en Advertentieblad
Nieuws-
Bolsward en Wonseradeel.
1
6
Verschijnt Donderdags en Zondags.
54ste Jaargang.
1915.
No. 13.
Mars wordt wild - zelfs in vergelijking
tot zijn gewonen vorm van razernij.
Zondag 14 Februari.
BINNENLAND.
I
i
VOOR
Afzonderlijke
de leening, waaruit
10
a.
ïi
zoo
den
I
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad it telefonisch aangesloten onder No. 4.
Gaasterland. Meldden wij de vorige week,
dat bij den landbouwer P. Roskam een paard
den staart was afgesneden, thans is dit weer
gebeurd bij L. Visser te Oudemirdum.
Op het gebied van strooperij zijn de geïn
terneerden echte meesters; menig haasje wordt
door hen verschalkt; tweemaal zijn er Belgen
gesnapt, doch zij laten het nog niet, zoodat,
als het zoo doorgaat, wanneer de geïnter
neerden alhier nog wat blijven, met hun ver
trek de hazen ook voor een groot deel ver
dwenen zullen zijn. Van visschen zijn het
ook eerste liefhebbers, dagelijks kan men een
aanzienlijk aantal op verschillende plaatsen
de hengelsport zien beoefenen. Gisteren werd
door mr. P. J. Troelstra een bezoek aan de
verschillende kampementen gebracht. Hij werd
rondgeleid door den kolonel, welke hem over
de toestanden inlichtte. Naar het scheen, be
viel hem den toestand, de omstandigheden in
aanmerking genomen, goed. Dagelijks komen
er nog Belgische vrouwen hun geliefden be
zoeken, doch niet in die mate als een week
of tien geleden, doch er zijn ook al ver
schillende dier vrouwen, die zich alhier tijde
lijk hebben gevestigd. De meesten schijnen
dat wegens de financiën te kunnen doen,
doch er
voorzien door te wasschen
neerden.
aan de
1
neutrale er
doet, waarvan
national” in
zijn ook, die in hunne behoeften
voor de geïnter-
Ook zijn er Belgen, die bij anderen
werken, bij den boer, timmerman, kleermaker
en zelfs aan het stobberoeien. Dit heeft een
bedenkelijke zijde, want, aangezien zij den
kost voor het eten hebben, werken zij voor
minder loon en drukt dat onwillekeurig de
loonen der eigen arbeiders naar beneden en
dat is diep treurig in deze tegenwoordige
dure tijden. O. N,
en, wat Engeland zich zelf toestaat, zal het
moeilijk niet kunnen toestaan aan Duitschland,
dat buitendien zelf baas is over zijn daden
en niemands permissie noodig heeft om die
maatregelen te nemen, welke het noodig acht.
Doch de tegenmaatregel wordt onmeteüjk
verzwaard door Engeland’s misbruik van de
neutrale vlag. Daardoor zal, wil de tegen
maatregel eenig effect hebben, tegen de neutrale
vlag moeten worden opgetreden van Duitsche
zijde. En dat is niet de schuld van Duitsch
land; dat is de schuld van Engeland. Indien
de neutrale handel, die bij zijn scheepvaart
niet altijd de als gevaarlijk aangeduide zeeën
kan vermijden, schade en groote schade be
loopt, dan zal hij dat dank kunnen weten
of verwijten aan het land, dat voor zijn koop
vaardijvloot de eigen kleuren verbergt en de
voor in de plaats stelt en aldus
het //Institut de droit inter-
1913 getuigde als: z/moyen
perfide et barbare”, een zzvalsch en bar-
baarsch middel”.
En wat dan te zeggen van de zzwilde”
razernij, die b.v. de London Skipping Gazette
een belooning doet uitloven aan het eerste
koopvaardijschip, dat een Duitsche duikboot
tot zinken brengt? Hier worden dus de
koopvaardijschepen tot een soort van oor
logsschepen en aangezien zij voortaan met
den zegen van de Britsche admiraliteit de
neutrale vlag kunnen voeren, zullen we weldra
eene oorlogvoerende, de neutrale vlag voerende
Engelsche koopvaardijvloot hebben.
