ïïieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
1
I
No. 64.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
54ste Jaargang.
1915.
I
I
1
Donderdag 12 Augustus.
Uit Wonseradeel.
Vaderlandsliefde
De Diplomatie.
BINNENLAND.
v,
VOOR
8 maanden.
Afzonderlijke
diplo-
.1
f 170 a f 200 per pondemaat
S3
d
we
klaar is, al
uitstekend
het zelf beseffen, tot
0. N.
de fabriek
0. N.
M
i
J
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per
Franco per post 50 Cents,
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
L'f
Het Kamerlid de Jong vertelt in het
Unie-orgaan iets dat toch inderdaad kras is.
Wij nemen het zonder commentaar hier
over
Vanaf de Augustusdagen hebben meerdere
gepensionneerde officieren zich bij het leger
bestuur aangemeld om weer in actieven dienst
te treden. Men mocht de vaderlandsliefde
van deze mannen, die toch reeds op zekeren
leeftijd zijn gekomen, bewonderen. Wij laten
nu daar of ook de hooge toelage, die door
het legerbestuur werd betaald, niet krachtig
medewerkte tot het weder in dienst treden
van meerderen. Wat men thans ziet gebeuren,
is gewoonweg ergerlijk. Meer dan eens kan
men in de Staatscourant vermeld vinden, dat
één der actief geworden gepensionneerden
ontslag uit den dienst heeft gekregen, opnieuw
is gepensionneerd, doch nu met een pensioen
van eenige honderden guldens hooger. De
opnieuw gepensionneerde viel nu immers
onder de nieuwe Pensioenwet. Het komt er
dus op neer, dat deze gepensionneerde officieren,
die voor eenige maanden dienens een hooge
toelage per dag ontvingen, hun vaderlands
liefde beloond zien met een verhoogd pensioen
van f 200 tot f 500 per jaar. Wij weten
niet, of het mogelijk is aan deze dingen een
einde te maken. Wenschelijk ware het zeer
zeker
voor.
eens nagegaan hoe het
gesteld is, met onze vertegenwoordiging
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
der nieuwe veerbooten
«R. Van Hasselt”
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Door de rijksveldwachters T.
en .1. Kracht te Koudum
Stavoren.
Hidma te Stavoren
zijn te Bolsward twee personen gearresteerd,
als verdacht van oplichting. Genoemde rijks
veldwachters hebben bedoelde personen over
gebracht naar Leeuwarden en ter beschikking
gesteld van den officier van justitie aldaar.
Na verhoor zijn de verdachten overgebracht
naar het huis van bewaring.
Cacao.
Men schrijft aan het Alg. H.:
De cacao-industrie in ons land verkeert
thans, gedeeltelijk, in de moeilijke omstandig
heid, dat Engeland weigert boonen uit te
voeren, bestemd voor die fabrikanten, welke
onder denzelfden firma-naam ook cacaofabrieken
gevestigd hebben in landen, welke thans met
Engeland in oorlog zijn. Het eigenaardige van
het geval is nu, dat de Engelsche afnemers
dier cacaofabrieken, op allerlei wijzen op
levering aandringen, waaraan echter geen ge
volg kan gegeven worden, omdat hun eigen
regeering weigert de grondstoffen door te laten
welke voor onze fabrieken bestemd zijn. Van
de zijde van laatstgenoemden is alle mogelijke
zekerheid aangeboden, dat de uit Engeland
ontvangen boonen niet zullen verzonden wor
den naar de, in met Engeland vijandige landen
gevestigde cacaofabrieken, doch tot nu toe
zonder resultaat.
Smokkelen door kinderen.
De smokkelhandel in meel wordt aan de
N.-Limburgsche grens zeer veel gedreven door
vrouwen en meisjes. Zij hebben een rok aan,
die geheel bestaat uit kleine zakjes, d. w. z.
twee rokken, die van boven naar onderen,
telkens zijn doorgestikt, zóó rondom lange,
smalle zakjes vormende, die van boven vol
gegoten worden. Zij weten, welke winkeliers
in de Nederlandsche grensplaatsen zich er toe
leenen, hun met het vullen behulpzaam te
zijn. Van dit soort smokkelaars worden er den
laatsten tijd zeer velen aangehouden, de laatste
week door één rijksambtenaar zelfs 13. Het
zijn meest vrouwen en kinderen van op Duitsch
gebied langs de grens wonende arbeiders en
landbouwers. Sommigen dier personen hebben
hun bedrijfskapitaal eenige marken
verdiend met het plukken van boschbessen.
Nu dezen oogst afgeloopen is, koopen zij
voor het daarmede gewonnen geld in Holland
mee) op, smokkelen het de grens over en
verkoopen het in Duitschland met enorme
winst, waardoor zij een flink daggeld verdienen.
