lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
De vrouw en de oorlog.
I
L
8
I
I
I
1915.
54ste Jaargang.
No. 63.
Verscnijnt Donderdags en Zondags.
I
GÜEDKOÜFE SUIKER EEN
VOLKSBELANG.
j
I
VOOR
Zondag 8 Augustus.
B
BINNENLAND.
rM
1
'WS'
'I
a
j
1
in pakjes, is geurig, krachtig,
waterhoudendwordt verkocht
in ons pakjes a 22 ct., in vierdel
pakjes a 27’/2 cent, is in vele
winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkum.
Theehandel Focke S. Klein,
HARLINGEN.
INGEZONDEN.
De Beroepskeuze.
Bolswardsclie Courant
3
8 maanden.
Afzonderlijke
toewijding
het?
c.
posterijen
surnumerair
en
deze school heb
i de degelijkheid
de overweging,
*1
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
j
een van Marken of Urk zijn. Op
een kleine Engelschman, zoo’n
Eton-college, met hoogen hoed,
en langen broek. Deze
een zak
Maar tegen-
maar een suikerbroodje
komt het, dat hij
beneden zakt. Vat u
we
I
ADVERTENTIEPRIJS: 1—7 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Kleins Thee,
f 31.327.310
- 27.061.963
- 15.472.170
- 15.072.428
- 12.959.098
11.622.686
De suiker, voedingsmiddel van
groote waarde, komt er slecht af. Dat is u
met ons eens. Welnu, steun het streven van
den Anti Suikeraccijnsbond. Het komt ons
volk, en u zelf om te beginnen, ten goede.
opbrengsten
Nederland zijn aangeduid,
teekeningen niet weergeven,
willen we herhalen.
Gedistilleerd f 31.327.310
Suiker - 27.061.963
Geslacht - 6.028.322
Zout - 1.900.629
Bier en azijn - 1.531.196
Wijn - 1.401.880
En nu, ter vergelijking, nog een paar
cijfers. Ze staan ook al weer in een in vakken
verdeeld cirkelvlak hoe de jaarlijksche op
brengsten van eenige der voornaamste Neder-
landsche belastingen zich onderling verhouden.
Ziehier
Gedistilleerd
Suiker
Grondbelasting
Bedrijfsbelasting
Personeele belasting
Vermogensbelasting
Niet waar
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Workum, 6 Aug. In het naburige Fer-
woude is een ge<al van bloedvergiftiging
voorgekomen met noodlottigen afloop. De
landbouwer G. H. aldaar klaagde eenigen tijd
over pijn in het hoofd en meende dat een
steenzweer zich daar vertoonde. De geroepen
geneesheer, Dr. W. Slis alhier, constateerde
bloedvergiftiging. De man leèd vreeselijke
pijnen en is gisteravond tengevolge daarvan
overleden. De betrekkelijk nog jeugdige man
laat een vrouw en 1 kind achter.
In bet dorp is men algemeen onder den
indruk van dit droevig sterfgeval.
De Banier.
Aardappelprijzen
De prijsdaling van de aardappelen is van
heel korten duur geweest. Toen het uitvoer
verbod in werking trad daalde de prijs on
middellijk, doch thans is hij weer stijgende
en dikwijls reeds hooger, dan bij open grens.
Enkele partijtjes gingen reeds van de hand
voor fö per H.L.
vlot in de vreemde talen hebben leeren uit
drukken.
Verder wordt natuurlijk alles onderwezen,
wat op den handel betrekking heeft als
warenkennis, natuur- en scheikunde, handels-
rekenen, boekhouden (zeer grondig) handels-
kennis, handelsrecht, wiskunde, handelsaard-
rijkskunde en geschiedenis, staatswetenschap
pen, stenografie en machineschrijven.
Wie de school verlaat, zal weliswaar gedu
rende de eerste maanden nog wel wat al te
veel theoretisch ontwikkeld zijn, maar op een
kantoor of in een zaak zal hij spoedig de
praktijk verstaan.
Groot is het aantal zaken, waarin de jongelui
die eindexamen Handelsschool hebben, geplaatst
kunnen worden. Ze hebben werkelijk zéér veel
voor bij jongelui die een H. B. S. met 5-jarigen
cursus hebben afgeloopen.
Misschien zal iemand denken: nu ja, maar
als mijn zoon of dochter de Handelsschool
afloopt, dan is hij of zij ook maar uitsluitend
voor een kantoor of handelszaak geschikt.
