No. 29.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
54ste Jaargang.
Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
1915.
i<
FOCKE S. KLEIN, Harlingen.
Werkverschaffing aan Vrouwen.
I
f?
Zondag 11 April.
BINNENLAND.
VOOR
u
f 1.544,14
f 9.720,99
6.052
U. D.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
INGEZONDEN.
C Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
10.413
1.195
I i
-
3,21
100
n
de Fossische Zeitung
van een Zweedsch stoom-
van Brazilië,
Si
De Commissie:
Mevr. M. BANNING.
Mevr. H. EISMA.
Mej. E. v. RINGH.
Mevr. T, HOUWING, Secretaresse.
50 m.M.
46
46
36
38
38
35
I
zoodat het nieuwe kas
saldo is
De meerdere inventaris
waarde bedraagt:
volgens oude rekening f 2.309,87
n rekeniffg 1914 - 5.866,98
-8.176,85
De zilverbons van f 5.
Ofschoon de aanvankelijk gestelde termijn
van inwisseling voor de zilverbons van f 5
voorbij is, zal vermoedelijk de gelegenheid
worden opengesteld om ze alsnog in te wisselen,
zij het dan ook door opzending naar
Amsterdam. Vóór het einde dezer maand zal
echter waarschijnlijk dienaangaande geen
beslissing vallen.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Zoodat het Reserve
fonds bedraagt
Hiervan is belegd in
1914
in 4O/o leening Gem.
Bolsward 1 Mei 1914 f 5.000,
in 41/2 °/o leening Gem.
A’dam, 1 April 1914 - 1.032,65
- 6.032,65
Niet belegd saldo op 31 Dec. 1914 f 3.688,34
De verplichte aflossing bedraagt f 6500,
gespecificeerd volgens overzicht.
Volgens de verordening worden de aflossin
gen op de schulden en de kosten voor aan
schaften van meters, aanleggen van nieuwe
leidingen enz., voldoende geacht voor af
schrijvingen.
22,48
- 4.539,52
Theedrinksters, die KLEIN’S
THEE van 20 ct. per ons, 25
ct. per vierdel, nog niet hebben
gedronken,, noodigen we uit
deze Thee eens te probeeren
ze is mooi grof, zonder stof,
schenkt goudgeel, heeft een
volle, geurige smaak en is zeer
waterhoudend.
THEEHANDEL
Voor weerverkoopers verkrijgbaar
Te Bolsward bij Wed. J. J. LEMSTRA.
u Makkum bij W. v. d. GOOT.
van de zwavelzure ammoniakfabriekgerepareerd
en de walbeschoeiïng voor een groot deel
vernieuwd worden. De geleden brand- en
waterschade aan gebouwen en goederen werd
door de assuradeuren vergoed, die aan de
wal beschoeiing echter moest uit de exploitatie
betaald worden.
Behalve de door brand beschadigde gevels,
deuren, enz. werden dit jaar geverfd de
ammoniakfabriek, de zuiverkisten,depelouzesen
de ammoniakwasher. Voor het noodige verf-
werk aan gebouwen en machines is voor het
volgend jaar een post op de begrooting uit
getrokken.
Van de jalouziekap op het stokerijgebouw
waren de ijzeren jalouzieën aan de Z.-W.zijde
doorgeroest, deze zijn vervangen door houten.
De schutting om het cokesterrein is recht
gezet en voor een groot gedeelte vernieuwd
geworden.
1,53
0,18
Aangespoeld.
Aan het strand te Domburg is een lang
werpig stalen voorwerp van nog niet bepaalden
aard aangespoeld, vermoedelijk een luchtkast
van een watervliegtuig.
Poging tot ontvluchting.
Gistermiddag te ongeveer 1 uur, ontsnapte
uit den celwagen, welke voor het huis van
bewaring te Utrecht stond, aan de Gansstraat,
een persoon, nadat hij eerst den veldwachter
omver geworpen had, en vluchtte hij het
Houtensche pad op.
Er werden vijf schoten op den vluchteling
gelost, echter zonder hem te treffen. Daarop
zette de sergeant van de wacht hem on
middellijk per motorfiets na, had hem spoedig
gevonden en weder gearresteerd.
particulieren
gemeentegebouwen
publieke verlichting 47.100
fabriek, terrein en
woning
abonnement
condensatie, mis
wijzing en verlies
Gasberging,
Deze bleef 2.250 M3. of 79 °/0 van de
grootste etmaalaflevering, die op 31 December
2.860 M3. was.
De klokken der beide gashouders werden
eenmaal geteerd.
