Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
H EVEA
No. 53.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1914.
53ste Jaargang.
Het Nieuwe Spaar bankgebouw.
Donderdag 2 Juli.
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
VOOR
Afzonderlijke
is
mislukken
de waardepapieren. Daar zou
i dit bleek terecht gezien
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar 5 Cent.
men
nu een
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
„De internationale" kaatswedstrijd te Sneek.
Sneek, 29 Juni. Zooals bekend is, heeft
men bepaald, den eindstrijd tusschen Friezen
en Belgen gedurende de Sneeker kermis te
doen spelen. We vernemen, dat er ernstig
aan wordt gedacht, om behalve het Belgische
partuur, dat den eindstrijd tegen de Friezen
moet aanbinden, een ander zeer sterk Belgisch
drietal te doen overkomen. Na beëindiging
der //internationale” zouden de twee Belgische
parturen dan in een strijd meespelen, waarin
eenige vrij samengestelde Friesche parturen
ook meedoen.
Een soort van tweede ^internationale” dus.
Op deze wijze meent men den dag van den
eindstrijd belangwekkend genoeg te maken,
om veel belangstelling te kunnen trekken.
Wonseradeel, 29 Juni. De vele aardap
pelvelden in deze omgeving beloven veel ze
staan er prachtig voor na de verkwikkende
regenbuien. Om de vrucht voor ziekte te
vrijwaren, is men reeds bij enkele soorten
met besproeiing aangevangen.
De hooioogst schiet aardig op, is de op
brengst niet zeer groot, de kwaliteit vergoedt
dit in ruime mate.
Stiens, 27 Juni. Voor geruimen tijd was
aan eene familie, toen ter tijd alhier woon
achtig, doch thans elders vertoevend, een
aantal effecten ontstolen, zonder dat het
mocht gelukken den dader te ontdekken, of
de gestolen waardepapieren op te sporen.
Dezer dagen evenwel kwam de Leeuwarder
politie ter oore, dat er effecten verhandeld
waren. Een onderzoek werd ingesteld en
men kwam tot de verrassende ontdekking, dat
de dief bet armhuis had uitgezocht als veilige
nu door den verkoop
zoo hooren we, zeer
Balans. In een artikel onder dit
hoofd schrijft het Vaderland o. a.:
z/Het Ministerie kan tevreden zijn over het
De wijze
waarop de Inkomstenbelasting in de Tweede
Kamer werd aangenomen verzekert haar den
weg naar het Staatsblad, en zoo werd reeds
in het eerste jaar de grondslag gelegd van
het gansche financieele gebouw, iets waaraan
het Ministerie-Heemskerk in jaar niet
mocht toekomen.
De Commissie voor de Evenredige Ver
tegenwoordiging is nu reeds met haar arbeid
gereed, en heeft een kranig stuk werk ge-
everd. Eu de Staatscommissie voor het
Onderwijs is blijkens het door baar aan de
even moet wachten. Heeft een bezoeker in
’t zittinglokaal afgedaan, dan kan hij door
een zijdeur in de vestibule komen, doch de
bel geeft dan het teeken dat de toegang vrij
is voor //die volgt,” zoo als het vroeger klonk.
Dat zittinglokaal heeft in meubileering en
inrichting vooral ook een riant aanzien. De
vier hooge ramen hebben bovenlichten van
gekleurd gebrand glas, versierd met de wapen
schilden Nederland, Friesland, Bolsward en.
Wonseradeel. Een gemetselde brand- en in-
braakvrije kluis in de betimmering van
dit lokaal als het ware verborgen, heeft
meer de ruimte van een klein kamertje.
In deze kluis staan de twee vroegere brand
kasten der Spaarbank en er is nog ruimte
over. Op het bovenlokaal, dat dient als
zittinglokaal voor Wonseradeels Zuiderzee-
dijken, is nog een dergelijke brandkluis, ge
leverd door de firma van der Ploeg van Grouw.