Met een einddiploma H. B. 8. kan men alle
kanten uit. Die gedachte zou onjuist zijn.
Wie in ’t bezit is van ’t einddiploma Han
delsschool is nog niet per se voor den handel
aangewezen. Men kan krachtens ministerieele
beschikking dan ook nog toelating verkrijgen
voor
a. examen tot opleiding voor adspirant-
administrateur bij de Kon. Marine.
b. examen adspirant-verificateur der invoer
rechten en accijnzen.
examen A voor surnumerair der directe
belastingen.
examen voor surnumerair der registratie,
examen voor candidaat Indisch ambte-
De Arnh. Courant schrijft
Suiker is een voedingsmiddel van groote
waarde. Daarover zijn we het allemaal eens.
De tijd is voorbij, dat het uitsluitend als een
genotmiddel werd beschouwd. Toch wordt door
drukkende accijnzen in Nederland de suiker
hoewel voedingsmiddel van groote waarde
naar aller meening duur gehouden. De
Anti-Suikeraccijnsbond strijdt daartegen jaar
en dag. Bij iedere troonrede zien we uit naar
eene verblijdende mededeeling over voor
genomen vermindering van den suikeraccijns
Zuster Anna, ziet ge nog niets komen? We
moeten het geduld hebben van Blauwbaard’s
vrouw, misschien nog wel grooter geduld, want
het veel verlangde, het zoo wenschelijke wets
ontwerp, dat ons die verlaging van den
suikeraccijns brengt, is nog verre...
Maar frappez, frappez toujours 1 De aan
houder wint en de Anti-Suikeraccijnsbond zal
het op den duur ook winnen. Vandaag
bepalen we ons tot wat hij, in handige
reclame, publiceert.
’t Is een aardig boekje van ruim dertig
bladzijden, dat onder het opschrift, dat wij
hierboven plaatsen, de wereld ingeworpen
wordt, ’t Ziet er genoegelijk uit. Niet te,
groot, niet te deftig, niet te geleerd, ’t Maakt
den indruk samengesteld en uitgegeven te zijn
door een man, die weet, hoe men het publiek
pakt en tot opmerkzaamheid dwingt, m.a.w.
door een journalist. En het is zeker niet
gewaagd te vermoeden, dat onze vriend W.
Graadt van Roggen, hoofdredacteur van het
(Jlrechtsch Dagblad, die secretaris is van het
Anti-Suikeraccijnsbondsbestuur een groot aan
deel heeft in de gedaante, waaronder de
brochure zich komt aanmelden.
Steek het even bij u, dit boekje. In een
tram, in een trein, waarin gemakkelijke
lectuur voor den lezer vereiscbt wordt, zult
ge, zoo in een paar woorden, vernemen, wat
het doel is van den Anti-Suikeraccijnsbond
en dan verbaasd en misschien wel een
weinig geërgerd zijn dat de Nederlander
per kilogram 27 cents belasting betaalt, zoodat
de hooge suikerprijs niet natuurlijk doch
kunstmatig verkregen wordt. Met den steller
van het korte, rake inleidingswoord zult ge
dan overwegen, hoe noodig het is, de belasting
op suiker te verminderen, de belasting op
een voedingsmiddel, dat zoo krachtig is en
zoo de spierkracht bevordert en dus bij uitstek
dienstig is voor hen, die met handenarbeid
en spierkracht hun dagelijksch brood verdienen.
Met dien steller zegt ge dan verlaag den
suikeraccijns; breng de suiker onder het
bereik van de kleine beurzen, doe daardoor
volkskracht en volksgezondheid toenemen.
Dit is, het is u duidelijk, niet waar? een
volksbelang. Welnu, steun hen, die daarvoor
strijden sinds jaar en dag.
Er zijn duidelijke uiteenzettingen in de
brochure en ook duidelijke voorstellingen door
beeld en lijn. Laten we de eerste maar eens
voorbijgaan er wordt in eene courant al
zoo veel „uiteengezet” en een paar teekenin
gen bekijken.
We zien naast elkaar een paar weegschalen.
Op de eene staat een Nederlandsch boeren
jongetje, zoo’n klein Scheveningertje't kan
ook wel
de andere
ventje van
breeden gesteven boord
gentleman staat in evenwicht met
met suiker van 45 kilogram,
over ons boertje staat
van 16 kilogram en zoo
met. zijn schaal naar
Onder de teekening lezen
Een magere Engelschman eet per jaar zijn
eigen gewicht aan suiker.
