Hieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
No. 50.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
54ste Jaargang.
1915.
E
Donderdag 24 Juni.
Vloeken in het leger.
BINNENLAND.
Zoo is het.
I
VOOR
I
0. N.
Bolswardsche Courant
Afzonderlijke
Fr.
Oostergo.
Gisteravond
de straat-verlichting niet
eigenaar
rokkend
van het vervlogen absolu-
Een overblijfsel, dat, merkwaardig ge-
van verschillende plaatsen
Friesland meldt, heeft het
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
eens een
voor niet vol werd aan-
gewone openhartigheid
in het leger
hij dit soort
zeer spoedig
Uit een der Duitsche bladen geknipt, waar
uit weer eens de misère van de geheime
diplomatie blijkt.
Eerst op dit oogenblik vernemen wij iets
van het bondsverdrag (n.l. het verdrag van
Duitschland, Oostenrijk-Hongarije en Italië)
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Friesland» Westhoek, 21 Juni. Aan enkele
coöp. zuivelfabrieken alhier wordt half geld
of voorloopig geen kaasgeld uitbetaald, omdat
er geen uitvoer is van kaas. Aan de leden
wordt voor volle melk 10 a 12 cent per 2
liter uitbetaald.
op het oogenblik dat het verscheurd wordt.
Meer dan 33 jaar heeft het de wegen onzer
buitenlandsche politiek voorgeschreven. Ge
durende al dien tijd kenden slechts zeer, zeer
weinigen den inhoud. Zoolang het leefde
mochten de volkeren, die er door geregeerd
werden, slechts vermoedens uitennu het
dood is en nog slechts geschiedkundige
waarde bezit, vergunt men ons een blik in
dit merkwaardige document.
De geheime kunst der diplomatie is het
ergste overblijfsel
tisme.
noeg, zijn weg heeft gevonden in het demo
cratisch staatsbestel.
Deze toestand is toch inderdaad een onding.
In de binnenlandsche politiek heeft het parle
ment over alles en nog wat, over het belang
rijkste en onbelangrijkste, te beslissen. In
de buitenlandsche politiek vertrouwt men het
slechts dingen toe, die aan de uiterste grens
der algemeene belangen liggen, b.v. de bizon-
derheden omtrent een koloniale overeenkomst
met vreemde mogendheden.
Het volk mag meepraten wanneer er te
beslissen valt over een verordening omtrent
geitebokken of over de verwerving van een
stuk moerasland in de Kongo.
Maar het volk wordt uitgeschakeld, wan
neer voor tientallen jaren een verdrag twee
rijken moet verbinden en daardoor wellicht
over oorlog en vrede, groei of ondergang van
een gansche natie zal worden beslist.
Zoo was het. Zoo mag het niet blijven.
Dit eene behooren alle volkeren tenminste
uit dezen vreeseiijken oorlog te leeren. Alle
volkeren, want allen lijden er bijna evenzoo
onder. Allen hebben met hun bloed de
fouten van een verkeerd diplomatiek stelsel
uit het verleden te betalen.
waardoor waarschijnlijk het misbruik van
sterkedrank meer afdoende zou kunnen worden
bestreden.
De minister bedoelt het stelsel van mono-
poliseering van den groothandel en kleinhandel
in sterkedrank door den staat en van een
daardoor mogelijke beperking van den verkoop
tot zekere hoeveelheden per hoofd der be
volking. Wat dit laatste betreft, ieder meerder
jarig mannelijk persoon, die sterkedrank
wenscht te gebruiken, zou zich bij het ge
meentebestuur te zijnen name van een koop-
consent moeten voorzien. Hotels, restaurants
en sociëteiten zouden voor het gebruik van
de gasten aan een administratieve controle
moeten worden onderworpen, opdat het gebruik
van sterkedrank tot het geoorloofde beperkt
zou blijven.
Ten aanzien van het biergebruik zou het
stelsel van de drankwet behouden kunnen
worden, behoudens de heffing door het rijk
van een hoog verlofsrecht.
Hooi opgevorderd.
In verschillende gemeenten wordt, zoo meldt
de Leeuw. Crt., al het aanwezige hooi van
1914 en vroegere jaren krachtens art. 32
der Inkwartieringswet opgevorderd door de
regeering.
Een lastig geval.
Zondagmiddag passeerden op den Badhuis
weg te Scheveningen twee dames de rails van
de stoomtram. Een der dames, die zeer hooge
hakken onder haar prachtschoentjes heeft,
blijft met een der hakken tusschen deze rails
geklemd staan, zoo vertelt de Haagsche Ct.
