1914.
53ste Jaargang.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 82.
Uieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Zondag 11 October.
BAKKERSVERGADERING.
H»
BINNENLAND.
VOOR
Afzonderlijke
ver
heid,
Vrijdagmiddag twee
was, de treinenloop
Hulst kan onmogelijk aan alle
cursussen te geven voldoen,
ook als leerares werkzaam is
hygiëne
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
reductie ten zeerste af.
van het H. O. „Opheffing
„contractueele aankoop”
na algemeene stemmen aan-
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Prov. Friesche Fer. „het Groene Kruis”.
18e Alg. Vergadering te Leeuwarden.
Deze vergadering, gehouden te Leeuwarden,
uur in het Oranje-hotel
van tegenwoordig in aan
merking genomen, vrij goed bezocht.
De agenda vermeldde, behalve de gewone
werkzaamheden, een drietal punten van meer
algemeen belang. Voorstel I van het Hoofd
bestuur luidde „de alg. vergadering machtige
het H.B. met ingang van 1 Januari 1915
een vaste leerares te benoemen voor het geven
van moeder- en bakercursussen, op een salaris
van f 800 per jaar.”
Wonseradeel, 8 Oct. Het bieten- en aard-
appelrooien gaat maar wat vlot dezen herfst;
de arbeid schiet aardig op. Sommige velden
blauwe aardappelen geven dit jaar verbazend
veel kleine, veel meer dan andere jaren. Aan
sommige loven zitten vaak 5 a 10 groote en
50 stuks kleine. Voor rooiers, zoekers en
verbouwers erg werkzaam en schadelijk.
Witmarsum, 8 Oct. Onze coöperatieve
boterfabriek, voor een paar jaar aanmerkelijk
met koellokalen en ijsbergplaatsen vergroot,
blijkt thans alweer te klein. De vereeniging
heeft besloten, na ontruiming van eenige
woningen het front en de gebouwen nogmaals
te vergrooten. De aanbesteding van een en
ander vindt spoedig plaats.
Belgische vluchtelingen naar Friesland.
Leeuwarden, 7 Oct. We vernemen, dat
bij het provinciaal comité voor huisvesting
van buitenlandsche vluchtelingen, tal van
aanbiedingen, zoowel uit de stad als uit de
provincie, binnengekomen zijn, die vluchte
lingen herberg zouden willen verleenen. Onder
deze aanbiedingen zijn verschillende van pen
sionhouders, die ’t zij het gewone, ’t zij ver
minderd logeergeld vroegen; doch ook tal
van aanbiedingen kwamen in, die het karakter
van philantropie hadden, waarin gratis huis
vesting aangeboden werd. Tal van personen
boden aan, Belgische kinderen als eigen te
verzorgen.
eenigszins gebak met een deel tarwebloem te
kunnen leveren. Door den Minister is voor
geschreven dat de meelfabrikanten minstens
3/4 van de hun verstrekte tarwe als onge
build meel moeten afleveren, en dat zal ten
gevolge hebben, dat weldra overal uitsluitend
kropbrood of zoogenaamd bruinbrood wordt
gebakken inplaats van het gebruikelijke witte
brood.
De heer Burgemeester bekwam daarop het
woord en noemt het al een bijzonder feit
dat hij een vergadering als deze mag bij wonen.
Toch is hem dit aangenaam, want dan kunnen
de belangen der burgerij met de bakkers
besproken worden. Hij brengt een compliment
aan deze vereeniging die door hare welwil
lende eensgezindheid het nemen van andere
maatregelen onnoodig heeft gemaakt. Waar
uw Voorzitter sprak, dat hier een anderen
weg is ingeslagen dan elders wel werd gedaan,
dan is dit te danken aan de solidariteit der
bakkers. Voor deze medewerking zegt hij
dank, en ook hij hoopt dat geen maatregelen
van dwang hier noodig zullen zijn. Zulke
maatregelen geschieden niet uit zucht om zich
in ’t particuliere bedrijf te mengen, maar
worden genomen in het belang der burgerij.
Het doel dezer vergadering is dan ook, om
eenige besprekingen te houden en maatregelen
te treffen met het oog op den huidigen toe
stand. In samenwerking met uwe vereeniging,
zoo besluit Z.E.Achtb. is het mijn streven
in gemeenschappelijk overleg te handelen, en
over te gaan tot die maatregelen, welke in
’t belang zijn der geheele gemeente.
(Applaus).
Bolsward zit door den oorlog in brood-
zorgen. Dit moet men niet opvatten in den
gewonen zin van dat woord, n.l. dat ieder zorg
heeft voor zijn brood, met andere woorden:
zorg om in zijn levensonderhoud te voorzien.
