No. 23.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
54ste Jaargang.
1915.
Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
I
r
r
i uigui cii'iuagflhijn
1
H
De Oorlog*.
FOCKE S. KLEIN, Harlingen.
Het doel en streven van „Tesselschade.”
Zondag 21 Maart.
BINNENLAND.
n
INGEZONDEN.
VOOR
afzonderlijke
bevat
Duitsch
2e.
3e.
f"
haar arbeid in den
voorts door alle
het doel der
i
borduurwerk, enz.
en bazaars te verkoopen.
onvermogende beschaafde
productief maken; doch
waren betrekkelijk gering
doende om
i
Theedrinksters, die KLEIN’S
THEE van 20 ct. per ons, 25
ct. per vierdel, nog niet hebben
gedronken, noodigen we uit
deze Thee eens te probeeren;
ze is mooi grof, zonder stof,
schenkt goudgeel, heeft een
volle, geurige smaak en is zeer
waterhoudend.
THEEHANDEL
Voor wesrverkoopers verkrijgbaar:
Te Bolsward bij Wed. J. J. LEMSTRA.
n Makkum bij W. v. d. GOOT.
onzinnige verwoesting voorkwam, had toch
een oneindig belangrijk resultaat, daar het
geheel onvoorziene mogelijkheden en nieuw
leven tot resultaat had. Daarom heeft het geen
zin, nu reeds de zekerheid te willen hebben,
welk resultaat in dezen oorlog zal worden
bereikt en welke de voorwaarden zullen
moeten zijn, waarop de vrede tot stand zal
komen, daar de eigenlijke, de meest vér
strekkende resultaten van den wereldoorlog
toch niet in een vrede, die mogelijk spoedig
naar andere middelen
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 60 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
I»
zal worden gesloten, zal kunnen worden vast
gelegd. Ook de aanleiding tot den oorlog is
onder een ruimeren blik gezien van weinig
belang nooit beeft de geschiedenis zulk een
tegenstelling gekend tusschen de oorzaak van
een oorlog en haar werkelijke gevolgen. In
Frankrijk en Servië zoowel als in Duitschland
heeft deze oorlog ongekende gevoelens van
vaderlandsliefde, offervaardigheid en moed naar
voren gebracht, waarvan de nawerking zich
nog lang in* het volkskarakter en in de
geschiedenis der volken zal doen gevoelen.
Wanneer er een grond van waarheid ligt in
de bewering der Duitschers, dat Duitschland
dezen oorlog niet heeft gewild en dat men
Duitschland het zwaard in de hand heeft
gedrukt, dan is het toch nog veel meer waar,
dat Frankrijk, althans het Fransche volk,
dezen strijd niet begeerde en bet is wel merk
waardig, dat juist dit land zulke ongekende
en onverwachte daden in dapperheid en
offervaardigheid te zien geeft, terwijl België,
dat in het geheel niet was voorbereid, in de
annalen der geschiedenis eeuwig den meest
eervollen naam zal dragen.
{Buiten verantwoordelijkheid, der Redactie.
fokker kan zijn bedrijf
In verband met boven
van uitvoer, heeft de Minister
een Rijks-Centraal Bureau
den afzet van varkens en
De Nieuwe Courant schrijft
Bij het lezen van de tallooze berichten,
waarin telkens weer sprake is van een ander
land, dat in den grooten Europeeschen oorlog
dreigt te worden betrokken, komen ons on
willekeurig de volgende woorden in de gedachte,
die lang voor dezen oorlog werden geschreven,
maar die thans meer dan ooit van toe
passing zijn
„Wij lijden en doen anderen lijden.
Meer weten wij niet”.
Het is voor de strijdenden niet voldoende
te weten, dat de vijand evenzeer lijdt als het
eigen land ook andere volken moeten in het
groote conflict worden betrokken en het
nationale egoïsme juicht bij ieder symptoom,
dat er op zou kunnen wijzen, dat weer een
ander land zich gereed maakt mede te strijden.
Vooral de Entente, die zich al meer zeker
gaat voelen van haar overwinning en weet,
dat tegenover iederen nieuwen bondgenoot,
die Duitschland en Oostenrijk zouden kunnen
verwerven, twee andere gereed staan om de
geallieerden te hulp te snellen. Nu reeds is
de naijver merkbaar tusschen hen, die in
dezen oorlog zijn betrokken en steeds zwaarder
den economischen druk daarvan beginnen -te
gevoelen en de neutralen, en steeds veel-
vuldiger worden de kenteekenen, die ■er op
wijzen hoezeer men tracht ook hen, die tot
nog toe gespaard bleven, mede te slepen, niet
alleen om de overwinning nog grooter en
zekerder te doen zijn, maar ook vooral om
na den oorlog niet een aantal opbloeiende
kleine staten naast, zoo niet tegenover zich
te hebben, die, doordat zij niet aan den oorlog
behoeven deel te nemen, - een grooten
economischen voorsprong zouden hebben
gekregen, niet alleen op den overwonnenen,
maar ook op den overwinnaar.
