Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
n
1914.
53ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 47.
Donderdag 11 Juni.
BINNENLAND.
Het Vredespaleis.
VOOR
Afzonderlijke
met de idealen der
gaan
ik gebruik mijn tijd
van oogenblikkelijk
„Juist daarom zijn
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Koudum, 9 Juni. De maaier Kloppenburg
uit Heiligerlee, gisteren alhier bij den vee
houder Vierstra gearriveerd, is bij ongeluk
van den koestalzolder gevallen en tengevolge
van schedelbreuk overleden.
langzamerhand verkrijgen van
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgen»
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
ideaal eeuwen
ook een
Ten slottemoge deze reeks van opstellen
bij velen de belangstelling voor het Pacifisme,
een der merkwaardigste verschijnselen van
onzen tijd en tevens een der meest noodzakelijke
en nuttige bewegingen, hebben opgewekt, dan
is daarmee ruimschoots de schrijver beloond.
Wapenvelde. Mr. H. J. DE LANGE.
betere rechtspraak en
staten. Ze begrijpen dat dit i
niet in eens uitgedacht en
worden. De beschaving der menschbeid moet
meehelpen tot het opbouwen. En dit gaat
langzaam, steentje voor steentje.
In vroegere jaren zijn er ijveraars voor de
Vredesbeweging geweest, die ineens als het
ware het Duizendjarig Rijk op de aarde
wilden uitroepen, die een stelsel van wereld
bestuur uitgevonden hadden, dat zij terstond
aan de wereld wilden opleggen.
Dit bracht natuurlijk teleurstelling en
bespotting. Op het oogenblik heeft het
Pacifisme nog dikwijls moeite, omdat men
denkt, dat het nog altijd met die oude, lang
losgelaten opvattingen te doen heeft. Dit sluit
hebben bijna
geen politie,
rechters.
Daarin zit de fout.
De Pacifisten willen meehelpen tot het
meerdere wetten
politie tusschen de
een werk is, dat
i uitgevoerd kan
en verbrassen het beetje reisgeld dat thuis
is bij elkaar gescharreld, om althans het hier
eenige dagen zonder werk te kunnen uit
houden.
Aan vechten en zwetsen geen gebrek.
De politie was druk in de weer, en moest
er meer dan een achter slot en grendel
brengen. Een dezer moet zoo goed onder den
indruk zijn geweest, dat hij gaan noch staan kon.
’t Misselijk schouwspel duurde bijna den
geheelen dag. O. N.
Handige oplichtster.
Zaterdag is te ’s-Hertogenbosch plotseling
een juffrouw verdwenen, na te voren een tijd
lang de groote dame te hebben uitgehangen.
Ze was afkomstig uit Vrijhoeve Capelle en
heette Aaltje Nieuwenhuizen. Sinds eenigen
tijd woonde ze op kamers. Zij veroorloofde
zich groote weelde en had daardoor ook met
verschillende goede families daar ter stede
connecties aaugeknoopt.
Toen Zaterdag de juffrouw, bij wie ze op
kamers woonde, naar de markt was om voor
haar eenige- boodschappen te doen, heeft
Aaltje met een hakmes de eiken kast open
gebroken en al het aanwezige goud, zilver en
juweelen weggenomen. Zoodra de huisjuffrouw
zou terug komen, wilde de dame bij haar
verschillende kennissen afscheid gaan nemen.
Bij haar thuiskomst vond de juffrouw een
briefje, waarin Aaltje mededeelde, naar Brussel
te zijn vertrokken. Het is echter gebleken,
dat ze over Orthen naar Hedel is gewandeld
en daar de boot heeft genomen naar Rotterdam.
De politie zoekt haar nog steeds.
De vermiste sieraden vertegenwoordigen een
bedrag van 2 a 300 gulden. Haar koffers
waren reeds naar Amsterdam verzonden.
Alg. H.
De Staking te Zaandam.
Naar Zaandam Vrijzinnig verneemt, heeft
de burgemeester, de heer Ter Laan, een
poging in het werk gesteld om in de staking
te Zaandam de bemiddeling te krijgen van de
regeering. Minister Treub zou als bemiddelaar
beschikbaar hebben gesteld mr. J. C. A.
Everwijn, administrateur, chef van de afd.
handel aan het departement van landbouw,
nijverheid en handel.
Het nut van een informatiekantoor.
Een reiziger uit Groningen maakte te
Amsterdam kennis met een net burgermeisje,
’t Werd verkeering en al spoedig werd er
reeds over trouwen gesproken. Hij vertelde
haar van zijn buitengewoon goede betrekking,
zoodat ’t hem vrij onverschillig liet, waar zij
’t huwelijkskooitje wenschte geplaatst te zien,
daar dit om financieele reden geen bezwaar
zou opleveren. Hij vertelde haar tevens, dat
hij weduwnaar was en twee kindertjes had,
zoodat het trouwlustige meisje er op vertrouwen
kon, dat 't hem ernst was.
