Nieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
l
1
I
h
1
13
„Op een tweesprong",
Verscnijnt Donderdags en Zondags.
54ste Jaargang.
1915.
No. 58.
Donderdag 22 Juli.
BINNENLAND.
VOOR
E
Friesland» Bouwhoek, 18 Juli. Door den
aanhoudenden regenval beginnen sommige veld
vruchten, als vlas en koren, al tegen den
grond te liggen. Men maakt zich reeds be
zorgd, dat men al te vroeg het vlas moet
laten trekken en het koren oogsten. De aard
appelvelden hebben ook reeds thans meer dan
genoeg regen, doch den greidboer gaat het
wel naar den zin. De hooioogst was volstrekt
niet bovenmatig, en elke veehouder, zoowel
in den greid- als bouwhoek, houdt er sinds
lang te veel stuks vee op na. De bouwboer
redt zich dan nog wel door groentebij voeder,
doch de greidboer heeft zulks niet en moet
alles duur koopen. Vandaar dat suiker- en
voederbieten bovenmatig hoog in prijs zijn.
Met dit weder bestaat er echter kans op flink
nagras en dit komt te pas, de schuren zijn
niet overvol.
Sneek, 20 Juli,
schikt met Sept,
zetels minder.
■i
Bolswardsche Courant
afzonderlijke
golven
5v
J
-41
8
De Rechtsche partij be-
a.s. in den Raad over twee
.1
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
gekste van
register van
haling juist
zich hadden overgegeven. Volgens dezen Belg
waren zijn krijgsmakkers allen gedood. Voorts
had hij een blessuur aan den voet bekomen,
zoodat hij, hoe graag hij wilde, niet weer
naar het front terug kon. De man was van
beroep athlee^ Volgens zijn zeggen was men
aan het front zeer optimistisch gestemd en
hoopte men de Duitschers door Hollandsch
Limburg terug te drijven. Welke drijverij we
eerst nog eens moeten zien.
Onder de Belgische soldaten heerschte een
groote verontwaardiging dat de Belgische
vrouwen in zulk een vriendschappelijke
verhouding staan tot de Duitsche bezetting.
N. H. Cl.
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 8 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
van het
Westergo, 19 Juli. Assurantiedirecteuren
krijgen tot heden van hunne inspecteurs
gunstige berichten omtrent het verloop van
den hooibroei. Bijna overal heeft men moeten
/dollen”, maar het hooi bleek niet weerbarstig.
Daar de hooioogst zeer snel verloopen is,
kan thans de totale aandacht aan
en mijten gewijd worden.
Of ’t billijk is, dat deze over eenige weken
slechts maar twee vertegenwoordigers in ’t
college van vroede mannen heeft, laten we
voor het heden in ’t midden. De herstem
ming van gisteren heeft den Vrijz. Demo
craten een schitterende overwinning bezorgd.
Alle vier candidaten van dezen werden her
en gekozen, n.l. de heeren Kiezebrink en
Zelvelder, beiden aftredend, M. A. Kuijt en
U. Rijpma respectievelijk met 866, 827, 803
en 798 stemmen, terwijl de herkozen candi-
daat der onaf hankelijken, de heer F. de Wolf,
die 829 stemmen kreeg, door de V. D. werd
gesteund.
De candidaten der Rechtsche partij A.
Brouwer, aftr., K. J. P. Dwarshuis, aftr.,
Mr. Gerbrandy, O. Kuipers en M. Oppen
huizen, kregen successievelijk 772, 761, 746,
677 en 614 stemmen.
Van de bijna 2000 stemgerechtigden kwamen
1642 personen hun biljet inleveren. Elf
briefjes bleken van onwaarde te zijn, zoodat
er 1631 geldige stemmen zijn uitgebracht.
Sneak. Een vreemde regeling is het, dat
terwijl reeds Juli voor een groot gedeelte
voorbij is nog de aanslag-biljetten in de
gemeentelijke belasting, hoofdelijke omslag
genoemd, nog niet verzonden zijn. Spoedig
schrijven wij Augustus en dan moet in vijf
maanden het geheele bedrag betaald worden,
wat voor minder ruime beurzen een groot
bezwaar oplevert. Zou in dien toestand, die
voor elk, ook voor de gemeente zelve, lastig
is, geen verbetering te brengen zijn? O. N.
Friesland» Greidhoek, 19 Juli. Dat ver
andering van weersgesteldheid plotseling over
’t geheel een vrij groote wijziging in den
toestand teweeg brengt, blijkt ook nu weer.
