Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
53ste Jaargang.
1914.
No. 70.
Zondag 30 Augustus.
BINNENLAND.
INGEZONDEN.
GEZOND OPTIMISME.
Sterker dan wij zelf.
VOOR
u
al
Afzonderlijke
Het
in
r CT
Si
dat ook
blijven.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Heeft men ooit zóó innige broeder
en Waal kunnen
zij is een
een kwajongen, die
aan de Oudedijk, bij
voordeel, dat wij slechts
een ander, blij-
weer eens uit onze
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Hei bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.}
nngAiuw»
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1914.
De les is hard en duur maar
les, een nuttige en een noodige les.
En nog steeds zijn wij niet aan het eind
van onze opsomming. Wij durven haast niet
te gelooven, dat wij, wij alleen, wij bij voor
keur met enkele andere kleine naties, zullen
mogen blijven toekijken. Doch als dat zoo
eens mocht blijven, wat een perspectief opent
zich dan voor ons, hoe zal dan, als de oorlog
eens gedaan is, de kleine staat jong, nieuw
en krachtig staan tegenover den grooten, die
in den oorlog van zijn beste kracht zal hebben
Wat hel paardenspel hier heeft weggehaald.
Heerenveen, 27 Aug. Naar aanleiding van
de bewering van ds. Wartena, dat het paarden
spel onlangs meer dan f 17.000 uit Heeren
veen zou hebben weggehaald, wordt ons opge
merkt, dat dit bedrag veel te hoog is opge
geven. Als men weet, dat de gemeente
./Engwirden, die 5 pCt. belasting op de entree
gelden hief, f 165 heeft ontvangen, dan kan
men vrij nauwkeurig uitrekenen, dat het totaal
der entrée’s niet zzmeer dan f 17.000”, doch
slechts f 3300 is geweest. En zeker is het
grootste gedeelte hiervan nog wel door buiten
lieden ingebracht.
Wonseradeel, 26 Aag. Onder voorzitter
schap van onzen burgemeester is gister ie
Witmarsum een vergadering gehouden, welke
bezocht werd door 40 personen, hoofdzakelijk
predikanten en onderwijzers. Besloten werd,
steuncomité’s te vormen om sokken te laten
breien en hemden te laten maken voor de
mannen te velde.
Witmarsum, 28 Aug. Het ruim 21/2-jarig
zoontje der wed. F. IJ., alhier viel gister
over een koffiekan met koffie, die op straat
stond ter afkoeling, en bezeerde zich zoo
ernstig, dat opname in het ziekenhuis te
Leeuwarden werd geadviseerd. De toestand
is bedenkelijk.
Sneek, 27 Aug. De heer J. H. de Rook,
directeur van ’t Stedelijk Muziekkorps heeft
met ingang van 1 Jan. a.s. als zoodanig be
dankt. De heer Jac. N. D. Hoogslag, muziek-
leeraar alhier, werd door het Bestuur van
gemeld korps aangezocht de leiding ervan op
zich te nemen. Bij wijze van proef heeft de
heer H., zich daartoe bereid verklaard.
Hepk. Nieuwsbl. v. Pr.
Sneek, 28 Aug. Onder de Landweermannen
alhier hebben een 20-tal personen een muziek
corps opgericht. Men doet pogingen, om
de zaal boven de Waag te krijgen voor het
houden van repetities.
Sneek, 28 Aug. In aanmerking genomen
het veel drukker vervoer in de laatste dagen
van de H. 8. M. de N. T. M. en Van Gend
Loos, mogen we vooronderstellen dat de
oeconomische toestand in ons land verbetert.
Sneek, 28 Aug. De marechaussee alhier
heeft de hand gelegd op
zich Woensdagavond j.l.
den Bolswarder weg met een 3-tal kameraden
oefende in het schieten met een revolver.
Een fietsrijder, nog wel een landweerman,
snapte den schutter.
Ondergoed voor de soldaten in den oorlog.
Allen die daartoe in staat zijn, moeten
zorgen dat de_ voorraad ondergoed voor de
soldaten in het veld gestadig grooter wordt”,
zegt een der Duitsche bladen. zzWant”, ver
volgt het blad, yde onderkleeren van de sol
daten gaan natuurlijk gauw kapot en solide,
schoon ondergoed verhoogt de slagvaardigheid
van den strijder. Vooral is het van belang
dat de soldaten goede sokken hebben. Een
heeleboel arme reservisten zijn uitgerukt met
een enkel paar sokken. Weliswaar hebben
alle mannen flinke schoenen, maar zonder
goede sokken is het slecht marcheeren; tal
van soldaten krijgen zieke voeten door het
dragen van ondeugdelijke sokken.