Wat moeten de Duitsche schepen daartegen
over doen Elk neutrale-vlag-voerend schip
kan een Engelsch schip zijn en elk Engelscb
schip kan als oorlogsschip dienst doen. Zullen
nu de Duitsche schepen moeten wachten, totdat
het zaakje zich heeft opgehelderd en zij pre
cies weten, waarmede zij te doen hebben
Of zullen zij, het gevaar van geramd of be
schoten te worden niet afwachten, doch van
uit de verte hun vernielende treffers op de
neutrale-vlag-voerende bodems afzenden? Na
tuurlijk doen zij het laatste en wie zou het
hun kwalijk nemen Engeland met zijn mis
bruiken van de neutrale vlag heeft dit uit
gelokt.
We hebben ons in onze dagelijksche arti
kelen, voor zoover dit, menschelijkerwijs ge
sproken, mogelijk is, steeds geplaatst op het
standpunt: wat is recht? Niet wie iets deed,
doch wat er gedaan werd, willen we beoor-
deelen. Thans komt het ons voor, dat Engeland
een slecht voorbeeld geeft aan de wereld en
eene wijze van oorlogvoeren wil volgen, die
indruischt tegen de eenvoudige, nuchtere op
vatting van wat eerlijk is en recht.
Men meldt uit Maastricht
N. R. Crt.
Met het oog op de verhoogde belastingen,
die er in België worden geheven van de af
wezigen, wilden vele Belgen die zich hier ter
stede bevinden, naar hun land terugkeeren.
Dit blijkt echter voor de meesten een onmo
gelijkheid. Immers sedert enkele dagen is van
Duitsche zijde het bevel afgekondigd, dat
Belgen, zoowel mannen als vrouwen, van 16
45 jaar niet meer in België worden toege
laten. Zij krijgen dus geen passen, wanneer
zij niet een pas kunnen vertoonen, waarmede
zij uit Belgie zijn gekomen. Daar nu de meesten
reeds van het begin van den oorlog af hier
zijn, toen het passenstelsel nog niet was inge
voerd, zijn zij gedwongen, tegen hun wil die
verhoogde belasting te betalen.
Smokkelen.
Men schrijft uit Valkenswaard aandeTW:
Plotseling is er in het grensverkeer een
opvallende stilte ingetreden. Er worden slechts
zelden passen uitgegeven. Wie het vertrouwen
van den Duitschen commandant te Neerpelt
heeft, betaalt nu drie francs per dag. De pas
is dan geldig van v.m. 8 tot n.m. 4 uur.
Er is door de Belgen veel met den smokkel
handel verdiend. Betaalt men hier in Neder
land 12 centen per liter petroleum, in België
varieert de prijs van 50 tot 70 centen per
liter. Vooral in het binnenland, in Diest,
Aerschot en... Leuven zelfs, waar de smok
kelaars hun waren weten te leveren, worden
zeer hooge prijzen besteed.
Verschillende grensgemeenten hebben maat
regelen getroffen om den smokkelhandel tegen
te gaan. Daardoor worden de smokkelaars in
hun werkje bemoeilijkt. Door de nieuwe bepa
lingen inzake het grensverkeer door den Neer-
peltschen commandant, is nu de smokkelhandel
ook aanmerkelijk in omvang afgenomen.
Bij de Ned. Drukkers- en üitgevers-
Maatschappij C. Misset te Doetinchem is ver
schenen zzNederland en de Oorlog” eene
waarschuwing en opwekking, door H. Philippi,
ritmeester der cavalerie O.-I. L.