Slechts zij, die zooveel lijden, dat het leed
van anderen hun geen verlichting meer kan
brengen, komen er toe zich af te vragen
waar is dit alles goed voor, waarom lijden wij
en doen wij anderen lijden
Het is daarom wel merkwaardig, dat de
principieele vraag waarom Europa strijdt tegen
Europa, van de betrokken landen het eerst
in het openbaar is gesteld door een
geleerde.
Prof. Dr. Georg Simmel, uit Straatsburg,
stelde dezer dagen in het Berliner Tageblatt
de vraag „Is deze oorlog een soort epidemische
koorts, zooals die de volkeren kan bezoeken
tegenover ’t Stadhuis, BOLS WARE
Reeds meermalen is mij gebleken dat voor
de Algemeene Nederlandsche Vrouwenvereeni-
ging „Tesselschade,” afdeeling „Bolsward en
Omstreken,” niet genoeg sympathie gevoeld
wordt; waarschijnlijk ligt de oorzaak ervan
hierin, dat ’t doel en streven der vereeniging
„Tesselschade” niet voldoende bekend is. Vele
meisjes en vrouwen die wellicht konden pro-
fiteeren van Tesselscbade's bemiddeling weten
nauwlijks van haar bestaan.
Daarom vraag ik een oogenblik uwe aan
dacht, teneinde in Bolsward, Sneek en Omstre
ken meer belangstelling te wekken voor haar
werk.
„Tesselschade” wérd 44 jaar geleden opge
richt, ten behoeve van de onvermogende
beschaafde vrouw, die toen ter tijde nog bijna
geen gelegenheid had, haar brood te verdienen
en dus geheel afhankelijk was.
In het begin trachtte de vereeniging haar
doel te bereiken door aan deze vrouwen
handenarbeid te verschaffen, vooral naai- en
en dit voor baar in depots
Zoodoende kon de
vrouw haar arbeid
bare verdiensten
en lang niet vol-
in haar onderhoud te voorzien.
De Vereeniging begreep, dat, wilde zij aan baar
doel beantwoorden, zij
moest uitzien.
De algebeele ommekeer in de openbare
meening op dit punt kwam haar te hulp;
de vrouwen zelf begonnen hoe langer hoe
meer in te zien, dat zij niet werkeloos en in
afwachting van giften en gaven behoefden te
blijven zitten, dat zij zelf de handen uit de
mouw konden steken; dat zij hare bekwaam
heden moesten ontwikkelen en dan ook gerech
tigd waren loon voor haar arbeid te vragen,
en nu tracht „Tesselschade” haar te helpen
dit doel te bereiken door de volgende middelen,
omschreven in art. 2 harer Koninklijk goed
gekeurde statuten
le. door haar den weg te wijzen tot het
verkrijgen van opleiding voor een vak;
door haar te helpen in het vinden van
een betrekking;
door haar zoo noodig een geldelijke tege
moetkoming te verschaffen tot het ont
wikkelen barer talenten;
door de vruchten van
handel te brengen en
wettige middelen, die aan
vereeniging beantwoorden.
Er werd door de vereeniging aan elke afd.
en aan elk correspondentschap een bemidde
lingsbureau verbonden, dat betrekkingzoeken-
den en betrekkingaanbiedenden tot elkaar
brengt en waar vooraf nauwkeurige inlichtingen
zoowel naar de eersten als naar de laatsten
worden genomen en door welke in het boek
jaar 1914 600 candidaten geplaatst werden.
Voorts werden er bureaux voor voorlichting
geopend, wier doel het is degenen, die zich
om inlichtingen tot haar wenden, den weg
te wijzen tot bet verkrijgen van opleiding in
het gewenschte vak. Ziju de candidaten niet
Uitvoerverbod van varkensvleesch.
Door den Minister van L. N. H. is met
ingang van 17 Maart de uitvoer van varkens
vleesch in eiken vorm verboden. Hij is tot
dezen maatregel genoodzaakt door de voort
durend stijgende prijzen van het varkens
vleesch hier te lande, welke stijging, naar het
zich laat aanzien, in de naaste toekomst nog
niet tot staan zal komen, zoo geen maat
regelen genomen worden.
