lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
VANHOUTEN’S
1
1914.
53ste Jaargang.
Verscilijnt Donderdags en Zondags.
No. 30.
II'
Zondag 12 April.
DE AMBACHTSSCHOOL
RECLAME.
te Harlingen.
I
BINNENLAND.
I
VOOR
Afzonderlijke
kunde bezig.
ie
terwijl ook
d.
e
i
gebouw
vroegere
schreven,
verhouding
en
zelfs
taling
veensche jongens
rijksveldwachter,
i
a
i>
t
I,
t
Tj
n
o,
•d
st
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents;
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
I I
te melden. De leeftijd
van pl.m. 13 tot ten
hoogste 16 jaren. Een toelatingsexamen wordt
niet afgenomen. Alleen een bewijs van het
hoofd der school, dat de jongen met goed
gevolg het gewone onderwijs doorloopen heeft,
is voldoende.
Waar hier aan deze Ambachtsschool theorie
en practijk harmonisch samen werken, is het
volgen van de lessen aan deze school voor de
aankomende vaklui een voorrecht te noemen
en tevens is goed vakonderwijs te beschouwen
als een eisch des tijds.
Broek bij Joure, 9 April. Ondanks het
vergevorderde jaargetijde, worden wij nog
voortdurend lastig gevallen door bedelaars
of door hen, die onder ’t voorgeven van een
kleinen handel te. drijven als zoodanig op
treden. Schrijver dezes ontmoette voor eenigen
tijd iemand, op een paar uur afstands van
hier, die zich ernstig bezeerd heette te hebben.
Toevallig was kort na dien deze persoon in
ons dorp zonder ’t minste letsel. Een ander
obscuur persoon zag bij iemand alhier een
beursje onder zijn bereik liggen. Het werd
spoedig buit verklaard, maar de inhoud,
slechts drie centen, viel tegen en ’t beursje
werd op eenigen afstand weer weggeworpen.
Hserenveen, 10 Apr. ’n 3-tal bakkersgezellen
van over den Tjonger komend om een
vergadering in hotel Groen bij te wonen, en
die zeker ter gelegenheid van Schotermarkt
wat anders dan koek hadden gekocht, zochten
gisteravond op de Dracht twist met Heeren-
en sloegen er op in. Een
er mee in kennis gesteld,
zocht de vechtersbazen op in debakkersgezellen-
vergadering, maar kreeg „toe deur”. „De
vergadering is een huishoudelijke, uitsluitend
voor bakkers, waarbij de politie niet wordt
toegelaten”, werd gezegd. De politie, tot een
macht van vier man versterkt, wachtte nu
in het café tot de vergadering afgeloopen was.
Toen zou het drietal verbaal beteekend worden,
doch slechts één was onder schot te krijgen,
de beide anderen waren reeds verdwenen.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Harlingen. De stoomboot „Ada van Hol
land” arriveerde hier hedenmorgen met 90
militairen van de garnizoensplaats den Helder,
die verlof hadden bekomen om de Paasch-
dagen thuis door te brengen. Dinsdag e.k.
vertrekt de boot weer van hier en brengt de
manschappen weer naar de plaats hunner
bestemming, waarvoor dezen slechts f 2.25 per
persoon hebben te betalen. Een zeker niet te
kostbaar zeereisje. O. N.
Achlum. De bouwboeren roemen niet over
een mooi of vroeg voorjaar. In de natte
maand Maart hebben zij niets kunnen doen
en ziet het er met hun werk en de vruchten*
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
indien het vooreerst geen aanhoudend droog
weer blijft, niet best uit. Toch is het opmerke
lijk, dat H. H. alhier, in een paar akkers
reeds voor meer dan 14 dagen boonenplantjes
boven den grond zag komen, wat misschien
als bewijs mag gelden, dat ’t
groeien minder invloed heeft dan
Het ruime, solide en
„De Ambachtsschool” is bij
gelegenheid reeds door ons
en wij zullen ons
dus bepalen
door hen vervaardigde,
wij onder welwillend en
van den Directeur, den heer H. W. Brouwer,
gebracht in de werkzaal der timmerlieden,
waar de jongens van de drie verschillende
leerjaren allen druk bezig waren met de hout
bewerking. Er werd gemeten, gepast, gezaagd,
geklopt, dat het een lust was die knapen
vol ambitie bezig te zien, en onder toezicht
der leeraren K. Zwerver en Po. Schwartz het
hout werd vervormd tot het voorgenomen doel.
