Nieuws- en Advertentieblad
Bols ward en Wonseradeel.
1
I-
I
I
I
54ste Jaargang.
No. 30.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
1915.
'c-
a
r
ui
Donderdag 15 April.
I
-j
Voor het Kantongerecht.
BINNENLAND.
VOOR
A fzonderlijke
Jy
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
Deze week
een reeds ge-
opgenotnen.
Jl
V
een eigenaar-
merkt hierbij nog op, dat bij herhaaldelijk
klachten ontvangt over het vernielen der
wegen wegens het rijden met te zware vrachten.
Hij zal voor dergelijke overtredingen niet een
lichte boete eischen.
S. S. T. te Arum, reed 6 Maart, ’s avonds
7 uur op een fiets zonder licht.
Bekl. bekent. Zijn lamp wilde niet branden,
en omdat hij op tijd thuis moest zijn, had
bij ’t maar even gewaagd.
Eisch f 1 of 1 dag.
Bekl. vindt dit nog al veel, doch de heer
Ambtenaar antwoordt, dat het al heel laag is
en hij dus wel dubbel tevreden mag
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
en schriesen,
Zitting van Vrijdag 9 April 1915.
Deze zitting werd gepresideerd door den waar-
nemenden Kantonrechter, den heer II. Eisma,
alhier. Daar sedert de mobilisatie de Griffier
in militairen dienst is, wordt diens functie
waargenomen door den heer F. Bruinsma,
alhier. Als ik er nu nog bij voeg dat de
Brigadier wegens ongesteldheid verhinderd was
tegenwoordig te zijn, dan waren bij deze
zitting slechts twee der functionarissen echt,
n.l. de heer Ambtenaar van ’t Openbaar
Ministerie en de Deurwaarder.
Bij deze zitting waren, gelijk wij dat in
de laatste tijden al meer hebben opgemerkt,
weer heel weinig beklaagden aanwezig om zich
te verdedigen tegen de aanklacht. Nadat eenige
kinderzaken in gesloten zitting waren behan
deld. kwam in het openbaar het eerst aan
de orde de zaak tegen
J. Y. en J. v. S. te Witmarsum. De eerste
reed 11 Maart op zijn rijwiel door het dorp
en de ander stond achter bij hem op. De
politie-verordening van Wonseradeel verbiedt
dit bij art. 76a en toen een agent het tweetal
zag aankomen, «waren ze er bij.”
De le beklaagde bekent dat de andere bij
hem op de fiets zat, maar zoo geeft hij te
kennen, de fiets is er expres op gemaakt om
zware vrachten te vervoeren. De fiets kon
het dus best houden. Deze beklaagde scheen
dus te meenen dat de verordening in 't leven
is geroepen in het belang der fietsen, en zijn
kar er goed tegen kon.
De andere bekent ook dat hij een eindje
meereed. Zij wisten wel dat het niet mocht.
Eisch: voor den len bekl. f 1 boete of 1
dag hechtenis. Voor den 2en bekl. (nog geen
16 jaar) teruggave aan de ouders zonder straf.
Het 2de behandelde geval betrof een 3 tal
jongens van Bolsward, althans op 1 Maart
toen de overtreding werd begaan. De beklaagden
behooren tot de vlottende bevolking, want ze
wonen in woonscheepjes, en 1 er van was
niet voor de dagvaarding te benaderen, wijl
zijn tegenwoordige verblijfplaats onbekend is.
Het betrof D. v. D. en R. v. d. S. te Bols
ward en dan de onopgespoorde J. Z. Deze
waren 1 Maart in het plantsoen bij de Sint
Janspoort met steenen aan het pik bossen,
toen er een agent aankwam. De jongens gingen
aan den haal, doch de agent wist ze aan hun
woning later wel te vinden.
