Kieuws- en Advertentieblad
Bolsward en WonseradeeL
H EVE
iB
H
1
H
1
f
w
B
8
M
53ste Jaargang.
1914.
Verscüijnt Donderdags en Zondags.
No. 77.
g
Donderdag 24 September.
EEN GROOTE DAAD.
BINNENLAND.
Lit de Raadszaal.
w
VOOR
afzonderlijke
wel
Vergadering op Dinsdag 22 Sept. 1914.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
H
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
v. d. Klei verheugt zich, dat deze
en daar het werk
hebben, dat zij ook door /zlaten” dien moreelen
plicht tegenover het land kunnen volbrengen.
Zij zullen hun neiging tot politiseeren en
critiseeren inloomen. Zij zullen openbaar
ambtenaar zijnde zich onthouden van vragen
om salarisverhooging. Zij zullen het voorbeeld
geven van gehoorzaamheid aan de wet en de
autoriteiten.
Doch hoe talrijk zijn nu zij, die nog niet
tevreden zijn met dit negatieve, die begrijpen
voor welk een ontzaglijk moeilijke taak de
Nederlandsche staat is komen te staan en nog
zal staan en die gevoelen, dat onder zulke
omstandigheden de gemeenschap ’t recht heeft
van zijn burgers te eischen, dat zij zich buiten
gewoon inspannen?
Wij vreezen: heel weinigen. Heel weinigen
staan zedelijk hoog genoeg om dit te beseffen.
Dat die Amsterdamsche onbekende wel zóó
hoogstaat, dat hij dit alles overwogen heeft en
zichzelf ten slotte een belangrijk offer heeft
opgelegd, anderen ten voorbeeld, doet ons hem
rekenen onder de heel weinige hoogst geplaatsten
op welke het land trotsch behoort te zijn!
Dat deze nu in de gelukkige mogelijkheid
was een zoo hoog bedrag beschikbaar te stellen,
is slechts iets bijkomstigs. Voor hem is misschien
f 100.000, wat voor u en voor mij f 10.000,
f 1000, f100, f 10 ja nog minder is.
Doch het groote verschil tusschen hem en
ons is, dat hij gegeven heeft en met die gift
een schitterend voorbeeld gesteld heeft. Terwijl
er honderdduizenden medeburgers zijn, die nog
altijd moeten geven, die zich nog altijd een
vrijwillig offer moeten opleggen ten bate van
het land, waar zij geboren zijn, welks taal zij
spreken, welks gewoonten de hunne zijn, ten
bate van het land dat ons allen tot nu toe
gehouden heeft buiten de gruwelen, die aan
onze grenzen gebeuren.
Waarlijk wèl is de daad groot en
is zij een voorbeeld tot navolging.
Prov. Gr.
linkerzijde
getroffene
toestand
gearresteerd.
Vier uren voor anker.
De stoomboot van de HollandFriesland-
lijn, die Vrijdagnacht te 12 uur van Amsterdam
naar De Lemmer vertrok, heeft vier uren
voor anker moeten liggen. Voor de Lemster
haven was de waterstand zóó hoog, dat de
boot niet kon binnenkomen. In geen lOjaar
was de waterstand zoo hoog. Er waren ruim
200 militairen aan boordzelfs uit Limburg
en Noord Brabant. Om de reis gauwer te
maken, gingen ze per nachtboot. Nu misten
ze de aansluitingen op trams en treinen,
zoodat sommigen eerst Zaterdagavond in
hunne woonplaatsen aankwamen. En Maandag
avond moesten ze weer present zijn.
N. v. d. D.
Friesche aardappelen naar Duitschland.
Men schrijft d.d. 21 dezer aan het Nieuwsbl.
van Friesland
In de provincie Groningen is de export
van aardappelen voor consumptie naar Duitsch
land in vollen gang. Vooral voor Westfalen
worden vele waggons aardappelen gevraagd,
liefst alle uitgezocht en als het kan van de
Friesche Eigenheimers, wier poters bier jaar
op jaar zoo veelvuldiger gebruikt worden.
De prijs loopt op tot f 1.25 en hooger per
H.L. Heden werden 10 waggons h 150 H.L,
aan één opkooper nog besteld.
langer over gedaan, want de reclames tegen
den hoofdelijken omslag kwamen nog aan
de orde.
Na de opheffing der geheime zitting werd
op deze reclames besloten gelijk in die zitting
was besproken en vervolgens werd de ver
gadering gesloten.
De Voorzitter antwoordt, dat de begrooting
van kosten is opgemaakt en dan is f 25.000
voldoende. Het plan bestaat om de som niet
in eens op te nemen, maar naar gelang van
behoefte.
