lieuws- en Advertentieblad
Bolsward en Wonseradeel.
I
Theehandel Focke S. Klein,
I
7
Veracüijnt Donderdags en Zondags.
No. 69.
54ste Jaargang.
1915.
l
’4
K
1
I
Ml
i
VOOR
e
Zondag 29 Augustus.
DURE TIJDEN.
BINNENLAND.
I
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1915.
INGEZONDEN.
in pakjes, is geurig, krachtig,
waterhoudendwordt verkocht
in ons pakjes a 22 ct., in vierdel
pakjes a 27’/2 cent, is in vele
winkels verkrijgbaar.
Voor wederverkoopers
Bij Wed. J. Lemstra, Bolsward.
W. v. d. Goot, Makkuni.
HARLINGEN.
De planten zijn ’s middags tusschen 2
en 4 uur tentoongesteld voor het publiek,
alsook de ter uitreiking ontvangen prijzen.
Sneek, 27 Aug.
had gisterenmiddag
plaats.
1
Frieslands botiwhoek, 25 Aug. Oogst
maand is nu wat anders dan vroeger. Voor
heen de schuren tot den nok toe gevuld en
's winters tientallen van arbeiders er mee
aan het verwerken, thans is bet oogsten en
verkoopen ineens. Er zijn zelfs boeren die al
hun vlas zoo maar afieveren en het hun
granen binnenkort eveneens zullen doen. In
den Noordhoek zijn zelfs arbeiders aan het
braken met bet vlas, dat er nog zat van het
vorige jaar. De prijs is thans ook zoo ver
bazend hoog, terwijl de granen, zoowel tarwe,
garst, haver, als peulvruchten, eveneens hoog
in prijs zijn. De stoomdorschmachines werken
hier thans per dag 14, 15 a 16 uur. ’t Is
overal drukte en beweging.
N, R, Crt,
Bolswardsclie Courant
Afzonderlijke
valt
tneening staven.
Oss, bedroeg
van
een
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
I i
l r
’/A
In den watertoren alhier
een hoogst treurig ongeval
ABONNEMENTSPRIJS: 40 Cents per 3 maanden.
Franco per post 50 Cents.
nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Cent.
ADVERTENTIEPRIJS: 17 regels 50 Cts. Vervolgens
10 Cts. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Het bureau van dit blad is telefonisch aangesloten onder No. 4.
Kleins Thee,
a.s. in
Bovengenoemd feest, dat Vrijdag
„de Doele”, ’s avonds 8 uur, zal worden
gehouden, wordt in de belangstelling der
stadgenooten ten zeerste aanbevolen.
Leden en begunstigers van „Floralia" hebben
met hunne huisgenoolen vrijen toegang tol deze
tentoonstelling en niet-leden tegen betaling van
10 cent.
Iedere bezoeker wordt dan in de gelegen
heid gesteld een stem uit te brengen op de,
naar zijn oordeel, mooiste collectie planten,
en worden daarvoor briefjes uitgereikt, waarop
’t nummer vermeld kan worden.
Buiten de gewone jury-prijzen, hoopt het
Bestuur ook hiervoor 2 a 3 prijzen beschik
baar te stellen.
Tevens wordt dit jaar voor een ieder gelegen
heid gegeven om mooie planten ter opluistering
in te zenden. Door ’t Bestuur zullen deze
planten worden beoordeeld en het doel is
daarvoor een of meer kunstvoorwerpen uit te
reiken.
Des avonds 6 uur is de zaal geopend voor
allen die bloemen hebben ingezonden en om
7 uur (voor zoover er plaats is) voor anderen
boven 16 jaar a 10 ct. per persoon.
Evenals voorgaande jaren doet het Bestuur
weer een beroep op de medewerking der inge
zetenen om prijzen beschikbaar te stellen voor
de bekroonde planten.
We hopen, dat ieder, zooveel mogelijk af-
zondere voor het goede doel, opdat de tnen-
schen op een gepaste wijze dit bescheiden
feest kunnen vieren.
Alle geschenken worden gaarne 2 Sept.,
’s avonds tusschen 7 en 9 uur door het
Bestuur in ontvangst genomen.
Het Bestuur der Vereeniging
„Floralia”:
Dr. C. J. NIEMEIJER, Voorz.
D. TER HENNE.
A. BANNING.
H. BEEKHUIS.
J. BROUWERS.
C. CUPERUS-Taconis.
C. KINGMA-Fai.kena.
M. PLANTINGA-Leverland,
Secr.-Penningm.
