ïïieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
Donderdag 8 October.
1914.
53ste Jaargang.
Verscnijnt Donderdags en Zondags.
No. 81.
EENE GERUSTSTELLING.
BINNENLAND.
VOOR
afzonderlijke
terug-
tegenover deze manier
invloed
en com-
het in den a.s. winter te
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Gent.
De tabak in Maas en
hagelvrij binnengekomen,
zeldzaamheid en
zijn op den prijs.
Ook de kleur van het blad is uitstekend
terwijl het gewicht meevalt. Een best tabaks-
jaar alzoo, Geld.
Fabriek Hevea, Hoogezand (Groningen.)
Zondagavond,
van den Eierland-
ADVERTENTIEPRIJS17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
land thee zou worden door
een theehandelaar aan het
nu die hulp, zelfs al kwam ze
tijdig in Antwerpen, aangaat, overwege men
eens of de troepen daar van groot nut zouden
kunnen zijn.
In het artikel van eergisteren betoogde ik,
dat er in Antwerpen ongetwijfeld Belgische
troepen genoeg zijn, om eene actieve ver
dediging der stelling te kunnen voeren, zoodat
toevoeging van vreemde troepen slechts zou
leiden tot vermeerdering van proviandverbruik
en complicatie in de uitvoering van het vast
gestelde verdedigingsplan, om van andere
bezwaren niet te spreken, die er evenwel
blijkens de ondervinding uit vroegere oorlogen,
nog in groot aantal voor den dag zouden
komen.
Stel nu tegenover deze manier om hulp te
bieden, de eenvoudige overbrenging van
troepen naar de Belgische West- of Fransche
Noordkust, waartoe Engeland terstond en tot
elk beschikbaar getal, zonder eenige vertraging
en zonder nieuwe complicaties in bet leven
te roepen, kan overgaan, dan is het duidelijk,
dat dit laatste in vele opzichten de voorkeur
verdient.
Blijft alleen dus nog over of die van buiten
aan te brengen hulp voor het behoud van
Antwerpen ook van meer beteekenis isop
deze vraag luidt het antwoord beslist be
vestigend.
Ten eerste blijven de in bondgenoot
schappelijk land gedebarkeerde troepen langs
veel korteren en geheel gevaarloozen weg in
verbinding met hun eigen land, wat vooral
met het oog op aan voer van munitie en
reserves van groot belang isvoorts kunnen
zij in verbinding met andere bondgenoot
schappelijke troepen samenwerken en de
belegeraars van buiten af bestoken, terwijl
deze tevens van uit de stelling worden bezig
gehouden, eventueel aangevallen, en ten slotte
loopen zij geen gevaar indien de stelling
mocht vallen in de vesting te worden
opgesloten en met deze te moeten capituleeren.
Voeg ik hier nu nog aan toe, dat blijkens
de ervaring, een poging tot ontzet van buiten
af veel meer kans van slagen heeft, dan een
uitval uit de stelling, dan kan men aan een
ter hulp komen van Antwerpen langs de
Schelde redelijkerwijze niet gelooven.
Men make zich dan ook voorloopig niet
ongerust
Wonseradeel, 5 Oct. Het eerste gedeelte
van den bietenverbouw alhier wordt druk ge
laden en vervoerd. De knol is flink en moet
een hoog suikergehalte bevatten.
Onze boterfabrieken hebben druk boter-
bereidener is reeds vooruit verkocht tegen
den hoogsten prijs.
Met het daarstellen van wijkverpleging te
Makkum en het benoemen eener wijkver
pleegster, denkt men te wachten tot na den
oorlog.
Te Arum koopen particulieren
missiën vlas, om
laten bereiden.