Zij was dan ook lang niet ongenegen, doch
voor alle zekerheid ging ze toch even infor
maties inwinnen bij een informatiebureau te
Groningen. En wat vernam ze toen Dat de
heer galant wel weduwnaar was met twee
kindertjes, maar dat zijn betrekking verre
van florisant kon worden genoemd en dat hij
ook nog eene... zieke... vrouw had.
In eens was de lust om te vrijen gebluscbt.
En van trouwen werd natuurlijk niet eens
meer gesproken.
Repk. Nieuwsbl. v. Fr.
Afstandsmarschen N. B. L. O.
Door den Nederlandschen Bond voor Licha
melijke Opvoeding worden dit jaar wederom
4-daagsche afstandsmarschen uitgeschreven voor
burgers en militairen.
De marschen zullen bestaan in het gedu
rende vier achtereenvolgende dagen dagelijks
afleggen van een bepaalden afstand en wel:
voor burgers le dagelijks 45 K.M., prijs een
diploma en het bronzen bondskruis; 2e dage
lijks 55 K.M., prijs een diploma en het
vergulde bondskruis; voor militairen dagelijks
35 K.M. met volledige bepakking, prijs een
diploma en het vergulde bondskruis. Deel
nemers der bereden wapens en zij die niet
met den ransel zijn uitgerust, loopen dagelijks
45 K.M. in de voor hen voorgeschreven veld-
tenue.
De marschen zullen aanvangen op 17 Aug.;
indien het aantal deelnemers een bepaald getal
overschrijdt zal een tweede groep op 18 Aug.
aanvangen en denzelfden weg volgen. De te
volgen weg is Utrecht, Amersfoort, Ede, Arn
hem en Nijmegen.
Zoolang de wereld bestaat, zijn er altoos
menschen geweest, die de vrede willen be
vorderen, de ellende van den oorlog willen
verminderen. De vredesbeweging, met een
vreemd woord Pacifisme (afgeleid van het
Latijnsche pax d.i. vrede en facere d.i. maken)
genoemd, is dus al eeuwen oud. Maar als
dit het geval is, zoo zal iemand opmerken,
dan heeft die Vredesbeweging toch niet veel
uitgehaald in al die honderden jaren, want
de oorlog bestaat nog. En menigeen zal er
niets voor voelen om de Vredesbeweging te
helpen bevorderen. Wereldvrede is een heel
mooi ding zal men zeggen, maar bereiken
doen we 't toch niet, en
maar liever voor iets, dat
nut is.
De aanhangers van de Vredesbeweging
weten evengoed als ieder ander, dat de oorlog
nog bestaat en dat nog lang niet hun idealen
bereikt zijn. Tusschen haakjes zij gezegd, dat
als de oorlog niet meer bestond, er geen
Pacifisme noodig zou zijn daarom is het zoo
onjuist om Pacifisten te bespotten, wanneer
er een nieuwe oorlog uitgebroken is. We
krijgen dan dikwijls van onnadenkende lieden
te hooren»Nu, waar blijven jelui, ze
vechten in den Balkan meer, dan ooit te
voren”. We moeten daarop onveranderlijk het
antwoord geven: „Juist daarom zijn we
Pacifist”.
Het is een feit, dat het bereiken van een
lang kan kosten. Maar het is
feit, dat vele idealen, die vroeger
onmogelijk te bereiken schenen, tot werkelijk
heid gebracht zijn. Wanneer men vier eeuwen
geleden iemand verteld zou hebben, dat er tijden
zouden ^komen, dat in de geheele beschaafde
wereld volkomen geloofsvrijheid zou bestaan
wanneer de Amerikaan van de achttiende eeuw
verzekerd werd, dat twee eeuwen later de
slaven in Florida en overal elders zöuden zijn
vrijgelaten, en dat die Zuidelijke Staten toch
konden bloeien, in beide gevallen zou men
voor hopelooze optimist gehouden zijn, zoo
niet voor erger.
Aldus zal het
Vredesbeweging.
Daarbij komt nog, dat de Pacifisten niet
willen, wat men dikwijls zegt hun streven te
zijnn.l. met één slag allen oorlog af te
schaffen. Dat ware een onmogelijkheid.
Het Pacifisme, zooals dat op het oogenblik
begrepen wordt, wil door organisatie tusschen
de Staten zooveel mogelijk alles, wat oorzaak
kan zijn tot oorlog, wegnemen.
Dat klinkt heel anders.
Daaruit blijkt dus, dat we niet opeens alle
legers willen afschaffen. Om de eenvoudige
reden, dat de legers niet de oorzaken van den
oorlog zijn. De oorzaken van den oorlog zijn
hoofdzakelijk te vinden in het ontbreken van
wetten en lichamen tot handhaving en toe
passing van die wetten in het verkeer der
staten onderling.
