Nieuws- en- Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
Donderdag 22 October.
H EVE
53ste Jaargang.
1914.
Verscliijnt Donderdags en Zondags.
No. 85.
TERUGBLIK.
BINNENLAND.
VOOR
A fzonderlijke
Fr.
de
mogen
de
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Fabriek Hevea, Hoogezand (Groningen.)
Hennaarderadeel, 18 Oct. De collecte
voor het Kon. Nat. Steuncomité heeft in de
dorpen dezer gemeente opgebracht f 2021.23.
Friesche Zuidwesthoek, 19 Oct. Het
melkvee loopt nog «op het mooie weer”
gras is er zeer weinig meer in de weiden:
de storm van onlangs, de nachtvorsten, de
droogte en niet te vergeten de vele magen,
die er gevuld moeten worden, nu het met
den herfstafzet van dit vee niet vlot loopt,
hebben de voorraden doen verdwijnen als
sneeuw voor de lentezon. Slaat dus het weer
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
Hepk. Nieuwsbl. v.
Moord.
Zondagnamiddag werden justitie en politie
te Leeuwarden gewaarschuwd, dat een tremmer
bij de gasfabriek een buurvrouw met een mes
zou hebben doodgestoken. Het slachtoffer,
vrouw De Jong, moeder van vier kinderen,
zou van den dader lasterpraatjes hebben ver
spreid die hem zijn betrekking zou hebben
gekost. Zaterdag had reeds een woordenwisseling
hierover plaats gevonden, waarvan het slot
was, dat de politie, op verzoek van de vrouw,
een oogje in ’t zeil zou houden. Zondagmiddag
echter werd de ruzie hervat. De dader ging
met zijn zwager het huis, waarin De Jong
met zijn gezin woont, binnen. In bet portaal
trapten zij de deur van de door De Jong
bewoonde kamer open. De tremmer trok een
mes en bracht de vrouw een steek in de
borst toe. De getroffene liep de straat op en
zakte daar ineen. Eenige burgers droegen
haar een woning binnen, waar zij eenige
oogenblikken later overleed.
De dader werd aangehouden, legde een vol
ledige bekentenis af en werd in het huis van
bewaring opgesloten. Ook werd zijn zwager
aangehouden. Alg. H.
Het vergaan van de „Automaat'*.
De firma Van der Meer en Van den Arend,
te Rotterdam, aan wie het stoomschip «de
Automaat” behoorde dat onlangs door het
noodweer is vergaan, beeft, nadat aan het
bestuur van de zeeliedenvereeniging «Volhar-
ding” inlichtingen waren verstrekt omtrent
den toestand der gezinnen van de omgekome
nen, schriftelijk aan de organisatie medege
deeld dat er aan de gezinnen een uitkeering
van een jaar gage zal plaats hebben, hoewel
de oorzaak van de schipbreuk niet aan de
oorlogsomstandigheden schijnt te wijten te zijn.
In de Uitkijk, het orgaan der «Volhar-
ding”, wordt deze daad der firma met waar-
deering vermeld. Folk.
Een telegram.
Door 300 vluchtelingen te Vlissingen is
het volgend adres aan den Minister van Binnen-
landsche Zaken gezonden, waarin zij mededeelen
gaarne naar Antwerpen terug te gaan, doch
dat zij dit niet durven. //Wie geeft ons de
verzekering”, aldus het telegram, «dat wij geen
slavendiensten zullen hebben te verrichten en
mee te werken aan de finale verwoesting van
ons onschuldig vaderland Wie geeft ons de
verzekering, dat ons leven zal voorden ont
zien en dat wij niet noodeloos zullen worden
geprikkeld op ondragelijke wijze?
«Excellentie, wij hopen op een woord van
de Nederlandsche regeering, in haar stellen
wij vertrouwen, en dat vertrouwen wordt nog
versterkt door de onuitsprekelijke dankbaar
heid, die ons bezielt jegens het onuitputtelijk
gastvrije Nederlandsche volk en zijn edele
Vorstin. Mocht onze edele gastvrouw, de
Nederlandsche regeering, er toe kunnen be
sluiten te zeggenkeer terug naar de plaats
waar ge gezaaid hebt, wij zijn zedelijk over
tuigd behoudens onvoorziene verandering
der oorlogskansen dat die stap u niet be
rouwen zal, dan, Excellentie, zullen wij niet
aarzelen met een handdruk en een traan af
scheid te nemen van uw volk, dat dank zij
zijn onvolprezen gastvrijheid, in het boek onzer
historie zich een bladzijde in gulden letters
vulde naast een pagina, beschreven in bloed.
«Leve Koningin Wilhelmina en haar door
luchtige Gemaal 1
«Leve de Nederlandsche regeering!
«Leve het Nederlandsche volk!”
Farkens-prijzen.