Witmarsum, 4 Oct. Het sinds 1897
alhier bestaande station voor de paardetram
WitmarsumMakkum behoort tot het ver
leden. Op een kwartier afstand van het dorp
Harkezijl heeft de Ned. Tramweg-Mij. thans
een eigen station met remise voor de paarden
daargesteld, hetwelk 1 Oct. j.l. in gebruik
werd genomen. De doortrekkende passagiers
dienen aldaar over te stappen.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr,
Invoer van levensmiddelen.
Naar het Centrum verneemt, worden van
Engelsche zijde inlichtingen verzameld nopens
de door ons land benoodigde hoeveelheden
rogge, tarwe, rijst, boekweit, enz., ten einde
bij den aan voer van deze artikelen hiermede
rekening te kunnen houden.
Naar de N. R. C. verneemt, is onze Regee-
ring bezig groote partijen rogge uit Amerika
te koopen, teneinde prijsopdrijving en
houding van rogge tegen te gaan.
Naar aanleiding van het bericht in de
Daily Mail, dat in September, vergeleken bij
de cijfers van verleden jaar, een veel grootere
hoeveelheid thee naar Nederland werd uitge
voerd, waarbij het vermoeden werd uitgespro
ken, dat door ons
gevoerd, schrijft
Handelsblad
De grootere thee-aanvoeren uit Engeland
zijn uitsluitend te wijten aan het feit, dat de
invoer van Java-thee zoo sterk verminderd is.
Terwijl gewoonlijk op Java-theeveilingen 18 a
20.000 kisten geveild worden, zijn er thans
bijv, slechts 4000 kisten.
De belanghebbende kringen zijn volkomen
overtuigd, dat de vermeerderde theeinvoergeheel
voor binnenlandsche consumptie bestemd is.
Veldpredikers.
Naar de Hervorming meedeelt, heeft ds.
Bakker, veldprediker bij de 2de Divisie aan
de Synode een adres gezonden, waarin hij o.m.
het volgende zegt
Z/Uit de instructie der veldpredikers, die
zeker wel niet geheel en al zonder uw
voorkennis zal zijn vastgesteld, en uit het
feit, dat gij, toen de benoeming van veld
predikers aan de orde kwam, o.a. de ringen
hebt verzocht, de tot veldpredikers aan
gestelde predikanten tijdens hun afwezigheid
in het gemeentelijk werk behulpzaam te zijn,
meen ik de gevolgtrekking te mogen maken,
dat gij het vanzelfsprekend acht, dat de veld
predikers bij hun arbeid mogen rekenen op
de medewerking der Ned. Herv. Gem. in de
plaatsen, waar zij moeten arbeiden. Ik achtte
het in het belang van mijn werk wenschelijk,
dat ook ik voor en na een dienst vervulde.
,/Dientengevolge wendde ik mij tot gem.
onzer kerk, met het verzoek, mij in de
gelegenheid te stellen, een enkele maal een
beurt te vervullen. Op enkele plaatsen werd
mij dat dadelijk met de meeste bereidwillig
heid toegestaan. Op andere werd het mij
volstrekt geweigerd. Zoo in Apeldoorn,
Arnhem, Ede en Huissen. De reden van deze
weinig welwillende houding is door sommige
kerkeraden niet opgegeven, door andere ver
meld als te zijn gelegen in het feit, dat ik
vrijzinnig ben, terwijl meer dan een uitlating
mij doet vermoeden, dat bij enkele het feit,
dat ik lid ben van die partij, die in samen
werking met de zusterpartijen uit andere
landen gedurende de laatste jaren ijverig en
ernstig getracht heeft, zij het dan ook
vruchteloos, het dreigend oorlogsgevaar te
bezweren, n.l. de soc.-dem. arbeiderspartij,
meer de afwijzende houding heeft bepaald.