Schr. meent, dat men in Nederland met de
mobilisatie nog niet half gedaan heeft, wat
moest gedaan worden. De toestanden zijn
z.i. veel ernstiger dan in de eerste dagen van
Augustus, al moge het oogenblikkelijke oor
logsgevaar zoo groot niet zijn. Onze macht
van 250.000 man acht hij nog te klein, om
door een tegenstander ontzien te worden, als
economische of strategische voordeelen hem
tot schending van onze onzijdigheid verleiden.
Met deze macht kan men slechts een gedeelte
van ons land verdedigen. Zijn, zegt hij, Fries
land, Groningen, Overijsel en Gelderland, zijn
de landen ten zuiden van de groote rivieren,
minder Nederlandsch dan Holland en Utrecht?
Een oorlog dreigt cp ons grondgebied ge
voerd te worden. Nu zijn echter liniën van
veldversterkingen, mits goed bezet en goed
verdedigd, frontaal slechts met ontzaggelijke
opofferingen te nemen. Daarom moeten nu
reeds stellingen in gereedheid gebracht worden
langs onze geheele grens; van Bergen op
Zoom tot Stevensweert, van Stevensweert tot
aan den Dollart.
Deze lijn van 460 tot 500 K.M. moet
natuurlijk door de noodige manschappen ver
dedigd worden, maar naar den Duitschen
maatstaf 11 millioen soldaten op 65 mil-
lioen inwoners zouden wij in geval van
nood 1 millioen man op de been kunnen
brengen. Ook de landstorm moet onder de
wapenen, meent schr., en daarbij de vrijge
stelden.
zzVan onze weerbare mannen van 20 tot
40 jaar zijn op dit oogenblik onder de wapens
een betrekkelijk klein gedeelte van de weer
bare mannen van 20 tot 35 jaar, bij lange
niet de helft. Zij moeten allen worden ge
oefend, zoo spoedig mogelijk, om als de nood
aan den man is, tegen den vijand te worden
gebruikt. Voor zoover de wet dat niet toelaat,
moet de wet gewijzigd worden”.
De bezwaren van gebrek aan officieren,
kader, oorlogsvoorraad enz. zijn, meent schr.,
te overwinnen. Hij geeft ook aan, hoe men
toch niet veel meer menschen tegelijk onder
de wapenen behoeft te houden.
Bedolven.
Te Enschedé waren de arbeiders Post en
Hovenier gistermiddag bezig met het graven
van fundamentsleuven voor een te bouwen
rijwielfabriek, toen geheel onverwacht de
zijmuur van een aangrenzend onbewoond per-
De Arnhemsche Conrant schrijft
Deze prachtzin vinden we in eene corres
pondentie van den Berlijnschen medewerker
van de Nieuwe Rotterdamsche Courant. We
wilden, dat we hem zelf bedacht en geschreven
hadden, zóó typeerend vinden we hem. De
oorlog is soms de uiting van iets wat op
razernij lijkt. En nu en dan komt die razernij
op een punt, dat om zoo te zeggen het
razende nog overtreft. De Berlijnsche brief
schrijver, dien we noemden, karakteriseert dien
toestand met wildheid, die nog erger is dan
de //gewone razernij”.
Zijne woorden schijnen ons met juistheid
de wijze van strijdvoeren te kenschetsen, die
thans in Europa zal worden gevolgd. Daarbij
bedoelen we speciaal den na 18 Februari a.s.
intredenden staat van zaken, aangekondigd
door de Duitsche marine staf en gericht tegen
de scheepvaart, ook de neutrale, in een deel
der zeeën, die Engeland en Ierland omspoelen,
en in het Engelsche Kanaal. We willen hier
mede niet zeggen, dat Mars ook al niet sedert
lang zzwild” geworden is op het continent
van ons werelddeel, doch voor heden willen
we ons uitsluitend bepalen bij de nieuwe vlaag
van wildheid van den onbarmhartigenkrijgsgod.