De stoomketel no. 3 behoefde geen dienst
te doen, daar met den ketel, die in gewoon
bedrijf was, voldoende stoom geproduceerd
kon worden voor het ontdooid houden der
gashouderkuipen.
Hoedanigheid van het gas.
Het gas was steeds vrij van zwavelwater
stof en ammoniak en gaf geen reden tot
klachten. Waar geklaagd werd over slecht
licht, lag dit in hoofdzaak aan niet goed
geregelde branders of andere oorzaken van
plaatselijken aard.
Het warmtegevend vermogen kan wegens
het ontbreken van een calorimeter niet be
paald worden.
Lemmer, 8 April. Het wil onze visschers
dit voorjaar met de haringvisscherij niet vlot
ten, de geheele aanvoer van onze 90 visschers
die deze visscherij uitoefenen, bedroeg deze
week slechts 2500 tal, terwijl vorige jaren
om dezen tijd van het jaar de aan voer meer
dan eens zoo groot was. Er werd dan ook
nog f 2.50 per tal besomd. N. Sn. Ct.
In een brief aan een Zwitserschen vriend
opgenomen in
vertelt de kapitein
schip, hoe hij, op de thuisreis
in het Engelsche Kanaal driemaal kort achter
elkaar door een Duitsche duikboot werd ge
praaid. Het was op het eind van Februari.
De kapitein wist niets van den duikbootoor-
log hij voerde geen draadlooze telegrafie
en had nooit een duikboot gezien. Toen
de eerste dan ook opdook, dachten hij en zijn
tweede stuurman aan den grooten walvisch
met een bobbel op den rug, en een harpoen
daarin. Kort daarop ging echter in de harpoen
de Duitsche vlag in top.
De kapitein moest alles van zijn schip
mededeelen en kon toen verder stoomen. Het
zelfde gebeurde hem, nog twee malen. Eiken
keer was zijn kennismaking met den Duitschen
kommandant zeer vriendschappelijk.
Bij Dover, binnen het bereik van het
vestinggeschut, werd de Zweed dooreen Engel-
schen torpedojager aangehouden. Een Engelsch
officier kwam aan boord, over wien de Zweed
slecht te spreken is. Bijtijds had hij zijn
scheepsvolk gewaarschuwd- niets van de Duit
sche duikbooten te vertellen. Ten slotte vroeg
de Engelsche officier of de kapitein iets van
de Duitsche zeehonden, zei hij spottend, had
gemerkt. De kapitein antwoordde, dat hij
zich niet geroepen voelde, verraad tegenover
zijn vrienden te plegen. De officier zei daar
op, dat zijn regeering 50 pond sterling gaf
voor elk bericht over de bewegingen van vij
andelijke schepen in Engelsche wateren.
De Zweedsche kapitein wees het aanbod
verontwaardigd af. „U moest u als officier
schamen”, zei hij, „van een ouden Zweed als
ik ben zoo iets te verwachten.
Ook bij de officieren en matrozen van het
Zweedsche schip vroegen de Engelschen naar
Duitsche oorlogsschepen. De Duitsche officieren
hadden daarentegen geen vraag gedaan naar
de Engelschen en ook geen opmerking over
ze gemaakt.
In de Noordzee werd de Zweed nogmaals
door een Duitsche duikboot aangehouden. Na
met den Zweed klaar te zijn, stoomde ze met
volle kracht op de Engelsche kust aan.
N. R. Ct.
Een gelukkige operatie.
Een Belgisch hoofdofficier, die bij het
bombardement van Antwerpen in October
zwaar gewond werd en naar Nederland
geëvacueerd werd zonder geïnterneerd te zijn,
heeft in het gemeente-ziekenhuis te ’s-Graven-
hage met goed gevolg de operatie der
verwijdering van de drie kogels, die in zijn
lichaam gedrongen waren, ondergaan. Sedert
zijn verwonding kon deze hoofdofficier zich
niet dan met behulp van krukken bewegen.
Alg. H.