,/Verschillende kerkeraden, o.a. die te
Huissen, Apeldoorn, Arnhem, hebben echter
wel aan mijn collega-veldprediker bij de He
Divisie, ds. Hagen, gereformeerd predikant te
Nieuwe Pekela, tot wien ik, ik kan dit tot
mijn blijdschap zeggen, in de meest aan
gename verhouding sta, de gelegenheid gegeven
die mij werd geweigerd.
z/Een verheugende tegenstelling met dit
optreden van verschillende Hervormde kerke
raden vormt de houding der militaire auto
riteiten, die hoogstwaarschijnlijk evenzeer
groote bedenkingen tegen mijne politieke en
maatschappelijke overtuigingen zullen hebben,
doch die mij zonder uitzondering op de meest
welwillende en loyale wijze tegemoetkwamen
en mij alle hulp bij mijn arbeid verschaffen,
die ik vraag.
»Ik acht het goed, dat ook gij dit alles
weet, opdat het u nog eens duidelijk blijke,
tot hoe vreemde en betreurenswaardige dingen
men zelfs in deze voor ons allen zoo moei
lijke dagen komt in de door u bestuurde
Christelijke Kerk.”
Hagelvrije tabak.
Waal is geheel
Dit is een groote
zal zeer zeker van
Hier aan voegt de Arnh. Ort. nog toe:
Ons gevaar zat niet in den tegenstand, die
Luik bood. Het zit ook niet in Antwerpen’s
belegering. Om gevaar gesteld, dat er
voor Nederland gevaar mocht zijn zou
niet buiten, maar binnen onze grenzen gezocht
moeten worden. Ons gevaar zou in een ge
brek aan nauwgezetheid bij onzen handel
kunnen liggen.
Men begrijpt, waarop we doelen. Het door
ons gisteren met groote instemming uit de
Nieuwe Courant overgenomen artikel uEerst
Nederlanders dan mannen van zaken”
geeft het duidelijk aan. Wie, zooals in de
tijden van de Republiek der Vereenigde Staten
geschiedde, zeer profijtelijk handel wil drijven
in goederen, die oorlogscontrabande zijn, die
offert het land op aan het eigen profijt. Want
die geeft aanleiding, dat de tot dusver zoo
gelukkig gerespecteerde onschendbaarheid van
ons land door een der oorlogvoerende partijen
niet langer wordt ontzien.
Het behoud van zuivere handelspolitiek in
deze ernstige oorlogstijden is een allervoor
naamst belang voor den Nederlandschen Staat.
Daarvan dient ieder doordrongen te zijn.
Daarop zie ieder toe en op de overtreding
daarvan oefene ieder controle uit. Het is de
res publics, de algemeene zaak, die bij het
handhaven dier zuivere handelspolitiek gebaat
en door de verwaarlooziug er van doodelijk
geschaad kan worden.
Volkomen juist schreef de groot-industrieel
op wiens artikel we zooeven doelden:
Laten wij, Nederlanders, de taak onzer Re-
geering niet noodeloos bemoeilijken. Wat
helpen uitvoerverboden en proclamaties als
nijverheid en handel trachten door listige
kunstgrepen die verboden en maatregelen te
ontgaan? Wij weten allen, wat de Regeering
wil; op ons rust de taak haar daarin te
steunen. Laat ons in deze moeilijke tijden
eerst Nederlanders zijn en daarna mannen van
zaken.
De in Harlingen rondloopende honden
hebben in den nacht van Zaterdag op Zondag
achter de schapen gejaagd, die in het Balkland
liepen.
In hun angst zijn de dieren te water geraakt,
waardoor 1Q stuks verdronken. Negen hiervan
behoorden aan M. Koopmans, één aan M. de
Vries. Acht stuks werden nog levend uit de
sloot gebaald.
Voor den eigenaar weer een leelijke schade
post. De eigenaars der honden zijn bekend zij
wonen aan den Zuider Zeedijk onder Barradeel.
