Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
1914.
53ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 54.
De Vredescongressen in 1914.
Zondag 5 Juli.
BINNENLAND.
VOOR
afzonderlijke
het stof op de buiten-
de
bet
r
slacht-
van een
Kort na het sluitingsuur is
verdachte omstandigheden
INGEZONDEN.
{Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Het Wereldcongres voor den Vrede.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Kollum, 1 Juli. Ook hier neemt men deel
aan de huldiging van wijlen overste Thomson.
Miliciens, die onder hem dienden, en in het
bezit zijn van medaillonfoto’s, laten alhier
grootere foto’s maken. Een zelfs bestelde een
groote, al kostte die ook tien gulden.
Lioessens, 3 Juli. Hedenmorgen zijn in
de woning van J. Minnema man en vrouw
beiden door den bliksem gedood.
Gorredijk, 2 Juli. Eene dienstbode van
den heer O., aan de vaart bezig zijnde met
werkzaamheden, geraakte te water. Mannen
in de nabijheid reikten de drenkelinge een
stok toe, doch zij was niet bij machte dien
voldoende te grijpen. Eene aan de overzijde
aanwezige dame, hier gelogeerd, bet gevaar
waarin de drenkelinge zich bevond bemerkende,
sprong van den hoogen wal pardoes te water,
wist zwemmende de plaats te bereiken en
bracht het meisje op het droge. Voorwaar een
stukje heldenmoed, zooals hier zelden wordt
aanschouwd.
Wonseradeel, 2 Juli. Onze karrijders, die
geregeld verschillende plaatsen als Bolsward,
Franeker en Harlingen bezoeken, klagen
geducht over de lange vingers van jongens
en ouderen, ’t Is bijna niet gewaagd eenige
minuten de kar onbeheerd te laten staan.
Een enkele maal gelukt het de daders op
heeterdaad te betrappen.
Lemmer, 3 Juli. De tramwagen, die bij het
noodweer van hedenmorgen door de open
trambrug in de Zijlroede stortte en het ver
keer tijdelijk stremde, is onder leiding van
den aannemer Visser verwijderd. De tramlijn
naar Joure en het vaarwater naar Sneek zijn
nu weer vrij.
Lemmer, 3 Juli. De ansjovisvisscherij is
voor dit jaar weer afgeloopen. De vangst was
over het geheel slecht. Zij die met wijde netten
hebben gevischt, maakten nog de beste be
sommingen, daar de visch nog al groot van
stuk was. Ook waren de laatste nachten de
vangsten nog het beste. Het bleek toen, dat
er nog vrij wat ansjovis in de zee was. Een
onzer visschers, die den laatste» nacht (30
Juni) ’s avonds om 10 uur zijn netten in
zee had uitgezet en ze om ruim 11 uur weer
ophaalde, had toen nog 6000 stuks gevangen.
Onze visschers hadden daarom dan ook ver
lenging van den sluitingstijd voor deze
visscherij aangevraagd, waarop echter afwijzend
was beschikt.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 2 Juli. Met ’t oog op handelwijzen,
die minder correct waren, heeft de Kerkeraad
der Ned. Herv. Gemeente alhier besloten,
voortaan bij de verkiezing van gemachtigden
voor ’t Kiescollege ’t zoogenaamd couloirstelsel
in te voeren.
Daardoor is in’t vervolg een onafhankelijke
en geheime stemming beter verzekerd.
Sneek, 2 Juli. De pluimvee- en konijnen-
fokkersvereeniging Sneek en Omstreken hield
gisterenavond een algemeene vergadering.
Besloten werd a. pogingen in ’t werk te
stellen tot gezamenlijken verkoop van
konijnen in ’t najaarb. ’t houden
tentoonstelling van kippeneieren.
’t Verkoopen van eieren aan particulieren
werd de voordeeligste wijze geacht waarop
deze waar verkocht kan worden.
Workum, 3 Juli. Na een paar warme
dagen, brak hedenmorgen ongeveer 4 uur
een hevig onweder boven onze stad los. De
zwarte wolken zetten tegen elkander op en
van verschillende kanten flitste de bliksem
door de lucht, gevolgd door hevige donder
slagen. Het was angstig om aan te hooren,
Over een gedeelte van onze stad trok een
windhoos, terwijl de regen bij stroomen neder-
viel. Dit alles tezamen genomen, kan men
zich eenigszins indenken, in welk een angstige
spanning onze bewoners een geruimen tijd
hebben verkeerd. Allerwege dacht men dat
er verscheidene ongelukken waren gebeurd,
hetgeen na het onweer ook bleek. Gelukkig
vielen er geene menschenlevens te betreuren
en was de schade alleen van materieelen aard.