De burgers, die samen den staat vormen,
leven onder wetten, onder politie en onder
rechters.
De staten, die samen de wereld vormen,
geen gemeenschappelijke wetten,
en voor lang niet alle geschillen
niet uit, dat we onze voorgangers van honderd
en meer jaren terug dankbaar zijn voor het
goede, dat ze desniettemin de wereld brachten.
Meermalen heb ik er reeds op gewezen,
dat de vredesgedachte, het denkbeeld om een
einde aan de oorlogen te maken, even oud
als de wereld is. Maar de vredesbeweging,
dat wil zeggen het stelselmatig bevorderen
van den vrede door middel van vereenigingen
en organisaties, is veel jonger. In 1915 zal
het eeuwfeest gevierd kunnen worden van de
eerste vredesvereeniging. In 1815 werd te
New-York opgericht de Peace Society
vredesvereeniging de eerste ter wereld.
In het volgende jaar kwam de Engelsche
Peace Society tot stand. In 1828 vereenigden
zich verschillende Amerikaansche vredesgezel-
schappen tot de American Peace Society. Vijf
en twintig jaren later kon het eerste intern.
Vredescongres plaats vinden te Londen. Dit
eerste congres is gevolgd door een groot aantal,
welke eerst met ongelijke tusschenruimten,
later jaarlijks gehouden werden. Dezen zomer
zal Weenen de plaats van samenkomst zijn.
Na 1850 breidde de Vredesbeweging zich
verder over Europa uit. De verschillende
oorlogen in Europa tusschen 1856 en 1870
brachten wel is waar een schaduw maar toonden
eveneens, dat de Vredesbeweging meer dan ooit
gesteund moest worden. Het gevolg was dan
ook, dat in verschillende landen na 1870
Vredesvereenigingen gesticht werden. Het
Tweede Kamerlid Van Eek deed het voor
Nederland, met eenige anderen. Uit deze
vereeniging, samengesmolten met een Vrouwen
bond, die hetzelfde doel nastreefde, ontstond
de tegenwoordige Algemeene Nederlandsche
Bond Vrede door Recht.” Daarnaast kwam
in 1912 de Nederlandsche Roomsch Katholieke
Vereeniging tot Bevordering van den Wereld
vrede.
Een ander belangrijk jaartal voor de Vredes
beweging is 1889. Niet alleen dat toen be
sloten werd vredescongressen jaarlijks te
houden, maar ook vereenigden zich in dat
jaar te Parijs een aantal leden van verschillende
volksvertegenwoordigingen tot een blijvenden
bond, de Interparlementaire Unie genaamd.
Men begrijpt, welk een invloed deze Unie op
den duur zal kunnen uitoefenen. De volks
vertegenwoordiging moet de gelden toestaan
voor een te voeren oorlogZij vormt een
groot deel van de openbare meening, zonder
welker bijval een regeering niet licht een krijg
zal durven beginnen. Op het oogenblik telt
de Unie over de 3500 leden van volksver
tegenwoordigingen, verdeeld over 25 Nationale
groepen. In 9 parlementen is de meerderheid
lid der Unie, n.l. in Denemarken, België,
Noorwegen, Nederland, Zweden, Portugal,
Frankrijk, Canada en de Vereenigde Staten
van Amerika.
Dit zijn slechts zeer enkele feiten uit de
geschiedenis van het Pacifisme. Wie hierover
en ook over de Vredesbeweging in het algemeen
meer wil weten, leze De Vredesbeweging van
de hand van Jhr. Mr. B. de Jong van Beek
en Donk, verschenen in een der uitgaven
van „de Maatschappij voor goede en goedkoope
lectuur” te Amsterdam, 40 cent. Voorts houdt
het orgaan van den Algemeenen Nederlandschen
Bond Vrede door Recht, eveneens Vrede door
Recht geheeten, zijn lezers maandelijks op de
hoogte van al het belangrijke, wat in de
beweging geschiedt. Het lidmaatschap van den
Bond geeft tevens recht op het orgaan, dat
met de beste tijdschriften op dit gebied in
het buitenland kan concurreeren, terwijl de
contributie slechts f 1of zelfs minder be
draagt. Wie het Duitsch machtig is, kan ik
aanraden te lezen Die Moderne Friedensbewegung
van Dr. A. H. Fried, verschenen bij Teubner
te Leipzig, prijs 60 cent.
Leeuwarden, Zondag 14 Juni a.s. houdt
de Vereen, voor Vrouwenkiesrecht zes open
luchtmeetings om propaganda te maken voor
vrouwenkiesrecht en voor het voikspetitionne-
ment voor grondwettelijke gelijkstelling van
man en vrouw. Deze meetings zullen worden
gehouden te Leeuwarden, Lochum, Bussum,
Heiloo, ’s-Gravenhage en Breda.