Een Nederlandsch boertje eet per jaar aan
suiker nog geen derde deel van zijn lichaams
gewicht.
O zoo
Drie werklieden loopen een schuine plank
op, alle drie met een zak beladen. De eerste
(Engeland) beeft een grooten zak. Natuur
lijk; daar is de suikeraccijns f 2,20 per 100
kilogram de tweede, (Nederland), betaalt f 27
per 100 kilogram. Zijn zak is dertien maal
kleiner. Maar er is altijd baas boven baas
of in dit geval baas onder baasItalië,
de derde, draagt een onbeteekenende hoeveel
heid: het betaalt dan ook f 33,50 per 100
kilogram suiker.
Ook duidelijk.
En dan hebben we een paar mannen, die
krachtproeven doen met gewichten, in den
vorm van suikerbrooden. De een strekt den
arm omhoog en houdt op het plat der hand
zijn gewicht onbeweeglijk. „Ik eet VEEL
suiker”, zegt hij. „Ik niet”, antwoordt de
tweede, een pieterig mannetje, en laat zijn
gewicht vallen.
Zulke teekeningen maken indruk, evenals
de in vakken verdeelde cirkels, waarin de
jaarlijksche opbrengsten der accijnzen in
We kunnen de
maar de cijfers
1
d.
e.
naar.
f. examen
telegrafie.
g. examens candidaat-notaris, enz. enz.
Verder is er toegang te verkrijgen voor de
Nederlandsche Handelshoogeschool te Rotter
dam. Ook voor opleiding tot den consulairen
dienst is de Handelsschool als ’t ware aan
gewezen, terwijl zij, die het einddiploma
hebben, in Indië vaak geplaatst kunnen
worden op een beginsalaris van f 250.
per maand met vrijen overtocht.
M. a. w. wie ’t einddiploma Handelsschool
heeft, kan ook nog „alle kanten uit” en
weet veelal een positie te veroveren, die vrij
wat onafhankelijker en lucratiever is, dan
een vak waarvoor men anders nog jaren moet
studeeren.
Mijn oordeel over de openbare Handels
school te Harlingen is alleszins gunstig en
ik ben er van overtuigd dat het bestuur in
de keuze der leeraren buitengewoon gelukkig
is geweest.
Nog eens: ouders, die voor de beroepskeuze
staan, laat uw gedachten ook eens over de
Handelsschool te Harlingen gaan. Het zou
u later misschien zeer kunnen verheugen.
H. EISMA.
is, kan blijken een leerschool te zijn, waarin
de vrouw ondervindingen opdoet, die van
onberekenbaar nut kunnen wezen voor de
geslachten, die na ons komen. Als verzorgster
van het gezin heeft zij eeuwenlang de levens
behoed van wie haar het naast bestonden;
zij deed het naar haar beste weten met onein
dige zorg en toewijding.
Zij leert nu, dat de zorg en
door haar gegeven moeten worden in ruimer
kring, dat de maatschappij als geheel, er aan
spraak op heeft en ze ziet in dezen tijd dui
delijk, wat ze vroeger misschien wel eens
vermoed had, dat er veel verloren gaat van
wat voor allen goed en nuttig kan zijn, als
iedere vrouw niet verder denkt en niet verder
ziet, dan haar eigen kleine omgeving.
Als wij nagaan hoe sterk het gemeenschaps
gevoel zich sedert het uitbreken van den
oorlog in de vrouwen ontwikkeld heeft, hoe
de diensten, die zij gaandeweg hebben be
wezen, overal erkenning vinden, dan kan het
niet anders of we moeten daarop onze ver
wachtingen voor de toekomst bouwen.
Uit de oude maatschappelijke orde, die
door dezen wereldoorlog werd verstoord en
die nooit meer op dezelfde wijze hersteld
kan worden, kan het nieuw-ontwaakte ge
meenschapsgevoel van de vrouw eene nieuwe
en betere wereldorde te voorschijn roepen.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Voor enkele weken had ik 't genoegen om
als gecommitteerde benoemd te zijn bij het
eindexamen van de Openbare Handelsschool
te Harlingen.
De indruk die ik van
gekregen, de overtuiging van
der behaalde resultaten en
dat men buiten Harlingen nog te weinig
doordrongen is van de beteekenis en het
nut dezer inrichting van onderwijs, geven mij
aanleiding om er iets over te schrijven.