Door een koperen kruk wordt een combinatie
grendels los- of vastgezet, doch met een klein
sleuteltje dient eerst het bewegen van den
kruk mogelijk gemaakt te worden. De waarden
liggen hier zeker veilig geborgen, en door de
algeheele afscheiding van wachtkamer en zit
tinglokaal, elk met afzonderlijke uitgangen is
geheimhouding van de zaken die hier worden
afgedaan, volkomen gewaarborgd. Dagelijks
wordt hier nu zitting gehouden.
De geëtste glazen raamhorren geven aan
het publiek reeds op straat inlichtingen
omtrent de zittinguren, en den aard der werk
zaamheden van de Spaarbank, want het is
niet enkel een spaarbank waar men zijn spaar-
duiten kan beleggen, ’t is ook een voor
schotbank.
De meubelen in 't gebouw alle in oud
eikenhout, zijn vervaardigd in de fabriek van
den heer Praamsma alhier. De glazen bestaan
voor zooverre ze niet gekleurd zijn, uit spiegel
glas, de kleine ruitjes in de entree ook spiegel
glas met facetten. De stoep en de vloer in
de vestibule, ook op de plaats achter’t gebouw
is van bewerkt „granito” een en ander
staat fraai en is duurzaam.
van ’t gebouw
’s rijks belastingen,
voor den ontvanger
en accijnzen,
er door met 8 stemmen
tegenYtsma, Bakker, De Wolf, Brouwer,
De Boer en Blok de rooilijn werd z. h. st.
vastgesteld. En daarna volgde ’t voornaamste
puntAanvrage om verlenging van verlof
tot 1 Oct. door den heer J. v. d. Laan,
gemeentesecretaris, en zulks wegens onge
steldheid. Bij de aanvrage verwees adressant
den Raad naar zijn schrijven in een vroegere
zitting, dat sloeg op ’t afwachten van ’t be
sluit der Financieele Commissie in den
pensioenraad.
Burgemeester en Wethouders stelden voor,
’t verlof, dat 1 Juli eindigt, te verlengen
tot 1 Aug., met 't verzoek aan den heer
v. d. Laan, dat hij vóór 15 Juli zijn aan
vraag om eervol ontslag wegens gezondheids
redenen indient en wel met ingang van dien
datum, waarop ’t verlengde verlof eindigt.
Een drukke discussie volgde op dat voor
stel. Den meesten raadsleden begon, naar 't
scheen, dat telkens verlengen van ’t verlof
te vervelen.
De Voorzitter deelde mee, dat ’t D. B.
den datum 1 Aug. had gesteld, met ’t
oog op de drukke werkzaamheden thans ter
Secretarie, ’t Ontbreekt er aan voldoende
personeel. Komt de aanvraag nu vóór 15 Juli
binnen, dan kan men met de oproeping be
ginnen voor een nieuwen secretaris.
De heer Brouwer was met dat verlengen
van verlof allerminst ingenomen, hij zag er
de noodzakelijkheid niet van in.
De heer Blok wou de stok bij de deur
zetten: Komt de bewuste aanvrage, zegt hij,
vóór 15 Juli niet binnen, dan moeten er
terstond maatregelen worden genomen, om
een eind aan de zaak te maken.
De heer Zelvelder was medelijdender ge
stemd; hij pleitte voor een verlof tot 1 Oct.
en zulks met ’t oog op den soms langen tijd,
vóór 't pensioen afkomt.
De heer Ytsma wil uit ’t voorstel van
B. en W. //wegens gezondheidsredenen”
lichten, waartoe de Raad besloot.
Met 2 stemmen tegen: De Wolf en
Brouwer, werd daarna ’t voorstel van ’t D. B.
aangenomen.
Met ’t heengaan van den heer v. d. Laan
zal de groote schoonmaak ter Secretarie wel
geëindigd zijn, de schoonmaak dien de heer
Ytsma indertijd bedoelde, toen hij na ’t ont
slag van den commies De Jongh vroeg, of
deze schoonmaak ter Secretarie nu zou beginnen.