In dit verbod van uitvoer dreigt evenwel
het gevaar, dat de fokkers en mesters, ver
ontrust door vrees voor 'n belangrijke daling
van de prijzen, hun bedrijf niet meer loonend
achten en dit zullen staken. Dit dient te
worden voorkomen en daarom worden maat
regelen beraamd, om te zorgen, dat het fok
kers- en mestersbedrijf loonend blijft.
Hiervoor is het echter noodig, den uitvoer
tijdelijk geheel te verbieden, ten einde een
regeling te kunnen treffen, die den minver
mogende in staat stelt,, tot billijken prijs
varkensvleesch en spek te koopen en die
tevens waarborgen geeft, dat de fokkers, mesters
en fabrikanten van vleeschwaren met goed
gevolg hun bedrijf kunnen voortzetten.
In den loop van deze week zijn of worden
te dien einde alle belanghebbenden tot bespre
kingen uitgenoodigd.
Niemand behoeft zich dus te verontrusten
en iedere mester en
rustig voortzetten,
staand verbod
a. ingesteld
tot regeling van
varkensvleesch;
b. benoemd tot directeur van dat bureau
O. Reitsma, secretaris van den Algemeenen
Nederlandschen Zuivelbond te ’s-Graveubage.
bij machte, zelf daarvan de geheele kosten
te dragen en blijkt het dat de noodige talenten
en bekwaamheden aanwezig zijn, dan kunnen
zulke meisjes ook finantieelen steun ontvangen,
hetzij van de afdeeling of het correspondent
schap waartoe zij behooren, hetzij van de
daartoe expresselijk opgerichte fondskas. Zoo
werden in het laatste jaar 105 meisjes en
vrouwen financieel gesteund, tot een gezamen
lijk bedrag van ongeveer f 10.000.
Deze meisjes werden opgeleid voor en in:
muziek, teekenen, vreemde talen, costuum-
naaien, nuttige handwerken, heilgymnastiek
L. O., wis- en natuurkunde, massage, poste
rijen, schilderen, coupeuse, kapster, Engelsche
taal, huishoudster, Ned. taal, bewaarschoolhou-
deres, kinderjuffrouw, tandheelkunde, hoofd-
acte, stenographic, staatsexamen, gymnastiek,
boekhouden, pedicure.
Voor studie worden gratis uit de biblio
theek boeken ter leen verschaft.
Het Maandblaadje wordt aan leden gratis
toegezonden en bevat o.a. advertenties van
allerlei aard.
Om Tesselscbade’s werk zooveel mogelijk
bekend te maken en belangstelling er voor
te wekken, om er zooveel mogelijk vrouwen
en meisjes van te laten profiteeren is geheel
Nederland verdeeld in 75 afdeelingen en corres
pondentschappen. Zoo behooren bij het corres
pondentschap „Bolsward,” de plaatsen: Abbega,
Bakhuizen, Balk, Bozum, Burgwerd, Cornwerd,
Dedgum, Doniga, Elahuizen, Engwier, Exmorra,
Ferwoude, Folsgare, Gaast, Gaastmeer, Gauw,
Goënga, Greonterp, Hartwerd, Harich, Heeg,
Hemelum, Hichtum, Hidaard, Hieslum, Hinde-
loopen, Hommerts, Idsega, Idsegahuizen,Indijk,
Itens, Jutrijp, Kolderwolde, Koudum, Laaxum,
Lutkewierum, Makkum, Mirns, Molkwerum,
Nijega, Nijehuizen, Nijland, Nijemirdum, Offin-
gawier, Öldega, Oldeklooster, Oldemirdum,
Oosterend, Oosthem, Oppenhuizen, Oudega,
Piaam, Poppingawier, Rauwerd, Roodhuis,
Sandfirden, Scharl, Scharnegoutum, Schettens,
Schraard, Sloten, Smallebrugge, Sneek, Sondel,
Stavoren, Sybrandaburen, Tacozijl, Terzool,
Tirns, Tjalhuizen, Tjerkgaast, Uitwellingerga,
Waaxens, Warns, Westhem, Witmarsum, Wom-
mels, Workum, Woudeend, Ylst, Ypecolsga,
Ysbrechtum, Zurich.
Gaarne zou het correspondentschap uit
deze plaatsen bewijzen van sympathie
met haar werk ontvangen, door het zich
aanmelden als lid der Vereeniging, met
een jaarlijksche contributie van f 1.50
bij ondergeteekende.
De Correspondente,
Mevr. T. HOUWING—Korthof.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad ie telefonisch aangesloten onder No. 4.
Jacht op een ontvluchten verpleegde.
Dinsdag ontvluchtte een verpleegde uit het
Rijksopvoedingsgesticht te Leiden en ging het
land in, door de Oegstgeester politie nagezeten.
