ïïïeuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
W
Verschijnt Donderdags en Zondags.
53ste Jaargang.
1914.
No. 38.
Zondag 10 Mei.
Electrische Centrale.
Uit de Raadszaal.
VOOR
Afzonderlijke
doen
den Raad
het
van
Stads
voor kennisgeving
Vergadering op Donderdag 7 Mei 1914.
deze
(12)
zich
I
7.
B.
voor
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
van kasverificatie bij
eerste kwartaal
van den geineente-
8 stemmen,
stemmen en
A. Vis en
Een opgemaakte tabel geeft
progressie is geregeld, waarbij
accres een geleidelijke verhooging
percentage ontstaat.
Tot leiddraad van
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
kort en
afstaan.
De heer Èisma vindt de bepaling omtrent
de opzegging na dagteekening van 3 maanden
niet duidelijk, en meent dat eenvoudig kan
bepaald worden, zooals in dergelijke gevallen
gebruikelijk is, dat de grond tot wederop-
zeggens wordt afgestaan.
De Voorzitter antwoordt, dat er volstrekt
niet in uitzicht is, dat de gemeente den grond
ooit zal noodig hebben, doch ’t is een voor
zorgsmaatregel voor latere tijdenom den heer
Hiddema echter al vast eenige zekerheid te
geven, is de termijn al dadelijk op 5 jaar
gesteld.
Na nog eenige discussie tusschen de heeren
Oosterbaan, Terhenne en Kramer, wordt het
voorstel Boersma om den termijn van afstand
al vast op 10 jaren te stellen, verworpen
met 8 tegen 5 stemmen, de heeren Boersma
Terhenne, Vis, v.d. Klei en Oosterbaan.
de schatting kan van den
belastingplichtige eigen aangifte worden ge
vorderd, en is deze verplicht daaraan te vol
doen door invulling en onderteekening van
een aangiftebiljet. Er kan dus, evenals dit
voor de vermogens- en bedrijfsbelasting ge
schiedt, nu ook voor den hoofdelijken omslag
gevergd worden, zijn inkomen en vermogen
schriftelijk open te leggen. B. en W. en de
raadsleden hebben dus voortaan ook, wanneer
zij dit noodig of gewenscht achten, de ge
gevens ter beschikking, die tot heden alleen
voor de rijksbelastingen dienden.
ontried dit, want hij verwachtte dat ook bij
deze regeering een aftrek van f 600.dit
is f 450.voor levensonderhoud en f 150.
voor kinderen, wel het maximum zal zijn.
13. Wijziging bouwverordening.
Van Ged. Staten isj nog een nota van
opmerkingen gekomen inzake de bouwver
ordening. Hoewel B. en W. het betreuren
dat die opmerkingen eerst nu zijn gemaakt,
kunnen zij zich in ’t algemeen wel met de
verlangde wijzigingen vereenigen, en
daartoe dan ook het voorstel.
Met algemeene stemmen goedgekeurd.
Na afloop der agenda deelt de Voorzitter
mee, dat voor gemeente-architect zich 83
sollicitanten hebben aangemeld, en, daar
niemand meer iets heeft te vragen, wordt de
vergadering gesloten.
Door de heeren Eisma en Keikes was te
zamen en in vereeniging een nota van op
en aanmerkingen ingezonden op het ontwerp
dezer verordening, en deze nota was met het
daarop ingediende antwoord van B. en W.
vooraf aan de raadsleden bekend gemaakt.
Aan de hand dezer opmerkingen werd nu
de verordening behandeld.
Vooraf deed de Voorzitter de mededeeling,
dat er in de bijgevoegde tabel een kleine
fout hersteld diende te worden om de pro
gressie juist te hebben als het moet. Bij
f 1850 inkomen is f 1400 belastbaar en het cijfer
van aanslag op het belastbaar inkomen iets
anders dan is aangegeven, en daar bij inkomens
boven f 7000 het accres ophoudt te klimmen,
moet daar verder in plaats van 26.50 telkens
gelezen worden 26.wat echter op het
bedrag van den aanslag geen merkbaren
invloed kan uitoefenen.
Bij de behandeling werd over de gemaakte
opmerkingen der heeren Etsma en Keikes
soms heel wat gesproken. Enkele punten
hadden B. en W. overgenomen of er geen
bezwaar tegen, bij andere echter wenschten zij
hun voorstel te handhaven. Zonder de geheele
verordening op te nemen is het moeielijk de
discussiën weer te geven, en van ingrijpenden
aard vonden wij ze niet. Het ging meestal
over een redactiewijziging, soms over een
woord en als men ’t door praten niet eens
werd, werd het bij stemming uitgemaakt hoe
het zal luiden.