Het drama te Breda.
Omtrent het vreeselijk drama te Breda
wordt nog gemeld, dat juffrouw W. onlangs
teruggekeerd was uit het ziekenhuis aldaar,
na ongeveer drie maanden daar verpleegd te
zijn geweest. De geneesheer wilde hare op
zending naar een krankzinnigengesticht, maar
de man wilde dat niet. Gistermorgen goed
elf uur is het verschrikkelijke gebeurd. Het
jongste kindje, eenige maanden oud, werd
door de krankzinnige moeder gedood; daarna
sneed ze zich zelf den hals af. Op het ge
schreeuw van een ouder kindje, dat ook in
huis was, kwamen de buren toeloopen, die
onmiddellijk de politie waarschuwden. Een
toevallig voorbijkomend geneesheer kon slechts
den dood van moeder en kind constateeren.
Het oudste kind was naar de school, de man,
reiziger voor de Singer Mij., was mede afwezig.
O. N,
pers verstrekte communiqué diligent, en is
tot nog toe op geene enkele quaestie vastge-
loopen, waardoor het gevaar zou ontstaan,
dat ’t gemeenschappelijk doel niet zal worden
bereikt. En de sociale wetgeving van Treub
is nog steeds van dien aard geweest, dat ze,
hoe aangevochten ook door de oppositie, ten
slotte toch nog altijd aangenomen is met hulp
van Rechts, en we verwachten niet beschaamd
te worden in onze meening, dat als eenmaal
Treubs geheele complex van sociale ver
zekeringen op tafel ligt, een opposition quand
même daartegen zeermoeielijk zal zijn te voeren,
omdat ze den gezonden ondergrond, die in
deze moet zijn de instemming der belang
hebbenden, missen zal.
Waarlijk, dit alles ziet er niet kwaad uit.
Toch zijn wij ons wel bewust, dat wij nog
lang niet over alle moeilijkheden heen zijn.
De defensie voor Indië is zeker een van de
moeilijkste vraagstukken, die deze Regeering
zal hebben op te lossen, en deze wordt er
niet makkelijker door nu in het land, dat
de eerste zeemacht van de wereld is, twijfel
aan de groote weerkracht van de dreadnoughts
is gerezen. Daarnaast is de financieele vraag
er ook eene, die heel wat hoofdbreken kan
kosten, omdat er zelfs onder hen, die zich
voor de defensie van Indië groote offers willen
getroosten, aangetroffen worden, die van de
gansche zaak niet weten willen, als de kosten
daarvan geheel op het Indische budget worden
gebracht.
Mocht onverhoopt zich het geval voordoen,
dat een zoo bij uitstek nationaal vraagstuk
als de verdediging van Indië is, door de
Rechterzijde gebruikt zou worden als machine
de guerre tegen het Ministerie, dan verwachten
wij, dat van de mannen der Concentratie zal
kunnen gezegd worden, dat every man did
his duty. We kunnen ons echter niet voor
stellen, dat men deze zaak in de „politiek”
zal willen betrekken, als geven uitingen in
de Roomsche pers, dat de aanstaande indiening
der vlootplannen bewijst //dat er eindelijk iets
voor Indië, voor de grootste bron van onze
volkswelvaart zal worden gedaan, en dat de
Regeering metterdaad zal toonen, dat zij op
het behoud van Indië prijs stelt” weinig wel-
dadigen indruk. Met deze belachelijkheid aan
te komen aan het adres van een Ministerie,
dat met deze zaak bekwamen spoed heeft ge
maakt, is te weerzinwekkender, nu ze kwam
van De Gelderlander Nijmeegsch en Provin
ciaal dagblad, dat zeker nooit gehoord heeft
van de bekende Nijmeegsche motie in zake
het Kustverdedigingsontwerp-Heemskerk, en
vergeten schijnt hoelang het vorige Ministerie
genoemd ontwerp om de bekende redenen
liet liggen.