Die zorg bestaat altoos en is er voor velen dan
ook niet beter op geworden nu de algemeene
malaise heerscht in handel en industrie. Waar
wij hier spreken van broodzorgen bedoelen wij
het in meer beperkten, letterlijken zin: er
heerscht bezorgdheid dat ons gewone brood
niet meer verkrijgbaar zal zijn.
Een werkstaking onder de bakkers misschien!
Neen, allerminst is dit het geval, maar er
is geen goed bakmeel te krijgen en de aan
wezige voorraad zal weldra verbruikt zijn. Er
staat dus een broodnood voor de deur, naar
men vreest. Deze vrees betreft, dat begrijpt
men, niet slechts onze stad, maar de geheele
provincie, ons geheele land, ja haast alle
landen van Europa. Door den oorlog is de
scheepvaart over zee gestoord en alzoo de
geregelde invoer verbroken.
Buitengewone omstandigheden vorderen
buitengewone maatregelen, en onze Nederland-
sche regeering, dat mag gezegd worden, tracht
door krachtig in te grijpen in de economische
toestanden, te bewerken dat de toestand der
voeding en den gewonen maatschappelijken
gang van zaken zoo geregeld mogelijk blijft
voortgaan.
Om te voorkomen dat door speculanten de
prijzen der eerste levensmiddelen niet noode-
loos worden opgedreven, zijn de voorraden
over ’t geheele land nagegaan, en is door de
Regeering een maximumprijs bepaald. Ingeval
de eigenaren der voorraden onwillig zijn hun
waren tegen den vastgestelden prijs af te staan,
wordt er van Rijkswege, tegen vergoeding der
normale waarde, beslag op gelegd, en dan wordt
die waar tegen billijken prijs beschikbaar
gesteld, naar gelang er behoefte aan is. Om
niet te uitvoerig te worden, mogen wij daarop
niet verder ingaan, en zullen ons bepalen tot
onzen stedelijken toestand ten opzichte den
meelvoorraad. Wij moeten er dan melding
van maken, dat onze Bakkersvereèniging j.l.
Woensdag een vergadering hield om met het
Hoofd der Gemeente de zaak te bespreken
en te overleggen.
Wat wij op die vergadering, waar de pers
opzettelijk ook was uitgenoodigd, vernamen,
willen wij in hoofdtrekken meedeelen.
Op die vergadering waren tegenwoordig,
behalve dus de heer Burgemeester onzer
Gemeente, 17 bakkerspatroons. De voorzitter
der vereeniging, de Beer D. Steensma, opende
met een gepast woord. Hij wees er op, dat
deze vergadering op een ongewoon uur en op
een dag midden in de week wel bewees, dat
wij tegenwoordig leven onder zeer bijzondere
omstandigheden, een toestand zoo vreemd,
dat men het vroeger als een onmogelijkheid
zou hebben beschouwd, dat men zou moeten
vergaderen om besprekingen te houden hoe
men aan meel moet komen. En toch dit is
op 't oogenblik het geval, in sommige plaatsen
is de meelvoorraad reeds zoo goed als op en
moesten de autoriteiten zich er reeds mee
bemoeien o.a. in Leeuwarden, Deventer en
andere plaatsen. Ook in onze stad eischt de
ineelvoorziening de zorg van de bakkers en
heeft onze Burgemeester zich er mede op de
hoogte gesteld. De weg door Zijn Edelacht
bare ingeslagen, is evenwel een andere als te
Leeuwarden en elders reeds is geschied. Met
de hier reeds jaren bestaande bak kers vereeni
ging trad hij in overleg, Spr. brengt den
heer Burgemeester dank voor het in die ver
eeniging gesteld vertrouwen, en hij roept hem
’t welkom toe in deze vergadering. Ook brengt
hij hulde aan de welwillende medewerking
van alle heeren bakkers om als eerste maat
regel geen kleinbrood meer te bakken; Spr.
put hieruit de hoop, dat ook in ’t vervolg
allen zullen medewerken om middelen te bera
men om zoo goed mogelijk in deze moeilijke
tijden de stad van brood en vooral van goed
brood te voorzien.
Ook wil Spr. de vertegenwoordigers der
verschillende plaatselijke bladen een welkom
toeroepen, omdat zij de burgerij zullen willen
inlichten dat de genomen en nog wellicht te
nemen maatregelen niet zijn in het belang
der bakkers, zooals dat door sommigen beweerd
wordt, doch voortvloeien uit de noodzakelijk-
en om zoolang mogelijk althans nog
men hier voorloopig nog „half om half” zal
bakken.
Over roggebrood werd ook gehandeld, doch
omtrent den prijs werd nog geen beslissing
genomen. De maximumprijs, zooals die op ’t
oogenblik door het Ministerie werd opgegeven,
is niet in overeenstemming met den roggeprijs,
wat men toeschreef aan ’t verschil tusschen
Groninger- en buitenlandsche rogge. Men zal
afwachten welke prijzen door den Frieschen
Bakkersbond worden gesteld, en de heer
Burgemeester stond dit* voorloopig toe.