Al werden er thans slechts gedeelten van
trappen, deuren, kozijnen enz., vervaardigd,
de nette afwerking van alles getuigde dat
men het vak hier „uit de pen” leert.
In de ruime en afzondelijk staande werk
plaats der smeden was nog meer bedrijvigheid.
Een zestal smidsen gloeiden fel- op en de
hamers klopten het roodgloeiend ijzer met
dreunende slagen waardoor het tijdelijk weeke
metaal werd gekneed en gevormd tot ringen,
bouten, hoefijzers enz. Anderen waren bezig
met draaien, vijlen, polijsten, zoowel uit de
hand als met machines. De afdeeling „sme
derij” is thans het drukst bezet. Twaalf in
het 3e leerjaar, 10 in bet 2e en 9 in het
le leerjaar, worden deze jongens theoretisch
en practisch bekwaamd onder leiding der
leeraren O. H. Baarda en W. C. Vernes.
Uit de smederij ging het naar ’t gewone
schoollokaal, waar de 9 jongens van ’t le
leerjaar smid les werd gegeven in eenige der
gewone vakken van ’t lager onderwijs. Het
geleerde op school ver vliegt bij vele jongelui
voor een groot deel als ze de werkplaats met
de schoolbanken verwisselen. Hier wordt op
een practische wijze de schoolkennis onder
houden en uitgebreid.
Toen wij inkwamen scheen, te oordeelen
naar sommen die op 't bord stonden, de
rekenles geëindigd en was men met natuur
kunde bezig. Er werd gevraagd naar de
inrichting van de zuig- en perspomp, en in
verband daarmee moesten de jongens een
schetsteekeningetje maken van een brandspuit,
waarna ze blijk moesten geven, dat zij de
inrichting goed begrepen. De proef van
Torricelli in 1620 op de villa Monte Rivaldi
met een groote pomp van 14 meter hoogte
om het water op te pompen voor de bloemen
die op het platte dak van Galilei’s woning
stonden, werd besproken en duidelijk gemaakt
waarom die pomp geen water wilde geven,
waarvan Torricelli in 1642 de verklaring kon
geven, en wat toen de aanleiding werd tot
het maken van den kwikbarometer.
Door dit voortgezet lager onderwijs, onder
leiding van den heer L. Yntema kan bij
practische toepassing den jongens heel wat
leerstof worden verstrekt, die hun bij hun
vak te pas komt. Rekenen geldt natuurlijk
voor ieder mensch, maar physica en wetten
der natuurkunde geven den nadenkenden
leerling heel wat gevallen aan de hand, waarbij
die kennis hem met oordeel doet handelen.
Bovendien wordt aan deze school een cursus
gegeven voor voortgezet technisch onderwijs,
terwijl ook een cursus is gegeven in: „Eerste
Wij ontvingen een invitatie om een bezoek
te brengen aan de openbare les aan de Am
bachtsschool te Harlingen en tevens een kijk
je te nemen op de tentoonstelling van voor
werpen en teekeningen door de leerlingen
dier school vervaardigd. Gaarne hebben wij
gevolg gegeven aan die uitnoodiging, want
ofschoon uit onze stad de leerlingen die een
ambachtsschool bezoeken, gewoonlijk naar de
dichter bij gelegen inrichting te Sneek gaan,
is toch voor Wonseradeel, waar ook ons blad
gelezen wordt, deze Harlinger school van veel
belang. De bedoelde openbare les en ten
toonstelling waren toegankelijk Donderdagna-
middag van 2 tot uur. Het schoone weder
op dien dag maakte de reis tot een genoegen.
Bij Arum zagen wij uit de tram, dat de
tulpen daar reeds aardig beginnen te kleuren,
en in ’t voorbijgaan willen wij dus de be
langstellenden er opmerkzaam op maken, dat
deze bollenakkers met enkele dagen zonne
schijn geheel in bloei zullen staan, en een
bezoek in de Paaschweek aanbeveling verdient,
doelmatig ingerichte
j een
be-
wij zullen ons dezen keer
tot de leerlingen en het
Het eerst werden
vereereud geleide
van de finantieele kracht der ouders
bedraagt van f 5 tot f 50 per jaar, terwijl
aan 10 leerlingen vrijstelling van be-
van schoolgeld werd verleend.