Met belangstelling heeft het publiek reeds
geruimen tijd gezien naar de stichting van
het nieuwe gebouw tegenover ons fraai antiek
stadhuis, want men wist dat daar iets zou
gewrocht worden, dat zich boven den bouw
trant van den tegenwoordigen tijd verhief.
Toen ’t voormalige //Roodhert” in publieke
veiling kwam, was de algemeene gedachte
dat zullen wel een paar winkelhuizen blijven,
want het vroegere Café was al reeds geméta-
morphoseerd tot een paar winkeltjes. Dit is
gelukkig niet bewaarheid. Er zijn in de laatste
tijden al vele der vroegere groote panden onzer
stad in deelen gesplitst en tot winkelhuizen
ingericht, gelukkig dat dit flinke perceel nu,
doordat de Directie der Spaarbank het aan
kocht, bijeenbleef en men kon nu al
terstond denken, dat er nu een goed en
degelijk gebouw van zou komen. Deze ver
wachting is voorzeker overtroffen. Men had
niet kunnen denken, dat het gebouw, dat er
nog al solide uitzag, geheel zou afgebroken
worden. Het Bestuur der Spaarbank won het
advies in van den oudheidkundigen bouw
meester, den heer P. Janzen Szn. te Meppel,
en deze was juist de man om hier een gebouw
te stichten dat de Polstraat ten sieraad kon
strekken, een gebouw zooals dit aan den
overkant van ons Raadhuis behoort.
In het Friesch tijdschrift Sljucht en Rjucht
gaf deze een beschrijving van ’t bestaande
oude café, en daaiuit is genoeg te zien, dat
het oude achtergedeelte zoo ondoelmatig was,
dat het moest worden afgebroken, en daar
men den gevel ook geheel veranderen wilde
was geheele amortisatie de meest practische
weg. Het oude gebouw werd dan ook voor
afbraak verkocht, en daarna werd de bouw
van een geheel complex nieuwe kantoorlokalen
aanbesteed, gelijk het door dezen bouwkundige
is ontworpen. Aannemer werd onze stadgenoot
de heer E. Statema Ezn. die ook alle eer
heeft van dit werk.
In eenigszins antieken stijl is hier nu een
gebouw verrezen, dat aanspraak mag maken
op ouderwetsche degelijkheid. Comfort en
elegantie paren zich hier aan practische doel
matigheid. Op onbekrompen wijze is hier in
het centrum onzer stad een monumentaal
gebouw verrezen, dat Bolsward ten sieraad, den
ontwerper tot eere, den gebruikers ten gerieve
zal strekken tot in lengte van dagen. Ouder
wetsche betimmering is hier in harmonie
gebracht met hedendaagscbe afmetingen van
lokalen, het antieke en ’t moderne zijn hier
tot een schoon geheel gecombineerd.
De rijzige kruisramen in den gevel met de
twee statige topgevels maken een goed effect
van buiten, en het innerlijke beantwoordt
geheel aan dit trotsche uiterlijk. Heden 1 Juli
voor ’t eerst heeft de Spaarbank hier haar
zitting, de rijkskantoren zijn reeds enkele
weken in gebruik genomen.Wij ontvingen
een invitatie om bet gebouw te bezichtigen,
waarvan wij gaarne gebruik maakten, en hier
onzen dank brengen voor het vriendelijk
geleide en de ons welwillend verstrekte
inlichtingen.
Een korte beschrijving mag voorzeker in
ons blad niet ontbreken van dit als het ware
geheel aan den publieken dienst gewijde gebouw.