Dame rukt, trekt, wringt, doch de hak zit
onwrikbaar... De stoomtram moet stoppen en
een talrijk publiek stroomt belangstellend
samen.
Daar verschijnt een agent van politie. Hij
gelast de dame haar schoen uit te trekken.
De dame weigert. Dan knielt de dienaar
der wet neer en knoopt het mooie schoentje
los. De dame trekt haar voet er uit en...
algemeen gelach. Want haar zoo buitengewoon
elegant kousje zit vol luchtgaatjes.
Naïeve menschen.
In den sneltrein, die te 6.17 van Haarlem
naar IJmuiden vertrekt en alleen te Velsen
stopt, hadden Maandagmiddag twee dames
uit Santpoort plaats genomen. Even voorbij
dit station bemerkten zij, dat de trein haar
verder bracht dan in haar bedoeling lag en
trokken aan de noodrem. De trein stopte
en de dames stapten uit, blijde over den
fameuzen inval. Een vreugde, die haar echter
spoedig verging. Alg. H.
Herziening Drankwet.
Naar het Centraal Bureau van den Volks
bond ons meldt, stelt de minister van binnen-
landsche zaken bij de gewestelijke besturen
en andere autoriteiten, wier oordeel ten deze
van gewicht mag worden geacht, een onderzoek
in omtrent de vraag, in hoeverre de tijd kan
worden geacht te zijn gekomen, over te gaan
tot een ander stelsel van drankwetgeving,
De Landstormwet.
De Zondag te Amsterdam gehouden
vergadering van den partijraad van deS.D.A.P.
heeft zich met algemeene stemmen vereenigd
met het oordeel van de Kamerfractie, dat het
wetsontwerp van den landstorm onaannemelijk
is. Aan het partijbestuur werd verzocht, van
dit oordeel kennis te geven in een manifest,
dat in Het Volk opgenomen is en tevens strekt
tot bijeenroeping van een landelijke demon
stratie tegen het wetsontwerp, die Zondag a.s.
te Utrecht gehouden zal worden.
Amandelen.
Naar de N. Gron. Ct. meldt, is de uitvoer
van amandelen van Italië naar Nederland
verboden.
Naar men
uit Groningen en
Zaterdagnacht sterk gevroren, waardoor groote
schade is toegebracht aan de aardappel- en
boonenvelden. Ook in zuidoostelijk Drente
zijn deze velden geheel zwart gevroren.
Uit Lemmer wordt gemeld
De vorige week hebben onze visschers een
massa haring gevangen, welke f 2 per tal op
bracht. De kwaliteit is uitnemend.
De ansjovisscherij mag als totaal mislukt
worden beschouwd. Bovendien zijn de prijzen
laag.
Te Oldeboorn en te Akkrum worden
de gaslantaarns voor
meer ontstoken.
H ooibouwverloven
Door den opperbevelhebber is bepaald, dat:
lo. de hooibouwverloven kunnen worden
verleend in verschillende perioden, ter beoor-
deeling van den chef, welke die verloven verleent;
2o. deze verloven mogen verleend worden
tot uiterlijk 15 Juli, tenzij in de streek, waar
voor zij dienen, de hooibouw vroeger mocht
zijn afgeloopen
3o. het verlof onmiddellijk moet worden
ingetrokken, in geval uit betrouwbare gegevens
mocht blijken, dat het zonder noodzaak werd
aangevraagd. In dit geval moet de belang
hebbende ernstig gestraft worden, wanneer
blijkt, dat hij tot de wederrechtelijke aanvraag
om verlof heeft medegewerkt.
„of ze
De Minister van Oorlog heeft een dagorder
uitgevaardigd, met last deze op drie achter
volgende appèls aan de troepen voor te lezen;
deze is gericht tegen het vloeken, en daarin
wordt een beroep gedaan op allen, die tot het
leger behooren, om elkander in het bestrijden
van deze gewoonte behulpzaam te zijn, en
het stellig verlangen uitgesproken, dat de
meerderen ook op dit gebied hunnen onder
geschikten ten voorbeeld zullen strekken.
Deze circulaire is een goed werk, er moet
niet gevloekt worden in het leger en er hoeft
niet gevloekt te worden in het leger, omdat
er nooit eenig leerling van vloeken beter is
geworden en er hoeft gelukkig niet gevloekt
te worden in het leger, omdat het voor de
tucht niet alleen gansch onnoodig, maar zelfs
schadelijk is. Vloeken is, zooals alle geeste
lijke en lichamelijke ruwheid, niet anders dan
een bewijs van opvoedkundige onmacht bij
den leermeester. Een leermeester in het niet-
militaire, zou zich door vloeken dan ook
gansch onmogelijk maken, waar hem dit te
staan zou komen op de algeheele minachting
van zijne leerlingen, en de militaire houdt
het met zijn vloeken alleen vol, omdat hij
beschikt over een stel strafmiddelen, die zelfs
„de insubordinatie met de oogen” tegenhoudt,
al is dan ook de insubordinatie in de harten
niet tegen te gaan.