De 24-jarige schilder, K. H., gehuwd, met
2 kinderen, was bezig ’t reservoir te verven
met z.g. „negriel”, een verfstof die nog niet
lang in den handel moet zijn en gebruikt
wordt om ’t ijzer tegen roest te vrijwaren.
Dat ’t nieuwe product bij het verven nogal
gevaar oplevert, bleek door de opdracht van
de firma, om niet langer dan een half uur
onder den invloed der negriellucht te verkeeren.
Dat half uur scheen den vorigen dag echter
al te lang voor den schilder A. M. Deze
geraakte voor den tijd al bedwelmd, gelukkig
in zooverre dat de man ’t leven er niet bij
behoefde in te schieten.
Hilverda maakte het echter nog maar kort
met zijn werk, toen hij zijn bewustzijn verloor
en van de ladder naar beneden stortte.
Alle pogingen met een zuurstofapparaat, om
’t leven terug te roepen, bleken vruchteloos.
Heerenveen. Dinsdagavond zou, zooals was
aangekondigd, circus Carré alhier zijn laatste
voorstelling geven; 't is echter Maandagavond
voor het laatst geweest. Dinsdag werd met
af breken en opladen aangevangen en Woens
dagmorgen vroeg vertrok alles per trein naar
Leeuwarden, uitgezonderd de groote locomobiel,
een machinetje van 12.000 K.G. De reden
daarvan is, dat dit gevaarte op het terrein,
dat erg drassig is, diep in den bodem is weg
gezonken; met veel moeite en opoffering is
men er tot op dit oogenblik (Woensdagavond
laat) nog niet in geslaagd het den weggezonken
vasten bodem „onder de voeten” te geven.
Wat de zaak nog erger maakt is, dat de machine
in den grond tegen de gas- en waterleiding
buizen aan zit, om welke reden er geëmployeer
den dier inrichtingen de wacht moeten houden
om bij eventueele ongelukken handelend op
te treden. O. N.
Sneek, 26 Aug. De knechts van den
aannemer Van Mekeren uit Hindeloopen,
werden hedenmorgen door een voorbij varenden
schipper, H. Boersma, gewaarschuwd, dat er
in de Kolk bij de Waterpoort, een kinder
lijkje dreef.
Nadat men ’t op het droge had gebracht,
bleek ’t een pasgeboren zuigeling te zijn van
het mannelijk geslacht, geheel voldragen, en
reeds in staat van ontbinding verkeerende.
Politie en maréchaussée’s doen ijverig onder
zoek om de dader(es) van dit misdrijf in handen
te krijgen.
Arum. 26 Aug. Dank zij het gunstige
weder kan men dagelijks, van ’s morgens
vroeg tot laat in den avond, weer het een
tonig gesnor van de dorschmachine hooren,
die op een vernuftige wijze het graan, dat
bij schoven in de machine gedaan wordt, om
zoo te zeggen als gesneden brood te voorschijn
doet komen. Hier ziet men n.l. de graan
korrels zoo zuiver mogelijk in de zakken
vloeien, daar het kaf gelijkmatig uit de machine
dwarrelen en ginds ’t stroo, tot pakken geperst,
te voorschijn komen.
Onophoudelijk wordt er koren aangevoerd
en de afvoer van volgeladen wagens goudgeel
graan, pakken stroo en kaf houdt hiermede
gelijken tred.
Welke beteekenis deze uitvoer voor de
Nederlandsche varkenshouderij heeft, moge
hieruit blijken, dat hij onder normale
omstandigheden ongeveer de helft bedraagt
van het hier te lande voor verkoop met
uitzondering dus der voor eigen gebruik
gemeste varkens geproduceerde varkens-
vleesch.
In 1875, toen de varkens nog nagenoeg
uitsluitend levend werden uitgevoerd, bedroeg
die export 98.000 stuks, wat hoogstens neer
komt op eene hoeveelheid vleesch van 8 a 10
millioen K.G. Ook hier zien wij dus weer
eene enorme stijging van den uitvoer.
Van de hier te lande voortgebrachte hoe
veelheid schapenvleesch, pl.m. 14 millioen
K.G. jaarlijks, gaat 10 a 11 millioen K.G.
naar het buitenland. Dit vleesch schijnt de
Nederlander niet te willen eten”.
Uit een en ander blijkt wel, hoe, in normale
tijden, het exportbedrijf de noodzakelijke af
neming bezorgt van Nederlandsche over
productie. Dat in de abnormale, in de oorlogs
tijden, die wij beleven, de export even noodig
is als in normale tijden, wordt dan verder in
het artikel van den heer Smid aangetoond.
