lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
H
1914.
53ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 43.
Donderdag 28 Mei.
Artsen in de dierenwereld.
BINNENLAND.
VOOR
Afzonderlijke
weer
ui tgesteld.
Onder de stoomtram.
De heer Wittebol te Geldrop geraakte bij
het opspringen onder de stoomtram. De armen
zijn verbrijzeld. Zijn toestand is hopeloos.
nog
vaak ge-
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Te water.
Te ongeveer 10 uur gisterenavond geraakte
een 17-jarig meisje met haar fiets op de
Prinsengracht te Amsterdam te water. Een
21-jarige jonge man, die niet voldoende zwem men
kon, sprong haar na, doch kwam ongelukkiger
wijs onder het roer terecht van een platte
vrachtschuit, waar hij aan vast bleef haken.
Met behulp van toegesnelde voorbijgangers
werden beiden op het droge gebracht. Het
meisje bleek alleen zeer geschrokken te zijn,
terwijl de jonge man bewusteloos was. In
middels was de reddingsbrigade der brandweer
ter plaatse aangekomen doch deze slaagde er
helaas niet in de levensgeesten weder op te
wekken. In hoogst bedenkelijken toestand werd
de jonge man naar het Binnengasthuis ver
voerd. 0. N.
De zetel van Katwijk.
Leiden. Gisteravond vergaderden hier te
zarnen de vertegenwoordigers der drie recht-
scbe Centrale Kiesvereenigingen uit het district
Katwijk.
Door de Chr. Historischen werd de candi-
datuur van dr. de Visser aanbevolen. De
Anti-Revolutionairen wenschten ds. Talma
gecandideerd te zienterwijl de katholieken
een katholiek candidaat wilden stellen.
Overeenstemming werd niet verkregen,
waarom aan een commissie van advies werd
opgedragen deze overeenstemming te bewerken,
worden toegeschreven aan
baar blindheid zich bezeerde
woedend werd, bleef schuren
en er
zijn pupil weg te krijgen en
aanschouwen.
Sommige schrijvers hebben zelfs beweerd,
dat de dieren onze eerste professors in de
chirurgie zijn geweest. Ontdekkingsreizigers
hebben verzekerd, dat de olifanten, wanneer
zij een gewond dier op hun weg ontmoeten,
de tegenwoordigheid van geest en de handig
heid hebben, de speer of de pijl, die in die
anderen wisten zich zwemmende, of op de
boot te redden, doch de mevrouw en de dienst
bode geraakten onder de boot. Gelukkig wist
de schipper hen zwemmende te redden. Een
in de nabijheid met zijn motorboot en woon
schip liggende ple.izierschipper kwam tevens
te hulp en verleende bijstand. Andere pleizier-
gasten brachten het gezelschap naar Leeu
warden terug.
Leeuwarden, 23 Mei. Hedenmorgen is
plotseling brand uitgebroken in een gebouwtje,
eigen aan de firma N. Schuurmans, aan dén
Harlinger trekweg. De vlammen grepen snel
om zich heen, zoodat er niets viel te redden.
De heer M. Schuurmans, die zich in het
gebouwtje bevond toen de brand uitbrak, kon
zich ternauwernood redden. Zijn kleeren
stonden in brand toen hij zich naar buiten
begaf en om hulp riep. Een van de knechten
wist met emmers water het vuur aan de
kleeren van den heer Schuurmans te blusschen.
De heer Schuurmans is vrij ernstig aan
hals, aangezicht en armen gewond. Hij werd
in een klein motorbootje naar de stad gebracht,
waar hij in het St. Bonifaciusgesticht is op
genomen.
Heerenveen, 26 Mei. De sneltrein uit de
richting Zwolle was heden tegen één uur juist
met ongewoon groote vaart de brug over de
Veenscheiding gepasseerd. Onmiddellijk daarna
zag de brugwachter Oppenhuis eenige meters
van den wissel iets naast de rails liggen. Hij
snelde toe, denkend dat iemand was overreden
of uit den trein was gevallen. Hij vond ’n hem
onbekend knaapje van omstreeks 5 jaar, met
een bloedend wondje aan het hoofd en dat
direct naar zijn ma vroeg.
Al spoedig kwamen van het station twee
heeren op den brugwachter toe, die het kind
van hem overnamen. Het ventje, dat met zijn
moeder op reis was, bleek door het portier,
dat open was geraakt, hoe weet men niet,
uit den trein gevallen. Men bracht’t jongetje
naar den dokter Veltman, waar bleek dat het
alleen een hoofdwond bekomen had. In den
namiddag kon de reis dan ook weer worden
hervat.
Het mag een gelukkig toeval heeten, dat
het kind juist voorbij de brug en den wissel
is gevallen. Naar ons een passagier mede
deelde, is tweemaal aan de noodrem getrokken,
doch de trein stopte niet.