Terwijl ruim een week geleden vele landerijen
smachtten naar water, kon men heden waar
nemen dat eenige watermolens al in actie
waren om het »te veel” weer uit te loozen.
Een gevolg van al te veel laten inloopen,
naar men ons meedeelde. Nu er eenige regen
val van belang kwam, moesten de door-
stroomingssluisjes ijlings worden dichtgezet
en de molens in werking worden gesteld.
Overigens heeft de regenval zeer veel goed
gedaan aan den greidhoek, want liet het zich
aanvankelijk aanzien, dat’t op een mislukking
van den nagrashooioogst zou uitloopen, thans
is dat vooruitzicht zoodanig gewijzigd, dat er
binnenkort nog wel een flinke snede kan
worden afgemaaid. Aan vele veehouders zal
dat van pas komen, want de eerste hooioogst
was niet bovenmatig groot. Bovendien wordt
bij sommigen het oude hooi van 1914 van
regeeringswege opgevorderd, wat een tegen
valler is, waarop eigenlijk niemand had ge
rekend.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Meppal. De postbode G. Pasman had bij
de inning van kwitantiën een bedrag van
f 161 verloren. Alle nasporingen om het geld
terug te krijgen, bleven zonder resultaat.
Voor den getrouwen ambtenaar Pasman
zal binnenkort met vol pensioen den dienst
gaan verlaten was dit verlies dus een
belangrijke schadepost. Gistermiddag is P.
echter het geheele bedrag ter hand gesteld.
Een paar kooplieden hadden verschillende
handelaren een lijst laten aanbieden, waarop
in zeer korten tijd voor het verloren bedrag
was ingeteekend. Voor P. was dit een ver
rassing en tevens het bewijs dat de handel
de diensten van een getrouw ambtenaar weet
te apprecieeren. O. N.
Schoterland. In verkiezingsdagen kunnen
zich vreemde gevallen voordoen. Meermalen
is dit bewezen door feiten die bij die
gelegenheid aan het licht komen. In deze
gemeente is het voorgekomen wij meldden
dit reeds dat ’n tweetal kiezers niet op
de lijst voorkwamen, zoodat ze met tot de
stembus werden toegelaten. Nu hoorden we
wederom gewagen van een ander geval, dat
niet minder getuigt van onvoldoende accura
tesse bij bet bij houden der kiezerslijst. Een
zekere F. B. wilde, hoewel gesn stem kaart
hebbende ontvangen, toch gaarne aan zijn
kiezersplicht voldoen. Hij vervoegde zich tot
dat doel aan het stembureau en daar kwam
hem ter oore dat hij stond opgeschreven als
te zijn overleden. Wat toch was het geval?
Een persoon van gelijken naam als onze
kiezer, was als overleden geboekt, terwijl gene
als kiezer op de lijst was blijven staan. Het
de zaak was nog dat in het
den burgerlijken stand de door
was aangebracht en in de kiezers
lijst precies andersom. Onze kiezer mocht
evenwel onverrichter zake huiswaarts gaan.
O. N.
Bij de Maandag te Harlingen gehouden
herstemming werden uitgebracht 1151 geldige
stemmen, verdeeld als volgt: H. H. Alkema,
a.r., 473, L. J. Faber, vrijz., 498, Jac.
Hannema, vrijz., 437, K. v. d. Mey, s.d.,
397, dr. D. P. van Noubuys, vrijz., 474,
A. C. W. van Riet, r.k.., 344, IJ. van
Slooten, vrijz., 59, H. R. Snijder A. Azn. 396.
Gekozen derhalve de heer H. H. Alkema
en herkozen de heeren Faber, Hannema en
van Nouhuys.
De heer Snijder, die vele jaren de belangen
der gemeente heeft behartigd, heeft zijn zetel
niet kunnen behouden.
De verhouding in den Raad is thans
9 vrijzinnigen, 5 rechtschen, 1 soc. dem. De
rechtsche partij zag haar aantal zetels met
1 vermeerderd. N. H. Ct.
Te Harlingen kwam per stoomboot van
Amsterdam een gewezen Belgisch soldaat aan,
op weg naar Assen om zijn broeder te
bezoeken, die aldaar in het hospitaal wordt
verpleegd. De Belg had een zware sabelhouw
over het hoofd bekomen, die op den schedel
was afgeschampt en den benedenarm van
elleboog tot pols had geblesseerd. Deze houw
was hem toegebracht door een Duitschen
cavalerist, nadat de 8 overgebleven Belgen
Goederen vervoer.