Hij vindt niet noodig het bedrag hooger
te stellen. Mocht al blijken dat de som
onvoldoende was, dan kunnen B. en W. altoos
nader aanvragen om verhooging doen.
De heer Boersma zegt dank voor de toe
lichting en kan er zich mee vereenigen.
De heer Praamsma meent dat punt 1 nog
niet afgehandeld is, daar over de begraafplaats
nog niets is besloten, waarop de Voorzitter
antwoordt dat toch bij stemming dat voorstel
is aangenomen, daar bij heeft meegedeeld dat
de teekeningen van de veelading en de begraaf
plaats met de plannen in behandeling kwamen.
De heer Praamsma heeft alleen de veelading
bedoeld, daarover heeft hij inlichting gevraagd,
hij wenscht dan ook te weten welk plan van
de begraafplaats zal worden uitgevoerd.
De Voorzitter zegt dat ook hier het laatst
overgelegde plan bedoeld is.
De heer van der IVal zou daarover ook nog
wel ’n woordje willen zeggen, waarop de Voor
zitter antwoordt, dat, wijl het hier een excep
tioneel geval gold, B. en W. den Raad op
de hoogte hebben gesteld met de plannen.
De uitvoering berust anders geheel bij B. en W
als de Raad de begrooting heeft goedgekeurd.
Als men evenwel meent, dat hier nog stem
ming noodig is, heeft bij er niets op tegen,
maar hij heeft de meening, dat het reeds aan
genomen was.
De heer van der fPal vertrouwt B. en W.
de uitvoering wel toe, maar ’t geldt hier ter
bestrijding van werkloosheid en daarom acht
hij aanbesteding van het werk bij de begraaf
plaats minder gewenscht. Dan profiteeren er
enkelen, een stuk of vier, van en zonder dat
het de gemeente een cent meer behoeft te
kosten, kunnen aan het vervoer van grond
meerderen bezig zijn.
De Voorzitter. B. en W. willen deze
wenk wel in ernstige overweging nemen,
maar er dient toch ook overwogen te worden
of er geen bezwaren zijn het in eigen beheer
uit te voeren.
De heer Kramer wil wel meedeelen, dat
het gedeelte van het werk, waarop de heer
v.d. Wal doelt, ook reeds door B. en W. in
dien geest is bedoeld. Daarom is ook de op-
hooging met zand vervallen, wijl men ge
schikte andere aarde heeft gevonden. Dit is
ook al weer gedaan opdat zooveel mogelijk
de werklui van hier er wat aan zouden
hebben te doen. Omtrent het overige werk
zal de wenk van den heer v. d. Wal over
wogen kunnen worden.
Daar geen stemming meer over punt 1
verlangd wordt komt nu de tijdelijke geld-
leening weer op ’t tapijt.
De heer Keikes heeft gezien dat de tijdelijke
geldleening in elk geval binnen 2 jaren zal
worden omgezet in een gewone geldleening,
maar voor die gewone geldleening is geen
tijd van aflossing aangegeven.
De Voorzitter antwoordt, dat dit ter sprake
komt als de tijdsomstandigheden toelaten deze
tijdelijke maatregel om te zetten in een vaste
leening. Dan komen B. en W. met een
voorstel.
De heer Keikes had toch wel graag be
paald dat die vaste leening niet over een te
kort tijdsbestek wordt afgelost. Er is werk
bij, de begraafplaats bij voorbeeld, wat wel
voor 50 jaren kan strekken, en daar zou hij
dan ook het nageslacht aan willen laten be
talen.
De Voorzitter herhaalt dat de aflossing niet
nu maar later dient te worden besproken als
de tijdelijke leening in een vaste wordt om
gezet.
De heer IVierema wil in verband met deze
zaak wel de vraag stellen of het geen zaak
zou zijn het reglement op de begrafenis
rechten eens te herzien om zoo de inkomsten
der gemeente wat gunstiger te maken.
De Voorzitter antwoordt dat B. en W. reeds
in die richting doende zijn. Er zijn reeds
heel wat reglementen herzien, ook dat der be
grafenisrechten zal aan een herziening onder
worpen worden.
Het voorstel van B. en W. wordt aan
genomen met algemeene stemmen.
Niemand der leden heeft meer iets mee te
deelen of te vragen, waarom de openbare
zitting wordt geschorst.
Vóór acht uur was de zitting voor ons al
afgeloopen, de Raadsleden zelf hebben er iets
Het mes.