Vervolgens heeft de windhoos hier en daar
erg huisgehouden. Bij A. Holkema is een
schoorsteen bord weggerukt. Het schoorsteen
bord van W. Hingst is afgerukt en tegen
een ruit van het bovenkamertje van P. Hornstra
terechtgekomen en verbrijzeld. Daarna zijn
vele pannen van het lokaal «Rehoböth” af
genomen en tegen den grond geworpen. In
den tuin van Mevr, de Wed. Sluyterman is
een boom uitgerukt en een gedeelte haag
weggeslagen. Een kippenhok van J. Ploegstra
werd opgenomen en tegen den grond gesmakt,
terwijl een boom bij de huizinge van den
landbouwer J. Sikkes werd uitgerukt. Tevens
richtte het hemelvuur nog zeer veel schade
aan onderscheidene boomen in onze gemeente.
In het Heidenschap is de boerenhuizinge
van D. D. Dijkstra getroffen en in korten
tijd in vlammen opgegaan. Slechts zeer weinig
is gered kunnen worden.
Van uit onze stad kon men in den omtrek
nog op vele plaatsen zien, dat ook het on
weder daar erg heeft gewoed, daar hier en
daar brand was te zien.
Nader meldt mep ons dat hedenmorgen
een koe van den landbouwer H. van der
Meulen te Hieslum door den bliksem is ge
troffen en gedood. De boerenhuizinge van
J. B. Couperus te Parrega is door het hemel
vuur getroffen en afgebrand. Eveneens onder
ging de boerenhuizinge bewoond door L. de
Jong te Mirns hetzelfde lot.
De Banier.
Brand op een tentoonstelling.
Amsterdam,
hier onder zeer
brand ontstaan in een danstent op het ten
toonstellingsterrein der bakkerijtentoonstelling
in het Paleis voor Volksvlijt.
Daar de brand zeer spoedig werd ontdekt
kon het vuur onmiddellijk worden gebluscht.
Slechts een vierkante meter zeildoek is ver
brand. Men heeft gezocht naar een ontslagen
bediende van den houder, wien men verdenkt.
Het onderzoek had nog geen resultaat.
O. N.
Een geheimzinnige geschiedenis.
Twee groentenhandelaars, die samen sinds
eenige weken een winkel in de Roggeveen
straat te Amsterdam drijven, kwamen van
morgen bij de politie aangifte doen, dat zij
beiden even te voren in hun gemeenschap
pelijke woning ernstig mishandeld waren. Een
hunner was, terwijl hij nog te bed lag, volgens
zijn aangifte vermoedelijk met een hamer op
het hoofd geslagen, zoodat hij bloedend ver
wond was geraakt. De ander was reeds op
en was volgens zijn zeggen eveneens mis
handeld. Geen van beiden kon echter een
signalement van den dader opgeven. De ge
wonde werd in het gasthuis verbonden.
De politie van het bureau Spaarndammer-
straat stelde een onderzoek in. Zij vond
termen aanwezig om den 21-jarigen compag
non van den gekwetste aan te houden, ofschoon
deze, gelijk gezegd, beweerde, eveneens door
een onbekende te zijn mishandeld. De ge
arresteerde zou binnenkort ophouden com
pagnon te zijn. Welke beweegredenen hij
zou gehad hebben om de zware mishandeling
te plegen, schijnt nog niet bekend te zijn.
Alg. Hndbl,
Spoorloos verdwenen.
Te Beemste, bij Apeldoorn, zijn sedert
Dinsdagmiddag spoorloos verdwenen twee
knapen van 12 en 13 jaar, verpleegden van
eene vereeniging te Rotterdam, die de kinderen
op het platteland bij de boeren in den kost
besteedt. De jongens verschenen des middags
niet op school, waar men aanvankelijk dacht,
dat zij, aangelokt door het warme weer, ge
woon waren gaan spijbelen. Later bleek echter,
dat zij niet weer voor den dag kwamen en
den weg in de richting Apeldoorn of het Loo
zijn opgegaan, vermoedelijk met het doel
Rotterdam te bereiken. De grootste draagt
een gestreept Manchester pak en schoenen,
de kleinste blouse met klompen.
Arnh. Ct,
Mijnheer de Redacteur
Met de warme dagen dezer week dringt
zich de gedachte weer meer naar voren, dat
Bolsward nog steeds bij vele plaatsen achter
staat ten opzichte van het vastleggen van het
stof in de straten en op de wegen. Stof
toch is lastig en gevaarlijk bovendien. Op
medisch gebied wordt er zooveel mogelijk
naar gestreefd om de hygiëne te bevorderen.