Men schrijft aan de Arnh. Ct. uit den
Gelderschen Achterhoek
’t Is schrikbarend hoe snel de prijzen van
de varkens in eenige weken gestegen zijn.
Eenige dagen na het uitbreken van den oorlog
werden de varkens gretig verkocht voor 16
cent per 1/2 kilogram, levend gewicht, op
vele markten zelfs goedkooper, op het oogen-
En nu kom ik ten slotte met ’n dringende
vraag, een klemmend verzoek Zijt gij het
met mij eens dat met alle ten dienste staande,
wettige middelen moet gestreefd worden naar
eene volkomen onmogelijkheid van Krijgvoeren
in de toekomst? Zoo ja, sluit u dan aan bij
de Vredesbeweging, niet bij tien-of honderd
tallen, maar bij duizenden en tienduizenden
Verkondig het in de woningen, fabrieken,
kantoren, werkplaatsen, van af de kansels,
Protestantsche en Catholieke, in de Synagoge
overal en altijd dat het oorlogvoeren een daad
is van ruw geweld en allerminst in staat is
geschillen op te lossen, omdat het in werkelijk
heid niet bewijst aan welke zijde het recht
maar wèl aan wiens zijde de macht is.
ArbitrageZiedaar het parool in
toekomst. Friesche Courant.
blik betalen de export-slachterijen reeds 33
cent per 1/2 K.G.
Gelijk te begrijpen valt, is dit een gevolg
van den drukken uitvoer van varkensvleesch
naar Duitschland, terwijl het vetmesten van
varkens ten gevolge van de hooge veevoeder-
prijzen zeer beperkt is. Er ligt iets onbillijks
in, dat wij den Duitschen nabuur van vleesch
voorzien, terwijl hij, naar zijne bewering, vol
doende proviand heeft en daardoor het vleesch
goedkooper kan verkoopen dan in ons land.
We zagen in een der Duitsche grensbladen
varkens- en rundvleesch voor 60 pf. per
pond geannonceerd. Is dit niet kras
Het blijkt hieruit, hoe noodig het is, dat
de Regeering in het belang der Nederlandsche
bevolking, den uitvoer vooreerst verbiedt.
Van Ameland wordt gemeld:
Op de kruinen onzer duinen
Staat een vuurkolom geplant,
Die met luister in het duister,
Als een helder kustlicht brandt.
Ten N. W. van het dorp Hallum verheft
zich Amelands trouwe wachter, de vuurtoren.
Hij werd in het jaar 1880 gebouwd, onder
de regeering van Koning Willem III. Zijn
hoogte bedraagt ongeveer 58 M. Wanneer gij
toegang tot ’t groote licht begeert, wendt gij u
tot den opzichter, die te midden der wachters
woont. Nadat gij uw verzoek hebt voorgedragen,
biedt hij u èen lijvig boekwerk aan, waarin
gij uw naam, beroep en woonplaats schrijft.
Hierop wordt de dienstdoende wachter opgebeld,
terwijl gij u intusschen langs een miniatuur-
straatweg naar den toren begeeft. Spoedig staat
gij voor het gebouw, dat geheel van ijzer is
opgetrokken. Nadat de deur ontsloten is, ziet
gij eens in het rond, waar gij o.a. een stand
beeld van den straks genoemden Oranjevorst
ontwaart. Gij volgt den licht wachter naar boven,
veertien trappen op, ieder bestaande uit 19
treden! Uw voetstappen klinken hol en luid,
als in een onderaardsch gewelf. Op sommige
verdiepingen is gelegenheid, uit te rusten. Na
een vermoeiende klimpartij bereikt gij tenslotte
het reuzenlicht, dat ’s avonds zijn heldere
stralen in een wijden omtrek uitzendt. Prachtig
is alles ingericht. Na alles te hebben bezichtigd,
betreedt gij den ommegang, waar gij met
een Hinken kijker gewapend een mooi
gezicht hebt op de naburige eilanden en vele
plaatsen aan de Friesche kust. Bij zeer helder
weder kunt gij zelf de torens van Leeuwarden
onderscheiden. Er wordt wel eens beweerd,
dat het licht van dezen colossus tot bij Joure
zichtbaar is. Welk een lichtsterkte! Ziet, lezers!
nu heb ik u in gedachten de Amelandsche
vuurbaak doen beklimmen. Hij is een bezoek
overwaard. N. Harl. Ct.
Niet-levering van tarwe- en roggebloem.