Over die maatregelen van Duitschland,
waarbij ook de schepen der neutrale landen
gevaar loopen, en over den voorloopig reeds
bekend geworden tegenmaatregel van Engeland,
het aanbevelen het zal wel, zooals bij de
(/Lusitania”, bevelen worden I van het
voeren van de neutrale vlag zouden wij hier
wel eene in alle nuchterheid, en zonder ons
met eenige zz Juristerei” of bestaande of bijna
bestaande regelen van zeeoorlogsrecht of
volkenrecht in te laten, ons oordeel willen
zeggen. In ons blad is reeds meermalen èn
door generaal Jhr. van der Goes èn door de
Redactie die zaak belicht met de hulpmiddelen,
die kennis van die rechten en wetten te
hunnen dienste stelde. We gaven daarmede
den keizer wat des keizers is; met de
conclusie, waarop we uitliepen, bereidden we
echter dit praatje met ethische beschouwingen
over het geval voor. We zeiden reeds, dat
we er vanavond nog eens een balletje over
zouden opwerpen. Welnu, we doen dat en
bekijken het dan eens, dezen keer alléén, van
het standpunt van een doodgewoon eerlijk
mensch met gezond verstand. Ook die moet
af en toe zich in dezen bangen tijd wel
kunnen uitspreken. Hij moet lucht hebben
door het openen van een veiligheidsklep, want
de atmosfeer is zwaar van stikstof.
Het voeren van de neutrale vlag door de
schepen der oorlogvoerende partijen van
welke zijde dan ook vinden we oneerlijk.
Het moge voordeelig zijn het blijft oneerlijk.
En het is niet alleen een oneerlijke daad, die
hem, die haar pleegt, voordeel bezorgt,
het is een oneerlijke daad, die anderen, welke
niet de vijanden zijn, nadeel berokkent. Het
spreekt toch van zelf, dat de vertrouwen
wekkende macht, die er zit in het voeren
van de neutrale vlag door de neutralen, ver
nietigd wordt, wanneer allen, óók de schepen
der oorlogvoerende mogendheden, diezelfde
neutrale vlag gaan voeren. Door dit feit wordt
de neutrale vlag gewantrouwd, geminacht en
tot een vijandelijke vlag gemaakt.
Het is, na alles wat we sedert acht en
veertig uur gelezen hebben, duidelijk, dat de
Britsche admiraliteit inderdaad de order
verstrekt heeft aan de Britsche koopvaardij
schepen om de neutrale vlag te voeren, zooals
zij dit reeds gedaan heeft en daaraan is
gehoorzaamd in het geval van de
(/Lusiiania”. Wat is nu het gevolg? Dit, dat
Duitschland’s marine, zijn onderzeeërs of wat
ook, die als tegenmaatregel tegen het ver
hinderen van de scheepvaart naar Duitsche
havens door Engeland thans wil trachten een
deel van de Engelsche scheepvaart te beletten,
na 18 Februari elke neutrale vlag zal wan
trouwen en in ieder schip waarboven de
neutrale vlag wappert, een vijandelijk schip
vermoedt.
Den tegenmaatregel van Duitschland, hoe
onaangenaam ook voor de neutralen, die daar
van last zullen ondervinden (al schijnt Duitsch
land tegenover hen zeer gematigd te willen
optreden), dien tegenmaatregel hebben we
begrijpelijk gevonden. Wie kaatst moet den
bal verwachten. Sla je mij, ’k sla je weer,
ceel naar beneden stortte en beiden daaronder
werden bedolven. Ze werden levend te voor
schijn gehaald en per brancard naar het
ziekenhuis vervoerd. Post kwam er goed af,
Hovenier kreeg inwendige kneuzingen.
Alg. Hndbl.
Staat van beleg en oorlog.
Naar het Haagsche Correspondentiebureau
verneemt, heeft het bij Koninklijk besluit in
staat van beleg en in staat van oorlog ver
klaren van eenige deelen van het land, voor
zoover die niet reeds in dien staat verkeerden,
ten doel beter de orde te kunnen handhaven
in die streken.