Wonseradeel, 25 Mei. Er is vlugge handel
in aardappelen. Voor Borgers maakt men den
hoogen prijs van f 1.40. Een enkele bouwboer
te Pingjum, die geregeld met zijn aardappelen
speculeert, heeft bijna zijn geheelen voorraad
van 1913 nog zitten. De bouwvruchten staan
over ’t geheel best. Het weert beter voor den
boer dan voor den arbeider, immers „het
onkruid wil niet groeien tegenwoordig”, zoo
hoort men als klacht, en dan laat de boer
niet wieden.
Leeuwarden, 25 Mei. Een stadgenoot, die
gister met de familie en enkele kennissen een
zeiltocht maakte, had nabij den Prinsenhof
onder Eernewoude een onaangenaam zeilers-
avontuur.
Terwijl de schipper met de zeilen bezig
was, geraakte door een verkeeide manoeuvre
van den stuurman de boot wat erg overzij.
Eenige inzittende dames sprongen op, en
waren zoo oorzaak dat de boot omsloeg. De
Leiden. Door het Centraal Bestuur van
de Centrale R. K. Kiesvereeniging in het
district Katwijk is in beginsel besloten met
een katholieken candidaat uit te komen.
O. N.
Een gevaarlijk individu.
Het Willemsparkkwartier te Amsterdam
wordt onveilig gemaakt door een individu,
dat er op uit is, kinderen mee te troonen.
Een 8-jarig meisje, dat de Agatha-Deken-
school bezoekt, en woont in de Valeiiusstraat,
kwam onlangs thuis met de mededeeling, dat
bij het naar huis gaan een man haar bij den
arm had gegrepen. Eerst toen zij een keel
opzette, had hij' los gelaten.
Eenige dagen later zeide zij, zoo meldt De
Tel., wederom door denzelfden man te zijn
gevolgd. En deze week had het kind zich
onder bescherming van een haar vreemde
dame gesteld, toen de man baar andermaal
volgde. Deze dame bracht het kind naar
huis en stelde de ouders in kennis van het
gebeurde.
De man schijnt ook reeds andere kinderen
te hebben gevolgd. Want gistermorgen werd
een dame uit de Lohmanstraat opgebeld door
de politie, en waarschuwde men haar, d’r
zoontje niet te laten spelen op het land
achter de Joh. Verhulststraat, daar het indi
vidu weer in de buurt rondzwierf en hij ge
regeld vreemde kinderen aansprak.
Het landhuis van Jan van Schaffelaer ontdekt
Bij een bezoek aan de opvoedingsgestichten
te Achteveld, toonde de landbouw-directeur,
de heer Wilbrink, ons, zoo lezen wij in De
Tel. op de hofstede „Schaffelaar” de plek,
waar aan de ligging van den grond nog dui
delijk waar te nemen was, dat hier eeuwen
geleden een groot gebouw gestaan moet heb
ben. Vooral de oprijlaan was nog gemakkelijk
aan te wijzen. Hoogstwaarschijnlijk nu is
dit bet landhuis geweest van den bekenden
Jan van Schaffelaer, in 1482 daar van den
toren gesprongen, en wiens naam thans nog
de nierboven genoemde boerenhofstede draagt.
Is dit vermoeden juist, dan zullen bij het in
cultuur brengen dezer gronden, hetgeen weldra
zal plaats hebben, ongetwijfeld sporen van
dit vroegere landhuis gevonden worden. Ook
op de niet ver van daar gelegen hofstede
,/de Glindhorst” heeft vroeger een bekend
kasteel gestaan, waarvan de teekening nog
in het Oudheidkundig Museum alhier te zien
is. Stellig zijn de bewoners hiervan destijds
eveneens zeer machtige heeren geweest. Immers,
de thans nog bestaande oude hofstede „De
Brom” wijst er op, dat daar de vijanden der
slotbewoners gevangen werden gezet en aldaar
dus „brommen” moesten. Dit alles en
zooveel meer geschiedde in den zoo
roemden „goeden, ouden tijd”.
Bij de Maandag gehouden stemming
van 2 leden voor den Gemeenteraad te Har
lingen zijn voor de vacature N. Simonsz uit
gebracht 1125 geldige stemmen. De uitslag
is: K. J. Meinesz (Vrijzinnig) 488, K. v. d. Meij
(S. D. A. P.) 332, P. Sluik (Kerkelijk) 305.
Onwaarde 67. Herstemming tusschen de h.h.
K. J. Meinesz en K. v. d. Meij.
Voor de vacature D. Fontein Hzn. zijn
uitgebracht 1116 geldige stemmen. De uitslag
is: L. J. Faber (Vrijzinnig) 444, H. Th. Witte
(Kerkelijk) 378, J. Zeijlmaker (S. D. A. P.) 294.