Door de breede en net bewerkte voordeur
komt men in een behoorlijk ruime vestibule,
waarin meu rechts door een deur binnen gaat
in’t wachtlokaal voordeSpaarbank. Het eigen
lijke zittinglokaal is daar achter, maar deze
wachtkamer ziet er al direct comfortabel uit,
wat trouwens van alle lokalen moet gezegd
worden. De schoorsteenmantels van geglaceerde
metselsteen maken een aardigen indruk, de jaar, dat het achter zich heeft,
wandbekleeding, ramen, deuren, gestucadoorde
plafonds zijn in alle lokalen in ouden stijl,
en doen het oog weldadig aan. In deze wacht
kamer, en ook in alle lokalen zijn meubelen
in stijl van eikenhout. Een paar photografieën
van het oude gebouw, het nieuwe in aanbouw
en bij voltooiing strekken tot wandversiering.
Mat koperen vazen versieren den schoorsteen,
en in 't zittinglokaal der Spaarbank ook de
houten betimmering van den tusschenwand.
Een electrische bel geeft aan of de toegang
naar ’t zittinglokaal vrij is, dan wel of men
De linkervleugel van ’t gebouw is geheel
in gebruik voor ’s rijks belastingen. Beneden
is het lokaal voor den ontvanger van rijks
directe belastingen en accijnzen, waar het
publiek nu een behoorlijk ruime plaats heeft
achter een net betimmerd loket met breede
schrijftafel en lessenaar, terwijl ’t lokaal voor
aan de straat verder voor den ontvanger met
zijn klerken ook ruim en net is ingericht,
een afzonderlijk spreekkamertje is ook nog
aanwezig, terwijl daarachter nu ook het wacht
en zittinglokaal voor de rijkscommiezen hier
in dit gebouw is’.
Gaat men de flink breede en nette, doch
nog al hooge trap in de vestibule op, dan
komt men op het ruime bovenportaal, waar
ter eene zijde het lokaal van den registratie-
ontvangeris, ook weer even degelijk, geriefe
lijk en fraai als de andere lokalen, met af
zonderlijke zitkamer voor den ontvanger. Voor
den zegelverkoop is hier een loket aange
bracht, zoodat men dan niet eens het lokaal
behoeft binnen te gaan.
De andere zijde voorhoven is voor lokaal
z/Zuiderzeedijken” ingericht, terwijl daarachter,
geheel van ’t publiek afgezonderd, de woning
van den concierge zich bevindt.
Gelijk uit dit vluchtig schetsje blijkt, is
hier een fraai en doelmatig complex kantoor
lokalen. Voorwaar een heele verbetering bij
de primitieve wijze, waarop deze lokalen hier
ter stede waren gevestigd.
Het Bestuur der Spaarbank kan met vol
doening neerzien op het resultaat van zijne
bemoeiingen, en ’t publiek zal er zeer zeker
mee ingenomen zijn.
bergplaats voor
men ze en
wel niet zoeken.
Ondertusschen
spoor gevonden, dat,
waarschijnlijk zal leiden tot de aanhouding
van den dader. De gestolen effecten, die
reeds verhandeld waren, zijn te Witmarsum
opgespoord. Hepk. Nwbl. v. Fr.
Sneek, 30 Juni, ’t Zangersfeest van j.l.
Zondag werd hier met inbegrip van de koren,
bezocht door ruim 3500 personen, ’t Avond
feest, waarop ’t Sted. Muziekkorps van
Leeuwarden zich deed hooren, telde ettelijke
bezoekers. Summa summarum, mogen wij
gerust gelooven, dat de onderneming voorde
betrokken personen geen windeieren heeft
gelegd. Trouwens, waar de heer M. Houwink
als organisator optreedt, is van
eener onderneming nooit sprake.
Sneek, 30 Juni. Al weer een raadszitting,
’t was thans een spoedeischende.
Want 't bouwen van ’t nieuwe weeshuis
wachtte op ruiling van grond en ’t vaststellen
van de rooilijn.
De ruil kwam
Bolsvardsche Courant
op RIJWIEL., RIJTUIG» en AUTOBANDEN
waarborgt soliditeit.
Fabriek Hevea, Hoogezand (Groningen.)
I *-