Op flinke ventilatie en goede lichtschepping
in de woningen wordt algemeen aangedrongen
en verbeteringen te dien opzichte worden
geleidelijk aangebracht. Op de reiniging van
of nog beter op de demping van grachtjes
en slooten in de bebouwde kom wordt met
klem aangedrongen en dat alles zeer terecht.
Toch meen ik dat de bestrijding van op
dwarrelende stofwolken, zooals die in onze
stad nog steeds vrij spel hebben, ook zeer de
aandacht verdient, uit een hygiënisch oogpunt
vooral. Elk die een weinig nadenkt zal in
zien wat het stof der straten kan bevatten
en menigwerf ook wezenlijk inhoudt. Bacterio
logisch en chemisch onderzoek toonen aan,
welke gevaarlijke ziektekiemen zich bijna
altoos in dat stof der straten bevinden, en
door dat stof worden verspreid. Stof toch
dringt overal door, komt ook door de ge
opende ramen, zelfs door de reten van deuren
en ramen, de woningen binnen. De zoo
nuttige ventilatie krijgt in vele woningen
daardoor een geduchte schaduwzijde, vooral
in dagen van droogte en warmte. Men be
hoeft de planten langs de wegen en in de
tuinen maar aan te zien, om te begrijpen wat
er door den wind alzoo wordt opgedwarreld,
en men zal dan ook meteen begrijpen, hoe
ongeschikt die stoffen zijn om door de adem
haling in onze longen binnen te dringen. De
toenemende drukte met auto’s en stoom-
fietsen doet ook dat opjagen van stof en
straatvuil zeer vermeerderen.
Het verwondert mij dan ook wel, dat door
de heeren geneeskundigen en door ’t wakkere
bestuur van «het Groene Kruis” al niet meer
malen de stem is verheven tegen dat waarlijk
niet denkbeeldig gevaar, dat onze stoffige
straten opleveren voor alle bewoners op straat
en zelfs in de huizen.
Wat zou het al een verbetering zijn, wan
neer er op zulke droge zomerdagen een sproei
wagen door onze straten rondreed om wat
verfrissching te brengen en het straatstof
vast te leggen. Nu meen ik mij te herinneren
dat er bij de behandeling der gemeente-
begrooting al met een enkel woord is ge
sproken in onzen raad over het vervoer van
privétonnen in gesloten wagens, en daarbij
zijdelings ook het aanschaffen van een sproei
wagen ter sprake kwam. De gewone hooge
kosten bij den reinigingsdienst schrikten af,
zei men toen, om tot het aanschaffen van
iets nieuws over te gaan. Uit de gehouden
afscheidsrede van onzen afgetreden gemeente
secretaris bleek mij, dat de reinigingsdienst
tegenwoordig van de gemeente 6 a 7 duizend
gulden per jaar vordert. Gewis een hooge
uitgaafspost, maar toch meen ik, dat, waar
reeds voor dezen tak van den gemeentedienst
zooveel door de burgerij moet worden opge
bracht, dit niet mag afschrikken voor eenige
verhooging wanneer deze verhooging zoozeer
ten nutte van het algemeen kan strekken.
Doel van dit mijn schrijven is, om onder
de algemeene aandacht te brengen, hoe nuttig
en noodig het is, dat er een sproeiwagen in
dienst wordt gesteld, Waar elders reeds op
zeer groote schaal proeven worden genomen
met het vastleggen van
wegen, daar mag Bolsward niet achterwege
blijven met het bevochtigen der straten in
de stad bij droogte in de zomerdagen.
Moge door dit schrijven er den stoot aan
worden gegeven, dat de besproeiing der
straten niet lang meer tot de vrome wenschen
blijft behooren.
Dankende U, geachte Redactie, voor
mij hiertoe verleende plaatsruimte.
Bolsward 2 Juli 1914.
M. WIERDA.
Het XXIe Wereldcongres voor den Vrede
zal zich dan ook zeker in groote belangstelling
weder mogen verheugen. Dat die belangstelling
vooral in Nederland niet gering zal zijn, is
buiten twijfel, wanneer men alleen reeds be
denkt, dat een groote gemeenschappelijke reis
van Nederlandsche vredesvrienden per extra-
trein naar Weenen zal plaats vinden, waar
voor zich thans reeds meer dan honderd deel
nemers hebben aangemeld. Wie meer wil
weten van het Congres en van de gemeen
schappelijke reis daarheen waaraan een
uitstapje naar Buda-Pest op uitnoodiging van
den Hongaarschen Vredesbond wordt toege
voegd kan de geïllustreerde reisgids aan
vragen bij het Secretariaat der Reiscommissie,
Theresiastraat 51, ’s-Gravenhage.