Aan het VERSLAG van den Toestand en de
Exploitatie dar Gemeentelijke Gas
fabriek te Bolsward, over het
dienstjaar 1914, ontleenen wij het
volgende
Algemeen Overzicht.
De fabriek werkte zonder eenige noemens-
waardige stoornis.
De bijzondere tijdsomstandigheden deden
echter hun invloed gelden op de uitkomsten
van het bedrijf over het algeloopen jaar.
In het begin van de mobilisatie liet het
zich aanzien, dat de aanvoer van steenkolen
groote bezwaren zou ondervinden. Daarom
werd eene partij van ruim 500 ton Eng. kolen
buiten de loopende contracten gekocht van
de Scheepvaart- en Steenkolen-Mij. te Rotter
dam. De Steenkolen Handels Vereeniging te
Utrecht is haar contract prompt nagekomen
de levering van de Eng. kolen, waarvoor met
den heer H. O. A. Henny te Amsterdam
gecontracteerd werd, kon slechts tegen een
verhooging van den prijs geschieden.
De teeraflevering aan de firma A. W. van
der Linden te Amsterdam, moest gestaakt
worden, daar deze firma genoodzaakt was, haar
zaak te sluiten. Daardoor ontstond voor ons
veel moeite met de berging van het teer.
Door B. en W. werden de gasverbruikers
in Augustus aangespoord tot zuinig gas
verbruik de straatverlichting werd zooveel
mogelijk beperkt.
Het gasverbruik is over het geheele jaar
dan ook met slechts 1.68 pCt. toegenomen
en het aantal bijgeplaatste meters bedroeg niet
meer dan 32.
Niettegenstaande dit alles waren definantiëele
uitkomsten gunstig, en bedroeg de netto winst
nog f 6.848.455.
Bestuur en Personeel.
De samenstelling van de Gascommissie
onderging dit jaar eene wijziging, daar de heer
A. van der Meer wegens bedanken als raadslid
tevens ophield Voorzitter der Gascommissie
te zijn. Een woord van dank voor het vele,
dat de heer Van der Meer gedurende een
lange reeks van jaren in het belang der
gasfabriek heeft gedaan, mag hier niet
achterwege blijven. In zijn plaats werd tot
Voorzitter benoemd de heer M. Oberman,
Burgemeester.
In de samenstelling van het personeel
hadden de volgende veranderingen plaats. De
2e fitter J. van Noord werd met ingang van
2 Januari vast aangesteld. Voor de bediening
der straatverlichting werd in tijdelijken dienst
aangenomen I. Idsinga, terwijl de lantaarn
opsteker K. van der Weide, die de gemeente
ruim 41 jaren trouw en eerlijk gediend had,
na bekomen eervol ontslag, gepensionneerd
werd en de beide andere lantaarnopstekers
Sj. Terpstra en J. van der Zee op wachtgeld
werden gesteld. De hulpfitter H. Mooij vertrok
wegens benoeming aan de gasfabriek te Boskoop.
Daar x/3 gedeelte van het personeel onder
de wapenen werd geroepen, moest hierin
voorzien worden door de aanstelling van
tijdelijk personeel. Dit en ook het voorkomen
van 3 ongevallen en een paar ziektegevallen
veroorzaakte nog al eens last.
Gebouwen, terreinen, enz.
De gebouwen ondergingen het gewone
onderhoud. Wegens stormen aan het eind van
het jaar werden vele dakpannen beschadigd.
Tengevolge van den brand van de olieslagerij
van de firma Kingma en Co. moesten bet
pfdak boven de regeneratieplaats en het dak
Drukking,
De automatische regulateur werkt zonder
stoornis en onderhield geregeld in het centrum
der stad een gelijkmatige drukking van 38
m.M.; aan den uitlaat van den regulateur
varieerde deze van 56 tot 40 m.M.
De drukking in het buizennet, gedurende
de uren van het grootste verbruik, blijkt uit
het volgende staatje:
Gasfabriek
Lantaarn No.
v
u
21.759
677.950 M».
Gasprijs.
Deze bleef voor licht- en kookgas 7 ct.,
voor muntgas 8 ct. en voor industriegas 6 ct.
per M3., met de reductie, vastgesteld bij raads
besluit van 2 Mei 1912. Volgens deze rege
ling werd over 1914 gerestitueerd f 113,72.