Het is intusscben treurig te zien, hoe deze
smokkelhandel op het karakter der kinderen
demoraliseerend werkt. Op allerhande manieren
trachten zij door de geraffineerdste leugens en
draaierijen de ambtenaren en politiemannen
om den tuin te leiden, natuurlijk geïnspireerd
door de ouders, die hunne kinderen op die
wijze, zonder dat ze
boeven opvoeden.
Pijpenindustrie.
De Belgische klei is voor de vervaardiging
van een goed fabrikaat in de pijpenindustrie
een onmisbaar artikel. De invoer ervan stond
sedert het uitbreken van den oorlog geheel
en al stil. Thans is echter de eerste zending,
bestemd voor de firma P. van der WantGz.,
te Gouda, weer gearriveerd, welk feit genoemde
firma aanleiding gaf de vlag van
te laten wapperen.
Stavoren-Enkhuizen.
Gisteren heeft een
EnkhuizenStavoren de
een proeftocht gehouden.
Deze boot, van kolossale afmetingen en zeer
comfortabel ingericht, biedt ruimte voor T
vervoer van 2000 passagiers en 100.000 K.G.
vrachtgoederen.
De indienststelling zal vermoedelijk nog
eenigen tijd duren. De boot ligt thans in de
Spoorhaven te Enkhuizen en trekt zeer de
aandacht. N. Sn, Ct,
het raamwerk van een gewone fiets (zonder
vóór- en achterwiel) gemakkelijk een stevige
plaats vindt. In het kleine kamrad is een
stevige ijzeren bout gestoken, die 2 maal 4
schoepen draagt. Al trappende, draait de
ijzeren bout snel rond en brengt de schoepen
het water en de fiets glijdt
Een roer is door een
aan de beide beenen der
bij beurten in
gemakkelijk voort,
paar stalen draden
voorvork bevestigd.
Het is met deze uitvinding als met het ei
van Columbus. Met zeer weinig kosten en
gemakkelijk, zelfs door een leek in het
rijwielvak is Stoker’s waterfiets te maken
een oud fietsraam, wat planken, eenige latten
en klaar is Kees. We gelooven, dat deze
uitvinding in de praktijk zal voldoen bij de
velen, die in ons waterland, ettelijke keeren
over de vaart moetennaar en van hun woning.
Eere aan den jeugdigen energieken maker
die, naar wij vermoeden, nog meer in zijn
mars heeft. N. Sn. Cl.
daarvoor vereischte toestemming worde gevraagd
bij den Raad"
Daar waaide nog al wat stof op door deze
vraag, ’t Ging in hoofdzaak om den draai
molen, dat begrijpt men. De heer Piersma,
wethouder, haalde er zelfs de enkele discbjes
bij, die men tijdens onze «vermakelijkheden”
hier en daar ziet geplaatst. Meerdere artikels
der Gemeentewet werden aangehaald. *t Eind
van de zaak was, dat men besloot voorloopig
de zaak te beschouwen als afgedaan, nadat
de voorzitter nog had gezegd, te zullen blijven
handelen, zooals hij in deze zaken tot nu toe
had gemeend te moeten doen.
Zal er nu misschien eerlang een verzoek
komen uit den boezem van den Raad tot
wijzing der desbetreffende bepalingen
Aan het eind der zitting sprak de voor
zitter een woordje van afscheid tot het lid
Boorsma, (Hichtum), die voor het laatst
de vergaderingen bij woonde. Deze had name
lijk zich bij de laatste verkiezingen niet weer
beschikbaar gesteld.
en dat bet volk of de volksvertegenwoordiging
invloed krijgt op de wijze van benoeming
van het corps diplomatique.
Democratiseering van de diplomatie, het is
een eisch van onzen tijd, die de vooruit
strevende partijen in hun program behooren
op te nemen. Oostergo.
De volgende week wellicht geen varkensvleesch
in Schoterland, yEngwirden en Haskerland.
Heerenveen, 10 Augs. In een gisteravond
gehouden vergadering der slagersvereeniging
albier, met de slagers uit de drie gemeenten
Schoterland, .zEngwirden en Haskerland, die
door bemiddeling der Vereen, regeerings-
varkens hebben betrokken, is besloten, dat
indien de slagers de volgende week niet weer
in het genót gesteld worden van regeerings-
varkens, de spekslagerij Zaterdagavond a.s.
wordt stopgezet.
De Regeering verstrekt thans alleen varkens
in gemeenten waar tevoren wekelijks minstens
50 stuks werden betrokken. De slagers in de
drie gemeenten ontvingen tevoren pl.m. 40
stuks per week. Komen die de volgende week
niet, dan zal er dus in de drie gemeenten
geen spek en varkensvleesch meer te ver
krijgen zijn.