Heerenveen, 8 Juni. Kornelis Groen, van
Oudeschoot, leerling der ambachtsschool, alhier,
afdeeling timmeren, had hedenmorgen bij het
afsteken van een stuk hout met een beitel
het ongeluk zich in de linkerhand te steken.
De top van den wijsvinger werd nagenoeg
afgestoken, de middelvinger werd minder ernstig
gekwetst. Dadelijk is heelkundige hulp inge
roepen.
Pingjum, 7 Juni. Ook alhier is eene nieuwe
stoomdorsch- en persmaebine gearriveerd. Naast
de bestaande in de zusterdorpen Kimswerd,
Arum en Witmarsum is dit reeds no. 4 in
onze gemeente. Ze zal binnenkort in werking
worden gesteld, om in den kortst mogelijken
tijd de verbouwde stroovruchten te schoonen
en te bewerken. De meeste boeren en garde-
niers maken reeds van de machine gebruik;
slechts enkelen bergen hunne granen en laten
ze ’s winters afdorschen.
Hepk. Nwbl. v. Fr.
Workum, 9 Juni. Hoewel het nu en dan
eens regent, wil het nog maar niet zomer
worden. Het is kil in de huizen. Bij een
ouden rentenier alhier is wederom de winter-
kachel van den zolder gehaald en lustig wordt
er in gestookt. Grauwe luchten en geen zon.
Waarlijk, dit jaar laat de voorzomer lang op
zich wachten. Pas is de wind even uit het
Noorden of eenige oogenblikken later zit die
al weer in denzelfden hoek en de koude
doen boom en struik kwijnen. De grasgroei
staat stil en de hooioogst wil niet vlotten.
In de tuinen verschrompelen de plantjes, die
lijden niet alleen van het slechte weêr, maar
ook van het niets sparend ongedierte. Van
het eerste zaaisel sla- en snijboonen komt
weinig terecht, de noodige kiem-warmte ont
breekt en wat ontspruit ziet geel en flets.
Als de korte avonden het niet verkondigden,
zou men niet meenen reeds de zomermaanden
te zijn ingetreden, want de thermometer wijst
tot nog toe eenige graden onder den nor
malen Junistand. De geheele natuur snakt
naar verandering en gelukkig, dat de langste
dag in zicht is, tegen welken tijd de tempe
ratuur gewoonlijk blijft stijgen. Voor alles
is het te hopen, dat de echte zomer ons
spoedig komt verrassen. De Banier.
Een brandje.
Zondagmorgen tegen half 10 werd brand
ontdekt in het aschvat, staande in een ge
bouwtje op de plaats achter het magazijn
Leeuwenburg te Sneek. In allerijl werd de
brandweer gewaarschuwd en binnen enkele
minuten stond een slangen wagen voor het
bedreigde gebouw. Gelukkig was men er in-
tusschen in geslaagd de vlammen, die reeds
het dak blakerden, te blusschen. Na enkele
minuten kon de brandweer weer inrukken.
Toch veroorzaakte deze plotselinge con
sternatie een leelijk ongeluk. Iemand, die per
fiets de Oude Koemarkt langs reed, kwam
op den hoek van het Oud-Kerkhof in botsing
met den slangenwagen, die in vliegende
vaart naar de plaats des onheils ging. De
fietsrijder ontkwam het gevaar, doch zijn
nog nieuwe fiets geraakte onder den voet.
Met geheel verwrongen voorwiel werd het
rijwiel opgenomen. N. Sn. Ct.
De vorige week merkte de landbouwer
J. B. te Midlum op, dat de hond van zijn
vader erg onrustig deed. Het dier liep met
schuim op den bek, wat B. deed vermoeden,
dat de hond dol was en waarom hij hem dan
ook onmiddellijk dood schoot. Achteraf bleek,
dat het beest op een lafhartige manier met
een bijtende stof was begoten. De zaak werd
daarom in banden der politie gesteld en het
gevolg is, dat proces-verbaal is opgemaakt
tegen den vrachtrijder 8. O. te Harlingen,
die het feit reeds heeft bekend.
N. Harl. Cl.
Rumoerige grasmaaiers.
Een heele opschudding werd gisteren door
hannekemaaiers op verschillende plaatsen van
Leeuwarden verwekt.
De markt is niet willig, en velen die ge
komen zijn om een extra’tje in den hooioogst
te verdienen, slenteren kroeg in kroeg uit,
Bolswardsche Courant
i
op RIJWIEL., RIJTUIG, en AUTOBANDEN
waarborgt soliditeit.
Fabriek Hevea, Hoogezand (Groningen.)