„Een infanterist kan in zijn ransel, bij al
het andere, ten hoogste twee paar sokken en
één onderbroek bergen. Dat is niet veel,
wanneer men dag en nacht niet uit de kleeren
komt en de gelegenheid om den boel eens
flink uit te wasschen ontbreekt. Na een week
of drie, niet zelden reeds na 14 dagen, beginnen
de soldaten het gemis van de genoemde kleeren
deerlijk te voelen, en wat het is om met
gewonde voeten, in slechte sokken uren en
uren achtereen te marcheeren, daarvan hebben
zij die rustigjes thuis konden blijven geen
flauw besef.
Z/Op dus, vrouwen en meisjes, gaat vlijtig
aan den arbeid en zendt de vruchten van uw
ijver zoo spoedig mogelijk naar de regimenten
van uw vaderstad of brengt ze bij de militaire
depots. Dat gij uw aandacht wijdt, uw goede
zorgen geeft aan de zieken en gewonden is
prachtig, doch vergeet ook niet onze gezonde
jongens, mannen en vaders die ginds in het
vijandelijke land gezond moeten blijven om
bestand te zijn tegen de schrikkelijke ver
moeienissen van den oorlog. En dan kan het
mes van twee kanten snijden: laten alle
gegoede families die ondergoed missen kunnen
dat naar het leger zenden, i>dat zij het eerst
door werklooze vrouwen hebben laten ver
stellen,” N, R, Ct,
verloren.
Wij zullen niet deelachtig worden de krach
tige herleving, die bij de overwinnaars soms
te vinden is, doch wij zullen tegenover allen
samen veel, veel sterker staan. En wat zal
er dan, niet voor onze ondernemende mannen
te doen zijn, wat zullen onze jongelui overal
uitmuntende plaatsen kunnen vinden, wat...
Maar laat ons het hoofd koel houden.
is te mooi. Doch in elk geval zijn dit licht
zijden, die men om zichzelf gezond en in
staat tot flink handelen te houden, niet uit
het oog mag verliezen.
Wij lezen in de Prov. Gron. Crt.:
Het is een afschuwelijke tijd. En wat
ons nog boven het hoofd hangt weet niemand.
Ja wat wij heden schrijven kan morgen,
als het onder het oog van den lezer komt,
al weer heelemaal onjuist zijn, kan klinken
als ruwe ironie door de bittere tegenstelling
met de werkelijkheid.
En toch willen wij nu eens de aandacht
vestigen op den lichtkant van de zaak. Wij
doen dit niet uit luchthartigheid. Wij zien
de materieele en moreele ellende, wij zien die
groeien. Maar wij weten ook, dat niets zoo
verkeerd is als bij de pakken neerzitten, als
elkaar narigheid op narigheid vertellen. Niet
alleen de kinderen, gelijk de sympathieke paedo-
goog Casimir zegt, ook de volwassenen hebben
van al die verdieping in de ellende slechts
zedelijke ongezondheid te vreezen. Wij moeten
juist in deze tijden psychisch hygiënisch leven,
omdat wij ten allen tijde maar zeker straks
een gezonde psyche meer dan noodig zullen
hebben.
Wij moeten ons dus wat gezond optimisme
aanwennen. Dat wil niet zeggen, dat wij
struisvogelpolitiek moeten drijven, dat wij de
dingen niet eerlijk en onbevangen in de
oogen moeten kijken. Integendeelvóór alles
waarheid. Doch als de leelijke waarheid een
maal gezien is, waarom dan niet getracht met
wat gemakkelijke filozofie ook eens wat licht
zijden te ontdekken, om zooals de Engelschen
zeggen er het beste van te maken
Wij zitten in benarde omstandigheden
wat helpt nu klagen? Geen enkele Neder
lander heeft het in zijn macht er iets aan
te veranderen. Is het nu niet verstandiger
te handelen, die neiging tot klagen te over
winnen en eens naar lichtzijden uit te zien,
die er werkelijk zijn?
Natuurlijk is het begrip zzlichtzijde” in de
eerste plaats relatief. Wij kunnen die vinden
door ons te vergelijken met anderen. En
dan doen zich al dadelijk lichtzijden voor, die
ons tot flink handelen kunnen aansporen.
Spiegelen wij ons eens aan de Belgen.
Hoeveel ellendiger dan wij hebben die het.
Allereerst al omdat hun neutraliteit onmid
dellijk bij het begin van den oorlog geschonden
is. Zij hebben niet den tijd gehad om hun
zeker niet volmaakte legerorganisatie te ver
beteren. Terwijl ons juist op zoo benijdens-
waardige wijze de tijd is gegeven om dat wèl
te doen, een tijd die men kan daarvan
zeker zijn gebruikt wordt. En zelfs een
leek kan beseffen, dat één week oefening in de
tegenwoordige tijdsomstandigheden opweegt
tegen tien weken vredesoefeningen juist en
vooral voor ons volk.