Burgers hielpen de politie mee en ook de
rij ksveld wachter van Warmond voegde zich
bij de vervolgers.
Het werd een ware klopjacht, eerst door de
polders naar Warmond en van daar naar
Sassenheim. Den geheelen dag tot donker
toe, werd de jongen achtervolgd, die door de
slooten heenliep of zwom en ieder, ~die hem
wilde aanhouden, dreigde te zullen aanvallen.
Door de politie werden eindelijk een paar
revolverschoten op den vluchteling gelost, die
hem in de beenen troffen, doch men kreeg
hem niet te pakken. Gistermorgen werd de
jacht voortgezet. Hbld.
In het ruim gevallen.
Woensdagavond is den werkman C. v. d.
Heuvel op de scheepswerf te Zaltbommel een
ernstig ongeluk overkomen. Bij bet eindigen
der werkzaamheden te 9 uur, is bij als de
laatste der op de in aanbouw zijnde zeeboot
werkenden, waarschijnlijk door de duisternis
misleid, misgestapt en van een hoogte van
ongeveer 10 M. in het ruim gevallen. Niemand
had dit bemerkt. Daar v. d. H. niet thuis
kwam, is men gaan zoeken en tegen 12 uur
’s nachts is hij met gebroken arm en hevig
bloedende gevonden. Met groote moeite is de
man op een matras uit het ruim geheschen
en naar een der kantoren gebracht, waar
dokter van Dort Kroon tegen 1 uur de
noodige hulp verleende. De toestand is zeer
ernstig. Arnh. Ct.
Het varkensvleesch.
Naar aanleiding van het verbod tot uitvoer
van varkensvleesch schrijft De Tijd:
„Dit verbod kwam juist op tijd. Te Am
sterdam was een zeer sterke combinatie slagers
vast besloten, om de volgende week geen
varkens meer te koopen, en de markt aan
den buitenlander over te laten. De kooplieden
konden of wilden zich hierbij neerleggen,
omdat de varkenshouders, opgezweept door de
voor hen» zoo gunstige marktberichten, hun
hokken gesloten hielden en tot f 1.05 per
kilo vroegen, een prijs, waarbij de slagerij het
bijltje erbij moet neerleggen.
Merkwaardig is, dat de enorme uitvoer van
varkensvleesch naar Duitschland aldaar niet
dient voor de directe consumptie, daar men
er nog eigen varkens genoeg heeft. De
Hollandsche geslachte dieren worden evenwel
ingezouten en genieten, als van betere
kwaliteit, de eer in de reserve-magazijnen te
worden opgeslagen”.
De „Onder de Streep” schrijver van
het Alg. H. schrijft
De Belgische visch. Het verhaal is al
niet meer nieuw, maar wij hebben het nog
niet gehad en een voorbeeld van vermakelijke
Brusselsche zwanze is het wel.
Zooals men weet was de Duitsche gouver
neur van België vooral in den beginne zeer
fel op alles wat 'erkeer tusschen de bewoners
en de buitenwereld kon bevorderen of onder
houden. Zoo is er een ware jacht gemaakt
op duiven en ten slotte was er geen duif
meer in heel Brussel. Dit bracht eenige rust
aan de gemoederen eneen politieagent op
een goed idee.
Op zekeren morgen ging hij naar een
Duitschen schildwacht en klampte hem ge
heimzinnig aan met de woorden Wanneer ge
mij beloven wilt niets te zeggen, zal ik u
iets zeer belangrijks openbaren.
De schildwacht zwoer plechtig geheimhou
ding.
Welnu, luister, fluisterde de agent.
De menscben hier in Brussel bedotten uw
gouverneur erg. Zij hebben lak aan die dui-
vendooderij, want ze hebben nu iets veel
beters gevonden. In de Avenue Louise is een
aqarium en de talrijke visschen daarin zijn
sedert weken gedresseerd om brieven of depê
ches over te brengen. De zeer dunne strookjes
worden aan den staart gebonden der visschen,
die in de Senne worden vrijgelaten en dan
direct naar de Schelde en zoo naar Antwerpen
zwemmen. Daardoor komen er nog steeds be
richten dóór. Maar om ’s hemels naam, ver
tel ’t niet over.
Den volgenden dag kon men een gewapen-
den post, bajonet op het geweer, zien staan
voor het aquarium in de Avenue Louise en
mocht in dat gebouw niemand meer in of
uit gaan, zonder nauwkeurig gevisiteerd te
zijn 1
Bolswardsche Courant,
t
I" AUxLUurvuihcu nuiiüiuu^d CU