De correspondent te Oldenzaal
Alg. H. meldt:
Sinds de vorige maand is het goederenver
voer naar Duitsehland via Oldenzaal enorm
toegenomen en wel in die mate, dat meer
malen extra-goederentreinen moeten worden
ingelegd. Het stationsemplacement wordt ber-
haaldelijk met wagens als overstelpt, daar een
geregelde doorvoer wegens het oponthoud,
veroorzaakt door de verificatie der douane,
niet mogelijk is. Een groote vertraging in
den treinenloop is daarvan herhaaldelijk het
gevolg. Honderden wagons aardbeien benevens
tal van wagens met groenten zijn in de vorige
maand uitgevoerd. Thans komen dagelijks
geregeld 80 tot 90 wagens aardappelen en
groenten en fruit door; de laatste in veel
grootere hoeveelheden dan vorige jaren. Wegens
opheffing van het uitvoerverbod op jonge hanen
is de uitvoer van dit gevogelte van groote
beteekenis: op de drie daarvoor bestemde dagen
werden b.v. de vorige week alleen over Olden
zaal 13.000 jonge hanen uitgevoerd. Het
internationaal reizigersvervoer is zeer gering.
Consequentie.
Als een merkwaardigheid deelt men aan
de N. Crt. uit Alkmaar mede, dat voor een
tweetal betrekkingen van hoofd der school in
die gemeente o.a. nagenoeg het geheele be
stuur van de afdeeling van den Bond van
Nederlandsche Onderwijzers solliciteert. Men
herinnere zich den strijd, dien de Bond voert
tegen het hoofdschap.
Men meldt uit Enkhuizen aan de
N. R. Ct.:
De tjalk van schipper D. Roode van
Makkum, geladen met mais, komende van
Amsterdam met bestemming Sneek, is Zater
dagavond 10 uur tusschen Enkhuizen en
Stavoren door de van Enkhuizen komende
stoompont Leeuwarden overvaren.
was door den storm reeds erg
de lichten waren gedoofd door
en den wind. Toen de schepe-
vrouw en 2 volwassen kinderen)
Doodelijke val.
Hedenochtend te half acht had op het
terrein van de Electrische Centrale te ’s-Hage
een ongeluk met doodelijken afloop plaats.
Een timmerman was bezig met werkzaamheden
voor het aanbrengen van spanbinten bij bet
werk ter uitbreiding van het gebouw der
Centrale; door het uitschieten van een bint
kwam de man van eene hoogte van ruim elf
meter op een cementen vloer terecht en was
onmiddellijk dood.
Hij laat een vrouw en 5 kinderen na.
Alg. H.
Het schip
gehavend en
het zeewater
lingen (schipper,
de pont zagen naderen, schreeuwden ze ter
waarschuwing uit alle macht, maar het werd
aan boord van de pont niet gehoord. Na de
overvaring bleef het schip drijvende. De be
manning van de pont trachtte driemaal, door
bij- te draaien, de tjalk te naderen, maar van
redden was, wegens den hevigen storm en
golfslag, geen sprake. De pont stoomde ten
slotte door naar Stavoren. De schipbreuke
lingen, vastgeklemd aan het touwwerk,
brachten een vreeselijken nacht door. Gister
morgen heeft de van Stavoren keerende pont,
met behulp van een sloep, alle in nood ver
keerenden gered en te Enkhuizen aan wal
gebracht.
Gisteren is te Aalten een Fransche
vluchteling gekomen, die uit het gevangenen
kamp te Recklinghausen was ontvlucht, en
gediend had bij het 132e reg. voetvolk. Na
vijf dagen geloopen te hebben, mocht het hem
gelukken de Nederlandsche grens te over
schrijden.
Hij was voorzien van een wandelkaart van
Westfalen, N. R. Ct,
zoo betitelt het Kamerlid mr. R. J. H. Patijn,
die secretaris is van het Bestuur der Carne-
giestichting, een korte studie, voorkomende
in het laatste nummer van het maandschrift
Vrede door Recht.
Mr. Patijn herinnert aan den tijd, waarin
Hugo de Groot’s groote werk Z/Over het recht
van Oorlog en Vrede” (Hugo Grotius. De
Jure Belli ac Pacis) verscheen. Die tijd
bet werk zag het licht in 1625 toonde
groote overeenkomst met den onzen. Ook
toen waren bijna alle Staten van Europa in
bloedige, uitputtende oorlogen gewikkeld.