In een dansgelegenheid aan den Schiedam-
schen dijk te Rotterdam kreeg een pakhuis
knecht twist met zijn meisje, die met een
ander gedanst had. De pakhuisknecht die bij
de op straat voortgezette vechtpartij verscheiden
stompen en slagen opliep, trok zijn mes en
stak daarmee een pontonnier, te Dordrecht
in garnizoen, in de borst, tengevolge waarvan
laatstgenoemde viel.#Hij kreeg daarop nog een
stoot van den pakhuisknecht. Ernstig gewond
werd hij door burgers naar het ziekenhuis
gedragen. Zijn toestand is levensgevaarlijk.
De dader is later gearresteerd.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
kregen in de Vriendenlaan_twee loswerklieden
twist over een hond. De een bracht daarbij
den ander met zijn mes twee steken in de
toe. Zwaar gewond werd de
naar het ziekenhuis vervoerd. Zijn
is levensgevaarlijk. De dader is
Msb.
B. en W. wijzen er op, dat door de buiten
gewone omstandigheden buitengewone maat
regelen noodig zijn, en daardoor worden van
de Gemeente belangrijke uitgaven gevorderd.
Het tijdelijke werkloozenfonds, het baggeren
van de Turfgracht, de walbeschoeiïug aan bet
Oordje, de verbreeding van de veelading, de
’ergrooting van de begraafplaats, alsmede het
crediet om den Burgemeester in staat te stel
len aankoop van levensmiddelen te doen, dit
een en ander zal groote uitgaven vorderen.
Voorgesteld wordt om een tijdelijke geld
leening uit te schrijven van f 25.000 in
aandeelen van f 1000. Deze leening zal het
Lrakter van een tijdelijke leening hebben, en
als de normale tijden komen zal, voor zoo ver
noodig, deze leening omgezet worden in een
gewone geldleening. Bij Ged. Staten bestaat
m beginsel hiertegen geen bezwaar.
De heer Boersma weet, dat die werken nog
i| al belangrijke uitgaven vorderen, en omdat de
9 uitvoering van dergelijke werken in den regel
I niet meevalt, zou hij wel willen vragen of
I bet niet gewenscht is de leening op f 30.000
I ‘is maximum te bepalen inplaats van f 25.000.
Wij hebben steeds met zekere jaloerschheid
gekeken naar de royale Engelschen en Ameri
kanen, die voor openbare doeleinden groote
sommen gelds beschikbaar stelden. Zeker
er is en er was daarin veel wat op reclame
gelijkt. Ook schijnt zulk een bijdrage vaak
een afkoopsom voor de jaloezie van minder
goed gesitueerden tegenover rijkaards. Doch
bet geld kwam er dan toch maar.
Het is onbillijk te zeggen, dat Nederland
zulke menschen niet kent. Doch zij zijn en
blijven uitzonderingen, iedereen kent de namen
van de enkelen, die royaal zijn ten aanzien
van de publieke zaak. En de lijst dezer namen
is niet groot.
Doch nu ineens is er weer een voorbeeld
gekomen, dat aan iedereen een warm gevoel
van bevrediging moet geven. Een Amsterdammer
heeft aan de regeering 10 pCt. van zijn ver
mogen, d. i. ongeveer f 120.000 aangeboden
als bijdrage in een fonds voor de verdediging
van het rijk en de koloniën.
Hij doet dit aanbod, omdat hij zich verplicht
gevoelt om in dezen moeilijken tijd als burger
van dezen staat zich extra in te spannen voor
den staat.
De regeering en de aanbieder zelf hopen,
dat velen dit verheven voorbeeld zullen volgen.
En omdat wij dit van ganscher harte ook
hopen, willen wij er nog eens op wijzen, dat
deze daad inderdaad mooi is, omdat zij is de
vrijwillige vervulling van een inderdaad bestaan-
den zedelijken plicht.
Wij gelooven, dat deze waarheid lang niet
algemeen erkend zal worden. Ja, officieel, in
de bladen, waagt niemand zich aan gering
schatting. Doch officieus hebben wij wel anders
gehoord. Wij brachten de kwestie b.v. ter
sprakp in een kring van menschen, behoorend
tot een levensstandaard, die ver staat van dien
van den gever en kregen dadelijk te hooren:
Een kunst! Als je ruim een millioen hebt!
De man eet er geen cadetje met zalm minder
om. Terwijl wij en wij kregen te hooren,
dat zij het leeuwenaandeel dragen in de kosten
van den Nederlandschen Staat en dus absoluut
niet de verplichting gevoelden om er nog wat
extraas voor te doen, ook al gaven zij toe,
dat wat de Nederlandsche Staat thans op
defensie-gebied doet, goed werk is.