De twee verschenen knapen, die eerst ont
kend hadden over de grasperken te hebben
geloopen, bekennen nu bij de zitting hun
euveldaad, echter v. d. S. beweert dat hij niet
wist dat ze niet even op het gras mochten
komen. Als de steenen, waar ze mee speelden,
van het pad dwaalden, moesten zij ze toch
even ophalen. Dat ze zoo hard wegliepen,
toen ze den agent zagen, kwam denkelijk alleen
voort uit een vrees voor de gladde knoopen.
De le bekl. die al eens gewaarschuwd was,
bekent dan ook dat hij wel wist, dat ze daar
niet mochten spelen.
Eisch: voor den len bekl. f 1 boete of 7
dagen tuchtschool, voor de beide anderen, die
jonger zijn, teruggave aan de ouders.
Nu kwam voor: B. v. d. PI. te Wommels,
melkrijder, die onder het beheer van Bürg-
werd op den kunstweg is aangetroffen met te
veel melkbussen op den wagen.
Bekl. bekent dat er 25 kannen van 40
liter en 3 kannen van 30 liter op den wagen
waren, doch hij had niet te veel melk. Er
waren verscheidene kannen bij, die slechts
half gevuld waren. Zijn hoofdbezwaar echter
is dat hij meent niet in Wonseradeel bekeurd
te zijn, en dus ook geen procesverbaal op
grond der verordening van Wonseradeel tegen
hem kon worden opgemaakt.
De agent, die hem bekeurde, geeft op de
kaart de plaats aan, waar hij de overtreding
constateerde. De weg is daar wel in onder
houd bij de gemeente Hennaarderadee], doch
het behoort nog onder het ressort Burgwerd.
Verder wordt aan bekl. beduid, dat de
bekeuring berust op grond van art. 39 van
’t provinciaal reglement, en er dus geen reden
is dat zijn terechtstaan niet rechtsgeldig is,
want al ware het ook een andere gemeente,
dat doet er niet toe, want Hennaarderadeel
behoort ook tot het ressort van dit kanton
gerecht, en niet de aanwezige melk, maar de
inhoudsgrootte der kannen komt in aanmer
king. Deze beklaagde mocht niet boven de
800 liter vervoeren.
Eisch f 5 of 3 dagen. De heer Ambtenaar
gesteld,
zijn.
W. B. te Lollum reed 15 Febr. bij het
dorp Lollum op de fiets, terwijl hij een kind
vóór zich op de stuurstang had zitten. Bekl.
bekent dat hij buiten het dorp wel op de
fiets reed, doch met zijn jongetje aan de
hand het heele dorp door heeft geloopen.
Toen hij het dorp door was, ging hij weer
op de fiets en nam den jongen vóór zich.
De politieverordening van Wonseradeel ver
biedt in de bebouwde kom het rijden van
meer personen op de fiets, dan waarvoor dat
rijwiel bestemd is. Onder bebouwde kom
wordt verstaan elke huizengroep die niet meer
dan 100 meter van elkaar verwijderd staan.
Beklaagde erkent dat er nog 4 huizen builen
aan een kant van den weg staan, en die staan
geen 100 meter van elkaar. Hij meende dat
de bebouwde kom ophoudt waar geen dubbele
huizenrij meer staat.
De heer Ambtenaar acht de overtreding
bewezen, maar rekening houdende met de
omstandigheden zal hij de lichtste straf eischen,
n.l. f 0.50 of 1 dag.
Alle overige strafzaken werden bij verstek
behandeld.
Uitspraak der vonnissen over 14 dagen.
a
j
lossing van deze kwestie een zeer moeilijke,
temeer waar de winst der gasfabriek ook
aanmerkelijk minder zal opbrengen, dan in
normale omstandigheden kon worden ver
wacht. N. Harl. Ct.
Facantie op het water.