De rechtbank te Haarlem beeft heden
uitspraak gedaan in de zaak tusschen twee
bakkers en de firma Westzanen Laan te
Wormerveer, inzake de niet-levering door de
firma van tarwebloem en roggebloem, zooals
voor het uitbreken van den oorlog tusschen
partijen was gecontracteerd. De rechtbank
overwoog, dat het beroep van de gedaagde
firma op het telegram van den minister van
landbouw, handel en nijverheid, waarbij de
maximum-prijzen werden vastgesteld, niet
opging, omdat daarbij niet was uitgemaakt,
dat niet tegen mindere prijzen mocht worden
geleverd. De rechtbank overwoog verder, dat
de door de gedaagde firma aangevoerde over
macht niet had bestaan, en dat haar voorraad
voldoende was geweest om de voor-verkoop-
contracten uit te voeren. De rechtbank ver
oordeelde daarom de firma Westzanen Laan
om aan den eenen bakker binnen 14 dagen
te leveren 75 balen tarwebloem, ieder van 50 Kg.
tegen den prijs vanf 11.621/2,en aan den anderen
bakker 300 balen roggebloem in partijen van
50 balen tegen den prijs van f 9.121/2. en
veroordeelde verder de firma tot vergoeding
van alle schade, door het niet op tijd leveren
geleden, op te maken bij staat, en ver
oordeelde eindelijk de firma iu de kosten van
het rechtsgeding. N. R. Ct.
Men meldt aan de N. R. Ct;
Het Belgische spoorwegpersoneel te Baerle-
Nassau heeft thans op eigen gelegenheid een
spoorwegdienst georganiseerd tusschen de Hol-
landsche grens en Turnhout. Menschen, die
ervan gebruik maken, betalen aan het perso
neel wat zij anders voor een kaartje moeten
betalen, en het geld wordt onderling verdeeld.
Zijn er Duitsche soldaten in de nabijheid,
dan rijdt de trein niet en blijven de rijtuigen
en de locomotief op Nederlandsch gebied.
Ik heb daarna nog velen gesproken, mannen
van «de post”, van de «statie”, van tram en
booten, renteniers, kooplieden en Goddank
bij enkelen nog een glimlach mogen te
voorschijn roepen op het bleeke gelaat, een
weerspiegeling van hoop en vertrouwen op
de toekomst, wanneer de «Dutser” zou zijn
verdwenen en vrede en rust zou zijn terug
gekeerd in de landsdouwen waar eensConscience
woonde en zijne werken schreef ook voor de
eenvoudige bewoners van de Kempen en van
Waesland, die niets liever wenschen dan in
vrede te leven op het kleine plekje van Gods
aardbodem, hun ter woon gegeven, maar waar
thans de hel in al zijne verschrikkingen
hoogtij viert
Dinsdag, op den middag, ben ik nog even
gaan kijken bij den maaltijd der gasten,
bediend door de goede feeën met onvolprezen
toewijding. Nog zie ik het glundere gelaat
vóór mij van den «pater familius”, dapper
den dampenden teerkost aansprekende te
midden der zijnen, maar waar tevens in tranen
nederzat de dochter, met moeite de spijs
nuttigende, slikkende tegen den prop in de
keel. Arme meid En beide, de geestelijke
toevallig daar zijnde en ik, beproefden spontaan
het meisken moed in te spreken na zóóveel
door haar dapper gedragen leed
In het heden
Ligt ’t verleden,
In het nu wat worden zal.
O dat de woorden van den dichter
bewaarheid worden, opdat uit het nu,
loutering, moge geboren worden den nieuwen
mensch, bezield met een innig streven naar
bet ideaal belichaamd in Hem, wiens leven
enkel liefde was en wiens woorden «Wat
gij den minste uwer broederen hebt gedaan,
dat hebt gij aan mij gedaan”, ter harte zijn
genomen in deze droeve tijden ook door
Leeuwarden’s burgerij
Terwijl ik dit schrijf gewordt mij de mede-
deeling dat wederom uitgewekenen in het
Noorden kunnen worden verwacht. Gij zult
ze, evenals gij zulks reeds deedt, ontvangen,
nietwaar, mannen en vrouwen, ieder in zijne
kwaliteit met al de blijmoedige en dienende
liefde, allen zult gij wederom op uwen post
zijn«leden van het Steun-Comité”, stoere
mannen onzer burgerwacht, zusters der
barmhartigheid van het Roode Kruis, Genees-
heeren, Leger des Heils-officieren, padvinders
die, ik erken het met groote voldoening, recht
hebben op eene «eervolle vermelding”. En
waar wederom veel zal worden gevergd van
de mannen der bureau’s die met regelmatige
snelheid de omvangrijke administratie voeren,
en van hen die belast zijn met het bewaren
der openbare orde in deze beteekenisvolle
dagen, daar zij een wèlgemeend woord van
waardeering ook tot hen gericht, ook zij zullen
de dagen der groote volksverhuizing van Oct.
1914 ongetwijfeld als een der meest bewogene
perioden in hunne ambtelijke loopbaan boek
staven
Hierheen, hierheen, mijn lieve, goede heeren,
Zoo aanstonds neemt het schouwspel een begin
’t Zal allergeestigst en vermaak’lijk zijn.