Geldleening gemeente Amsterdam.
Zonder hoofdelijke stemming heeft de Am-
sterdamsche Gemeenteraad besloten om bij den
Staat der Nederlanden een geldleening aan
te gaan van f 10.000.900.
De Regeering heeft te kennen gegeven, dat
zij geen teruggave zal vorderen zoolang de
omstandigheden de gemeente beletten tot een
publieke leening onder aannemelijk te achten
voorwaarden over te gaan.
De gemeente zal voor het voorschot dezelfde
rente te betalen hebben, als de Staat zal
hebben te voldoen voor
bet wordt verstrekt.
Assurantie ter zee.
De correspondent van het Hndbl. te Rot
terdam meldt
De Duitsche verzekeringsmaatschappijen, die
door middel barer agenturen in de laatste
paar maanden ijverig meeteekenden tegen
molest, hebben thans order gegeven zulks te
staken, in het bijzonder wat de vaart op
Engeland betreft. In verband ook wel hier
mede zijn de molestpremiën der Nederlandsche
maatschappijen in deze en ook in andere
vaarten eenigszins verhoogd.
Interneeringskamp Oldebroek.
Aan De Vlaamsche Stem wordt van
dezer geschreven.
Generaal Dossin, daartoe gelast door den
Belgischen staat, heeft vandaag een bezoek
gebracht aan het interneeringskamp. Na de
troepen in oogenschouw genomen te hebben,
sprak hij zijne tevredenheid uit over hun
kleeding en beval hen aan veel zorg te dragen
voor hun kleederen, daar de Belgische staat
al de beschikbare stoffen noodig had voor de
soldaten aan de vuurlinië. Ook berispte hij
het slecht gedrag van eenige belhamels, die
de anderen ophitsen en die in de meening
zijn, dat er geen onderscheid in graad bestaat
onder de geïnterneerden. Er zou later, eens
in België teruggekeerd, persoonlijk rekenschap
moeten gegeven worden van alle doen en
laten.
Hij ried de manschappen aan geduld te
hebben en zich niet al te licht ontevreden te
toonen, daar zij inzien moesten, dat zij, alhoe
wel zij niet vrijwillig in Nederland waren,
zich toch dankbaar moesten toonen voor de
Nederlanders, niet alleen omdat zij zoo goed
dat maar kan, hier onder dak en veilig zijn,
maar ook omdat dit Rijk honderdduizenden
daklooze Belgische vluchtelingen geherbergd
beeft en nog herbergt.
Hij zou ook trachten allen bezigheid te
verschaffen volgens hun vak, want vadsigheid
is des duivels oorkussen.
Een algemeen handgeklap bewees dat de
geïnterneerden het met hem eens waren.
Daarna bezocht de generaal de barakken.
Eervoer zonder geleidebiljet.
De Rijks- en gemeentepolitie te Avereest
d. Reest heeft proces-verbaal opgemaakt
tegen de directie der Dedemvaartsche Stoom-
trammaatschappij wegens het laten vervoeren
van rogge zonder geleidebiljet en tegen den
conducteur D. wegens het vervoeren van rogge
zonder geleidebiljet. Men ziet de behandeling
dezer zaak met belangstelling tegemoet.
Een beschilderd behang.
Eenige jaren geleden kocht de gemeente te
Barneve.d een oud pand, waarop thans de
eiermarkt gebouwd is. Bij het afbreken van
het oude huis vond men in een der kamers
een met Bijbelsche tafereelen beschilderd
behang, dat voor eenige eeuwen, blijkbaar
door een groot kunstenaar, vervaardigd was,
En hoewel het schilderstuk in zeer verwaar
loosden toestand verkeerde, werd toch besloten
het doek naar een oudheidkundig museum
o.ver te brengen. Thans echter is het doek aan
een antiquair verkocht voor f 150.
Arnh. Cl,
Bolswardsche Courant.
I