Het is trouwens schrikbarend hoeveel honden
hier in de straten rondloopen, de veiligheid
bedreigende, de straten bevuilende. Op een
wandeling telden wij in het noordelijk deel
der stad, binnen 10 minuten ruim 80 stuks
van die lieve dieren, w.o. van 60 cM. en
hooger. Het totale aantal kan zonder over
drijving op een vijf honderd worden geschat.
Een beperking is werkelijk noodig.
N. Harl. Ct.
Op last van den militairen commandant
te Harlingen, moet vanaf Donderdag het in
deze gemeente gebakken brood bestaan uit
voor de helft gebuild en de helft ongebuild
tarwebloem.
Vergaderingen en bijeenkomsten mogen niet
anders worden gehouden, dan met schriftelijke
toestemming van den commandant.
N. Harl. Ct.
Riykslandbouwwinterschool te Leeuwarden.
Van de 38 jongelieden, die zich voor het
toelatingsexamen voor de eerste klasse hadden
opgegeven, hebben zich twee teruggetrokken,
terwijl geslaagd zijn H. J. Prinsen te Akkrum,
R. D. de Jong te Wijnaldum, J. J. Hiemstra
te Roordahuizum, D. J. Oostra te Jorwerd,
K. F. de Haan te Wirdum, M. J. de Jong
te Wirdum, W. Tb. M. Elzinga te Leeuwarden,
A. W. Schuiling te Franeker, P. U. Hornstra
te Warga, W. A. de Jong te St. Jac. Parochie,
S. K. Rienks te St. Jac. Parochie, R. J. van
der Burg te Jelsum, J. R. de Jong te St.
Anna Parochie, A. Wiersma te Dronrijp,
Y. L. R. Sipma te Engwierum, W. J.
Wassenaar te Oude Leije, Sj. P. Sinnema te
Kie onder Franeker, J. S. Boelstra te Lieve
Vrouwe Parochie, K. R. Wassenaar te
Oudebildtzijl, L. J. van der Burg te Jelsum,
L. A. Wijtsma te Roordahuizum, B. J.
Beekhuis te Leeuwarden, S. R. Osinga te
Tzum, J. W. H. Kramer te Leeuwarden,
T. B. Schurer te Sexbierum, J. Y. Heeg te
Oosterend, K. G. Miedema te Westhem,
K. H. Brandsma te Roodhuis, A. T. Hettinga
te Cornjum, G. Y. B. de Jong te Arum,
S. A. Schoustra te Irnsum, G. W. de Boer
te Rauwerd.
Helden van ons strand.
Tijdens het buiige weer van
werden door de kustwacht
schen vuurtoren noodvuren gezien op een der
gevaarlijkste punten der Eierlandsche gronden,
’t Bleek, dat een vreemd stoomschip in
grooten nood verkeerde. Aanstonds werd het
plaatselijk bestuur der N. en Z.-Holl. Redd.
Mij. gealarmeerd, en al spoedig ging de nabij
De Cocksdorp gestationeerde reddingboot in
zee. Niettegenstaande de gestrande boot ver
uit de kust zat en de branding buitengewoon
woest was, waagde de dappere bemanning in
het nachtelijk uur de worsteling tegen de ge
weldige elementen. Ongeveer zes uren lang
werd met taaie volharding gekampt met de
razende branding.
De kloeke helden van ons strand slaagden
er toen in de geheele bemanning der stoom
boot aan boord te krijgen. Juist vóór de
terugreis te aanvaarden, sprong de kapitein
op zijn schip terug. De gestrande stoomboot
was de //Isbjorn”, kapt. Therkelsen, met een
lading ijs van Kragerö naar Ostende. Met
elf schipbreukelingen kwam de reddingboot
behouden te De Cocksdorp aan, waar de
mannen liefderijk verzorgd werden in ’t hotel
z/De Hoop", van Gezs. Buys. Daar werd
den redders, bij monde van burgemeester
Gaarlandt, hulde gebracht. De namen der
moedige redders zijnM. Boon, D. Stark,
A. List, P. Boon,; G. van der Kooy, Jb. van
der Kooy, Jan van der Kooy, G. Bakker,
W. Griek, G. Brouwer, B. de Boer, R. Buis
en C. Boon Az.