De bijbetaling van munt gasverbruikers, die
minder dan 180 M3. per jaar verbruikten,
werd ditmaal niet geïnd.
Straatverlichting
Bijgeplaatst werd 1 kandelaber op het Heng-
stepad met twee 2-pits invertlampen, waarvan
1 brander des nachts doorbrandt. De 2-pits
invertlantaarn no. 110 op de Bölgerbrug werd
vervangen door een lage druk sterklicht lan
taarn van 300 k. De lantaarn no. 107 op
de Appelmarkt werd eveneens vervangen door
een 300 k. lamp.
Het aantal lantaarns was aan het eind des
jaars 151 met 167 branders, waarvan 31
hangend, 165 staand gloeilicht en 2 vleer
muisbranders. Om 11,15 worden 68 lantaarn
lichten gebluscht, deze branden ook alleen
gedurende 9 maanden van het jaar, welke
termijn dit jaar tot 6 maanden is beperkt;
de overige lichten branden tot zonsopgang.
In het begin van het jaar werden nog 116
lantaarns van Gafeg automaten voorzien, zoo
dat vanaf 1 Februari de geheele straatver
lichting automatisch aangestoken en ge
bluscht wordt. De besparing aan gas, kousjes
en glazen is over dit jaar reeds merkbaar,
terwijl het groote voordeel dat de verlichting
naar de weersgesteldheid geregeld kan worden,
voortdurend blijkt. De apparaten function-
neeren goed, het aantal dat weigerde bedroeg
over het geheele jaar 1,2 °/0.
Het gebruik aan gas voor de P. V. werd
geraamd op 47.100 M3., terwijl 1374 kousjes
en 62 glazen werden geplaatst, d.i. per brazn-
der aan kousjes 8,2 en aan glazen 0,4.
De kosten van aansteken en blusscben be
droegen over 1914: f 223.25. Door de ge
meente werd voor de straatverlichting ver
goed een som van f 3.500,
Financieel Overzicht.
Uit de Verlies- en Winstrekening blijkt,
dat na afschrijving van f 6.500,en na be
taling van f 3.940,aan rente en f 1.000,
verplichte recognitie aan de Gemeente nog
een netto winst overblijft van f 6.848,455.
Hiervan wordt, ingevolge de verordening, de
helft uitgekeerd aan de Gemeente en de
andere helft komt ten goede aan het Reserve
fonds der Gasfabriek.
Hoofdzakelijk tengevolge van den grooten
voorraad kolen op 31 December 1914 is de
inventaris f 5.866,98 hooger dan op 31 Dec.
1913. Door dezen abnormalen toestand wordt
het kassaldo van het Reservefonds op
31 December 1913 ad f 6.083,66
verminderd met:
le. verschil van meer
dere inventariswaar
de f 5.866,98
en halve netto winst - 3.424,23
f 2.442,75
2e. aanschaffing lan-
taarnautomaten - 2.119,25
Totaal f 4.562,—
terwijl het is vermeer
derd met de rente van
het belegd Reserve
fonds
1, Langebrug
75, Sneekerweg
78, Cnossenlaan
84, Turfkade
106, Marktplein
135, Trekweg
139, Harlingerstraat 39
Gasverbruik.
Totaal werden afgeleverd 677.950 M3. gas,
waarvan werden verbruikt door:
591.431 M3. of 87,24 0/0
0,89
6,95
De Commissie voor Werkverschaffing 1915
heeft in overleg met de Vereeniging „Tessel-
schade” in Bolsward een 8ub-commissie opge
richt die zich belast met aan Vrouwen, die
door de tijdsomstandigheden eene bijverdien
ste zoeken, gelegenheid te geven sokken voor
militairen te breien tegen een werkloon van
50 cts. per paar, de benoodigde wol wordt
verstrekt; nette afwerking vereischte. Zij die
daarvoor in aanmerking wenschen te komen
gelieven zich vóór 15 April a. s. ’s morgens
van elf tot twaalf uur en ’s avonds van half
zeven tot zeven uur aan te melden bij de
secretaresse.
Bolswardsche Courant.
H
V
u
H
H
II
II
u
II
u
II
H
H
U
n
u
n
u
u
u
s