Wonseradeal, 9 Augs. Nauwelijks wordt
alhier het eerste vlas getrokken, of handelaars
koopen reeds de beste stukken voor f 200
a f 250 per pondemaat.
Voor stroovruchten als gerst, haver en tarwe
wordt reeds
geboden.
Men moet maar wanboffen. Dan mislukt
je soms alles. Zaterdag j.l. is ’t zitting van
onzen gemeenteraad. Ik er heen. Staande
de vergadering wordt een kort verslag dezer
bijeenkomst persklaar gemaakt. Haastig ga
ik even voor éénen ’t zaakje verzenden, per
tram, naar het bureau onzer Courant te Bols
ward. In orde, nietwaar? En als ik na de
zitting thuis kom, bemerk ik, dat ik de pagina’s
1 en 2 van gezegd verslag mee naar Arum heb
genomen, en bladzijde 3, met onbeschreven vel
len papier daarbij, als ijlgoed heb verzonden,
Daar schiet men op ’t kantoor mee op. Enfin,
gedane zaken nemen geen keer. Dus nu eventjes
een kort resumé van het verhandelde. Tonei
scil ik better oppasse, hjer 1
Alvorens met de werkzaamheden aan te
vangen werd het nieuw benoemd Raadslid,
de heer R. Ypey te Witmarsum, na het af
leggen der «verklaring” geïnstalleerd. De
voorzitter wenschte den heer Ypey geluk met
zijne benoeming en hoopte, dat hij steeds de
belangen der gemeente mee zal helpen be
vorderen.
Nu verkreeg het lid J. Salverda, (Makkum),
gelegenheid om na den afloop der agenda eene
vraag te mogen ^richten tot B. en Waan
gaande publieke vermakelijkheden op de open
bare straten.
Tot lid der plaatselijke schoolcommissie
werd benoemd de heer U. P. Rijpma te Pingjum.
Op voorstel der commissie voor strafver
ordeningen werd besloten tot wijziging der
verordening. Voortaan wordt gelezen open
bare «straten”, in plaats van «straat”.
In de toelichting van Ged. Staten, op wier
aandringen deze wijziging plaats vindt, lezen
we den volgenden zin: «bij gebruik van de
uitdrukking «openbare straat” heeft men te
doen met een rechtsbegrip, hetgeen zooveel
mogelijk is te vermijdenbovendien zal bij
gebruik der uitdrukking «openbare straat”
naast die van «straten” de meening kunnen
ontstaan, dat met het een iets anders wordt
bedoeld dan met het ander.
In deze zitting werd aangeboden de ge
meente,-rekening over 1914.
De ontvangsten bedroegen f 185.036.OI1^,
de uitgaven daarentegen f 180.604.80, zoodat
er een voordeelig saldo is van f 4431.271/a.
De commissie, die de rekening had nagezien,
concludeerde tot goedkeuring, en er werd
aldus besloten.
Het kohier van schoolgelden, over het 2de
kwartaal van 1915 werd vastgesteld, met een
cijfer van f 622.53.
Bij Raadsbesluit van 8 Mei j.l. was be
sloten tot rechtstreeksche betaling uit «on
voorziene uitgaven” (dienst 1915) van grati
ficatiën aan de gemeente-veldwachters, voor
de vele extra diensten. Ged. Staten vonden
dit niet goed. Zij zegden dat er zooveel
ambtenaren waren, die in deze tijden meer
en zwaarderen arbeid verrichten dan gewoon.
En daarom werd het Raadsbesluit terug
gezonden met verzoek tot wijziging. Daaraan
had de Raad niet voldaan. Integendeel, de
Raad oordeelde nogmaals, dat hij wel degelijk
reden en recht vermeende te hebben tot het
nemen van deze beslissing, gezien de correcte
wijze, waarop aanhoudend de extra vele en
veelal spoedeischende bijzondere en strikt ver
trouwelijke opdrachten door al de veldwachters
zonder aanzien des persoons werden en nog
worden uitgevoerd. En alweer spraken Ged.
Staten een «veto” uit. B. en W. stelden nu
voor en de Raad ging hiermee accoord in
dezen de Koninklijke voorziening te vragen.
Zonder hoofdelijke stemming werd besloten
dat Wonseradeel zich zal aansluiten bij den
door de Provincie op te richten «keurings
dienst”.
De geloofsbrieven der gekozen Raadsleden
W. Boonstra, L. Piersma, P. Vellinga, J.
Weerstra en Th. Westendorp werden door
eene commissie onderzocht. Het oordeel was
gunstig. De heeren zullen worden toegelaten.