Na de afhandeling te ruim 10 ure, stelde
de Voorzitter voor, de vaststelling der
verordening op de heffing en ook die op de
invordering te verdagen om vooraf de nogal
ingewikkelde artikelen na de aangebrachte
wijzigingen nog eens goed woord voor woord
na te gaan, of alles nu klopt, en dan in de
volgende vergadering de eindstemmingen te
houden, wat wordt goedgevonden.
De heer Eerdmans wenschte, hoewel hij
het niet schriftelijk had ingediend, toch nog
wel te beproeven of bij deze regeering geen
hooger aftrek voor kinderen van groote gezinnen
te kragen is dan f 150.doch de Voorzitter
Vrijdagavond werd in „de Wijnberg” een
vergadering gehouden van belangstellenden in
een electrische centrale. De opkomst was nog al
bevredigend. Ruim 30 heeren waren tegen
woordig.
Dr. Beekhuis leidde de bespreking in, en
deelde mee dat hij op de onlangs in de cou
ranten geplaatste oproeping van ongeveer 50
dames en heeren bericht heeft ontvangen dat
zij belangstelden in de oprichting eener
electrische centrale. Het verheugt hem, dat
hier heden verscheidene heeren zijn saamge-
komen. Door toevallige omstandigheden is
hij er toe gekomen om te zien of er hier
ter stede belang wordt gesteld in deze zaak.
Hoewel leek op dit gebied, heeft hij, door
besprekingen met energieke landbouwers in
den omtrek, gemeend de zaak omtrent een
electrische centrale hier in bespreking te
moeten brengen, omdat hij er in ziet dat dit
voor Bolsward een zaak van belang is. Door
advies in te winnen bij technici is het hem
gebleken dat electriciteit voor de klein industrie
een zaak van belang is. Het zal in zekeren
zin een concurrent wórden voor de gasfabriek,
maar toch slechts gedeeltelijk. In vele plaat
sen gaan een gasfabriek en een electrische
centrale samen. De voordeelen van electriciteit
geeft hij daarop nader aan, wijst op ’t gemak
en de voordeelen er van waarbij vooral uit
komt dat als beweegkracht voor de klein
industrie het van groot gewicht is. Gas en
electriciteit wedijveren samen, en de lage prijs
van electriciteit, is waar het voor verlichting
en voor kracht in de bedrijven wordt aange
wend, een belangrijke factor.
De heer Tijdens, directeur van ^Hollandia”
is zoo welwillend eenige mededeelingen te
doen. Hij toont verschillende soorten electri
sche lampen van de fabriek Philips te Eind
hoven, waarbij vooral de half-Watt lamp in’t
gebruik goedkoop is, de verlichting is goed-
kooper dan met gas. Ook voor drijfkracht
in de industrie gaan de electrische motoren
wegens verschillende voordeelen boven de gas
en oliemotoren, terwijl de bediening zeer een
voudig is, en er weinig plaatsruimte voor
noodig is ook.
De heer O. W. Eisma haalt daarop aan
dat bij zijn zoon in een drukkerij te Leeuwarden
de gasmotor vervangen is door electrische
motoren, wat zeer goed bevalt en een groot
gemak oplevert.
De heer Tolle, directeur onzer gasfabriek,
heeft met genoegen gebruik gemaakt van de
uitnoodiging om ook op deze vergadering te
komen, heeft de heeren Beekhuis en Tijdens
gehoord over de voordeelen van electriciteit,
doch meent ook op de keerzijde er van te
moeten wijzen. Door de nieuwste verbeteringen
der branders kan gas voor verlichting thans
goedkooper geleverd worden dan electrisch
licht, wat hij met cijfers aantoont. Hij wijst
vervolgens er op dat electrisch licht schadelijk
werkt op de oogen, terwijl een gaslamp in
zekeren zin werkt als een ventilator in een
vertrek, wat met electriciteit niet het geval
is. Dan is electriciteit voor koken veel te
duur, de warmte-callorieën bij gas zijn veel
hooger dan bij electriciteit, en ten slotte wijst
hij er op, dat waar bij de industrie geregelde
beweegkracht noodig is, een gasmotor voor-
deeliger uitkomt.
De heer Beekhuis dankt den heer Tolle
voor zijn toelichting, die bevestigt wat hij
in den aanvang reeds gezegd heeft, n.l. dat
gas en electriciteit gedeeltelijk concurrenten
zijn en in zekeren zin elkaar kunnen aan
vullen. Wanneer te Bolsward aansluiting bij
Na de opening der vergadering stelt de
Voorzitter voor, om punt 1 der agenda
Beeediging van het gekozen raadslid H. Wierema
te behandelen, wat wordt goedgevonden. De
heeren Terhenne en v. d. Wal worden verzocht
den heer Wierema binnen te leiden. Nadat
hieraan is voldaan, plaatst deze zich voor den
Voorzitter en legt in diens handen de ge
vorderde eeden af.