Ouders staan dikwijls bij de beroepskeuze
van hun zoon of dochter voor de zeer moeilijke
vraag: wat moeten wij beginnen? Zonder dat
men zijn keuze nog recht bepaald heeft, is
dan de gedachte: laten wij ze maar naar het
Gymnasium of de H. B. S. zenden, dan
kunnen wij later altijd nog eens zien, ’t Wordt
dan eigenlijk een uitstel van de beroepskeuze,
want later komt dezelfde vraag weer en dan
wordt ze klemmender.
Naar aanleiding van hetgeen ik te Harlingen
bijwoonde zou ik aan ouders, die voor de
beroepskeuze staan, gaarne willen toeroepen,
om toch vooral ook eens aan de Openbare
Handelsschool te Harlingen te denken.
Het onderwijs, ik zeide het reeds, munt
daar uit door degelijkheid. Men tracht er aan
de leerlingen allerlei practische kundigheden
bij te brengen, waar ze in het latere leven
wat aan hebben.
De school heeft een tweejarigen cursus.
Men kan als leerling, zonder toelatingsexamen,
het onderwijs volgen, als men in ’t bezit is
van het eind-diploma eener H. B. S. met
3-jarigen cursus, of van het bewijs dat men
is bevorderd tot de 4de klasse eener H. B. S.
met 5-jarigen cursus. Ook leerlingen, die met
vrucht een M. U. L. O.-school hebben door-
loopen kunnen zonder examen worden toege
laten, indien de Directeur van oordeel is, dat
de leerlingen dier school in staat zijn, om ’t
onderwijs aan de Handelsschool te volgen.
Men kan dus te Bolsward voor de toelating
tot de Handelsschool geprepareerd worden.
Het is niet mijn doel, om hier uiteen te
zetten al hetgeen aan de Handelsschool onder
wezen wordt. Mijn oordeel is, dat de tijd,
dien men op de H. B. S. besteedt aan vele
vakken, die voor het later leven een zeer
problematische waarde hebben, op de Handels
school beter benut wordt. Het aantal vakken
is er minder dan op een H. B. S., maar
daardoor komt het onderwijs in de vakken
waar men wat aan heeft, veel beter tot zijn
recht. Het onderwijs in de talen (Nederlandsch,
Fransch, Duitsch, Engelsch en Spaansch) heeft
ten doel de leerlingen vooral te oefenen in
de correspondentie. De litteratuur wordt echter
ook geenszins vergeten. Hij die de Handels
school verlaat, is in staat om uitnemend
te correspondeeren over allerlei handels-
zaken (credietwezen, geld- en fondsenhandel,
verzekering, information enz.) Het viel mij
voorts op, dat de leerlingen zich ook mondeling
Winschoten, 5 Aug. Een 20-tal slagers
hebben besloten vanaf a.s. Maandag wegens
de duurte geen varkens meer te slachten.
Witmarsum, 5 Aug. Ds. E.J.J. Homan,
Ned. Herv. Predikant, sinds 1892 alhier,
herdenkt dezer dagen den dag dat hij voor
30 jaar zijn ambt aanvaardde.
De presidente van den Nat. Vrouwenraad,
Mevr. Van BiemaHijmans, schrijft in het
orgaan van Frede door Recht het volgende:
Van alle vraagstukken, die zich sedert den
aanvang van den oorlog in Augustus 1914
hebben voorgedaan, neemt de vraag, welken
invloed bet wereldconflict zal hebben op de
verhouding van de vrouw tot het gezin en
de maatschappij, een voorname plaats in.
Waar den man vanzelf zijn taak was aange
wezen om tot de verdediging van zijn land
daadwerkelijk mee te helpen, had de vrouw
zich haar werkkring zelf te scheppen. Evenals
de man wilde zij, behalve voor het eigen
gezin, ook iets van zichzelf geven voor het
welzijn van het vaderland, dat behoefte had
aan de liefde en de toewijding van al zijn
kinderen.
Langzamerhand hebben wij kunnen zien
hoe de diensten, die de vrouwen bewijzen aan
den staat, in de oorlogvoerende landen een
bepaalden vorm, een bepaalde richting hebben
gekregen, hoe het een georganiseerde dienst
begint te worden. Overal gaan de georgani
seerde vrouwen haar ongeschoolde zusters voor
in het stellen van het gemeenschapsbelang
boven het eigenbelang in het sparen, niet
ten koste, maar ten behoeve van anderen.
Deze oorlogstijd met zijn verschrikkingen
van het slagveld, met zijn bedreiging van
broodgebrek, van schaarschte aan alles wat
voor de instandhouding van het leven noodig
I