Het zou ons heden te veel plaats nemen,
daarop door te gaan. Vandaag wijzen wij
slechts op het feit, dat Nederland thans veel
van wat het noodig heeft uit het buitenland
niet zou kunnen krijgen, wanneer het daar
tegenover niet een deel van zijn eigen
productie afstond, of niet zou kunnen betalen,
wanneer het voor zijn eigen waar geen hooge
prijzen maakte.
van 37 millioen uitgevoerd dat vertegen
woordigt eene waarde van 50 millioen gulden.
Ter vergelijking en tot staving van het
voorafgaande diene, dat in 1875 nog
281/2 millioen K.G. werd uitgevoerd. In dat
jaar werd ongeveer 30 millioen KG, kaas
geëxporteerd. Nu, in de laatste jaren, pl.m.
60 millioen.
„Om bij de voortbrengselen der rundvee
houderij te blijven, aldus de heer Smid, dient
voorts nog te worden gemeld, dat aan rundvee,
rund- en kalfsvleesch jaarlijks voor pl.m.
27 millioen gulden naar het buitenland gaat,
terwijl het binnenlandscb verbruik van rund-
vleesch op een waarde van pl.m. 75 millioen
gulden kan worden geraamd.
Zeer belangrijk is onze uitvoer van varkens-
vleesch. In 1913 bedroeg deze, de levend
uitgevoerde varkens inbegrepen, 48 millioen
K.G., vertegenwoordigende eene waarde van
pl.m. 30 millioen gulden. In 1914 steeg de
export tot 80 millioen K.G., welke stijging
een gevolg was van drie omstandigheden nl.
de groote buitenlandsche vraag, het gebrek
aan mestvoer, waardoor vele varkenshouders
zich ontijdig van hunne varkens ontdeden,
en de sterke uitbreiding der varkensfokkerij
De Arnh. Crt. schrijft
Het zijn moeilijke tijden, ook voor de in de laatste jaren.
neutralen. „Dure” tijden, om het voor ieder
verstaanbare woord te noemen. Wordt er in
de neutrale landen door sommigen grof geld
verdiend, de groote meerderheid der bevolking,
zij, die geen handel drijft of producent is ®an
de thans zoo sterk benoodigde artikelen, zij
gaat gebukt onder de hooge prijzen, die zoo
langzamerhand ten gevolge van den oorlog
gevraagd worden.
De getroffenen zijn vaak ontevredenen. Zij
klagen en klagen aan. Hunne beschuldigingen
treffen dikwijls de Regearing. Ware dit
gebeurd en dat gedaan, dan zon alles beter
zijn dan het nu is. Waarom zijn de prijzen
van binnenlandsche artikelen zoo hoog Omdat
het buitenland ze tegen groot geld betaalt,
zoodat er hier, waar ze voortgebracht worden,
onvoldoende aan de markt gebracht wordt of
de producenten hier de prijzen verhoogen.
Welnu, dat kan immers best anders 1 Dat is
immers zoo eenvoudig mogelijk. DeRegeering
heeft het immers in haar macht de grenzen
te sluiten voor den uitvoer. Dan is hier vol-op,
zelfs overproductie en dalen de prijzen.
Op deze manier is b.v. de hooge prijs van
tuin- en landbouwproducten ernstig gecriti-
seerd. Sluit de grenzen, o Regeering, en alles
is weer in orde.
Niet de Regeering, maar een Regeerings-
man, nl. de referendaris van Landbouw, de
heer J. Smid, heeft daarop geantwoord. Hij
doet het in de Groene, en bij wijst er op,
dat onze Nederlandsche landbouw voor een
groot deel een exportbedrijf is, d. w. z. een
bedrijf, dat om zoo te zeggen staat en
met uitvoer. Zou het vallen, dan valt ook
het bestaan van het overgroote deel van ons
landbouwend volk.
Met cijfers wil hij zijn
Als bron neemt hij eenige (officieele) Land-
bouwverslagen.
Gemiddeld brengt Nederland aan landbouw
producten 550 Èt 560 millioen gulden op (zoo
zegt b.v. het verslag over 1913). In
het Landbouwverslag over 1908 komt
voorts eene becijfering voor van de waarde
der in de jaren 1897 en 1907 uitgevoerde
landbouwproducten. Zooals men weet, zijn de
cijfers, die dienaangaande in de Nederlandsche
handelstatistiek voorkomen van weinig waarde.