Wat de (/Dertigjarige Oorlog” in de Duitsche
landen verwoestte, evenaarde hetgeen thans
aan België, Noord-Frankrijk en Polen is be
schoren.
In dien tijd kwamen de denkbeelden tot
rijpheid, die onzen geleerden landgenoot zou
den maken tot den grooten baanbreker voor
rechtvaardige rechtsbegrippen omtrent oorlog
en vrede. En dat was geen toeval. Die
denkbeelden waren geboren door den drang
der benarde tijden. De verschrikkingen van
den krijg waren zoo groot, dat de schrijver
trachtte oplossing te geven aan de vraag, hoe
souvereine staten kunnen samenleven, zonder
telkens opnieuw elkaar met wapengeweld te
bedreigen of te bespringen.
Ziehier Hugo de Groot’s antwoord, het
z/eenig juist antwoord”, volgens mr. Patijn
Niet het beginsel van evenwicht van krach
ten waarborgt den vrede; daar dit evenwicht
door den groei en het verval der volkeren en
door de verandering der omstandigheden steeds
weer wordt verstoord, zullen ook steeds weer
nieuwe conflicten uitbreken om het te her
stellen en in stand te houden. Alléén het
bewustzijn, dat in hoogeren zin alle natiën
een éénheid vormen en dat recht en gerechtig
heid de grondslagen zijn van alle gemeen
schappelijk bestaan, kan op den duur het in
vrede naast en met elkander leven der staten
verzekeren.
Dat ideaal, het is hetzelfde waarnaar
ook nu nog de pacifisten streven. En het werd
geboren in een tijd, die daarmede de scherpste
tegenstelling vormde. Dit laatste verhinderde
echter niet, dat wat Grotius schreef een diepen
indruk maakte op zijn tijdgenooten. Gustaaf
Adolf, zoo vertelt men, sliep met een exem
plaar van Jure Belli ac Pacis onder zijn
hoofdkussen.
Ook nu weer zal het monsterlijk wereldge
beuren, dat doodt en verwoest, bij millioenen
menschen in alle -landen den vurigen wensch
wakker roepen om, na het sluiten van den
vrede, eene herhaling van den oorlog on moge
lijk te maken, eene herhaling van den toe
stand, die, zooals dr. Fried hem noemt, z/eine
zwischenstaatliche Anarchie” is. Natuurlijk
wint de vredesbeweging in breedte en diepte
zij gaat wellicht van het tijdperk van be
spiegeling over naar een van daden. Thans
is het een gunstig oogenblik voor het schep
pen van eene organisatie tusschen de be
schaafde staten. De volkeren, die bloedend
en gekneusd neerliggen, schier verpletterd
onder de lasten van den oorlog, worden zich
bewust van den ontzettenden omvang van het
leed en de ellende der huidige wereldworsteling.
z/Toch ware het voorbarig, zegt mr. Patijn,
hooggespannen verwachtingen te koesteren.
Zelfs de krachtigste geestesstrooming op dit
gebied moet in het vage verloopen, als niet
een groot en machtig staatsman opstaat, die
aan de zwevende denkbeelden vasten vorm
weet te geven en een weg weet te banen ter
practische verwezenlijking van wat nu nog
niet veel meer is dan een internationaal
droombeeld.
Of onze tijd in staat is, den Titan, die
dit zou vermogen, voort te brengen, moeten
wij afwachten. Onder de leidende mannen
van het oogenblik valt deze helaas nog niet
te onderkennen.
Zooveel schijnt zeker, dat wat bij en kort
na den vrede zal voorvallen voor de toekomst
van de volkeren van West- en Midden-Europa
nog belangrijker zal zijn dan de bloedige
historiebladzijden, die nu dagelijks worden
geschreven. Want van tweeën één of wel men
zal er in slagen den grondslag te leggen voor
een gemeenschap der beschaafde natiën, waarin
het recht en niet langer het geweld zal heer-
scben, of onmiddelhjk zullen de bewapeningen
worden hervat op nog grooter schaal zelfs
dan tot dusver en reeds den dag na den
vrede zal men beginnen aan de voorbereiding
van den volgenden wereldoorlog.
Moge de stem der menschelijke rede en die
van het geweten der Christennatiën den
juisten weg doen kiezen. Geschiedt dit, dan
is het mogelijk, dat ten slotte uit den chaos
van thans een nieuwe orde van zaken zal te
voorschijn komen en dat uit de duisternis
van het heden het licht van den Sol Justiiiae,
van de Zon der Gerechtigheid, over de mensch-
heid zal opgaan”.