Wij meenen, met het oog op hetgeen wij
hier hebben vermeld, de ouders zeer te moeten
animeeren, hun kinderen, die hiervoor in aan
merking kunnen komen, naar deze school te
zenden. Voor dit jaar is de aangifte reeds
gesloten, maar elk jaar in de maand Maart
is gelegenheid zich aan
der jongens moet zijn
weer op het
i men denkt.
Fr an. Ct.
Heerenveen. De winkelier alhier had een
gulden ontvangen, die, naar hij meende valsch
was. Het geldstuk werd naar Utrecht opge
zonden ter onderzoek, waarop bericht ont
vangen werd, dat het vermoeden bewaarheid
was. Men zij op z’n hoede. O. N.
Kimswerd, 7 April. Hedenmorgen werd
door den haringvisscher J. S. Anema een
zalm gevangen van 41 pond, vertegenwoordi
gende eene waarde van ®it kan
dus een echt buitenkansje genoemd worden.
De haringvangst is ook beter dan vorige jaren,
daar deze soms 25 a 30 tal bedraagt.
Fr an. Ct.
Joure. Dinsdagmiddag in de Boerensingel
opgejaagd, koos een flinke haas de verkeerde
richting en kwam in de Midstraat terecht,
die het arme dier in grooten angst onder
verschillende aanvallen, waarbij hij o.a. nog
door een klomp tegen den kop werd geraakt,
in de lengte doorliep, tot hij de Kakelsteeg
in rende, zijn einde tegemoet. Daar toch werd
het dier plotseling door een grooten hond
gepakt en... doodgebeten. Jr. Crt.
Sneek, 10 April. De drie veelbelovende
knapen, die j.l. Maandagmorgen naar Leeu
warden werden opgezonden, om aldaar ter
beschikking van den O. v. J. te worden
gesteld, hebben niet minder dan 28 inbraken
en diefstallen, in den laatsten tijd gepleegd,
op hun rekening.
Bij ’t vertrek naar den trein legde het
volkje de grootste nonchalance aan den dag.
Sneek, 10 April. Donderdagmiddag zou
een bekende type alhier koffie naar haar zoon
brengen, die in de nabijheid van de Muntstraat
werkte. Op den hoek van genoemde straat
en de Tramhaven ging ’t oudje bij ’t bolwerk
neer, maar had ’t ongeluk met haar vrachtje
te struikelen tengevolge van een toeval, zooals
men meende. Met bloedende wonden werd ’t
mensch binnengebracht bij iemand, die in de
nabijheid woonde. Een boodschap naar denzoon,
of bij terstond bij Moeder wou komen, wijl deze
was neergevallen, werd beloond met de woorden:
„Dank je wel, laat mijn broer er maar heen
gaan”. Inmiddels kwam een ontboden
candidaat-geneesheer hulp bieden. Een brancard
werd ontboden, en de gevallene naar het
politiebureau getransporteerd. Aldaar kon de
a.s. esculaap constateeren, dat de bekomen
verwondingen niet de minste zorg behoefden
te baren en dat de patiënte, na eenige uren
met gesloten oogen te hebben uitgerust, zich
wel weer vrijwat beter zou gevoelen.
Alzoo geschiedde.
Een fossiel uit de krijtperiode.
De Limb. Koerier verneemt uit Sinl-Pieter
Door de bergwerkers J. Kolen en L. Montulet
is in de onderaardsche grot van den heer
N. Willems aldaar een versteende schildpad
gevonden. Dit fossiel, dat nagenoeg geheel
gaaf uit den mergel is kunnen gekapt worden*
bezit een lengte van 1.25 meter»
hulp bij bedrijfsongevallen” door Dr. D. P.
van Noubuys.
Voor de smeden wordt door den rijksveearts
Dr. H. J. de Vries een cursus voor hoef
beslag gegeven. En dan wordt er aan de
school ook nog een avondteekenschool ge
houden, deze laatste werd dezen winter door
62 leerlingen bezocht, verdeeld over de vol
gende vakken 24 timmerlieden, 20 smeden
en bankwerkers, 15 schilders, 1 koperslager,
1 steenhouwer en een jonge dame zonder
beroep.
In het leerplan der school kwam eenige
wijziging en uitbreiding. Het onderwijs in
aardrijkskunde werd vervangen door de be
ginselen van eenvoudig boekhouden, terwijl
aan het onderwijs werd toegevoegd een reeds
door ons genoemden cursus van minstens 25
lesuren alleen aan de leerlingen der hoogste
klasse in „Eerste hulp bij bedrijfsongevallen”.