Onwaarde 76. Herstemming tusschen de h.h.
L. J. Faber en H. Th. Witte.
N. H. Ct.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 26 Mei. Gisteren deed zich hier
het curieus feit voor, dat iemand huwde met
de dochter zijner zuster.
Sneek, 26 Mei. De tram heeft hier gisteren
avond voor de zooveelste maal een offer ge-
eischt. Of liever gezegd, onvoorzichtigheid
was weer de oorzaak, dat het jongste zoontje
van den aardappelhandelaar R. de Boer, aan
den Oppenhuizerweg een been werd afgereden.
De elfjarige Fokke was aan het fietsen met
een zijner kameraden, toen deze hem al
stoeiende een duw gaf, terwijl de tram
passeerde.
’t Ventje viel, met ’t gevolg als boven
vermeld.
Buitendien werd zijn eene arm bijna geheel
ontvleescht, zoodat ook dit lichaamsdeel wel
verloren zal gaan. Aangezien de geneesheer
vreest, dat een tweede amputatie den dood
tengevolge kan hebben, werd deze tot heden
wond mocht zitten, te verwijderen en wel
zonder de geringste pijn te veroorzaken. En
iedereen, mits hij maar eens dikwijls langs
het strand flaneert en begiftigd is met een
voldoenden waarnemingsgeest, kan soms ge
tuige zijn van een heelkundige operatie, ver
richt door een zeekrab.
H. Coupin heeft van een dergelijk waar
genomen verschijnsel een uitgebreid relaas
gegeven, en hoewel de zaak op het eerste
gezicht wel wat vreemd schijnt, moet men
zich toch eindelijk aan de klaarblijkelijkheid
overgeven en erkennen, dat die dieren in het
bezit zijn van een zeer buitengewone chirur
gische handigheid.
Grijpt een flink levende krab bij een poot
vast en onmiddellijk valt het beest op den
grond, terwijl gij met den poot in de hand
blijft staan. De krab maakt zich zoo spoedig
mogelijk weg, laat u in het bezit van een
zijner pooten en gebruikt de negen anderen
om zich diep in het zand te werken aldus
toonend op hoe hoogen prijs zij uw gezelschap
schat. Maar gij houdt vol om haar te hebben
en vangt haar opnieuw. Dezelfde geschiede
nis opnieuw en eldelmoedig laat zij een twee
den poot in uw bezit. Als men het ver
schijnsel in zijn volheid zou willen nagaan,
zou men het dier in een zijner pooten eenige
pijn moeten veroorzaken, doorsnijden, steken
of branden bijv, of, zoo gij de benoodigd-
heden daarvoor bij de hand hebt, door
electriciteit. De pijnlijke poot laat on mid
dellijk los en zoo kan men als men
althans wreed genoeg is om de ondervinding
in haar volheid te genieten achtereen
volgens alle pooten aan die krab laten
ontnemen, want het dier beseft niet dat het
die pooten zoo hoog noodig heeft.
Hoe zou zij zich kunnen verdedigen en
zich voeden
Maar, zult gij zeggen, waar is nu in dit
alles de chirurgie Men ziet wel een breuk
maar geen eigenlijk gezegde operatie, geen
operateur. De operateur is de krab zelve, en
de operatie is de breuk. Terwijl het belee-
digen van een poot door u, bijv, met een
mes of een schaar, een overvloedig bloeden
veroorzaakt, bloedt de operatie, waaraan de krab
zichzelve onderwerpt volstrekt nietde uwe
zou haar het leven kosten, de hare redt baar
het leven. De oorzaak, dat haar amputatie
geen bloeding veroorzaakt, ligt hierin dat die
geschiedt op een punt, waar de anatomische
bouw den loop van’t bloed onmogelijk maakt.
In alle gevallen, daar het beest zich bij een
poot voelt teruggetroken en het gevaar ver
moedt gevangen genomen te zullen worden,
denkt het zonder twijfel, dat het beter is een
poot te verliezen dan de vrijheid.
De zee- en rivierkreeften zijn overigens
van dezelfde meening en hun redeneering is
daarom te juister, omdat bij hen de verloren
poot niet voor altijd weg is aan het over
gebleven lid groeit namelijk de poot weer aan.
En de houtsnip I De heer Patio heeft voor
de geneeskundige vereeniging te Genève een
nauwkeurige beschrijving gegeven over de
waarneming van een houtsnip, die met behulp
van zijn bek en zijn veeren een echt verband
legde, een bloedende wond met een pleister
bedekte en zelfs een gebroken poot van een
steunsel voorzag.