De directeur der Zeevaartschool in het
Zeevaarthuis, te A’dam de heer P. Tjebbes
heeft ’n aardig plan, ’n plan, dat als’tuitgevoerd
wordt, er toe kan medewerken om onze jongens
meer dan tot nu toe thuis te doen raken op
het water, het element, dat van zoo groot
belang is voor onze welvaart, voor ons volks
bestaan, zelfs voor onze verdediging. Varen
en welvaren is voor ons noodig, varen op
de zee zoowel als op de kleine wateren die
behooren tot ons inundatie-stelsel. Omgaan
met boot, zeil en roeiriem is voor een
Hollandschen jongen een buitengewoon nuttig
iets. En vandaar dat wij, vooral nu er wel
geen of weinig vacantiekampen zullen worden
gehouden, het denkbeeld van den heer Tjebbes
gaarne meer bekend maken.
Hij schrijft dan
«In de groote vacantie, na 1 Augustus,
wil ik in Gaasterland nabij het Slotermeer
een groot kamp organiseeren voor 100 a 150
jongens en daaraan verbinden een vloot van
15 a 20 vaartuigen van diverse tuigage. Deel
nemers zullen zijn die leerlingen van Zeevaart
scholen, Hoogere Burgerscholen, Gymnasia
e. d., die zich aanmelden, den leeftijd van
16 jaar hebben bereikt en goed kunnen
zwemmen. Allerlei oefeningen en tochten op
de Friesche Meren zullen worden ondernomen,
afgewisseld door fietstochten en marschen in
Gaasterland en door verschillende soorten
sport te water en te landeen en ander
natuurlijk onder deskundige leiding en toezicht.
Geslapen wordt hoofdzakelijk in de tenten
van het kamp en gedeeltelijk op de daarvoor
geschikte vaartuigen, welke in de nabijheid
van het kamp verankerd worden. Alle voor
komende werkzaamheden worden door de
jongens zelf verricht, terwijl voor het koken
van een degelijken pot een scheepskok wordt
geëngageerd. Op een mooie.n dag in begin
Augustus kiest de vloot zee en stevent van
Amsterdam over de Zuiderzee naar het
paradijs voor de zeilsport, naar Friesland’s
merenrijk (bij minder goede gelegenheid gaat
de route binnendoor). De kosten van het kamp
worden over de deelnemers omgeslagen en
kunnen bij flinke deelneming niet hoog
worden, terwijl leerlingen van Zeevaartscholen
reductie genieten en bij gebleken geschiktheid
worden aangesteld tot bootmansmaat. Comman
danten der vaartuigen zijn natuurlijk menscben
van het vak van rijperen leeftijd, om ge
waagde experimenten onmiddellijk te onder
drukken. Bevaren stuurlieden, bekwaam in
’t sloepzeilen, kunnen zich daartoe aanmelden”.
«Zij, die willen medewerken aan het wel
slagen van het plan door materieelen, finan-
cieelen of moreelen steun, gelieven daarvan
mededeeling te doen aan steller dezesde
kosten per deelnemer worden daardoor minder
zoodat de deelnemers uit breeder kring kunnen
worden betrokken”. Alg. H.
De «V. Ct. schrijft:
Een stadgenoot, die juist van een uitstapje
naar Dusseldorp is teruggekeerd, was zoo
vriendelijk ons omtrent de toestanden aldaar
en de heerschende stemming eenige bijzonder
heden mee te deelen.
Voor zijn pleizier begeve men zich voor-
loopig nog niet op reis. Behalve dat de tijds
omstandigheden er niet naar zijn, om aan
pleizierreisjes te denken, is het ook zeer aan
twijfel onderhevig of men wel over de grens
gelaten zou worden zonder bepaald doel,
waaruit de noodzakelijkheid van de reis blijkt.
Onze stadgenoot heeft daarvan de ervaring
opgedaan. Hij moest beginnen met zich de
extra-uitgave van ruim f 10 voor een pas te
getroosten. Aan de grens gekomen, ver
sperden hem twee Duitsche soldaten den weg,
aan wie hij zijn pas moest vertoonen, waarna
hij in een vertrek werd geleid, waar de eigen
lijke ondervraging plaats had. Aan een van
de daar aanwezige beambten moest hij zijn
naam, leeftijd eu qualiteit opgeven, meedeelen
waar hij heen ging en wat hij in Duitsch-
land kwam doen. Vervolgens werd hij naar
een tweeden beambte geleid, die hem zijn
handteekening liet schrijven, naar een derden,
die hem fouilleerde, naar een vierden, die
het onderzoek weer van voren af aan begon.