De redeneering is absoluut valsch. Primo
is het niet waar, dat onze zegslieden het
leeuwenaandeel betalen. En secundo ziet men
zoo sprekende, geheel het vrijwilligheidsmoment
over het hoofd.
Die doet, wat de wet van hem eischt, ge
draagt zich goed. Doch zijn plichtsvervulling
staat ver ten achter bij dengeen, die nagaat
of hij wellicht nog moreele verplichtingen
heeft te vervullen, die naast en boven zijn
wettelijke verplichtingen-staan, en die
erkent hij voor zichzelf dien plicht de
kracht heeft om zichzelf te benadeelen ten
bate van het publiek belang.
Wij zien hoog tegen den Amsterdammer
op. Want voor de vraag van den moreelen
plicht, die naast en boven de wettelijke ver
plichting staat, komt elk mannelijk meerder
jarig Nederlander te staan. Ieder heeft zich
af te vragen of hij niet verplicht is direct de
wapens op te vatten of ten minste zich in
den wapenhandel te oefenen om klaar te zijn,
als de staat hem noodig heeft. In gevallen
van lichaamlijke zwakheid of ouderdom kan
men zichzelf excuseeren en zoo zijn er nog
een reeks andere omstandigheden denkbaar,
die de vraag of het onze moreele plicht is
naar de wapens te grijpen, ontkennend kunnen
beantwoorden. Doch men moet vast in zijn
schoenen staan, wil men de vraag voor zichzelf
met neen antwoorden, men moet wèl de vaste
overtuiging hebben, dat het ontkennend ant
woord goed gemotiveerd is en niet een voor
wendsel.
Is men, na deze vraag volgens eer en- ge
weten ontkennend beantwoord te hebben, dan
van de moreele verplichting tegenover zijn
land af?
Ja, zullen velen zeggen. Enkelen zullen
wellicht nauwgezetter zijn en de overtuiging
Wij staan thans naar het schijnt in het
teeken van de raadsvergaderingen. Donderdag
der vorige week en nu Dinsdag al weer. Maar
het was heden ook maar een kort aanloopje
van een half uur, hoewel het nog al op den
buide] aankwam.
Door de buitengewone omstandigheden zijn
buitengewone maatregelen noodig, en vandaar
deze buitengewone vergadering over buiten
gewone gemeentewerken.
Behalve de heer Terhenne, die volgens
kennisgeving verhinderd was, waren alle leden
present.
De nol uien der vorige vergadering werden
gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen:
Een adres van het Bestuur der Friesche
Maatschappij van Landbouw en Veeteelt, afd.
Bolsward, verzoekende evenals het vorig jaar
een lokaal van de Gemeente voor het houden
van een Landbouwwintercursus.
B. en W. hebben geen bezwaar tegen
inwilliging van dit verzoek op dezelfde
voorwaarden als den vorigen winter.
Voor de behandeling wordt urgentie ver
zocht en verleend, en het verzoek met
algemeene stemmen aangenomen.
PUNTEN VAN BEHANDELING.
1. Voor stel van Burgemeester en W ethouders
lot uitvoering van bijzondere werken met het
oog op de werkeloosheid.
De Voorzitter deelt mee, dat volgens
bespreking in de vorige en de daaraan vooraf
gaande vergadering den Raad reeds was
aangekondigd, dat er van B. en W. voorstellen
konden worden verwacht ter uitvoering van
werken dezer gemeente, met het oog op de
werkeloosheid en de buitengewone tijds
omstandigheden.
Voorgesteld wordt thans het verbreeden
van de walbeschoeiïng voor veelaadplaats aan
bet Schildwijk en het vergrooten van de
begraafplaats, waarvan de plannen en teeke
ningen zijn overgelegd.
De heer Praamsma vraagt of omtrent de
walbeschoeiïng B. en W. ook een voorkeur
hebben, welk der overgelegde plannen zal
worden uitgevoerd.
De Voorzitter antwoordt, dat B. en W. de
voorkeur hechten aan het laatst ingediende
plan, bet zoogenaamde middenplan: houten
palen met betonplaten.
De heer Praamsma kan zich daarmee ver
eenigen.
De heer
voorstellen worden gedaan,
door ingezetenen kan worden uitgevoerd, zal
het dienen om werkloosheid te voorkomen.
Met algemeene stemmen wordt het voorstel
B. en W. aangenomen.
2. Voorstel van Burgemeester en IVethouders
tot het aangaan van een geldleening tol dekking
der kosten uil de onder punt 1 vermelde wer
ken voortvloeiende.
op RIJWIEL., RIJTUIG, en AUTOBANDEN
waarborgt soliditeit.
Fabriek Hevea, Hoogezand (Groningen.)
Bolswardsche Courant,
