feestelijkheden van het vorige jaar en
roemde de keurige samenwerking en’t ordelijk
verloop van alles.
De penningmeester was minder opgewekt,
want... er was een tekort van f 71.465.
De inkomsten bedroegen f 1861.42, w.o.
van de aangeboden lijsten f 677.23, van het
Old Burger Weeshuis f 100, van de gemeente
f 500, van Oppenhuizen f 80 enz.
De uitgaven bedroegen f 1932.885. De
heer F. de Jong Iz. werd met alg. stemmen
herkozen als bestuurslid en nam deze benoe
ming aan.
Na enkele bespreking werd goedgevonden
om op 31 Augustus een gymnastiek feest te
organiseeren, zoo mogelijk voor de 3 noorde
lijke provinciën.
Ten slotte werd bij monde van den heer
B. P. F. Monsma aan het bestuur een woord
van hartelijken dank gebracht voor alles, wathet
in ’t belang van de feestvieringen steeds doet.
Pogingen zullen worden aangewend, om
het ledental, dat thans 304 bedraagt, te ver-
grooten.
Met een
de vergadering.
Door de bestratihg gezakt.
Een vigelante, door de Johannes Verhpls-
straat te Amsterdam rijdende, had een onge
lukkig avontuur. Hoewel de straat geheel
het normale aanzien had, zakte plotseling het
paard met zijn achterpooten, het rijtuig met
zijn voor...wielen door de wegzakkende be
strating. Er was eensklaps een kuil; één
a anderhalve meter diep, één a anderhalve
meter breed ontstaanHet paard viel, de
koetsier viel van den bok, de passagier, een
beer, viel door de ruit. Allen kwamen er
vrijwel onbeschadigd af, alleen de heer moest
zijn reis naar het station en de stad uit, ver
volgen met een zeer diepe snede in een zijner
vingers.
KWAKZALVER IJ.
't Is Zaterdagavond en, zooals gewoonlijk,
is het dan druk in onze dorpsherberg, ’t Gaat
er heel gezellig toe; een enkelen keer wat
hl te gezellig.
Terwijl men druk in gesprek is, gaat eens
klaps de deur open en... een piek-fijne mijn
heer stapt binnen. Doodsche stilte bij het
gezelschap, ’n Zacht, voornaam en deftig
/zgoeien avond” van de bezoekers. Alle oogen
blijven een oogenblik op den vreemden m’n
heer gericht.
M’nheer zoekt een alleen-staand tafeltje en
gaat zitten. Hij wenkt den herbergier. Deze
haastig zenuwachtig naar m’nheer. M’nheer
doet zijn bestelling. Even later zit hij voor
een kostbaar maal. Onze achtenswaardige
ondermeester, ’n schraal kereltje, werpt een
schuinen blik naar het welvoorziene tafeltje
Eén keer had hij het er ook
eens van genomen, toen zijn traktement door
zoo maar in eens van
was gebracht. Met een
t van het tafeltje
Bolswardsche Courant
i
■d.
t
iel