Daarop spreekt de Voorzitter ongeveer het
volgende Mijnheer Wierema Thans zal U
zitting kunnen nemen en deelnemen aan de
beraadslagingen van den Raad. Ik wensch U
geluk met het vertrouwen dat in U gesteld
is, en vertrouw wel dat dit niet beschaamd
zal worden en naar kracht en vermogen
zult meewerken, om de belangen der gemeente
te behartigen. Ik wensch dan ook dat U naar
plicht en geweten de belangen der gemeente
zult bevorderen, en verzoek U de voor U
bestemde plaats in te nemen.
Thans zijn alle 13 leden tegenwoordig.
De notulen der vorige vergadering worden
gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen stukken.
a. Een resolutie van Ged. Staten, dat
geen bezwaar bestaat tegen de toelating van
den heer Wierema als raadslid.
b. Idem houdende goedkeuring
kohier hoofdel. omslag.
c. Idem goedkeurende de wijziging der
begrooting.
d. Idem de ontvangst berichtende der
instructie van den gemèente-ontvanger.
e. Kantbeschikking van den Commissaris
der Koningin, houdende goedkeuring van de
aanvulling der instructie
ontvanger.
Al het vorenstaande
aangenomen.
f. Het procesverbaal
den gemeenteontvanger over
1914.
Ter visie en voor kennisgeving aangenomen.
PUNTEN VAN BEHANDELING.
2. Benoeming van een Wethouder
De heer S. E. Lunter wordt benoemd met
de heer H. J. Boersma had 2
de heeren S. J. Oosterbaan,
S. J. Praamsma hadden elk 1 stem,
Op de vraag des Voorzitters, of de heer
Lunter zich direct wil verklaren, of dat hij
gebruik wenscht te maken van den daarvoor
gestelden termijn, antwoordt deze, dat hij wel
wil verklaren, dat hij de benoeming aanneemt,
doch hij wenscht er bij te voegen dat dit een
voorloopig besluit is. Hij wil zien of een
behoorlijke vervulling van het wethouderschap,
niet te veel tijd neemt. Is dit wel het geval,
dan zal hij genoodzaakt zijn er later weer
voor te bedanken. Hij zegt dit er nu bij, om
later geen eventueele aanmerking er over te
krijgen. Hij aanvaardt nu de benoeming in
het vertrouwen dat de Voorzitter en de oudere
wethouder hem met hun meerdere ervaring
mogen steunen, en dankende voor het in hem
gestelde vertrouwen, meent hij te mogen
rekenen op aller medewerking.
De Voorzitter wenscht den heer Lunter
geluk met het vertrouwen dat in hem is
gesteld door deze benoeming. Waar hij reeds
jaren als lid van den Raad zijn krachten
heeft gewijd aan de behartiging der gemeente
belangen, zal nu als Wethouder nog meer
van hem gevergd worden, doch zal hij ook
gaarne zijne krachten hiervoor willen inspannen.
Spr. verzekert, dat hij kan rekenen op de
medewerking van hem en naar hij vertrouwt
ook van den medewethouder, wijl hij ook
vertrouwt op voortdurende onderlinge samen
werking van de leden van ’t college.
3. Benoeming van een stadstuinier.
De heer Johs. Jonker, tuinman te Halfweg,
wordt benoemd met 10 stemmen, 2 stemmen
waren uitgebracht op D. de Wit te’s Graven-
hage en 1 stem op R. Elgersma te Goes.
Aan B. en W. wordt overgelaten met den
benoemde het tijdstip van in-functietreding
te regelen.
De Voorzitter merkt op, dat door de be
noeming van den heer Lanter tot wethouder
er een vacature is ontstaan in de Commissie
voor de Gemeentereiniging, en stelt voor daarin
terstond te voorzien.
Tot stemming overgaande verkrijgt de heer
v. d. Klei 4 stemmen, de heeren Eerdmans
en Terhenne elk 3, de heer v. d. Wal 2
stemmen en de heer Wierema 1 stem.
Bij de 2e vrije stemming verkreeg de heer
v. d. Klei 5, de heer Eerdmans 3, de heeren
Terhenne en v. d. Wal elk 2 stemmen en de
heer Wierema 1 stem.
Bij de herstemming tusschen de heeren
v. d. Klei en Eerdmans werd eerstgenoemde
benoemd met 9 stemmen, de ander kreeg 3
stemmen en 1 briefje was blanco.
4. Aanbieding gemeente-verslag.
Dit verslag zal bij de leden van
circuleeren.