Genoemde becijfering dan leidde tot het
resultaat, dat in 1897 werd uitgevoerd voor
120 millioen en in 1907 voor 210 millioen
gulden. Wanneer men in aanmerking neemt,
dat de uitvoer in de laatste jaren nog sterk
is toegenomen en bovendien de prijzen van
verschillende artikelen sedert 1907 belangrijk
zijn gestegen, zoo zal men zeker niet ver van
de waarheid zijn, indien men de waarde van
den uitvoer tbans onder normale omstandig
heden dus niet voor het oorlogsjaar 1914
schat op 250 Èt 275 millioen gulden, dat
is niet zoo heel veel minder dan de helft
der productie.
De geweldige ontwikkeling van den Neder-
landschen landbouw-uitvoer dateert van de
laatste 30 Èt 40 jaar, zegt de beer Smid.
Gelijktijdig verliest de graanbouw terrein en
treedt de productie van dierlijke producten,
tuinbouwartikelen, aardappelen, suikerbieten
en tal van handelsgewassen meer op den
voorgrond. Van de 67 millioen K.G. boter,
jo 1913 geproduceerd, wordt eene hoeveelheid
Ilepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Workum, 27 Aug. Het 4-jarig zoontje
van J. S. alhier, geraakte gisteren al spelende
te water bij de brug in de Plaatssteeg, vlak
bij de ouderlijke woning. Toen het werd op
gemerkt, begon het ventje reeds te zinken.
Bakker J. de S. sprong te water, greep het,
en gaf het aan de op den wal staande
menschen over. Deze vreesden, dat het leven
reeds geweken was; de inmiddels ontboden
geneesheer Dr. W. J. Slis, wist evenwel, door
toepassing der noodige middelen, tot groote
vreugde der ouders, na eenigen tijd de levens
geesten weder op te wekken.
Naar wij vernemen is de toestand van bet
knaapje heden Vrijdagmorgen nog al ernstig
en was het bewustzijn nog niet teruggekeerd.
De Banier.
In beslag genomen rogge.
Door den burgemeester van Blerik (bij
Venlo) is vergezeld van de schatters, de
politie en de maréchaussee ingevolge ministe-
rieele machtiging, beslag gelegd op 3/5
den rogge-voorraad, toebehoorende aan
landbouwer te Baarlo.
1 De iubeslaggenomen rogge zal met een
stoomdorschmachine worden uitgedorscht. In-
tusschen is de hoeve door de militairen afgezet.
Alle kosten, tengevolge van de onteigening
gemaakt, als het dorschen, de inkwartiering
moeten door den landbouwer worden voldaan.
Het ligt in de bedoeling binnen eenige
dagen bij meer landbouwers, die weigeren met
de Regeering mede te werken, dezelfde maat
regelen toe te passen. Limb. Koerier.
De varkensprijzen.
Men schrijft aan de Enkh. Crt. De vrees,
dat de boeren door het aangeven van den
duur van het uitvoerverbod voor varkens, er
toe zouden gebracht worden voorloopig geen
varkens tegen den prijs bepaald op 80 cent
per K.G. slachtgewicht, te verkoopen blijkt
gegrond. Velen willen wachtentot die tijd
verstreken is, in de hoop dan weer f 1,06 a
f 1.10 te maken.
Het aantal vette varkens is door den enor-
men uitvoer der laatste maanden gering.
Het niet-verkoopen heeft een plotselingen
terugslag op den prijs der biggen, die de
laatste maanden met een voortdurende stijging
f 20 a f 25 bedroeg. Op de laatste varkens-
markten te Uden, Nijmegen en
de prijs f 6 a f 8 minder.
Zwemmende ontkomen.
Gisteravond zag iemand, dat zijn fiets, die
hij even in de Engelenburgstraat te ’s-Graven-
hage had laten staan, door iemand werd weg
genomen. Op zijn verzoek zette een agent
den dief na, die op den Moerweg de fiets
wegwierp, te water sprong, naar de overzijde
zwom en zoo in een weiland terecht kwam,
waar hij wist te ontkomen. Alg. H.
Gistermiddag 1 uur is op het strand te
Noordwijk aan Zee een tweedekker met den
militairen vlieger luit. Hofstede en den waar
nemer luit. Polis geland. Toen ’t vliegtuig om
3 uur wilde opstijgen om den terugtocht te
aanvaarden, had een ongeluk plaats, dat echter
zonder lichamelijk letsel voor de vliegers is
afgeloopen. Bij bet wegrijden stootte het vlieg
tuig tegen eenige badstoelen, verloor daardoor
het evenwicht en ging in een zandberg over
den kop, zoodat de waarnemer er uit viel.
Met behulp van militairen is het toestel over
eind gezet, het heeft echter dusdanige schade
aan onderstel en carrosserie beloopen, dat om
een militaire vrachtauto getelefoneerd moest
worden, waarmede bet toestel gedemonteerd
naar Soesterberg wordt teruggebracht.