Ook over slijterij en het aan huis bezorgen
van het brood werd gesproken, waarbij duidelijk
uitkwam dat men ook rekening met den om
trek dient te houden, wijl sommige bakkers
nog al een beduidenden afzet hebben buiten
de stad.
Aan de vele besprekingen was te merken,
dat hier niet zoozeer de vakbelangen op den
voorgrond traden, maar meer gezocht werd
naar middelen om bij allen het bedrigf gaande
te houden en tevens om de burgerij ter wille
te zijn om zoolang mogelijk nog de gewone
bakwijze vol te houden.
Aan het einde bracht de Voorzitter zijn
dank aan den Burgemeester voor diens bemidde
lende tusschenkomst en hij had het vertrou
wen, dat men hier met onderling overleg in
goede harmonie zou trachten deze moeilijke
tijden door te komen.
De Burgemeester sluit zich aan bij deze
woorden. Ook hij vertrouwt dat allen zich
stipt zullen houden aan de gemaakte overeen
komst en dat de genomen maatregelen ten
goede zullen komen aan de burgerij zonder
dat hij genoodzaakt zal zijn tot krassere
maatregelen over te gaan.
Ook de persmannen kregen bij het vertrek
een bedankje mee voor hun tegenwoordigheid,
terwijl hun werd verzocht het publiek in te
lichten dat de genomen maatregelen een nood
zakelijkheid zijn geworden, om niet spoedig
geheel zonder wittebrood te zitten. Het is
ook de vurige wensch der bakkers, dat door
aan voer van buitenlandsch graan weldra de
oude toestand in hun bedrijf kan te.rugkeeren.
Voorloopig dient de burgerij zich hoofdzakelijk
te behelpen met bruin brood, of, zooals zij
het noemden „half om half.”
Er werd vervolgens eene bespreking ge
houden, waaruit bleek dat de bakkers te zamen
ongeveer 8000 kilo tarwebloem per week
verwerken, en de voorraad van allen te zamen
ongeveer 32000 kilo bedraagt, zoodat als
men op de gewone manier doorwerkte, met 4
weken de voorraad totaal zou zijn uitgeput.
Enkele bakkers hebben flinken voorraad
anderen hebben niets meer, doch nu wordt
door hen die nog hadden, collegiaal afgestaan
aan degenen die er om verlegen zijn. Dit
gerieven nu, moet onder controle gaan, eiker
is door den Burgemeester opgaaf gevraagd van
de hoeveelheden, die men meent te kunnen af
staan. Dat bedraagt op heden nog 68 zak
en dat wordt beschouwd als een reserve voor
raad. Daarvan kan, die zelf niet meer heeft,
hoogstens 1 zak per dag bekomen onderling
te regelen naar gelang der behoefte, wijl de
een grooter om zet heeft dan de ander. In de
commissie van controle werden nu benoemd
de Burgemeester en twee bestuursleden. (Voor
zitter en Secretaris.)
De Burgemeester deelde nog mee, dat hij
zal trachten goed bakmeel aan te koopen,
want van regeeringswege worden daartoe reeds
pogingen aangewend; echter de schepen van
Amerika ondervinden in zee soms belemmering
door den oorlog, zoodat men er niet vast op
kan rekenen.
Over de regeling van afgifte en aanvraag
om meel wordt vervolgens gesproken, doch
dit is minder een algemeene zaak. Ook worden
besprekingen gehouden over de manier hoe
men voortaan het gebak zal maken, en dan
is bepaald, dat ter besparing van tarwebloem,
geen kleinbrood meer wordt gefabriceerd. Men
zal zich toeleggen op het bakken van krop
brood, dat is voedzaam en wordt verkrijgbaar
gesteld voor 11 cent per brood van 1 pond.
Dit wordt gebakken van half ongebuild meel
en half tarwebloem. Er is nog al gewoon
wittebrood te krijgen, maar de Burgemeester
wees er op, dat met een paar weken de meel
voorraad opnieuw zal worden nagegaan en als
er in dien tusschentijd geen gelegenheid komt
om bloem aan te koopen, dan zal de ver
houding weer anders worden, om te zorgen
dat zoolang mogelijk wordt voorkomen, dat
men geheel zonder wittebrood zou zitten.