5. Aanbieding verslag volkshuisvesting.
Dit verslag wordt ter visie gelegd.
6. Vaslstelling kohieren schoolgeld 1ste
kwartaal 1914.
Deze kohieren worden vastgesteld en in vorder
baar verklaard tot een bedrag van f 225.50
voor de school voor m.u.l.o. en tot een bedrag
van f 286.40 voor school no I.
Wijziging gemeente-begrooting 1914.
en W. stellen voor f 100 uit het fonds
onvoorziene uitgaven over te schrijven
op den postreis- en verblijfkosten, wijl door
de verschillende vacatures van gemeente-
personeel deze post belangrijk verhoogd dient
te worden.
Met algemeene stemmen goedgekeurd.
8. Goedkeuring rekening Bank van Leening
Op voprstel van B. en W. werd deze rekening,
met algemeene stemmen, goedgekeurd.
9. Goedkeuring rekening Algemeen
Armenhuis.
Op voorstel der Commissie wordt
rekening goedgekeurd met algemeene
stemmen. De heer Praamsma hield
buiten stemming.
10. Vaststelling pensioensgrondslagen.
Wijl in de vorige vergadering het week
loon van 8 werklieden der gemeentereiniging
met 50 cent is verhoogd, dient ook de
pensioengrondslag in overeenstemming daar
mee verhoogd te worden. B. en W. stellen
daarom voor, dezen grondslag te bepalen op
f 546 voor Douwe van der Veer, Ruurd Stevens,
Gabe van der Spoel, Anthoon van der Schaaf,
Sijbren Bijkersma, Dirk Bonnet, Jouke Heins
en Reinder van der Schaaf.
Met algemeene stemmen goedgekeurd.
11. Voorstel B. en W. verhuur grond aan
O. A. Hiddema.
B. en W. meenen dat er wel eenig bezwaar
is om den grond aan de Franekerstraat in
eigendom af te staan, omdat men niet kan
weten, hoe in lateren tijd de gemeente soms
behoefte er aan kan krijgen; echter is er geen
bezwaar om het voor het hebben van een
stoep in huurgebruik af te staan, wijl het
zonder hinder voor de passage kan gemist
worden. B. en W. stellen daarom voor be
doelde strook grond voor de woning van den
heer O. A. Hiddema aan dezen in huurge
bruik af te staan tegen een vergoeding van
f 1,50 per jaar, en zulks voorloopig voor
5 jaren, terwijl het dan telkens voor één jaar
verlengd wordt als niet drie maanden te voren
opzegging geschiedt, waarop adressant den
grond weer met steen bevloerd moet op
leveren.
De heer Boersma vindt, met het oog op
de nog al beduidende kosten die adressant
moet maken, den termjjn van 5 jaren wat
zou het alvast voor 10 jaar willen
De voorstellen B. en W. 1°. om dezen
grond I® M2. aan den publieken dienst
te onttrekken en 2°. om deze dan aan adres
sant in huurgebruik af te staan worden beide
met algemeene stemmen aangenomen.
Tot zoover ging deze raadszitting vlot van
stapel, maar het volgende punt was een ver
ordening en die ervaring hebben we al
dikwijls opgedaan, daarbij wordt over
redactiewijziging, soms over een enkel woord
een heele discussie gevoerd, meer lang dan
vruchtbaar of zaakrijk. Ons nieuw raadslid
zullen, dunkt ons, de ooren wel eens getuit
hebben, nu hij als vreemdeling nog, ineens
werd ingewijd in een zoo uitgebreide en soms
vage discussie. Hij trof het dan ook wel
den eersten avond de beste, zoo’n Srege, om
vangrijke en ingewikkelde verordening mee te
mogen vaststellen.
Wij zullen, wat in ons oog de lezers eenig
belang kan inboezemen in ’t kort meedeelen.
Vooraf diene, dat gelijk bekend is het
maximum hoofdelijken omslag is bepaald op
f 40,000,tot dusverre mocht niet hooger
worden gegaan dan f 30,000,dan wordt
in deze verordening wat uitvoeriger dan voor
heen beschreven, dat de belasting wordt ge
heven naar ’t inkomen, voortvloeiende uit
ambt, nering, bedrijf en vermogen en wat
men daaronder heeft te verstaan. Voor nood
zakelijk levensonderhoud wordt afgetrokken
f 450,en voor elk kind beneden 18 jaar
f 25,doch de gezamenlijke aftrek mag in
geen geval meer bedragen dan f 600. Voor
de op zich zelf staande bij anderen inwonende
personen bedraagt de aftrek f 300,
aan hoe de
naar stijgend
van het
Bolswardsche Courant
J
I
I