Op zijn terugweg moest hij andermaal
onder het Caudijnsche juk, onderging dezelfde
ondervragingen en onderzoekingen aan den
lijve en mocht zich vergewissen, dat letterlijk
niets aan de aandacht van de grenswachters
ontging. Andermaal ondervroeg men hem
ook naar zijn leeftijd en toen hij opgaf 51
jaar, maakte men hem opmerkzaam, dat dit
niet klopte met zijn opgaaf bij zijn heenreis
hij had toen 50 jaar gezegd.
Zeer juist, gaf hij ten antwoord, maar ik
ben ook in dien tijd jarig geweest 1
Onze vriend had zich bijzonder geïnteres
seerd voor het vraagstuk van de voeding bij
onze Duitsche naburen. In de eerste plaats
wat betreft het voorname artikel brood. De
qualiteit daarvan was eerst zeer slecht geweest
het gebruik van het nood brood ging gepaard
met maagbezwaren. Maar het was nu beter,
althans voldoende. Het brood, samengesteld
uit een mengsel van tarwe- of roggemeel met
aardappelmeel, was goed verteerbaar. Wie
niet genoeg aan zijn broodrantsoen heeft, kan
dit aanvullen met koek of aardappelen, van
het laatste zooveel dat dit zelfs wordt aan
bevolen.
De levensmiddelen zijn overigens niet duur
der dan hier te lande. De suiker is hier,
uiteraard van wege den accijns, duurder. Zij
kost in Duitschland 26 Pf. Busgroenten
zijn er vooralsnog overvloedig. Het vet is
er tweemaal duurder. Petroleum is er abso
luut niet meer te krijgen.
Op onzen landgenoot maakte het levendige
verkeer van militairen en hun alomtegen
woordigheid grooten indruk. De kazernes te
Dusseldorp waren overvol, zelfs in de dorpen
waren er ingekwartierd. De lichting 1915
was nog niet opgeroepen. Het aantal mili
tairen was daar in de omgeving zelfs zoo
groot, dat hun om beurten 4 weken verlof
werd gegeven.
Ook trof hem het aantal auto’s. Hij zag
een trein met meer dan 190 auto’s in de
veldgrauwe kleur naar het front vertrekken.
De benzine was zoo goed als uitgeput, maar
men had een surrogaat gemaakt, dat even
goed was.
De verkoop van spiritualiën is van 10 uur
’s morgens tot 7 uur ’s avonds verboden en
in drankwinkels zijn zij niet meer te krijgen.
Bier daarentegen was er overvloedig.
Het mondaine leven gaat geregeld zijn
gang; café’s, schouwburgen, kino’s werden
druk bezocht en het verkeer is zoo druk, dat
de trams overvol zijn en men zich ook op
de spoorwegen vaak met een staanplaats of
een plaats in een andere klasse moet behelpen.
Een scherp toezicht wordt overigens ge
houden op het verbruik van levensmiddelen.
Wie betrapt wordt op verkwisting of ver-
morsing van proviand, krijgt gevangenisstraf.
Karren van de O. R. gaan dagelijks langs
de huizen tot het zuinig ophalen van groen-
tenafval, aardappelschillen enz.
Van enthousiasme is niet veel meer te be
speuren alleen komt dit nog tot uiting bij
het vertrek van treinen met soldaten naar
het front, wat onze stadgenoot bijwoonde.
Hij stond toen te kijken van de prachtige
uitrusting, inzonderheid ook wat het schoeisel
betreft. De kerels hadden stevels aan met
dubbele zolen en spijkers en bovendien nog
twee paar laarzen op den ransel.