Een der belangwekkendste voorbeelden gaf
een houtsnip, wier beide pooten bij een hevige
windvlaag waren gebroken. Den volgenden
dag werd het beest gevonden en het was er
reeds in geslaagd een deugdelijk verband te
leggen en een kunstmatige ondersteuning van
het lichaam aan te bréngen. Maar jammer
genoeg, gedurende dezen verbazenden arbeid,
waren de veeren het beest in den bek blijven
vastzitten en de arme vogel was den verstik
kingsdood gestorven.
Zoo zouden nog meer voorbeelden te
ontleenen zijn bij de onderzoekers der natuur.
De Nieuwe Courant.
Plutarchus verhaalt ons in zijneVragen
der Daluur, dat de schildpadden een klein
soort wezel opzoeken en opeten, als zij door
een slang gebeten zijn.
De draak maakt zijn gezichtsorgaan
in orde, door het zieke oog langs venkel te
schuren: om zijn jongen het gezicht te geven,
bedienen de zwaluwen zich van stinkende
gouwe. Als de beren hun winterholen,
waarin ze zich gedurende den winter hebben
teruggetrokken, weder verlaten, gebruiken ze
een dosis wilde kalfspoot om hun ingewanden
weer wat op streek te brengen. Als ze een
vervelenden smaak in den bek hebben of
geen eetlust gevoelen, gaan ze wat honig
likken en steken dan hun met zoetigheid
bedekte tong zoover mogelijk in een of ander
mierennest, om ze geheel met mieren bedekt,
weer terug te trekken en de mieren te dwin
gen de berenmaag op dreef te brengen.
In Egypte rolt de ezel zich zoolang door
het scherpe riet, dat hij een wonde oploopt
en zoodoende een goedkoope aderlating onder
gaat. In Lithuanië bijten de paarden zich
op een ongevaarlijk plekje een wondje, als
ze zich te overmatig verhit gevoelen. Vraagt
niet, welke dokter of doctor, blijkbaar met
veel vrijen tijd, die ontdekkingen gedaan
heeft, ze zijn authentiek, er valt eenvou
dig niet aan te twijfelen, het zijn door de
wetenschap verkregen resultaten.
Wanneer men ziet, dat het geringste insect
bij het verlaten van het ei, zonder eenigen
gids op deze wijde wereld, juist de plant
weet te vinden, waarop zij thuis behoort om
den heerlijken nectar, verscholen in de diepe
kelken der bloemen, of zoo het die plant
toevallig niet kan vinden bij gebrek aan de
noodige hoeveelheid zich terstond richt
tot andere van dezelfde soort of dezelfie
familie, evenals een geoefend botanist, dan
moet men wel aannemen, dat de wetenschap
de empirische geneeswijze, die slechts bij de
ervaring te gast gaat, moet hebben afgeke
ken van de dieren. Misschien, wie weet het,
staat er nog wel eens een naar roem en eer
begeerige gast op, die in dit verschijnsel een
nieuw bewijs ziet voor de natuurlijke ver
wantschap van mensch en dier en zoodoende
allen, die daaraan nog mochten twijfelen, het
zwijgen oplegt.
Volgens Kempier en andere reizigers is
het in Indië een algemeene traditie, dat de
mangousta-aap zich tegen het gift van den
„naja” of brilslang weet te beveiligen door
den wortel van de ohiorruza mengos. Men
zegt ook nog, dat de wezel zich tegen de
adderbeten vrijwaart door een matig gebruik
van wijnruit, dat de wilde zwijnen hun won
den genezen met klimop en dat de herten
ons bet gebruik van Spaansche en niet
Spaansche artisjokken en andere soorten van
de cynara hebben geleerd.
De hinden hebben ons overtuigd van de
geneeskracht van het helpkruid. Als zij
gewond waren door pijlen, aten zij van dit
kruid, de wond verwijdde zich, zoodat de
pijl losliet en kon worden uitgeschud. Het
helpkruid groeit overigens alleen maar op het
eiland Creta, wat wel jammer is voor de
blinden op de rest van de wereld.
Onder de dieren, waaraan volgens Aristo-
teles en Plinius de mensch bepaald eer moet
bewijzen, voor het aan wij zen van zeer kostbare
geneesmiddelen, behooren de woudduif, de
merels en de patrijzen, die gebruik maken
van laurierbladeren, als ze hardlijvig zijn.
De uitvinding der operatie van de cataraet,
ook wel staar, moet, zegt Ambrosius Paré,
worden toegeschreven aan een geit die in
aan een doorn,
aan den struik
eindelijk in slaagde het beletsel voor
het zonlicht te
Bolswardsche Courant.
op RIJWIEL., RIJTUIG, en AUTOBANDEN
waarborgt soliditeit.
Fabriek Hevea, Hoogezand (Groningen.)