Op de vergadering was aanwezig een bruin
brood zoo als het thans volgens voorschrift
in Leeuwarden wordt gebakken. Dit brood
werd met //kennersoogen” aan een nauw
keurige beschouwing onderworpen en allen
getuigden, dat ze voor 11 cent hier nog wel
iets zouden leveren, althans nu nog, dat het
Leeuwarder brood overtrof. Er werd opge
merkt dat Bolsward nog in betrekkelijk gun
stige positie verkeert ten opzichte van den
meelvoorraad. In verscheidene plaatsen in
Holland wordt geheel geen wittebrood meer
gebakken, terwijl het bruin brood op vele
plaatsen met bloem gebakken wordt en
De bespreking werd ingeleid door den voor
zitter, die begon met een warm woord van
hulde te brengen aan Mej. van Hulst, te
Harlingen, voor alles wat zij op het gebied
van baker- en moedercursussen reeds heeft
gedaan voor het G. K..
Algemeen was men overtuigd van het nut
dat de aanstelling eener leerares zou kunnen
stichten. Een enkele afdeeling zag echter het
groot belang der zaak niet in en vroeg
(’t zal bij wijze van badinage bedoeld zijn)
„hebben wij dan zoo’n krom en verdraaid
geslacht, door al die slechte bakers.”
Er werd door het H.B. gewezen op alles
wat er vóór te zeggen was een titularesse te
benoemen. En dat is er veel, heel veel. En
dan, Mej. van
aanvragen om
temeer daar ze
op het gebied van hygiëne en ziekenverpleging.
Verschillende stemmen uit de vergadering
lieten zich hooren. De zaak is mooi, zoo hoorden
we zeggen, maar kunnen we in deze dagen
overgaan tot eene nieuwe vaste jaarlijksche
uitgave van f 800. Een ander wilde meer
geven, ’n eerste klas kracht moet meer salaris
hebben.
Jawel, beweerde weer het H.B., maar die
f800 kunnen we nog wel betalen; buitendien
moeten we noodig iemand hebben om in den
vacantie-tijd als vervangsterder wijkverpleegsters
op te treden. Dat kon de leerares voor b. en
m. dan opknappen, in den zomer is het toch
misschien een minder geschikte tijd voor
cursussen.
„Leeuwarden” kwam met een bemiddelings
voorstel, om namelijk den termijn van in
functietreding niet te stellen op 1 Januari
a.s. maar zoodra tijdsomstandig-
heden het toelate n.
Dit amendement werd gesteund, het H. B.
nam het over, waarna met op 1 na algemeene
stemmen het gewijzigde voorstel werd aange
nomen.
Wat betreft het „schema” waarnaar de in
structie zou worden ingericht, kreeg het H. B.
vrijheid van handelen, met recht van afwijking
van het voorgestelde plan, als tijd en plaats
dat zouden vereischen.
In de volgende alg. verg, (in 1915) zal
het H. B. komen met een afgerond voorstel
over de baker-opleiding.
Nu kwam het 2e Bestuursvoorstel aan de
orde, dat handelde over de plaatsing van het
Leeuwarder ziekenrijtuig te Heerenveen,
het opzeggen van het contract met de firma
Jager en Wierda te Heerenveen, en de tarief
regeling voor vervoer met de nieuwe zieken
auto.
Enkele afgevaardigden hadden bezwaar tegen
het voorstel om eene korting te verleenen
van 25 pCt. op het tarief van vervoer voor
on- en minvermogenden, leden van aange
sloten vereenigingen. (Minvermogenden zijn
volgens de toelichting zij, die in de H. O.
hunner gemeente óf niets betalen, óf voor
een belastbaar inkomen van niet meer dan
f 300 zijn aangeslagen.) Voor meer reductie,
dus verhooging der korting, waren er o. a.
Bolsward en Akkrum, Witmarsum, Marssum,
Arum. Een speciaal voorstel van Bolsward,
dat aanwilde op het stellen van een tarief-
uniform van boven de 40 K.M. op f 7.75
werd verworpen.
Ook al doordien werd verwezen naar eene
bepaling in het contract dat er 6000 K. M.
moet worden gereden. Het H. B. raadde
hooging van
Het 3e voorstel
van het instituut
werd met op één
genomen.
Bij de rondvraag liet zich o. a. een stem
hooren, die aandrong op verbetering der
finantieele positie der wijkverpleegsters. IJlst
deed de vraag „hoe krijgen we meer bezoek
op onze vergaderingen.
Aan ’t eind der bijeenkomst werd mede
gedeeld dat de heer P. de Vries nu 25 jaren
geleden te Groningen was gepromoveerd tot
arts. Hem werd warmen dank gebracht voor
alles wat hij heeft gedaan voor onze zaak,
zoodat men hem vrij kon noemen de propa
gandist van de Groene Kruis-idée.
Er was ook eene jubilaresse in ons midden,
die er echter niet over gesproken wil hebben.
Daarom zwijgen we verder, maar willen toch
zeggen hulde, groote hulde aan mej. PP PP
’t Was een belangrijke vergadering.
Ws,
Bolswarclsche Courant