Onder de verschillende nationale en inter
nationale jaarlijks terugkeerende vredescon
gressen neemt het Wereldcongres voor den
Vrede een zeer bijzondere plaats in. Deze
bijeenkomst is de verzamelplaats van alle
voormannen der vredesbeweging uit alle deelen
der wereld. Wie in Amerika, Duitschland,
Frankrijk, Engeland, Oostenrijk-Hongarije,
Rusland, de Scandinavische landen, Italië,
Zwitserland, België en .ook Nederland een
eenigszins leidende rol in de vredesbeweging
op welk onderdeel ook, heeft, zij allen plegen
op het Wereldcongres voor den Vrede zich
te vereenigen tot een indrukwekkend geheel
van verschillende nationaliteiten en ver
schillende levensbeschouwing, maar één in hun
verlangen naar vruchtbare samenwerking, één
ook in een heerlijke en verwarmende geest
drift voor de grootsche idee. Naar het Wereld
congres voor den Vrede, dat georganiseerd
wordt door het Internationaal Vredebureau
te Bern, vaardigt iedere nationale vredes-
vereeniging steeds haar beste mannen en
vrouwen af, zoodat een paar honderd des
kundigen, op het gebied van internationaal
recht, propaganda, opvoedkunde, economie en
andere onderdeelen der bewegingen als stem
gerechtigde afgevaardigden steeds het Congres
bijwonen. Daarbij komt nu de steeds toe
nemende stroom van belangstellende pacifisten,
die, zonder afgevaardigd te worden, zelf
standig ten congresse gaan om te genieten
van inhoud en vorm der steeds hoogstaande
redevoeringen van de Congres-rapporteurs en
van den vriendschappelijken omgang, die
tusschen de congresdeelnemers der verschillen
de nationaliteiten pleegt te heerschen.
Genoot Nederland de eer verleden jaar het
XXe Wereldcongres voor den Vrede te mogen
ontvangen, thans is Weenen aan de beurt, en
men mag er zeker van zijn, dat de schitteren
de ontvangst, die ook van oflicieele zijde aan
de Congressen van de laatste jaren, te Londen,
te Stockholm, te Genève en ook te ’s-Graven
hage ten deel viel, ten opzichte van
Weener Congres niet minder zal zijn.
Alle Ministers, met uitzondering van die
van Marine en Oorlog, hebben het lidmaat
schap aanvaard van het Eere Comité van het
Congres, en de Voorzitter van dit Eere-
Cotnité, de bekende Minister van Buiten-
landsche Zaken, Graaf Berchtold biedt het
Congres in zijn schitterend Departement op
de Ballhausplatz een avondreceptie aan, terwijl
de gemeenteraad van Weenen een slotdiner
geeft.
Helaas zal het aantrekkelijkste nummer
van het feestprogramma in plaats van een
jubelfeest een droevige plechtigheid moeten
zijn: de eerste bioscopische opvoering van
Bertha von Suttners wereldbenoemd boek
«Die Waffen Nieder”, was bestemd tot een
jubelende huldebetooging van alle pacifisten
tot de vereerde vrouw, wier boek meer dan
iets anders aan de leuze „Oorlog den Oorlog”
algemeene bekendheid heeft gegeven; haar
plotseling overlijden, dat om het bijzondere
tijdstid even weemoedig treft als de dood van
onzen Asser verleden jaar, kort voor het
Haagsche Congres en de opening van het
Vredespaleis, zal deze opvoering stempelen
tot een indrukwekkende plechtigheid van dank
bare maar sombere herinnering, wat deze
vrouw voor de vredesbeweging geweest is en
nog had kunnen zijn.
Het Weensche Congres zal zich weder
mogen verheugen in de voorlichting van
mannen van beteekenis. De enkele mede-
deeling, dat Senator Henri La Fontaine het
vraagstuk der Derde Vredesconferentie zal
behandelen, dat Prof. Quidde, Dr. Hans
Wehberg en G. H. Perris de mogelijkheid
eener internationale overeenkomst tot beperking
van bewapening grondig zullen bespreken, dat
de bekende Amerikaan Dr. James L. Tryon
over het te stichten Haagsche Internationaal
Gerechtshof zijn meening zal uiten, dat Dr.
G. Grosch een nieuw denkbeeld zal bepleiten
om den eersten stap te doen ter bereiking
eener internationale politie, dat de Russische
hoogleeraar Baron Korff over den grooteren
invloed van de parlementsleden aan de buiten-
landsche politiek het woord zal voeren, moge
bier voldoende zijn, om van de belangrijkheid
der op het Congres te verwachten beraad
slagingen te overtuigen,
Bolswardsche Courant
i