De benoeming van den heer Taeke de Jong
te .Makkum tot gemeente-ontvanger, kon ik
nog net even laten opnemen in het vorig
blad. Er waren 43 sollicitanten.
Na het behandelen van nog enkele punten
werd den heer Salverda, (Makkum), gelegen
heid gegeven zijn «vraag” te doen. Deze
luidde als volgt//Zou het voor het vervolg
niet wenschelijk zijn, dat voor het doen plaats
hebben van publieke vermakelijkheden, op de
publieke straten en wegen dezer gemeente, de
De Banier.
Heerenveen. Het circus Carré, dat tegen
woordig een rondreis door ons land doet,
zal ook eerstdaags zijne tenten hier opslaan
en een reeks voorstellingen geven.
0. N.
ilitwellingerga, 9 Aug. Meldden we
onlangs, dat de heer M. Stoker alhier bezig
was aan een waterfiets, thans kunnen
meedeelen, dat de fiets kant en
meerdere malen geprobeerd en
voldoet.
De constructie bleek ons zeer eenvoudig te
zijn, praktisch en goedkoop.
Twee holle, houten kokers, puntig naar
voren en achteren uitloopend, waterdicht, zijn
stevig door een paar latten verbonden, zoodat
De lezer kent ongetwijfeld het opzienbarend
boek «Ik beschuldig” door een Duitscher
geschreven, en waarin de schrijver op grond
van vele gegevens de schuld van den wereld
oorlog aan Duitschland en Oostenrijk geeft.
Wij behoeven dit werk niet nader te be
spreken, doch wij willen er een citaat uit
geven, met betrekking tot de geheime
matie. Wij lezen o.a.
«Dat wij (n.l. de Duitschers) militair sterker
zijn dan Frankrijk, is aan geen twijfel onder
hevig dat wij diplomatiek zwakker zijn, is
echter evenmin aan twijfel onderhevig, en is
ook niet te verwonderen, wanneer men de
wijze van recruteering, en vorming van onze
jonge diplomaten in het oog houdt. Op de
lijst van de Fransche vertegenwoordigers aan
de Europeesche hoven, vindt men niet anders
dan burgerlijke namen op de lijst der
Duitsche vertegenwoordigers slechts baronnen,
graven en prinsen. Men kan natuurlijk niet
zeggen, dat een adellijke niet evengoed zaak
kundig zou kunnen zijn als een burgerlijke
vertegenwoordiger. Maar wanneer het percen
tage der adellijken onder het Duitsche volk
zeer gering is en daartegen onder de diplo
matieke vertegenwoordigers 100, dan is de
verdenking gerechtvaardigd, dat niet de be
kwaamheid maar de adeltitel den doorslag
geeft bij het bezetten van onze diplomatieke
posten.
De diplomatie is een zaak als een andere,
maar met buitengewone verantwoordelijkheid
en met allernoodlottigste gevolgen van begane
fouten. Wanneer reeds een koopman zijn
procuratiehouder niet kiest, ter wille daarvan
dat hij hooggeboren is of reserve-officier in
een Garde cavallerie-regiment, hoeveel te meer
is dan een staat verplicht, bij het bezetten
van zijn meest verantwoordelijke ambten, deze
decoratief fraaie, maar practisch waardelooze,
eigenschappen ter zijde te laten”.
Onze lezers zullen zich wellicht herinneren,
dat wij in de omstandigheid, dat de diplo
maten, de niet gekozen vertegenwoordigers
van de eene natie bij de andere, geen voeling
hebben met het volk, dat zij vertegenwoordigen,
een der voornaamste oorzaken zien van het
ontstaan van oorlogen. Voor eene ontwikkeling
van het pacifisme schijnt ons democratiseering
van de diplomatie een eerste eisch.
Vandaar dat de door ons aangehaalde woorden
ons ten zeerste hebben getroffen. Ons komt
deze aanwijzing van de gronden, waarom de
Duitsche diplomatie de mindere is van de
Fransche, logisch
Wij hebben hierna
bij ons
en wij vonden daarbij het volgende
De Staatsalmanak van 1914 bevat de
namen van 17 gezanten. 13 van deze ver
tegenwoordigers van Nederland voeren het
predicaat ridder, baron of jonkheer 1 Slechts
bij Argentinië, Japan, Marokko en Siam zijn
ongeadelde burgers als gezanten werkzaam.
In ons democratisch geregeerd land vindt
men dus bijna hetzelfde verschijnsel als in
het nog zoo feodale Duitschland.
Mogen wij niet vragen, of dan ook in
Nederland adeldom voor de bekleeding van
dit gewichtige ambt meer rechten geeft dan
bekwaamheden
Het moet wel zoo zijn.
Maar dan is het tijd, dat het anders wordt
Bolswardsche Courant
f-
1