Men ziet het, er is gelegenheid genoeg om
theoretisch zich te bekwamen. Als daags de
jongens zich geoefend hebben in hun vak
wordt de overige tijd ook nog heel nuttig
besteed. Een kijkje op de tentoonstellings
zalen overtuigde ons voldoende, wat er hier
door de leerlingen wordt uitgevoerd. Men
zag er timmerwerken, in allerlei genre, ook
practische voorwerpen voor huiselijk gebruik,
de smeden hadden ook fraaie werkstukken
geëtaleerd, gereedschappen, die ze zelf ver
vaardigd hadden, machinedeelen, kachels, ledi
kanten, standers, allerlei soort hoefbeslag enz.
En dan alle zalen waren behangen met vak-
teekeningen, en op de lange tafels lagen nog
hooge stapels. Men moet deskundige zijn
om er een juist oordeel over te kunnen vellen,
maar de uitvoering vonden wij fraai. Zoowel
de afdeeling smeden als de afdeeling tim
meren gaf veel mooi ontworpen werk, de
bouwplannen van huizen, villa’s en pakhuizen
of fabrieken, de details van machinerieën, de
ijzeren hekwerken en plannen van kunst
smeedwerk, maakten op ons een indruk, dat
wij, bijzonder ten opzichte van den voortge-
zetten cursus, vergaten met leerlingen te doen
te hebben. En de schilders? Dezen
krijgen ’t laatst een beurt, ook al omdat zij
door ons het laatst bezocht werden. Zij zijn
in het gebouw op de bovenste verdieping ge
huisvest, en er zijn er tegenwoordig ook slechts
een viertal leerlingen. Hun werk getuigt van
evenveel studie als bij de smeden en tim
merlieden.
Prachtige nabootsingen van hout- en mar
mersoorten troffen wij aan, niet slechts op
„stalen” doch ook de tafels, piëdestals enz.
waren fijn geschilderd. En hun teekenwerk,
de naam- en reclameborden, decoratiewerk,
lettervormen getuigden van smaak en goede
leiding naar het ons voorkwam. De leeraar
H. de Jong is thans belast met deze lessen,
en ook heeft hij een groot deel van het
teekenonderwijs voor zijne rekening. Zijn voor
ganger de heer P. de Jong is dezen zomer
benoemd tot directeur der Nutsambachtsschool
te Wageningen. De school telde met Januari
1913 62 leerlingen, voor den nieuwen cursus
die met Mei is aangevangen hadden zich 29
leerlingen aangemeld, waarvan zich 4 terug
trokken. De nieuwe cursus werd gevolgd door
65 leerlingen, n.l. 25 timmerlieden, 36 smeden
en 4 schilders.
Van deze leerlingen waren er een tiental
uit Wonseradeel, n.l. 3 van Witmarsum, 3
van Arum, 1 van Kimswerd, 2 uit Schraard
en 1 uit Makkum.
Volgens de ons welwillend verstrekte in
lichtingen, waarvoor wij bij dezen nogmaals
onzen dank betuigen, blijkt, dat de instand
houding dezer school belangrijke finantieele
offers eischt. Het rijk geeft een subsidie van
f 10500, de gemeente Harlingen f 3000 en
bovendien f 195 voor den hoefsmidscursus,
Wonseradeel f 100 enz. zoodat er bijna f 17000
aan subsidie wordt verleend, en toch blijkt
uit het jaarverslag dat de finantieele toestand
niet gunstig is te noemen. Enkele posten van
ontvangsten bleven beneden de raming en
onvoorziene herstellingen alsmede ’t aanschaffen
van eenige gereedschappen, alsook eenige ver
bouwingen hebben een nadeelig saldo opgeleverd
van f 685.45s.
Het bestuur der vereeniging vertrouwt, dat
de pogingen om de inkomsten te versterken,
het gewenschte resultaat zullen hebben, te
meer daar de regeling der salarissen van het
onderwijzend personeel in vergelijking van
andere gelijkwaardige betrekkingen, niet in
overeenstemming is met de tijdsomstandigheden.
Het schoolgeld voor de leerlingen is naar
II!1
Bolswardsche Courant
t
i
i
i
j.
d
u
n
u
n
ir
e
FtpNA CACAO I