Ziehier dus een voordeel, dat blijft, wat de
toekomst ook verder voor ons aan ellende in
haar schoot moge bergen.
Het tweede voordeel tijdelijk nog 'welis
waar, maar zeer wezenlijk is dat wij nu
niet al de ellende van een invasie beleven.
Het is op het oogenblik overbodig, die te
beschrijven, iedereen kent ze nu, iedereen
leest de schrikkelijke verlieslijsten, iedereen
weet van de ellende, die de bevolking der
streek, waar geoorloogd wordt, heeft te lijden.
En dan denke men nog aan wat men niet
ziet, aan alle neurasthenie, die de oorlog ver
wekt, aan de diepe ellende, die het gevolg is
’an het dooden van kostwinners. Want al
moge op het oogenblik overal zooveel mogelijk
voor de achtergeblevenen gezorgd worden, het
is niet waarschijnlijk dat dit ook later zal
gebeuren.
Nu moeten wij zeker niet „ho” roepen,
voordat wij over de brug zijn. Het kan zijn,
2_.k ons die rampen niet bespaard zullen
Doch voorloopig althans wordt de
economische ellende, waarvan wij ook ons deel
krijgen, tenminste nog niet verzwaard door
al deze ellende.
Is dit nu een
voorloopig kunnen noemen,
vend, is dat ook wij
nationale lethargie worden opgeschud, dat wij
weer eens beter het besef krijgen van onze
eigen waarde, van de noodzakelijkheid eener
deugdelijke defensie, van de onwaarheid van
allerlei frasen en theoriëen, drie weken geleden
nog alom geldend, dat een oorlog niet van
dezen tijd is, dat de gouden eeuw op komst
>s, dat er menschen zijn, die den oorlog
kannen verhinderen, dat men de menschen
■net allerlei onmogelijke theorieën kan praten
tot hoogere en verhevener wezens enz.
worden
schap tusschen Vlaming
vermoeden
Dan doet de schrijver een enkele greep
uit een zitting van den Duitschen Rijksdag
op 5 Aug., toen onder aangrijpende stilte en
diepe ontroering de leiders van alle partijen
den Keizer bij handslag onvoorwaardelijke
trouw beloofden. Daar komt men als niet-
Duitscher nog van onder den indruk. En
als daar op de grenzen niet het bloed bij
stroomen vloeide......
Ook in Frankrijk dezelfde hooge, plechtige
begeestering. De heer De Waleffe wil voor
dat land van helden en vrouwelijke gratie
sterven, en ik geloof hem op zijn woord.
Maar duizenden en tienduizenden stikken in
hun bloed of in de modder, tegelijk met hem...
Frankrijk is een mooi land en wel een
offer waard. J. de Maistre noemde Frankrijk
zelfs zzhet schoonste Koninkrijk na het Konin
krijk der Hemelen”
Maar mij wil niet uit de ooren de stem
van dien ouffim man, die een paar weken
geleden nabij de Place de l’Opera te Parijs
stond en die niet moede werd om ons, opge
wonden voorbijgangers, al maar door midden
op straat toe te roepen: Denk er om,
menschen 1 Denk er om Want ik heb den
oorlog van ’70 gekend!”
Men zei, dat die man krankzinnig was.
Dat kan wel
Aan een zeer lezenswaardig artikeltje van
den heer Jan Fabricius in het Nieuwsblad v.
Friesl. ontleenen we
Wie het voordeel heeft van den gruwzaam
smartelijken volkenstrijd op een afstand te
kunnen volgen, die wordt, dunkt mij, van
den waanzin der volkeren méér overtuigd dan
hij die het nameloos leed, de namelooze
pijnen en de namelooze ellende van nabij aan
schouwt. Het kalme oordeel van den laatste
toch wordt fluks verdrongen door zijn groo-
tere opgewondenheid, door zijn ras gewekt
enthousiasme en door zijn sympathie voor een
der strijdende groepen. Wie dat alles mee
maakt, laat ons zeggen aan zijn ontbijt en
achter zijn Ochtend- en Avondblad, die vraagt
zich afzzZijn wij hier in het Noorden nu
volslagen krankzinnig, of is het ’t Oostelijk
en Westelijk en Zuidelijk van ons wonende
volk, dat van zijn zinnen is beroofd
Natuurlijk is dit laatste het geval. Het
verstand is hun ontroofd doorja, waarT
door eigenlijk Wie weet er den juisten
naam te noemen van die wonderlijke com
binatie van de menschelijke liefde en het
menschelijke beest
Als we volwassen mannen zien huilen van
geestdrift en de braafste menschen van de
wereld graag en met hartstocht moord op
moord zien begaan, ja, wat is dan eigenlijk
„vaderlandsliefde” en nationalisme” en hoe
men verder noemen wil den grondslag van
de geestdrift, die ten strijde voert? Wat
blijft er over van den algemeenen menschen-
min, die in ons heet te huizen, als millioenen
beesten elkander moorden en smartelijk pijni
gen Daar rest zoo min iets van die men-
schenmin als dat van rassenhaat iets rest...