Toen het dag geworden was, waagde de
inmiddels uit Terschelling ter hulp gesnelde
reddingmotprboot //Brandaris” zich in de
wilde branding en slaagde er in den kapitein
te redden. Ook deze redding was een kranig
staaltje van zeemanschap, Alg. H,
Generaal Jiir. van der Goes schreef in
de Arnhemsche Courant de volgende belangrijke
beschouwing.
Door den heer Hoofdredacteur van de
Arnhemsche Courant werd mij heden morgen
verzocht aan hare lezers mijne meening te
willen doen kennen, omtrent de meerdere of
mindere gegrondheid van eene hem kenbaar
geworden opvatting, dat de thans ingetreden
belegering, eventueele val, van de stelling
Antwerpen onze neutraliteit in gevaar zou
kunnen brengen.
Aan dit verzoek voldoe ik gaarne, evenwel
onder beding, dat de lezers aan mijne uiteen
zetting van den toestand slechts de waarde
eener persoonlijke opvatting moeten toe
kennen en in de hoop, dat zij zal strekken,
om voorbarige ongerustheid weg te nemen.
Deze ongerustheid vindt naar aan den
Hoofdredacteur werd medegedeeld haar
grond in de bezorgdheid, dat Engeland er toe
zou kunnen overgaan, om langs de Schelde,
België ter hulp te willen komen.
Bij het onder de oogen zien dezer mogelijk
heid zij allereerst opgemerkt, dat er noch bij
de Engelsche, noch bij onze Regeering eenigen
twijfel bestaat over de vraag of de Schelde
Nederlandsch territoir is, en dat dus een
vervoer van troepen of welk ander oorlogs-
transport dan ook, langs de Schelde eene
schending van onze neutraliteit zou beteekenen.
En dan rijst dadelijk de vraag, of het niet
onbillijk, ja ongeoorloofd is, om een nabuur,
waarmede we op den meest vriedschappelijken
voet verkeeren, te verdenken van een voor
nemen, om onze uitdrukkelijk kenbaar ge
maakte en door hem aanvaarde neutraliteits-
verklaring te willen schenden, en dit te meer,
tegenover Engeland, dat, naar zijn uitdruk
kelijke verklaring, den oorlog heeft aanvaard,
ter verdediging der geschonden Belgische
neutraliteitmij dunkt, dat zoo bezien, bij
niemand een dergelijke verdenking mag op
komen en zoo toch, terstond zal worden
losgelaten.
Is er dus geen logische redenen om aan
schending onzer neutraliteit te denken, dan
kan zich toch de vraag voordoen of Engeland
zich niet genoodzaakt zou zien, om, wil het
België ter hulp komen, om den val van zijn
centraal red uit te beletten, langs de Schelde
troepen naar Antwerpen te vervoeren.
Aannemende, dat Engeland op dit moment
daartoe de noodige troepen beschikbaar zou
hebben wat evenwel volgens de onlangs
afgelegde verklaring van lord Kitchener niet
het geval kan zijn dan staat het te over
wegen, of het ter hulp komen van België op
die wijze, de beste, of zelfs maar een enkele
goede kans van slagen aanbiedt.
Vooreerst zij dan opgemerkt, dat uit dit
vervoer of de poging daartoe noodzakelijk de
oorlogstoestand met Engeland zou intreden en
als gevolg daarvan het voorgenomen troepen
vervoer zoo niet onmogelijk worden, dan toch
een zoodanige vertraging zou ondergaan, dat
de hulp naar menschelijke berekening, te laat
zou komen.
En wat
Bolswardsche Courant
op RIJWIEL., RIJTUIG, en AUTOBANDEN
waarborgt soliditeit.