(Madach Tragedie van den Mensch).
Het was een calvariestoet die in den nacht
van Maandag op Dinsdag den weg aflegde van
station naar Beursgebouw te Leeuwarden.
Drommen menseden, in dichte rijen achter
elkander opgesteld, wachtten uren lang ge
duldig in den konden Octobernacht op de
komst der slachtoffers van den oorlog die ge
voerd wordt in het land van Breijdel en de
Coninck, de heldenfiguren uit benauwende
tijden die het oude Vlaanderenlaud heeft door
staan. Bereden politie, wier gestalten zich
afteekenden hoog boven de menigte, bewoog
zich kalm heen en weder, den doortocht vrij
houdende voor de gasten, bannelingen, slacht
offers van den wreeden oorlogsgodEn boven
dat alles scheen de maan in een der laatste
phases, af en toe zich verschuilende achter
bet wolkenfloers, alsof ook zij rouw droeg
over de groote tragedie op hare mede planeet
de aarde zich afspelende.
Daar binnen, in het Beurs- en Waagge
bouw, is alles in volle actie. Hooge autori
teiten, personeel van het Steun-comité, de
Burgerwacht, Heilsleger, Roode Kruis, Pad
vinders, dames en heeren, allen waren gereed
voor de ontvangst van de opgejaagde Zuid-
Nederlanders. Eindelijk openen zich de deuren,
de spits der sombere optocht verschijnt, de
«Via Dolorosa” is afgelegd!
Eene herhaling van de treurige incomste
der vorige week, doch thans duurt het langer
voor de laatste der arme menschen binnen
de gastvrije poorten zijn intrede heeft gedaan
Gij zult mij, lezer, ontslaan van de ver
plichting u in bijzonderheden nogmaals mede
te deelen, wat gij reeds vroeger in de bladen
hebt kunnen lezen.
Het zou een droef herhalen zijn van de
misère die ginder in het Koninkrijk België
der bevolking is beschoren.
Maar denkt u een oogenblik in, in de ge
moederen der menschen, verdreven uit huis
en hof, uit den «boogert”, uit hunne vrien
delijke huizen aan den Steenweg, in de Kem
pen, het land.van Waes, aan den zoom van
de stroomen, eens bezongen door den onver-
gelijkelijken braven pastoor Guida Gezelle of
uit de huizen aan Keizerlei en Groote markt
van de stad, de groote koopstad aan de
Schelde! En waarom dat alles?
«Wat hebben wij dan toch gedaan, mineer
om zulk een «tempeest” te moeten door
maken? O gij kunde het nyt begriepen wat
het zeggen wil dagen en nachten deur te
brengen in den kelder zulle, met het gesoem,
geplof, gesis en ontploffen van granaten en
kartetsen boven het boofd. Wat hebben we
toch gedaan?”
Ik bleef het antwoord schuldig, gedachtig
aan den passieven rol ons opgelegd en die
wij tot het einde zullen vervullen, al vlijmt
en priemt het door ons hart, al balt zich de
vuist en smoort er een vloek tusschen de
samengeperste lippen! Wat hebben wij ge
daan mineer? Ik wees den braven huisvader,
wiens geheele hebben en houden daar voor
hem stond op een tafeltje, op den grooten
zegen die er was gelegen in het feit dat
Holland buiten het «tempeest” was gebleven
waardoor het een toevluchtsoord voor hem eu
zijne landgenooten was geworden.
Maar overigens... en om het gesprek een
andere wending te geven, liet ik hem een
sigaar opsteken, die blijkbaar lekker smaakte.
En waar moeten wij nu naar toe Ik
beduidde hem dat voor alles was gezorgd en
voor allen een goede legerstede was bereid
op Friesland’s bodem, waar geen hagel van
ijzer en lood den slaap zoude komen storen
zooals ginds in Vlaanderenlaud.
Ik heb afscheid van den man en zijne
familie genomen met een handdruk misschien
zien wij elkaar nooit weder, maar wel blijft
de indruk bij mij achter dat allen vervuld
waren van grooten dank en blijdschap voor
de goede zorgen waarmee men hen omringde.
om, dan zal de weidegang vroeger dan onder
normale omstandigheden moeten eindigen en
gaan de staldeuren open.
In de boerderijen zal ter oorzake als boven
vermeld het stalbeslag zeer groot zijn dezen
winter. Geen hoekje in de saten blijft onbenut
voor stalgelegenheid, en voor de fourage
worden zeer uitgebreide maatregelen genomen,
o.a. door aanschaffing van honderden hecto
liters aardappelen en duizende kilogrammen
voederbieten.
Bolswardsche Courar
op RIJWIEL», RIJTUIG» en AUTOBANDEN
waarborgt soliditeit.