Eindelijk mag niet vergeten worden, dat
het vloeken velen ook in hun godsdienstig
gevoel kwetst, al blijft dan ook de opmerking
van den heer Lieftinck overeind staan, dat
met het vloeken in het leger nooit opzette
lijke Godslastering bedoeld is. De Minister
heeft dit in zijn dagorder dan ook erkend,
waar hij zeide: „Men vloekt om uitdrukking
te geven aan een gevoel van schrik, verbazing
of verrassing, zelfs van blijdschap, men doet
het om aan een ander zijn gramschap of toorn
kenbaar te maken, men doet het zelfs om
iemand te overtuigen van een begane fout,
of misslag, dan wel tot oplettendheid of ver
andering van gedrag aan te sporen.”
De Minister had er bij kunnen voegen,
dat men ook vloekt in het leger uit een
verkeerd denkbeeld, dat het krijgshaftig zou
zijn; dat was vooral in vroeger tijden het
denkbeeld. Wij kunnen ons daarbij beroepen
op niemand minder dan onzen betreurden
vriend Thomsom, die ons mededeelde, dat,
toen hij dertig jaar geleden in het leger trad,
een officier, die niet eens een hartig G. v. d.
liet hooren, eigenlijk
gezien. Met zijne
bekende hij dan ook, dat hij er
ook aan bad meegedaan, al was
krijgshaftigheid dan ook reeds
te boven gekomen.
Wij zijn geen lijders
begrijpen, dat eene kazerne
jongejuffrouwen-kostschool is.
zelfs tot zekere hoogte het taalkundig
nuft bewonderen van
onzen zonen, die een
uitvoeren, vragen of ze
8. D. A. P.
Het Volk meldt, dat in de S. D. A. P.
een nieuw college is geschapen de partij-raad.
De instelling heeft een dubbel doelbij den
groei der partij is het onmogelijk geworden,
allerlei kwesties van propagandistischen en
organisatorischen aard, die voor het inwendige
leven en ook voor de gezonde ontwikkeling
en de werkkracht der partij van groote
beteekenis zijn, te behandelen op het congres,
of de beslissing ervan over te laten aan den
uiteraard beperkten kring van het partij
bestuur. Daarom is als schakel tusschen partij
en P.-B. de partij-raad in het leven geroepen.
Maar de partij-raad heeft ook een rol te
vervullen in de politieke leiding der partij.
Het P.-B. is bevoegd, hem bijeen te roepen,
om te dienen van advies en heeft dit nu
gedaan in verband met het landstorm-
ontwerp.
aan preutschheid, en
nu eenmaal geene
Wij kunnen
ver-
den snorrebaard, die
bevel niet behoorlijk
„bedondersteend” of
„beblauwbliksemd” zijn dan wel „of ze nog
in de grondverf” staan. Maar dat is iets
anders dan het vloeken als systeem.
En dat moet er onherroepelijk onder. En
daarom, al verheugen wij ons over dezen
dagorder, wij zijn toch niet geheel zonder
vrees, dat het effect niet zoo groot zal zijn,
als de Minister er van verwacht; daarvoor is
het kwaad te veel ingeworteld; reeds onder
minister Bergansius is er ernstig over het
euvel van het vloeken in het leger geklaagd,
en sinds dien is diezelfde klacht onder opvol
gende ministers herhaald, en opvolgende
ministers hebben hun leedwezen over het
bestaan van dit kwaad geuit, maar het kwaad
is gebleven.
Zoolang men in het leger niet zal weten,
dat een halsstarrig volhouden aan het vloek-
systeem verwijdering daaruit ten gevolge kan
hebben, zal, dunkt ons, dit kwaad openlijk
of bedekt blijven leven. Oostergo.
Hepk. Nieuwsbl. v.
Sneek. De werkman I. H., rijdende op
de voorste twee wagens hooi van Scharne-
goutum naar hier, viel plotseling van den
wagen. Zijn makker van den tweeden wagen
was dadelijk erbij de beide voertuigen te doen
stilstaan. De wielen hadden den ongelukkige
niet geraakt, toch was hij dood. Een hart
verlamming had, volgens dr. Regenbogen van
Bozum, dien men in allerijl geroepen had,
een einde aan zijn leven gemaakt. O. N.