De Duitscher twijfelt niet aan den goeden
uitslag en blijft overvloedig zijn Liebesgaben
offeren, ook voor de achtergeblevenen.
Ziedaar den totaalindruk van onzen stad
genoot voor zoover het de omgeving van
Dusseldorp betreft.
Jacht op smokkelaars.
De boerenbond te Netterden heeft besloten
met alle kracht de smokkelarij in deze gemeente
tegen te gaan. Daartoe looft zij premie’s uit
voor eiken smokkelaar, die in haar gebied
wordt gesnapt. Voor de veroordeeling van
een paardensmokkelaar wordt f 20 betaald,
voor het aanbrengen van een smokkelaar in
voedermiddelen en andere artikelen f 5. Tevens
zullen deze personen van ’t lidmaatschap van
den Bond ontzet worden. Arnh. Ct.
Paardendief stal.
Te Susteren deed zich weer
dige paardendiefstal voor. Een landbouwer
verrichtte met zijn paard veldarbeid; hij werd
geroepen om in de nabijheid te gaan kijken
naar zijn kudde schapen. De landbouwer
bond het paard vast, doch toen hij terug
keerde zag hij nog juist, dat zijn paard werd
weggevoerd in de richting van de Duitsche
grens. Het paard bereikte veilig met den
dief het //grosze Vaterland,” zegt de Tel,
Witmarsum, 11 April. Vijf weken geleden
kreeg de schippersknecht van Gebr. de Jong
een beet van een hond. Dat is toen wel
erg aangekomen. De persoon toch kan nog
altijd niets verrichten en moet met behulp
van stokken loopen.
Tietjerksteradeel, 9 April,
is ten gemeentehuize alhier
trouwd paar in... ondertrouw
Twee jaar geleden waren deze lieden in
Amerika getrouwd, doch thans wordt dit
huwelijk volgens de Nederlandsche huwelijks
wet voltrokken. Wij maakten de opmerking:
dat het toch ook weer een heel voorrecht
was. Zij mochten nu nog eens bruiloft vieren.
Scharsterbrug 12 April. Naar wij ver
nemen, heeft de Firma E. A. de Boer Zonen
te Joure haar zuivelbedrijf overgedaan aan de
fabriek „Hollandia” alhier, waardoor de werk
zaamheid dier fabriek in den vervolge eene
belangrijke uitbreiding zal ondergaan.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Sneek, 13 April. Aan onze eierenmarkt
werden heden ongeveer 4000 kievitseieren
aangevoerd, terwijl bij de firma v. d. Werf
in «de Drie Friezen” een gelijk getal bin
nenkwam.
Alhoewel bij de opening der markt werd
voorgesteld 8 cent uit te keeren, begreep men
toch spoedig, dat dit cijfer niet door den
beugel kon, waarom 11 tot 13 cent is uit
gekeerd.
Bonte eieren, o.a. tjirken
waren er nog maar enkele.
Lemmer, 10 April. De Gebr. Visser van
Woudsend, zich met een zeilboot op de Lem-
sterbrekken bevindende, werden door een ruk
wind overvallen, waardoor hun vaartuig om
sloeg en beiden te water geraakten. Gelukkig
zag de in de nabijheid wonende sluiswachter
P. Hofman het gevaar, waarin de drenkelingen
verkeerden, spoedde met zijn boot hun te hulp
en wist beiden nog juist bijtijds te redden.
N. Sn. Ct.
De oorlogstoestand doet zich nog voort
durend gevoelen wat de drukte in het scheep
vaartbedrijf te Harlingen aangaat. Hoewel
nog nu en dan booten binnenkomen en er
in elk geval nog iets in de havens te doen
is, kan het verkeer niet vergeleken worden
met dat van vroegere jaren.
De ontvangsten der gemeente zijn dan ook
aanzienlijk gedaald en zullen voorloopig ook
wel niet toenemen.
Voor het bestuur der gemeente is de op-
Bolswardsche Courant
1