wanneer goede menschen elkander leeren
kénnen Er is dus au fond geen haat van
rnensch tot mensch En óók geen liefde
van mensch tot mensch Maar wat is er dan
De moderne eeuw, die de menschheid tot
zulk een nameloos pijnlijke slachting heeft
gevoerd, die wacht op den romancier, den
dichter of den dramaturg die ons de Mensch
héél wat duidelijker vau binnen laat zien
dan totnutoe aan een sterveling is gelukt.
Als onze liefde in een oogwenk in beestach
tigheid kan worden omgezet door een begrip
waarvoor we niet eens een naam hebben
hoe weergaloos slecht kennen wij, Menschen,
dan nog elkander! Als z/goeden” en kwa
den”, als vroegere vijanden plots broederlijk
naast elkaar staan, elkander liefderijk bij
staand, hoe hebben beiden dan tot dusver
wel elkaar miskendAls ieder van ons
morgen aan den dag bereid is zich in woede
op een nooit gezienen medemensch te storten
wat redeneeren wij dan fout, indien we
onze gemoedsstemming kalm en onzen zin
voor vrede sterk noemen
Heel onze kennis van den mensch schijnt
mij op dit oogenblik geen dubbeltje waard.
Hoe vijandschap in verbroedering en broe
derschap in vijandschap verkeert, men leest
en hoort het overal.
Wien onzer heeft Troelstra’s houding in
de Tweede Kamer niet goed gedaan
Zien we niet overal om ons been, hoe in
de stad en op het land de menschen thans
met elkaar méévoelen
Moet naar de kranige Belgen verwezen
Bovengenoemd feest dat Vrijdag a.s.
zzde Doele”, ’s avonds 8 uur, zal worden
gehouden, wordt in de belangstelling der stad-
genooten ten zeerste aanbevolen.
De planten zijn 's middags tusschen 2
en 4 uur tentoongesteld voor het publiek,
alsook de ter uitreiking ontvangen prijzen.
Leden en begunstigers van „Floralia” hebben
met hunne huisgenooten vrijen toegang tot deze
tentoonstelling en niet-leden tegen betaling van
10 ct.
Iedere bezoeker wordt dan in de gelegen
heid gesteld een stem uit te brengen op de,
naar zijn oordeel, mooiste collectie planten,
en worden daarvoor briefjes uitgereikt, waarop
’t nummer vermeld kan worden.
Buiten de gewone jury-prijzen, hoopt het
Bestuur ook hiervoor 2 a 3 prijzen beschik
baar te stellen.
Tevens wordt dit jaar voor een ieder gelegen
heid gegeven om mooie planten ter opluistering
in te zenden. Door 't Bestuur zullen deze
planten worden beoordeeld en het doel is
daarvoor een of meer kunstvoorwerpen uit te
reiken.
Des avonds 6 uur is de zaal geopend voor
allen die bloemen hebben ingezonden en om
7 uur (voor zoover er plaats is) voor anderen
boven 16 jaar a 10 ct. per persoon.
Evenals voorgaande jaren doet het Bestuur
weer een beroep op de medewerking der inge
zetenen om prijzen beschikbaar te stellen voor
de bekroonde planten.
We hopen, dat ieder, niettegenstaande de
droeve tijden, zooveel mogelijk afzondere voor
het goede doel, opdat de menschen op een
gepaste wijze dit bescheiden feest kunnen vieren.
Alle geschenken worden gaarne 3 September,
's avonds tusschen 7 en 9 uur door het
Bestuur in ontvangst genomen.
Het Bestuur der vereeniging
zz F 1 o r a 1 i a”,
Dr. C. J. NIEMEIJER, Voorz.
H. EISMA, Vice-Voorz.
D. TERHENNE.
A. BANNING.
H. BEEKHUIS.
J. BROUWERS.
C. CUPERUSTaconis.
C. KINGMAFalkena.
M. PLANTINGALeverland,
Sect. Penningm.
Bolswardsche Courant