Sneek. De lieve straatjeugd maakt het
hier hoe langer hoe lastiger. In de vorige
week hebben ze een brandje gesticht, dat den
een schade van wel f 200 heeft be
en nog andere streken uitgehaald.
Nu hebben kwajongens op de Nieuwe Vee
markt een der steenen palen zoolang met
steenen gegooid, tot die gebroken is, terwijl
een zware ijzeren stang los gerukt werd.
Vroeger was de jeugd bier ook zeer baldadig
en zeer lastig, maar werd door de marechaus-
see’s, toen die hier hun kazerne hadden, voor
goed tot rede gebracht. Sedert die kazerne
naar den Leeuwarderstraatweg werd verplaatst,
neemt de brutaliteit weer hand over hand toe,
en als er geen paal en perk aan gesteld wordt,
zal de burgerij er nog grappen van beleven.
Ijlst, 19 Juni. Heden had de werkman
L. Fenema, werkzaam bij den bouwondernemer
O. Lanting, het ongeluk bij een in aanbouw
zijnde woning van den zolder te vallen. Per
draagbaar werd hij naar zijn woning vervoerd.
Zijn toestand is zorgelijk.
De dochter van den heer W. Langhout
had hedenmiddag het ongeluk bij het varen
met een roeiboot te water te geraken. Gelukkig
werd dit opgemerkt door het personeel der
Firma J. J. Oppedijk welke haar juist bijtijds
op het droge bracht. F. D.
Een botsing.
te half tien reden op den
Amsterdamschen straatweg bij Naarden, waar
de weg zeer smal is door de steenen, die
langs dien weg staan, twee auto’s tegen
elkaar. Beide voertuigen werden voor en ter
zijde vernield. De spaken van de wielen lagen
wijd en zijd. Het mag een wonder heeten,
dat de inzittenden met den schrik vrijkwamen.
Alg. H.
Een vorstige Juninachl.
Heerenveen, 20 Juni. Na lange, lange
dagen hardnekkig in ’t Noorden te hebben
getoefd, is de wind eindelijk naar het Westen
gedraaid, waarmee weer een milder periode is
geopend. Maar op de scheidgrens, hedennacht,
heeft het eerst nog sterk gevroren. Opmerkelijk
erg voor een mids-Juninacht. De veldvruchten
hebben een knak gekregen. Alles, alles weg!
zei een tuinman, met tranen in de stem. Al
het boonengewas is bevroren en ook de aard
appelen hebben veel geleden. Voor de boontjes
is het verlies, zoo laat in den tijd, onherstel
baar; de aardappelen zijn een heel eind achter
uitgezet in den groei. De schade voor de vele
kleine verbouwers, die al hun hoop op deze
gewassen gevestigd hadden, is groot. Menig
arbeidersvrouw stond hedenmorgen de ramp
want dat is het voor hen met tranen
in de oogen te aanschouwen.
Drie ontvluchte Belgische geïnterneerden gepakt.
Oudeschoot, 20 Juni. Er stapten hier heden
morgen half elf drie reizigers in den trein
naar het Zuiden. De stationschef alhier ver
moedde, dat bet uit Gaasteriand ontvluchte
Belgische geïnterneerden zouden zijn. Hij
waarschuwde telegrafisch de stations Steenwijk
en Nijeveen. Reeds te Steenwijk was de politie
tijdig aan den trein. Het drietal moest uit
stappen en aldra bleek, dat onze stationschef,
die vrij goed op de hoogte is met sommige
eigenaardigheden der Belgen, goed had gezien.
De vluchtelingen werden ingerekend en per
eerste gelegenheid naar hun interneeringskamp
teruggebracht.
Westergo, 21 Juni. Het weer loopt greid-
en bouwboer en arbeider zeer mede. Gemaaid
gras is binnen een paar dagen hooi en bij
het wonderschoone zonnige weder mooi gerijpt.
Door de vele noordewinden is het hooi bepaald
krachtig en veel wordt dan ook buitenhuis
gezet aan blokken en in de schuur niet aan
al te groote blokken om broeien te voorkomen.
Het wieden op de bouwakkers helpt ook dubbel
met het droge zonnige weder. Ook de winter-
vruchten als granen en koolzaad staan er
goed voor.
Sneek, 21 Juni, 't Aantal broodkaarten
is bier reeds gestegen tot 940. Geen maand
geleden bedroeg dit nog maar 200. Het schijnt
dat de menschen hier beginnen te begrijpen,
dat het aanvragen van zoo’n broodkaart aller
minst onder de rubriek „bedeeling” thuis
behoort.
